Promieniowanie

ultrafioletowe

Psoraleny

• Związki otrzymane z roślin np. z dziurawca,

selera,

• olejku bergamotowego ( bergapten-psoralen),
• uwrażliwiają skórę na promienie słoneczne.

Skóra

• nabiera ciemnej barwy pobudza produkcję

melaniny.

• działają fototoksycznie i kancerogennie.

• Fotochemoterapia (PUVA-psoralen +UVA)

• polega na zastosowaniu niejonizującego
• promieniowania elektromagnetycznego o

długości fali

• 320-400nm w połączeniu z miejscowym lub

ogólnym

• podawaniem leków z grupy psoralenów.

Fototerapia- leczenie

światłem

•

Promieniowanie ultrafioletowe jako uzupełnienie terapii w
dermatologii. Podział:

1. UVC

- 200-250nm

2.

UVB

- 290-320nm

3. UVA

-320-400nm (

UVA1

-340-400nm,

UVA2

-320-340nm)

•

UVC

-bardzo szybko wywołuje rumień skórny,

•

może powodować świetlne zapalenie rogówki

•

działa bakteriobójczo

•

UVB

- wywołuje oparzenia słoneczne i rumień,

•

przyspiesza starzenie się i zwyrodnienie słoneczne skóry,
może przyczynić się do nowotworu skórnego

•

UVA

-długie promieniowanie, działanie rumieniogenne

•

słabsze niż UVB, może powodować zaćmę,działa melano-

•

twórczo, fototoksyczność i fotoalergia są zależne od tego
promieniowania

•

Przechodzi przez szyby i plastik. .

Fototerapia- leczenie

światłem

• Promieniowanie ultrafioletowe udział w :
 syntezie witaminy D3;
 wytwarzaniu melaniny chroniącej przed

oparzeniem słonecznym;

 wzrost wydzielania endorfin

(samopoczucie)

 hamowaniu niektórych procesów

autoimmunologicznych np. łuszczycy

 w atopowym i łojotokowym zapaleniu

skóry, promieniowanie słoneczne wywiera
zwykle korzystny wpływ.

Odczyny fototoksyczne

• Wykwity –oparzenia słoneczne,rumień, obrzęk,

pęcherze,

• krótko po ekspozycji

subst. fototoksycznej i

promieni UV

• w dużej dawce, ustępują po usunięciu czynnika
• wywołującego.
• Długotrwałe przebarwienia po

amiodaronie

,

psoralenach

• lub lekach:

• Tetracykliny, hydrochlorotiazyd,

chloropromazyna,

• furosemid, kwas nalidyksowy

- liszaj płaski.

• Leki fototoksyczne stosowane zewnętrznie:

• furanokumaryny, psoralen, dziegcie i

barwniki

.

• Kosmetyki np.

woda kolońska

zawiera psoraleny

zmiany

• skórne po ekspozycji na UV.

Substancje światłouczulające

• Leki z grupy barbituranów i sulfonamidów-

Biseptol,

• Sulfonamidowe środki p.cukrzycowe-

Diabetol,Chlorpropamid

• Niesteroidowe leki przeciwzapalne-

piroksykam, naproksen,diklofenak

• Leki moczopędne –

hydrochlorotiazyd,

furosemid

• Leki przeciwarytmiczne-

amiodaron,

chinidyna, propranolol

• Antybiotyki –

tetracykliny, fluorochinolony,

c.d.

• Niektóre leki przeciwdepresyjne, poch

fenotiazyn i leki uspokajające,

• Leki hormonalne-

środki antykoncepcyjne

,

• Olejki eteryczne:

lawendowy, cedrowy,

sandałowy, waniliowy,

• z arcydzięgla, dziurawca

picie naparów z tych

ziół.

• Piżmo.
• Wszystkie cytrusowe olejki eteryczne,

n

ajsilniej



fototoksyczny

jest :



olejek bergamotowy, potem z



gorzkiej pomarańczy, cytrynowy i
grejpfriutowy.

Odczyn fotoalergiczny

• Nie jest związany z dawką i UV.
• Do

substancji fotoalergicznej

zaliczamy:

• sulfonamidy,
• poch. fenotiazyny-chloropromazyna,

prometazyna,

• salicylamidy,
• tiazydy,
• substancje zapachowe: piżmo, 6-

metylokumarynę.

• Ważne jest odróżnienie odczynów fototoksycznych od
• fotoalergicznych, ponieważ w następstwie odczynów
• immunologicznych może dojść do utrwalenia

nadwrażliwości

• na światło, pomimo zaprzestania kontaktu z substancją
• światłouczulającą. Rozwija się oporna na leczenie
• nadwrażliwość na szeroki zakres promieniowania

(UVA,UVB,

• widzialne). Występują lichenizacje, erytrodermie

.

Objawy niepożądane

• Zależne są od dawek UV i nietolerancji

psoralenów:

 nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha,
 osłabienie,
 obrzęki, świąd skóry,
 kołatanie serca, wstrząs kardiogenny,
 skurcz oskrzeli
 uszkodzenie narządu wzroku
 przewlekle świetlne uszkodzenie skóry
 starzenie się skóry spowodowane UV
 kancerogeneza – rozwój nowotworów skóry.

Przeciwwskazania do

naświetlania w solarium

 Ciąża i karmienie piersią;
 Uprzednie leczenie arsenem;
 Istniejące lub przebyte nowotwory skóry;
 Ciężkie choroby układu sercowo-

naczyniowego;

 Nadciśnienie tętnicze;
 Niewydolność wątroby i nerek;
 Epilepsja;
 Zaćma;
 Klaustrofobia;
 Dzieci poniżej 8 r.ż.;