Reglamentacja działalności gospodarczej

oraz działalność regulowana

Istota regulowanej działalności
gospodarczej



Ingerencja państwa w sferę wolności gospodarczej przybiera
postać ogólnych i szczególnych warunków podejmowania,
wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej.



Celem ingerencji jest dopuszczenie do działalności wyłącznie
przedsiębiorców, którzy zagwarantują odpowiednie jej
wykonywanie. Odpowiednie oznacza prawidłowe i
minimalizujące ryzyko naruszeń ważnego interesu
publicznego. Poprzez stanowienie i egzekwowanie warunków
szczególnych państwo eliminuje przedsiębiorców, którzy nie
wypełniają pożądanych standardów wykonywania działalności
gospodarczej.



Działalność gospodarcza objęta warunkami szczególnymi
określa się mianem reglamentowanej, a wskazaną formą
ingerencji państwa w sferę gospodarki – reglamentacją
działalności gospodarczej.

Formy reglamentacji dg



Działalność regulowana,



Zezwolenia, licencje, zgody,



Koncesje.

Działalność regulowana



W założeniu działalność regulowana

stanowi najmniej dotkliwą dla
przedsiębiorcy formę reglamentacji
działalności gospodarczej, a skutkiem jej
wprowadzenia jest poszerzenie zakresu
wolności gospodarczej.

Pojęcie regulowanej działalności
gospodarczej (art. 5 ust. 5) usdg)



Art. 5 ust. 5) działalność regulowana – działalność
gospodarczą, której wykonywanie wymaga
spełnienia szczególnych warunków, określonych
przepisami prawa;



Art. 64.
1. Jeżeli przepis odrębnej ustawy stanowi, że dany rodzaj
działalności jest działalnością regulowaną w rozumieniu
niniejszej ustawy, przedsiębiorca może wykonywać tę
działalność, jeżeli spełnia szczególne warunki określone
przepisami tej odrębnej ustawy i po uzyskaniu wpisu w
rejestrze działalności regulowanej, z zastrzeżeniem art. 75.
2. Wpis do rejestru działalności regulowanej podlega
opłacie skarbowej, chyba że przepisy odrębne stanowią
inaczej.

Zakaz domniemania



O tym, że dany rodzaj działalności

gospodarczej jest działalnością regulowaną
w rozumieniu usdg, przesądza literalne
brzmienie przepisów ustawy odrębnej. W
tej kwestii obowiązuje zakaz
domniemania.

Przesłanki wykonywania
działalności regulowanej



Przedsiębiorca może wykonywać działalność
regulowaną, jeżeli:

1)

Spełni szczególne warunki określone
przepisami odrębnej ustawy,

2)

Uzyska wpis w rejestrze działalności
regulowanej,

3)

Działalność nie jest objęta inną formą
reglamentacji tzn. nie jest działalnością
koncesjonowaną ani działalnością, której
wykonywanie wymaga uzyskania
zezwolenia, licencji lub zgody.

Rodzaje regulowanej dg



Wyłącznie przepisy odrębnej ustawy

decyduje o tym, czy dany rodzaj dg należy
uznać za działalność regulowaną.



Katalog rodzajów dg uznanych za

działalność regulowaną jest otwarty.



Organ rejestrowy to organ prowadzący

odpowiedni rejestr dla konkretnej
działalności rejestr działalności
regulowanej.

Rodzaje regulowanej dg



Istnieje ponad 20 ustaw, które określają szczegółowe
zasady podejmowania i wykonywania dg regulowanej.
Zawierają one postanowienia dotyczące:
1) szczególnych warunków wykonywania danego
rodzaju dg,
2) nazwy rejestru,
3) organu rejestrowego,
4) elementów treści wniosku,
5) treści oświadczenia,
6) zakresu kontroli,
7) podstawy odmowy wpisu lub wykreślenia z rejestru.

Przykłady regulowanej dg

Ustawa odrębna

Rodzaje działalności

Organ rejestrowy

Art. 4-10b ustawy z 29
sierpnia 2007 r. o usługach
turystycznych (Dz.U.2004
r., Nr 223, poz. 2268 ze
zm.)

