TEORIA GIER A STRATEGIA

KONKURENCJI

Dominika Oliwiak, gr. C

Podstawowa przesłanka teorii gier:

Każdy podmiot decyzyjny („gracz”) dążąc do
swoich celów postępuje racjonalnie i
jednocześnie przyjmuje, że w podobny
sposób zachowują się jego konkurenci.
Przyjęto, iż wszyscy uczestnicy gry rynkowej
dążą do maksymalizacji zysku.

Elementy wspólne dla sytuacji, w których
występuje konkurencja:

1. Gracze i ich posunięcia.
2. Wyniki i wypłaty.
3. „Reguły” gry.

Różnice w sytuacjach konkurencyjnych:

1. Liczba konkurentów.
2. Stopień zbieżności interesów.
3. Możliwość komunikowania się i zawierania

porozumienia.

4. Konkurencja powtarzalna a jednorazowa.
5. Zasób informacji.

Strategia dominująca

to najlepsza

możliwa odpowiedź na dowolną
strategię, jaką może zastosować
drugi gracz.

Strategie zapewniające równowagę

W sytuacjach, w których konkurenci
podejmują działania niezależnie od
siebie, każdy gracz powinien
stosować strategię zapewniającą
osiągnięcie równowagi. Strategia
zapewniająca równowagę pozwala
zmaksymalizować wielkość wypłaty
każdego z graczy w warunkach
określonych przez wybór strategii
dokonany przez przeciwnika. Stan
ten określany jest

RÓWNOWAGĄ

NASHA.

W warunkach równowagi wynikającej z

zastosowania strategii dominującej każdy z
graczy wybiera takie posunięcie, które
stanowi najlepszą odpowiedź na dowolny
ruch, jaki mógłby wykonać przeciwnik.

W warunkach równowagi Nasha każdy gracz

wybiera takie posunięcie, które stanowi
najlepszą odpowiedź na określony ruch,
jaki wykonuje przeciwnik.

W warunkach równowagi wynikającej z

zastosowania strategii dominującej każdy z
graczy wybiera takie posunięcie, które
stanowi najlepszą odpowiedź na dowolny
ruch, jaki mógłby wykonać przeciwnik.

W warunkach równowagi Nasha każdy gracz

wybiera takie posunięcie, które stanowi
najlepszą odpowiedź na określony ruch,
jaki wykonuje przeciwnik.

Strategia dominująca a strategia
równowagi..

Sytuacje konkurencyjne:

Jako przykład tutaj można przytoczyć „walkę

płci” – np. mąż i żona planujący wspólny
wieczór. Każdy ma inną wizję, jednak chce
wieczór spędzić z partnerem. Każdy zatem
chce osiągnąć stan równowagi – dla żony
będzie to wyjście na mecz, dla męża
wyjście na przedstawienie.

W ogólnym ujęciu model teoretyczny oparty

na kategorii „walki płci” wykazuje
przydatność w analizie dowolnej sytuacji,
w której następuje starcie różnych racji.

Wejście na rynek

Są to wypłaty dwóch konkurencyjnych
przedsiębiorstw. Niezależnie od działań
konkurenta jeśli jedno przedsiębiorstwo nie
wejdzie na rynek, jego wynik będzie wynosił
0. Jeśli wejdzie będzie to +4, albo -4, w tym
wypadku ma już znaczenie działanie
konkurenta.

Renta pionierska

– zadeklarowanie przez

jedno przedsiębiorstwo, że wejdzie ono na
rynek jako pierwsze.

NEGOCJACJE

• Jeśli oferty cenowe obu stronnie

mają pkt wspólnych (nabywca jest w
stanie dać mniej, niż żąda
sprzedawca) – transakcja nie dojdzie
do skutku.

• Jeśli oferty się pokrywają –

wyznaczają ostateczną cenę.

• Jeśli oferta cenowa nabywcy jest

wyższa od ceny żądanej przez
sprzedawcę, to ostateczna cena
będzie średnią tych dwóch cen.

Konkurencja sekwencyjna

W ramach gry o charakterze
sekwencyjnym gracze wykonują swoje
ruchy po kolei. Dla zobrazowania
tworzy się drzewa gier. Różni się ono od
zwykłego drzewa decyzyjnego tym, że
pozwala przedstawić na jednym
wykresie wszystkie posunięcia
uczestników gry.

