Chiny światowym

hegemonem?

Chiny – supermocarstwo

kapitalistyczne i

totalitarne

Chiny a reszta świata

• 850 mld dolarów – dług USA wobec Chin
• 630 mld euro – dług suwerennych państw strefy

euro wobec Chin (Financial Times)

Chiny jako biedny kraj, „wschodzący”, ale z dobrymi
perspektywami, pokojowy, będący czynnikiem
równowagi.
Czy aby na pewno?

Chiny a reszta świata

Przyczyny dominującej pozycji Chin:
• Dumping handlowy
• Nadwyżki handlowe, stanowiące równocześnie

deficyty krajów rozwiniętych (przyczyna –
niedoszacowanie juana?)

Czy Chiny prowadzą wojnę gospodarczą, chcąc stać
się światowym hegemonem?

Chiny równe Stanom Zjednoczonym

Pierwszy z zasobów gospodarczych: ludność
• 1340 milionów mieszkańców (20% populacji

świata)

• Terytorium: 9,6 mln km²
• Ludność rozmieszczona nierównomiernie
• Niemal samowystarczalne jeśli chodzi o żywność
• Dostęp do wielu bogactw naturalnych (z

wyjątkiem ropy naftowej i gazu ziemnego)

Chiny równe Stanom Zjednoczonym

• W 2009 r. po raz pierwszy eksport Chin

wyprzedził Niemcy

• Chiny osiągają największą nadwyżkę handlową

(250 mld dolarów według rządu chińskiego,
600 mld dolarów po podsumowaniu bilansów
wszystkich krajów świata w handlu z Chinami)

Najwięksi eksporterzy (2012 r.):
1. Chiny
2. USA
3. Niemcy

PKB: Chiny a Stany

Zjednoczone

PKB: Chiny a Stany

Zjednoczone

Analizowane są dane za 2009 r.:
 Chiny: 33 500 miliardów juanów
 USA: 14 500 miliardów dolarów

Oficjalny kurs: 6,83 juana za dolara
PPP (do 2007 r.): 1,96 juana za dolara
PPP po 2007 r.: 3,40 juana za dolara

• PKB Chin na podstawie kursu wymiany: 33500 / 6,83 ≈ 4900 [mld

USD]

• PKB Chin na podstawie PPP do 2007 r.: 33500 / 1,96 ≈ 17100 [mld

USD] (120% PKB USA!)

• PKB Chin na podstawie PPP po 2007 r.: 33500 / 3,40 ≈ 9800 [mld

USD] (69% PKB USA)

Chiny jako finansowy potentat

• Wartość rezerw walutowych:
2010: 4 000 mld USD
2012: 3 300 mld USD

• Możliwość kontrolowania
kursów walut

• Największy na świecie portfel obligacji

• Zdrowe finanse publiczne -> niski wskaźnik długu publicznego

(20%)

• W 2011: USA - 73% Chiny: 16,3 % PKB

Militarne mocarstwo

• Ok. 2,5 mln żołnierzy w czynnej służbie (w USA:

 1, 37 mln)

• W 2012 wydatki na armię przekroczyły 100 mld

USD

1. USA - 682 mld dol.
2. Chiny - 166 mld dol.
3. Rosja - 90,7 mld dol.

• 3. miejsce na świecie pod względem rakiet

jądrowych, 2. pod względem atomowych łodzi
podwodnych

• Dynamiczny rozwój programów militarnych

Potencjał technologiczny

• Kraj o największej liczbie przyznawanych

patentów

• Rocznie przyrost wydatków na naukę o

20%

• Dynamiczny rozój zielonych technologii –

do 2020 roku energia

odnawialna ma
stanowić 15%
rynku energetycznego
(na inwestycje wydano
736 mld USD)

Potęga dyplomatyczna

• Ścisłe powiązania z krajami rządzonymi przez dyktatury

(Korea Północna, Birma, Sudan, Białoruś)

• 2010: Unia celna z krajami ASEAN

• Wraz z Rosją członek bloku w BRICS

Uczestnik szczytów Chiny-Afryka (od 2000

roku)

Od 2001 członek Światowej Oragnizacji

Handlu

Komunistyczna

Partia Chin

Komunistyczna Partia Chin

• Rządząca partia w Chińskiej

Republice Ludowej

• Ponad 75 milionów członków
• Autorytatywna, dominuje w rządzie

Geneza powstania

• 1921 rok
• Po I wojnie światowej
• W Chinach narasta system kontroli

społecznej, rozwija się totalitaryzm i
podporządkowanie państwa

Dojście do niepodzielnej władzy

KPCh miało burzliwy przebieg

• 1927 r. początek I wojny domowej,

sprzymierzona dotąd Wielka Partia
Komunistyczna występuje zbrojnie
przeciwko Komunistycznej Partii Chin

• Komunistyczna Partia Chin powołuje

przejściową Radziecka Republikę
Chin

• Radziecka Republika Chin upada

• 1937 r. najazd Japonii
• Komunistyczna Partia Chin i Wielka

Partia Nacjonalistyczna zawierają
drugie przymierze, taktycznie

• 1945 r. – pokonanie Japonii, powrót

do walk zbrojnych, dwóch partii

• 1949 – zwycięstwo KPCh, Mao

Zedong przy władzy

Proklamacja Chińskiej Republiki

Ludowej

• Konsekwencje: wprowadzenie do

społeczeństwa Chińskiego zasad
charakterystycznych dla ZSRR

• Zniesiono własność środków

produkcji

• Kolektywizm
• Biurokracja

Deng Xiaoping

• W okresie od 1978

do 1989 roku
faktyczny
przywódca Chińskiej
Republiki Ludowej,
inicjator reform
społeczno-
gospodarczych oraz
otwarcia Chin na
świat.

