Specyfika działań
ratowniczych u dzieci:
*Najczęstsze przyczyny
stanów nagłych u dzieci
*Dobór sprzętu i aparatury

Opracowała Iwona Dembna

Przyczyny stanów nagłych u dzieci

Stan zagrożenia życia, to sytuacja, w której dochodzi do

niewydolności podstawowych układów ustroju, tj. układu
nerwowego (centralnego i obwodowego), oddechowego i
krążenia.

Układy te znajdują się w stanie nadmiernego pobudzenia /

porażenia ich czynności, co w konsekwencji prowadzi do
zatrzymania czynności serca i trwałego uszkodzenia OUN –
stanu śmierci.

Częstość występowania stanów zagrożenia życia zależnie od

wieku:



Noworodki i niemowlęta – 40 %



Od 1 do 5 r.ż. – 30 %



Od 6 do 10 r.ż. – 20 %



Od 11 do 15 r.ż. – 5 %



Powyżej 15 r.ż. – 5 %

Najczęstsze przyczyny wystąpienia
stanu zagrożenia życia



Czynniki szkodliwe działające w okresie życia płodowego,
prowadzące do zaburzeń i niedojrzałości noworodka



Zaburzenia adaptacyjne do życia pozałonowego, np.
niedobór czynnika powierzchniowego płuc – surfaktantu,
a w konsekwencji zespół niewydolności oddechowej
noworodka RDS



Nieprawidłowości porodu



Zakażenia, najczęściej o gwałtownym przebiegu



Uszkodzenia wynikające z niemożności przystosowania
się do środowiska zewnętrznego.



Urazy



Zatrucia



Drgawki

Stany naglące u dzieci



Do najczęściej występujących i najczęściej
wymagających pomocy lekarskiej należą
stany zapalne – głównie układu oddechowego.



Do najgroźniejszych chorób u dzieci ,
wymagających natychmiastowej pomocy
należą obrażenia ciała, które stanowią
jednocześnie najczęstszą przyczynę kalectwa
i zgonu



Kolejną grupę chorób wymagających
natychmiastowej pomocy należą wady
rozwojowe

Badanie dziecka



Różnice w postępowaniu z chorym dzieckiem w
stosunku do dorosłych są tym większe, im młodsze jest
dziecko



Należy pamiętać, że wywiad zebrany od opiekunów
nigdy nie jest tak obiektywny, jak zebrany od pacjenta



W wieku przedszkolnym wartość wywiadu od dziecka
jest niepewna,



W wieku wczesnoszkolnym wywiad pozwala na
uzyskanie wiarygodnych informacji, niektóre fakty
mogą być jednak zatajone, zmienione lub zapomniane



W wieku późnoszkolnym dzieci często zatajają wiele
dolegliwości lub je wyolbrzymiają



U dzieci maltretowanych – zarówno dzieci jak i rodzice
zatajają przyczynę i patomechanizm choroby

Badanie fizykalne



Musi być poparte znajomością odrębności
morfologicznych i czynnościowych w
poszczególnych okresach rozwojowych



Wymaga dużej dokładności i cierpliwości



Przebiega w kolejności od głowy do
kończyn dolnych



Bolesne okolice ciała bada się w ostatniej
kolejności. Wyjątek stanowią krwawiące i
rozległe rany oraz ciężkie złamania
wymagające natychmiastowego
zaopatrzenia i unieruchomienia

Najważniejsze odmienności
fizjologiczne u dzieci

UKŁAD ODDECHOWY :



oddychanie głównie przez nos



krótkie, szerokie górne drogi oddechowe (łatwość zakażenia)



oskrzela główne odchodzą pod równym kątem (ciała obce)



wdechowe ustawienie klatki piersiowej ( brak możliwości
pogłębienia oddechu; mała rezerwa tlenowa )

UKŁAD KRĄŻENIA :



możliwość istnienia wad wrodzonych



serce - niedojrzałe komórki mięśniowe, brak możliwości wzrostu siły skurczu
mięśnia sercowego



wzrost rzutu serca poprzez wzrost akcji serca

INNE:



wyższa zawartość wody w organizmie



większa ilość krwi na kilogram masy ciała



większa powierzchnia skóry w stosunku do masy ciała, co się równa
większej utracie ciepła i wody przez organizm



brak możliwości zagęszczania moczu  utrata wody

Rozpoznanie stanu
krytycznego u dziecka



zaburzenia świadomości i siły
mięśniowej (hipo- i
nadreaktywność)



zaburzenia krążenia
obwodowego



sinica



zaburzenia oddychania

Upadki



To najczęstszy typ urazów u dzieci i zarazem
najczęstszy uraz, do którego dochodzi w domu.



Najwięcej wypadków zdarza się w 1 i 2 roku życia.
Dzieci najczęściej doznają urazu wskutek upadku
ze schodów, wanny, łóżka, rowerka, z wózka etc.



Śmierć z powodu upadku zdarza się rzadko -
głównie jest następstwem urazu głowy i szyi.
Urazy głowy i szyi to najczęściej stłuczenia,
zranienia i złamania. Urazy nie dotyczące głowy i
nie kończące się zgonem to skaleczenia i
skręcenia dotyczące głównie kończyn i obojczyka.

