Uzależnienie od nikotyny

Nikotyna- jest to alkaloid
występujący w różnych
gatunkach tytoniu; małe
dawki pobudzają czynność
układu nerwowego, większe
wywołują zatrucie i śmierć
wskutek porażenia ośrodka
oddechowego. Nikotyna
powoduje zmiany nastroju –
wywołuje uczucie
przyjemności, które sprawia
że osoba uzależniona nie
chce, a w końcu nie może
zrezygnować z dawki
nikotyny.

Symptomy uzależnienia:

• Osoby nie mogące się powstrzymać, takie które dokonały w przeszłości
co najmniej jednej poważnej próby rzucenia palenia – bezskutecznie – mogą
być przekonane o swoim uzależnieniu od nikotyny.
• Osoby, u których występują objawy odstawienia - podczas próby
rzucenia papierosów (zmiana łaknienia, napady złego humoru, drażliwość,
słaba koncentracja, poczucie depresji i pustki, złość, frustracja, bezsenność,
w niektórych przypadkach również biegunka lub zaparcia).
• Osoby, które nie przestają palić mimo pojawienia się problemów
zdrowotnych – często palące nawet w przypadku rozwinięcia się chorób
związanych z paleniem.
• Ci, którzy mimo pojawienia się zakazu palenia w ulubionych
miejscach, lub braku przyzwolenia ze strony znajomych – po prostu
zrezygnowali z przyjemności i spotkań z bliskimi na rzecz palenia.

Fizyczne i psychologiczne czynniki
wpływające na proces uzależnienia:

Po posiłku - większość
palaczy ma silniejszą
potrzebę zapalenia
papierosa bezpośrednio po
jedzeniu.

Alkohol - większość
palaczy, którzy piją
alkohol odczuwają
większą przyjemność z
łączenia –palenia
tytoniu ze
spożywaniem alkoholu.

Niektóre miejsca –
toalety, bary, puby,
parkingi – potrafią
(zazwyczaj w wyniku
przyzwyczajeń)
wywoływać potrzebę
zapalenia.

Palący znajomi – jeśli
ludzie z którymi się
spotykamy również
palą, to najpewniej nie
odmówimy sobie w ich
towarzystwie
„puszczenia dymka”

Stres - większość
palaczy zwykle ma
skłonność do palenia w
obliczu sytuacji
stresowych,
ekscytujących i
emocjonalnych.

Telefon - wielu palaczy
zapala papierosa przed
rozmową telefoniczną.

Zapach tytoniu – dym
tytoniowy może być
silnym bodźcem
podprogowym,
powodującym chęć
sięgnięcia po
papierosa.

Kierowcy – podczas
jazdy, zwłaszcza w
samotności palacze
odczuwają większa
chęć sięgnięcia po
papierosa. Jest tak
zwłaszcza w długich
trasach, gdy osoba
prowadząca pojazd nie
chce zasnąć za
kierownicą, lub chce
zająć sobie czymś czas
podróży.

Objawy odstawienia:

• Spadek nastroju
(nastrój depresyjny)
• Pobudzenie
• Złość
• Lęk
• Frustracja
• Zwiększony apetyt
• Spowolnienie rytmu
serca (tętna)
• Bezsenność
• Zawroty głowy
• Problemy z
koncentracją
• Nadwrażliwość
(czasami wrogie
nastawienie)

Niektóre z czynników mogących
powodować uzależnienie od nikotyny:

• Rodzice, którzy palą – dzieci palących rodziców,
dwukrotnie częściej niż dzieci wychowujące się bez
kontaktu z dymem tytoniowym same zostają palaczami.
• Znajomi, którzy palą – większe prawdopodobieństwo
rozpoczęcia palenia jest u osób które mają znajomych
palaczy.
• Dziedziczenie - genetycy uważają, że samo
uzależnienie się od nikotyny może być związane z genami
dziedziczonymi od naszych rodziców. Bywa, że niektórzy
ludzie mogą palić raz na jakiś czas, przez całe życie, i nie
staną się nigdy nałogowymi palaczami, podczas gdy inni
nie są w stanie rzucić palenia (przez przykre objawy
odstawienia).
• Choroba psychiczna - osoby cierpiące na depresję,
afektywne dwubiegunowe zaburzenia osobowości,
schizofrenię (etc…) mogą być bardziej podatne na
uzależnienia (również od nikotyny) niż inni.
• Alkohol i nadużywanie innych substancji
psychoaktywnych - osoby, które nadużywają alkoholu,
biorą narkotyki są bardziej narażone na nikotynizm.

Leczenie i korzyści z niego
wynikające:

• Akcja serca spowalnia - zaledwie 20 minut po wypaleniu
papierosa akcja serca (tętno) zaczyna spadać.
• Tlenek węgla - po dwunastu godzinach od ostatniego
papierosa stężenie tlenku węgla we krwi wraca do normy.
• Funkcja płuc - w ciągu trzech miesięcy od rzucenia
palenia, poszczególne funkcje płuc zaczynają się znacznie
poprawiać.
• Krążenie krwi - w ciągu trzech miesięcy od dnia rzucenia
palenia poprawia się stan i funkcje układu krwionośnego.
• Ryzyko ataku serca - W ciągu 12 miesięcy od rzucenia
palenia ryzyko wystąpienia zawału serca spada o 50%.
• Udar - W ciągu 5 do 15 lat po rzuceniu palenia ryzyko
wystąpienia udaru u byłego palacza jest takie samo jak u
osób, które nigdy nie paliły.