Organizowanie imprez
turystycznych i
pośredniczenie na zlecenie
klientów w zawieraniu
umów o świadczenie usług
turystycznych

Marszałek województwa

Art. 3-12 ustawy z 18
października 2006 r. o
wyrobie napojów
spirytusowych oraz o
rejestracji i ochronie
oznaczeń geograficznych
napojów spirytusowych
(Dz.U. Nr 208, poz. 1539)

Działalność gospodarcza w
zakresie wyrobu lub
rozlewu wyrobów
spirytusowych

Minister właściwy ds.
rynków rolnych

Art. 15-28 ustawy z 6 lipca
2001 r. o usługach
detektywistycznych (Dz.U.
z 2002 r. Nr 12, poz. 110
ze zm.)

Wykonywanie działalności
gospodarczej w zakresie
usług detektywistycznych

Minister właściwy ds.
wewnętrznych

Art. 11-17f ustawy z 27
lipca 2002 r. – Prawo
dewizowe (Dz.U. Nr 141,
poz. 1178 ze zm.)

Prowadzenie działalności
kantorowej

Prezes Narodowego Banku
Polskiego

Art. 6-20a ustawy z 12
czerwca 2003 r. Prawo
pocztowe (Dz.U. 2008 r.,
Nr 189, poz. 1159 ze zm.)

Wykonywanie działalności
pocztowej niewymagającej
zezwolenia

Prezes Urzędu Komunikacji
Elektronicznej

Podejmowanie regulowanej dg



Podjęcie wymaga łącznego spełnienia przesłanek o
charakterze materialnym i formalnym.



Trzy etapy postępowania:
1) Etap I – wypełnianie przez przedsiębiorcę wniosku o
dokonanie wpisu w odpowiednim rejestrze działalności
regulowanej wraz z oświadczeniem o spełnianiu
warunków szczególnych wymaganych do wykonania
danej działalności,
2) Etap II – złożenie przez przedsiębiorcę wniosku o
dokonanie wpisu w odpowiednim rejestrze wraz z
oświadczeniami o spełnianiu warunków szczególnych,
3) Etap III – dokonanie wpisu przez odpowiedni organ
rejestrowy.

Etap I



Przesłanka o charakterze materialnoprawnym,



Przedsiębiorca musi spełnić szczególne warunki – prawne,
finansowe, techniczne i organizacyjne.



Warunki szczególne można sklasyfikować. Można wyróżnić
warunki polegające na:

1)

Posiadaniu odpowiednich warunków lokalowych i tytułu
prawnego do nieruchomości,

2)

Posiadaniu uprawnień wymaganych do wykonywania
danego zawodu lub ewentualnie zatrudnianie osób
posiadających odpowiednie wykształcenie lub kwalifikacje,

3)

Wdrożeniu systemów wewnętrznej kontroli,

4)

Braku prawomocnego orzeczenia zakazów,

5)

Niewszczęciu postępowania upadłościowego i
likwidacyjnego.

Etap II i Etap III



Przesłanki formalnoprawne.



Etap II – należy utożsamiać z obowiązkiem

przedsiębiorcy polegającym na złożeniu
wniosku o dokonanie wpisu w rejestrze.



Etap III – polega na dokonaniu wpisu przez

organ rejestrowy. Wykonywanie działalności
regulowanej bez wpisu jest nielegalne.

Wpis



Nabycie prawa do podjęcia działalności następuje ex lege.



Wpis ma charakter deklaratoryjny i stanowi obowiązek
organu.



Złożenie przez przedsiębiorcę właściwego wniosku z
oświadczeniem nakłada na organ obowiązek dokonania
wpisu w terminie 7 dni.



Zaświadczenie o wpisie – tylko potwierdza dokonanie wpisu.



Organ nie może zabronić podjęcia działalności
przedsiębiorcy, który spełnia warunki szczególne. Nie
wydaje zgody na prowadzenie działalności, lecz wykonuje
obowiązek.



Fundamentalną zasadą w sferze podejmowania działalności
regulowanej jest szybkość postępowania.

Podjęcie dg regulowanej na
podstawie zawiadomienia



Przedsiębiorca może podjąć działalność
regulowaną bez wpisu w rejestrze gdy:



Właściwy organ nie dokona wpisu w terminie 7

dni,



Od dnia wpływu wniosku upłynęło 14 dni.



Nie dotyczy to przypadku, gdy wezwano
przedsiębiorcę do uzupełnienia wniosku nie
później niż przed upływem 7 dni od dnia jego
otrzymania. Wówczas termin dopuszczający
rozpoczęcie działalności be wpisu w rejestrze
biegnie od dnia wpływu uzupełnionego
wniosku.