Dokonania:

• Odejście KPCh od

kolektywistycznej
gospodarki

• Powrót do kapitalizmu
• Zerwanie z kolektywną

własnością środków proukcji

• Sprywatyzowanie wielu

przedsiębiorstw publicznych

• Wprowadził decentralizację

zarządzania w
przedsiębiorstwach

• Wszystkie wymienione zmiany w

systemie Chin nie doprowadziły
jednaj do demokracji

• Chiny pozostały państwem

totalitarnym do dziś

• System monopartyjny Chin nie

dopuszcza żadnej zorganizowanej
opozycji

Chiny jako państwo

totalitarne:

• Odkąd w 1949 r. KPCh doszła do

władzy nie było żadnych wyborów

• Od tej pory wszystkie partie i

stowarzyszenia są zakazane.

• Prasa i media znajdują się w rękach

KPCh

• Internet nadzorowany jest przez

KPCh

• System sądowniczy

podporządkowany jest KPCh

• Rozbudowany jest aparat represyjny,

stosuje się praktykę porywania
opozycjonistów

• Wprowadzenie zasady jednego

dziecka

• Zakaz swobodnego przemieszczania

się

Ekonomiczne atuty Chin jako państwa kapitalistyczno-

totalitarnego

1. Niskie koszty płacowe.

• Duża ilość siły roboczej
• Zakaz swobodnego poruszania się po terenie państwa
• Brak praw obywatelskich „drugich dzieci”
• Niedoszacowanie waluty

2. Kapitalizm Patriotyczny – wszechobecność struktur partyjnych w

administracji, przedsiębiorstwach. Pozwala narzucić priorytet narodowy, co
objawia się między innymi zaopatrywaniem chińskich przedsiębiorstw
kosztem zagranicznych.

3. Kontrola dostępu do rynku chińskiego, jako środek

dyplomatycznego nacisku.

4. Możliwość manipulowania własnym wizerunkiem na scenie

międzynarodowej. Kreowanie wizerunku kraju słabo rozwiniętego
gospodarczo

Dlaczego światowy kryzys NIE

dotyczy Chin?

2009 r.- wzrost gospodarczy Chin do 6,2 %
2010 r.- wzrost gospodarczy Chin do 11,9 %

podczas gdy …

2010 r.- wzrost gospodarczy USA o 1,4 %

Z czego wynika przewaga

Chin:

• skrajny poziom płac,
• szczególny reżim wymiany pieniądza:
co przekłada się na
ogromne nadwyżki handlowe wobec
krajów rozwiniętych,
(a w konsekwencji naruszenia
równowagi)

Dezindustrializacja zachodnich

gospodarek

• Lata 70te: liberalizacja światowego handlu
• 2001 r.- Chiny przyjęte do WTO (powiększyły

swoje nadwyżki handlowe i PKB):

wzrost liczby miejsc pracy,
przejmowanie światowego popytu na produkty

przetworzone (opanowanie całych segmentów:
zabawek, pociągów, komputerów…).
• Ograniczenie aktywności i spadek zatrudnienia

w zachodnich przedsiębiorstwach.

w związku z tym, że…

zachodni dystrybutorzy zaopatrują się w przedsiębiorstwach

chińskich,

zachodni producenci wyrobów przetworzonych (Apple, Dell, Nike)

zaopatrują się w Chinach,

zachodnie przedsiębiorstwa dokonują znaczących inwestycji w

Chinach,

… na Zachodzie postępuje dezidustrializacja

(brak wartości dodanej w przemyśle krajów zachodnich)

Przykład:

tajwańskie przedsiębiorstwo Hon Hai

• Filia w Shenzen:

 zatrudnia 300 000 robotników;
 produkuje:

- elementy elektroniki dla Sony,
- telefony komórkowe dla Nokia,
- iPody, iPhony i iPady dla Apple,
- komputery dla Dell.

• Robotnicy pracują po 15 h/ dobę
• Zarabiają 39 $ / miesiąc

Liczne samobójstwa

w konsekwencji na

Zachodzie…

… dezindustrializacja doprowadza do:

 globalnego spadku zatrudnienia,
 eksplozji bezrobocia,
 zmniejszenia przychodów fiskalnych państwa,
 zmniejszenia

dochodów

systemów

zabezpieczenia

społecznego,

 destabilizacji finansów publicznych, czyli:

-przedłużającego się kryzysu systemów socjalnych
(zdrowia, bezrobocia, emerytur),
-naruszenia funkcjonowania służb publicznych
(transportu zbiorowego, systemu szkolnego).

w konsekwencji na

Zachodzie…

Wybuch bezrobocia powoduje:

- tendencję do spadku płac realnych (wysoka

konkurencja),

- wzrost nierówności społecznych,
- brak możliwości mieszkaniowych,
- niechęć do założenia rodziny,
- nadużywanie alkoholu, narkotyków,
- brak poczucia bezpieczeństwa: m.in. kryzys

szkolny (analfabetyzm) i rodzinny (rozwody),

- wzrost przestępczości

tymczasem w Chinach…

… wzrost gospodarczy wynosi ok.

10% rocznie

(podczas gdy w krajach zachodnich

ok. 1%)

Dziękujemy za uwagę