FIZYCZNE CZYNNIKI
ŚRODOWISKA PRACY
OŚWIETLENIE
Oświetlenie stanowiska pracy to jeden ze
wskaźników kultury pracy, poziomu organizacji,
wywierający wpływ na wydajność oraz
zadowolenie z pracy.
Najważniejsze zasady
racjonalnego oświetlenia pracy:
dostateczne natężenie światła,
wystarczająca równomierność
oświetlenia,
prawidłowy rozkład cieni,
stałość strumienia świetlnego,
brak zjawiska olśnienia,
Właściwa barwa światła.
Rodzaje i funkcje
oświetlenia:
Oświetlenie naturalne:
górne,
boczne.
Oświetlenie sztuczne:
ogólne,
miejscowe,
złożone.
Oświetlenie naturalne
Światło naturalne stwarza najlepsze warunki
widzenia dla każdej pracy oraz zapewnia
największe bezpieczeństwo pracy.
Oświetlenie górne – różnego rodzaju
świetliki: trapezowe, trójkątne, latarniowe,
wklęsłe, szedowe.
Oświetlenie boczne – żarówki, świetlówki,
lampy rtęciowe, lampy sodowe.
Oświetlenie sztuczne
Posługiwanie się dostępnymi źródłami światła
umożliwiło przedłużenie swojej działalność na
godziny wieczorne i nocne.
Oświetlenie ogólne – równomierne
rozmieszczenie punktów świetlnych na całej
powierzchni sufitu,
Oświetlenie miejscowe – umieszczenie
punktów świetlnych bezpośrednio nad
stanowiskiem pracy,
Oświetlenie złożone – jednoczesne stosowanie
oświetlenia miejscowego oraz złożonego.
Podział współczesnych źródeł światła
PARAMETRY OŚWIETLENIA Poziom
natężenia światła
Natężenie oświetlenia na rzeczywistej
płaszczyźnie roboczej, w których ludzie
przebywają przez długi czas, niezależnie od
tego, jakie jest wykonywane zadanie wzrokowe,
powinno wynosić nie mniej niż 200 [lx].
Jednostka: luks (lx) kiedy strumień świetlny o
wartości 1 lumena (lm) pada równomiernie na
powierzchnię 1m².
PARAMETRY OŚWIETLENIA
Rozkład luminacji
Otoczenie świetlne wyrażone przez rozkład
luminancji we wnętrzu jest czynnikiem
wpływającym pośrednio, ale w sposób istotny na
jakość widzenia.
Na ogół wymagana jest znajomość luminancji
ścian i sufitu wnętrza, płaszczyzny roboczej a
także przedmiotów.
Jednostka: Nit = kandela na metr kwadratowy
(cd/m²), kandela to część światłości, która jest
promieniowa w określonym kierunku.
PARAMETRY OŚWIETLENIA
Olśnienie
Olśnieniem nazywamy pewien stan procesu
widzenia, przy którym występuje odczucie
niewygody lub zmniejszenie zdolności
rozpoznawania przedmiotów.
Z punktu widzenia występujących skutków
wyróżnia się następujące rodzaje olśnienia:
przeszkadzające,
przykre,
oślepiające.
Korzyści poprawnego oświetlenia:
najwyższy pod względem ilości i jakości poziom
produkcji i usług,
zmniejsza ryzyko wypadku,
zmniejsza procent braków w wyrobach,
zapobiega potrzebie natężania
wzroku(przedwczesne osłabienie),
ułatwia eksploatację oraz konserwację maszyn i
urządzeń produkcyjnych,
przyczynia się do usprawnienia transportu
wewnątrzzakładowego,
ułatwia właściwe rozróżnianie barw w otoczeniu,
pozytywnie wpływa na ogólne samopoczucie
pracowników.
Negatywne skutki
nieodpowiedniego oświetlenia:
szybkie zmęczenie narządu wzroku –
zarówno przy zbyt słabym oświetleniu,
jak i wskutek olśnieni,
słabe oświetlenie wywołuje poczucie
jednostajności, stan apatii, uczucie
senności,
może powodować pogłębienie wad
wzroku,
może być przyczyną wypadków w miejscu
pracy.
PRZYKŁADY ZASTOSOWANIA
OŚWIETLENIA W
TRANSPORCIE LOTNICZYM
PAS STARTOWY,
KABINA PASAŻERSKA
PAS STARTOWY
Systemy świetlne lotnisk obejmują:
oświetlenie drogi startowej,
oświetlenie dróg kołowania i zatok
oczekiwania,
pomoce wzrokowe na stanowiskach
postojowych,
świetlny wskaźnik podejścia do lądowania,
świetlny wskaźnik ścieżki zniżania,
światła naziemne nielotniskowe.
PAS STARTOWY
Przeznaczenie świetlnych pomocy
nawigacyjnych:
precyzyjne podejście,
spełnianie wymagań eksploatacyjnych,
układ geometryczny umożliwia
prowadzenie statku powietrznego w oś
drogi startowej,
ustalenie odległości od progu drogi
startowej, punktu przyziemnego, końca
drogi startowej,
pomoc pilotom.
KABINA PASAŻERSKA
Wiodąca technologia oświetleniowa – diody LED:
tanie w eksploatacji,
odporne na wibracje, zmiany temperatury,
charakteryzują się szybkim czasem reakcji,
nie emitują dużej ilości ciepła,
nie wytwarzają zakłóceń radiowych,
zapewniają wyraźną granicę światła i cienia,
zapewniają wiele możliwości aranżacji
oświetlenia w kabinie pasażerskiej.
KABINA PASAŻERSKA
Bezpieczeństwo:
wskaźniki zapięcia pasów, wznoszenia,
lądowania itp.,
oznaczenia wyjść ewakuacyjnych,
oświetlenie awaryjne z niezależnym
zasilaniem,
iluminowane linie prowadzące do wyjść
ewakuacyjnych.
Podsumowanie
Uzyskanie efektywnego oświetlenia:
użycie najbardziej wydajnych źródeł światła,
źródła światła należy eksploatować,
sprzęt oświetleniowy należy utrzymywać w
dobrym stanie,
w czasie pracy w ciągu dnia należy w pełni
wykorzystać światło dzienne,
należy włączać tylko niezbędne sekcje
oświetlenia w przypadku konieczności
doświetlania stanowisk pracy.
PYTANIA:
Zaznacz prawidłowe jednostki stosowane w
technice oświetleniowej:
a)
Luks,
b)
Wat,
c)
Lumen,
d)
Bekerel,
e)
Kandela.
Zaznacz właściwe rodzaje oświetlenia naturalnego:
f)
górne,
g)
miejscowe,
h)
złożone,
i)
boczne,
j)
przeszkadzające.
Źródła:
„Podstawy ergonomii i filozofii pracy”, Jerzy
Olszewski, Poznań 1997,
„Ergonomia” Skrypt dla studentów,
Małgorzata Wróblewska, Opole 2004,