Kontrola wniosku



Zgodność treści oświadczenia ze stanem

faktycznym nie jest kontrolowana na etapie
podejmowania działalności regulowanej,



Organ dokonuje wpisu, nie badając, czy

przedsiębiorca spełnia warunki szczególne,



Faktyczna weryfikacja – na etapie

wykonywania działalności regulowanej.

Odmowa udzielenia wpisu



Organ odmawia wpisu do rejestru w formie decyzji
administracyjnej.



Przesłanki odmowy:

1)

Wydano prawomocne orzeczenie zakazujące
przedsiębiorcy wykonywania działalności
gospodarczej objętej wpisem,

2)

Przedsiębiorcę w okresie 3 lat poprzedzających
złożenie wniosku wykreślono z rejestru działalności
regulowanej z powodu:



Złożenia oświadczenia niezgodnego ze stanem faktycznym,



Nieusunięcia w wyznaczonym terminie naruszeń warunków
wymaganych do wykonywania działalności,



Stwierdzenia rażących naruszeń warunków wymaganych do
wykonywania działalności regulowanej przez przedsiębiorcę.

Wykreślenie z rejestru



Organ prowadzący rejestr jest uprawniony do wydania zakazu
wykonywania przez przedsiębiorcę objętego wpisem rodzaju
działalności.



Zakaz ma formę decyzji administracyjnej.



Przesłanki wykreślenia:



Złożenie oświadczenia niezgodnego ze stanem faktycznym,



Nie usunięcie naruszeń warunków wymaganych do wykonywania
działalności regulowanej w wyznaczonym terminie,



Stwierdzenie rażących naruszeń warunków wymaganych do wpisu.



Sankcja: przedsiębiorca może uzyskać ponowny wpis do
rejestru nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania
decyzji.



Trzyletni zakaz wpisu ma również zastosowanie do
przedsiębiorców, którzy wykonywali działalność gospodarczą
bez wymaganego wpisu.

Działalność gospodarcza objęta

zezwoleniem, licencją lub zgodą

Zezwolenie, licencja, zgoda



Forma pośrednia pomiędzy działalnością
regulowaną a koncesjonowaną,



Uchylenie w sposób zindywidualizowany
ustawowej przeszkody w legalnym
podejmowaniu działalności gospodarczej,
ustanowionej przez ustawodawcę w celu
zapewnienia realizowanego w interesie
publicznym nadzoru nad tą strefą,



Uzyskanie zezwolenia oznacza, iż po stronie
przedsiębiorcy nie istnieją przeszkody w
podjęciu i wykonywaniu działalności
gospodarczej.

Katalog działalności objętej
zezwoleniem, licencją, zgodą

Podstawa prawna

Rodzaj działalności

Organ właściwy

ZEZWOLENIE
Ustawa z 26.10.1982 r. o
wychowaniu w trzeźwości i
przeciwdziałaniu alkoholizmowi
(Dz.U. z 2007 r., Nr 70, poz.
473 ze zm.)

(1) Obrót hurtowy w kraju

napojami alkoholowymi o
zawartości powyżej 18%
alkoholu,

(2) Obrót hurtowy w kraju

napojami alkoholowymi o
zwartości do 18%
alkoholu,

(3) Sprzedaż detaliczna

napojów alkoholowych
przeznaczonych do
spożycia na miejscu lub
poza miejscem sprzedaży

(1) Minister właściwy ds.

gospodarki,

(2) Marszałek województwa,
(3) Wójt, burmistrz, prezydent

miasta

LICENCJA
Ustawa z 6.09.2001 r. o
transporcie drogowym (Dz.U. z
2007 r., Nr 125, poz. 874 ze
zm.)

(1) Wykonywanie krajowego

lub międzynarodowego
transportu drogowego,

(2) Wykonywanie transportu

drogowego taksówką

(1) Starosta lub minister

właściwy ds. transportu,

(2) Wójt, burmistrz, prezydent

miasta

ZGODA
Ustawa z 24.08.2001 r. o
ostateczności rozrachunku w
systemach płatności i
systemach rozrachunku
papierów wartościowych oraz
zasadach nadzoru nad tymi
systemami (Dz. U. Nr 123,
poz.1351 ze zm.)