Nikotynowa terapia zastępcza
(NTZ)

• Plastry nikotynowe –
Nikotyna przenika do krwi
przez skórę, plaster
zazwyczaj nakleja się na cały
dzień, a terapia trwa od 8 do
12 tygodni (może być
dłuższa). Pacjenci, którym
nie udało się całkowicie
rzucić palenia po dwóch
tygodniach stosowania
plastrów – powinni
skontaktować się ze swoim
lekarzem, który może
zaproponować im inny
środek.
• Gumy nikotynowe –
Nikotyna przenika do
krwiobiegu przez błony
śluzowe jamy ustnej. Palacze
silnie uzależnieni stosują
gumy z 4 mg nikotyny,
podczas gdy u innych
wystarczy zastosować 2mg
dawkę. Należy pamiętać, że
gumę nikotynową żuje się w
nieco inny sposób niż
zazwyczaj.

• Tabletki nikotynowe -
rozpuszczające się w ustach i
zapewniające niewielkie dawki
nikotyny, które przedostają się do
krwioobiegu poprzez błonę
śluzową jamy ustnej. Są to,
podobnie jak w przypadku gum,
dawki - 2 mg i 4 mg. Umieszcza
się je pod językiem lub miedzy
dziąsłem, a policzkiem i
pozostawia aż do rozpuszczenia.
• Inhalator nikotynowy –
wkłady zawierające nikotynę są
umieszczone w inhalatorach,
użytkownik zaciągając się nim
wdycha opary nikotyny, która jest
wchłaniana do krwiobiegu przez
błony śluzowe jamy ustnej i
gardła. Początkowo może
wystąpić kaszel i podrażnienie
gardła. Pacjenci, którzy są
uzależnieni przede wszystkim od
czynności trzymania czegoś w
ustach i palcach mogą być
zadowoleni z efektów, ale w wielu
krajach nikotynowy inhalator jest
dostępny tylko na receptę.

• Nikotynowy spray
do nosa – to
rozwiązanie, które
dawkuje nikotynę
bezpośrednio do
każdego nozdrza.
Nikotyna wchodzi do
krwiobiegu przez błony
śluzowe nosa. Niektórzy
preferują tę metodę,
ponieważ nikotyna
dociera do mózgu
szybciej niż w
przypadku gum,
plastrów i pastylek (ale
nadal wolniej niż w
przypadku papierosów).

Poradnictwo behawioralne,
grupy wsparcia i programy
rzucania palenia

• Doradztwo
telefoniczne - Na
całym świecie działają
lokalne lub krajowe
usługi doradztwa
telefonicznego dla
pacjentów, którzy
próbują rzucić palenie.
(W Polsce jest to np.:
numer 0 801 108 108)
• Konsultacje ze
specjalistą - który
pomoże wybrać
najlepszą metodę na
rzucenie palenia.
• Internet - Istnieje
kilka witryn
internetowych, grup
dyskusyjnych, które
oferują wsparcie i są
zachętą dla ludzi,
którzy próbują rzucić
palenie.

Powikłania:

Powikłania:

• Astma
• Problemy sercowo-
naczyniowe
• Rak – palenie zwiększa
ryzyko wystąpienia nowotworu
nie tylko płuc, ale także
pęcherza moczowego, szyjki
macicy, żołądka, warg, gardła,
przełyku i krtani.
• Skóra - Skóra palaczy ma
tendencję do szybszego
starzenia.
• Niepłodność - kobiety
regularnie palące mają wyższe
ryzyko niepłodność.
• Impotencja - mężczyzna
regularnie palący mają
znacznie większe ryzyko
wystąpienia zaburzeń erekcji.

• Ciąża i dziecko - Palenie w
czasie ciąży znacznie zwiększa
ryzyko poronienia. Dzieci matek,
które paliły regularnie w czasie
ciąży zwykle ważą mniej, istnieje
u nich też większe
prawdopodobieństwo
wystąpienia zespołu nagłej
śmierci łóżeczkowej.
• Insulinooporność - Palenie
powoduje oporność na insulinę,
co zwiększa ryzyko rozwoju
cukrzycy typu 2. Osoby palące i
chore na cukrzycę są bardziej
narażone na wystąpienie innych
powikłań.
• Choroba Bürgera – palenie
może wywołać chorobę
obwodowych tętnic i żył kończyn
górnych i dolnych.
• Średnio, człowiek który
przez całe życie pali – żyje 10
lat mniej – zazwyczaj w wyniku
rozwoju różnych chorób.

TEST TOLERANCJI
FAGERSTRÖMA

Czy jesteś
uzależniony?