Pierwszy ruch należy do firmy PPN, która musi
zadecydować czy inwestować w kopalnię czy nie.
Jeżeli firma się na to zdecyduje, następny ruch należy
do KRS – czy znacjonalizować kopalnię czy zgodzić się
na porozumienie o podziale zysków po połowie?

Przewidując nacjonalizację kopalni przez KRS, firma
PPN podejmuje decyzję o nieinwestowaniu w tym
kraju.

W każdej grze o charakterze
sekwencyjnym i doskonałej informacji
pełne rozwiązanie można uzyskać,
stosując metodę indukcji wstecznej.

W każdej grze o charakterze
sekwencyjnym i doskonałej informacji
pełne rozwiązanie można uzyskać,
stosując metodę indukcji wstecznej.

Indukcja wsteczna stanowi najważniejszy
element uporządkowanego myślenia o
strategii konkurencji, ale nie jest jedynym
elementem. Czasami działanie podjęte przez
jednego z graczy, bez zmiany kształtu
drzewa gier, może wpłynąć na zmianę
przekonań innych graczy i spowodować
modyfikację ich posunięć. Jest to indukcja
postępująca – wykonywane obecnie
posunięcia wpływają na przyszłe działania.

Indukcja wsteczna stanowi najważniejszy
element uporządkowanego myślenia o
strategii konkurencji, ale nie jest jedynym
elementem. Czasami działanie podjęte przez
jednego z graczy, bez zmiany kształtu
drzewa gier, może wpłynąć na zmianę
przekonań innych graczy i spowodować
modyfikację ich posunięć. Jest to indukcja
postępująca – wykonywane obecnie
posunięcia wpływają na przyszłe działania.

Konkurencja powtarzalna

• Gracze mogą planować swą rozgrywkę w

kategorii strategii wariantowych (np. na
wysokość ceny w danym miesiącu może
wpłynąć polityka cenowa konkurenta w
poprzednich miesiącach)

• W rozgrywce powtarzalnej liczy się nie

tylko teraźniejszość, ale także przyszłość,
dlatego gracz może dziś zdecydować się na
pewne posunięcia, których celem będzie
zdobycie uznania u rywali w przyszłości.

Strategia karząca:

Przedsiębiorstwo (1) ustala wysoką cenę w
pierwszym okresie, (2) wysoką cenę w
kolejnych okresach, przy założeniu
podobnego postępowania konkurenta oraz
(3) stosuje politykę niskich cen zawsze,
kiedy konkurent ustala niską cenę.

Strategia „wet za wet”:

(1) Ustala w pierwszym okresie wysoką
cenę, (2) w każdym kolejnym dostosowuje
swą cenę do ceny przyjętej w poprzednim
okresie przez konkurenta (naśladuje)

Podsumowanie

• W analizie konkurencji warto posługiwać się

tabelami wypłat, które zwierają zestawienie
zysków konkurujących ze sobą
przedsiębiorstw jako funkcji własnych
działań oraz posunięć konkurentów.

• W grze o sumie zerowej interesy

uczestników są sprzeczne.

• W grze o sumie niezerowej występuje

połączenie elementów konkurencji i
kooperacji.

• Kiedy gracze podejmują decyzje

niezależnie od siebie - wynik gry jest
efektem zastosowania strategii
prowadzących do równowagi.

• Kiedy istnieje kilka stanów równowagi,

często dla gracza korzystne jest wykonanie
pierwszego ruchu (renta pionierska).

• Jeżeli gracze mogą się swobodnie

komunikować i zawrzeć wiążące
porozumienie, zazwyczaj będą dążyć do
maksymalizacji łącznej wielkości wypłat.

• Drzewo gier zawiera zestawienie kolejnych

ruchów poszczególnych graczy oraz
wynikających stąd wypłat. Wynik każdej gry
odbywającej się w warunkach pełnej
informacji można ustalić, stosując metodę
wstecznej indukcji.

• W grach o charakterze powtarzalnym zakres

możliwych zachowań zapewniających
równowagę można rozszerzyć dzięki
zastosowaniu strategii wariantowych oraz
budowaniu reputacji.

Źródło

• W. F. Samuelson, S. G. Marks,

Ekonomia menedżerska, PWE,
Warszawa 2009.