(1) Prowadzenie systemów

płatności,

(2) Prowadzenie systemów

rozrachunku papierów
wartościowych

(1) Prezes Narodowego Banku

Polskiego

(2) Komisja Nadzoru

Finansowego

Tryb



Ustawy szczególne wskazują organy

właściwe w sprawach zezwolenia, licencji i
zgody, a także warunki wykonywania
działalności gospodarczej oraz zasady i tryb
wydawania decyzji,



Przedsiębiorca zamierzający wykonywać

określoną działalność zobowiązany jest do
złożenia WNIOSKU na wykonywanie tej
działalności do właściwego organu.

Udzielenie i odmowa wydania
zezwolenia



Udzielenie zezwolenia poprzedzone jest wstępną
formalną i faktyczną kontrolą wniosku,



W określonych przypadkach organ może odmówić
wydania zezwolenia (licencji, zgody):



Niespełniania wymagań określonych w ustawie,



Przedsiębiorcy cofnięto zezwolenie na ten sam rodzaj
działalności w określonym czasie przed złożeniem
wniosku,



Działalność powoduje zagrożenie dla zdrowia lub
życia ludzi lub dla środowiska,



Przedsiębiorca ma zaległości podatkowe lub zaległości
w płaceniu składek na ubezpieczenie społeczne lub
zdrowotne,

Decyzja administracyjna



Udzielenie, zmiana lub cofnięcie zezwolenia dokonuje się w trybie
decyzji administracyjnej,



W określonych przypadkach organ cofa lub może cofnąć
zezwolenie. Następuję to wtedy, gdy:



- przedsiębiorca nie przestrzega warunków wykonywania działalności
określonych w ustawie lub zezwoleniu,



Przedsiębiorca nie usunął w wyznaczonym terminie stanu
faktycznego lub prawnego niezgodnego z przepisami ustawy,



Wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy
wykonywania działalności gospodarczej objętej zezwoleniem,



Przedsiębiorca nie podjął, mimo wezwania, lub zaprzestał
wykonywania działalności gospodarczej objętej zezwoleniem,



Otwarto likwidację przedsiębiorcy albo nastąpiła jego upadłość,



Złożono wniosek o cofnięcie zezwolenia na wykonywanie działalności.

Wygaśnięcie zezwolenia



Wygaśnięcie zezwolenia (utrata mocy) w
przeciwieństwie do cofnięcia, nie wymaga
wydania decyzji. Wygaśnięcie następuje z mocy
prawa po ziszczeniu się następujących
przesłanek:



- upływ terminu ważności zezwolenia,



- likwidacja przedsiębiorstwa lub zawiadomienie
o zaprzestaniu prowadzenia działalności,



- zrzeczenie się licencji,



- śmierć posiadacza licencji,



- i inne określone w przepisach szczególnych.

Okres karencji



Przedsiębiorca, któremu cofnięto zezwolenie z
określonych przyczyn, może ponownie wystąpić
z wnioskiem o udzielenie zezwolenia w takim
samym zakresie, nie wcześniej niż po upływie
pewnego czasu (przeważnie po 3 lub 5 latach):



- od dnia wydania decyzji o cofnięciu zezwolenia
lub



- od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna
albo



- od dnia, w którym decyzja stała się wykonalna.

Działalność gospodarcza objęta

koncesjonowaniem

Pojęcie koncesji



Koncesjonowanie stawi ciąg działań organu
koncesyjnego oraz czynności wnioskodawcy,
które toczą się na podstawie przepisów kpa,
usdg oraz innych ustaw i mają na celu
wydanie decyzji administracyjnej w
przedmiocie wydania, zmiany lub odmowy
wydania koncesji bądź jej promesy.



Organ koncesyjny to organ administracji
publicznej upoważniony na podstawie
ustawy do udzielenia, odmowy lub zmiany i
cofania koncesji (art. 5 usdg).

Pojęcie koncesji



Akt zgody władzy publicznej na podjęcie

i prowadzenie działalności gospodarczej
zastrzeżonej prawnie na rzecz państwa lub
mającej szczególne znaczenie dla
bezpieczeństwa państwa i obywateli

Cechy koncesji



Jest to akt organizacyjny konstytutywny, wydawany w
formie decyzji administracyjnej,



Wydawany w sferze rezygnacji państwa (lub jst) ze
swego monopolu,



Wydawany na podstawie przepisów ustawowych
określających warunki i tryb koncesjonowania,



Wydawany na wniosek zainteresowanego,



Wydawany z zapewnieniem ochrony prawnej trwałości
koncesji,



Ustalający prawo do podjęcia i prowadzenia
działalności koncesjonowanej nie tylko wg zasad
określonych w ustawie, ale także na warunkach
wskazanych w koncesji.

Działalność koncesjonowana



Art. 46 usdg



1. Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej
w zakresie:

1.

poszukiwania, rozpoznawania złóż węglowodorów oraz kopalin stałych
objętych własnością górniczą, wydobywania kopalin ze złóż, podziemnego
bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz podziemnego składowania
odpadów;

2.

wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz
wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym;

3.

wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji
i obrotu paliwami i energią;

4.

ochrony osób i mienia;

5.

rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych, z wyłączeniem
programów rozpowszechnianych wyłącznie w systemie teleinformatycznym,
które nie są rozprowadzane naziemnie, satelitarnie lub w sieciach kablowych;

6.

przewozów lotniczych;

7.

prowadzenia kasyna gry.

Działalność koncesjonowana



Przepisy ustaw szczególnych dotyczących działalności
koncesjonowanej mają charakter lex specialis w
stosunku do usdg,



Wprowadzenie koncesji innych niż wymienione
powyżej jest dopuszczalne:
- w dziedzinach działalności gospodarczej mających
szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo
państwa lub obywateli albo inny ważny interes
publiczny,
- tylko w przypadku, gdy dana działalność nie może
być wykonywana jako wolna lub po uzyskaniu wpisu
do rejestru działalności regulowanej albo zezwolenia.



Wprowadzenie nowej koncesji wymaga zmiany usdg.

Termin obowiązywania
koncesji



Koncesji udziela się na czas oznaczony:

- nie krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż 50
lat,
- krótszy niż 5 lat, jeżeli przedsiębiorca
wnioskuje o udzielenie koncesji na czas
krótszy.

Promesa koncesji



Przyrzeczenie, obietnica dokonania jakiejś czynności lub
spełnienia danego świadczenia a także zobowiązanie organu
państwowego do wydania decyzji po dopełnieniu przez
zainteresowanego odpowiednich formalności.



Przyrzeczenie wydania koncesji, w okresie ważności promesy
(nie krótszym niż 6 miesięcy) nie można odmówić udzielenia
koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej określonej
w promesie, chyba, że:
- uległy zmianie dane zawarte we wniosku o udzielenie
promesy,
- wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków określonych
w promesie,
- lub wystąpiły okoliczności, o których mowa w przepisach art.
56 ust. 1 pkt. 1 i 2 usdg.

Odmowa przyznania koncesji



Przedsiębiorca nie spełnia wymaganych

warunków



Zagrożenie obronności lub bezpieczeństwa

państwa



Udzielenie koncesji innemu przedsiębiorcy

(w wyniku przetargu)



Inne przypadki

Wniosek

Wniosek zawiera:



firmę przedsiębiorcy, oznaczenie jego
siedziby i adresu albo miejsca zamieszkania i
adresu oraz adresu głównego miejsca
wykonywania działalności gospodarczej,



numer w rejestrze przedsiębiorców lub w
ewidencji oraz numer identyfikacji
podatkowej (NIP),



określenie rodzaju i zakresu wykonywania
działalności gospodarczej, na którą ma być
udzielona koncesja.

Postępowania w przypadku
ograniczonej liczby koncesji

1)

Ogłoszenie w Monitorze Polskim,

2)

Przedsiębiorcy składają wnioski o udzielenie koncesji,

3)

Badanie wniosków pod kątem spełnienia warunków do
udzielenia koncesji oraz rękojmi prawidłowego wykonania
działalności objętej koncesją,

4)

Jeśli liczba przedsiębiorców jest mniejsza bądź równa
ilości koncesji – organ koncesyjny udziela koncesji w
drodze decyzji administracyjnej;

5)

Jeśli liczba przedsiębiorców spełniających warunki jest
większa niż liczba koncesji organ ogłasza w MP przetarg.

6)

Przedsiębiorcy składają oferty a organ koncesyjny
dokonuje wyboru ofert w liczbie zgodnej z ilością
koncesji, kierując się wysokością zadeklarowanych opłat
za udzielenie koncesji.