Zmodyfikowana skala Glasgow dla niemowląt

Czynność podlegająca ocenie

Najlepsza odpowiedź

Wynik

otwieranie oczu

spontaniczne

4

 

na polecenie słowne

3

 

na ból

2

 

brak reakcji

1

odpowiedź werbalna

gruchanie i gaworzenie

5

 

płacze, niespokojne

4

 

płacz na bodźce bólowe

3

 

jęczy na bodźce bólowe

2

 

brak reakcji

1

odpowiedź ruchowa

normalne, spontaniczne ruchy 6

 

reakcja wycofania na dotyk

5

 

reakcja wycofania na ból

4

 

nieprawidłowa reakcja
zgięciowa

3

 

nieprawidłowa reakcja
wyprostna

2

 

brak reakcji

1

System ABCD wstępnej
oceny podstawowych
czynności życiowych

A

Drożność dróg oddechowych

Szmer oddechowy

B

oddychanie

Oddech spontaniczny –

zabarwienie skóry, częstość

oddechów

C

krążenie

Napięcie tętna na obwodzie –

kolor i temperatura kończyn,

częstość akcji serca, ciśnienie

tętnicze krwi

D

Stan świadomości

Zmodyfikowana skala śpiączki

Glasgow

Utonięcia



Szczyt występowania przypada na wiek 1-5 lat oraz
u chłopców na wiek 10-19 lat. Najczęstsze miejsca
utonięć to baseny i jeziora oraz wanny u dzieci w 1
roku życia.



Ważniejsze uszkodzenia narządów wewnętrznych to:
niedotlenienie mózgu w wyniku blokady dróg
oddechowych, obrzęk płuc, który powstaje w związku
z niedodmą rozwijającą się w wyniku niedoboru
surfaktantu oraz ostra niewydolność nerek.



Prawdopodobieństwo przeżycia ratowanego zależy
od temperatury wody (szanse są większe, gdy
temperatura < 21 stopni) i czasu trwania akcji
ratunkowej

Oparzenia



Oparzenia płomieniem – głównie podczas pożarów
wznieconych w domu. Rocznie około 120 zgonów -
w większości na skutek wdychania dymu.



Oparzenia gorącymi cieczami – najczęściej
dotyczą dzieci poniżej 5 roku życia



Oparzenia prądem elektrycznym – w razie
porażenia prądem ofiarę należy odsunąć od źródła
za pomocą materiału nieprzewodzącego (drewno),
a następnie podjąć reanimację



Oparzenia kontaktowe – są najczęstszym typem
oparzeń, dotyczą głównie kończyn (żelazka,
tostery)



Oparzenia chemiczne – połknięcie substancji
żrących

Zadławienie



Ciała obce są najczęstszą przyczyną
zgonów urazowych u dzieci w 1 roku życia.



20% zgonów z powodu aspiracji ciał obcych
przypada na pierwsze 4 lata życia.



Czynniki mające wpływ na rokowanie to:
wielkość i rodzaj ciała obcego, położenie
(im mniejsze dziecko, tym wyżej
zatrzymuje się ciało obce = mniejsza
średnica dróg oddechowych) oraz stopień i
czas trwającego niedotlenienia.

Zatrucia



Każdego roku ulegają zatruciu 2 miliony dzieci
poniżej 5 roku życia.



U dzieci występują dwa okresy, w których zatrucia
są szczególnie częste: między 1 a 5 rokiem życia i w
okresie dojrzewania. Pierwszy z nich wiąże się z
nieświadomym, przypadkowym spożyciem
substancji, a drugi to na ogół próby samobójcze.



Najczęstsze źródła zatruć to: leki, środki czystości,
rośliny, kosmetyki. Należy często kontrolować
stopień świadomości, obserwować reaktywność i
szerokość źrenic, zapach z ust, stan układu sercowo-
naczyniowego oraz stan neurologiczny.

Zatrucia c.d.



Usunięcie zawartości żołądka- wywołanie wymiotów
albo prze płukanie żołądka. Dawkowanie syropu z
wymiotnicy: dzieciom między 6 a 12 miesiącem
życia podaje się 10 ml, a dzieciom od 2 roku 15 ml.
Po każdej dawce należy podać płyn. Nie podajemy
w zatruciach węglowodorami i substancjami
żrącymi.



Płukanie żołądka- wykonuje się u dzieci nie
mogących przyjąć syropu z wymiotnicy. Dzieci z
obniżoną świadomością powinny być zaintubowane
na czas zabiegu.



Adsorpcja trucizny- jest to związanie pozostałej
trucizny za pomocą węgla aktywowanego. Dzieciom
przed 12 rokiem podaje się 15-30 g, a dzieciom
powyżej 12 lat 50-100 g.

Drgawki



Drgawki to nieprawidłowe wyładowania
w korze lub pniu mózgu o charakterze
napadowym



Drgawki u małych dzieci spowodowane
są najczęściej urazem okołoporodowym,
zakażeniem lub defektem anatomicznym



U starszych dzieci występują z powodu
niedotlenienia, hipoglikemii lub
podwyższonej temperatury ciała

Klasyfikacja drgawek



Drgawki gorączkowe



Drgawki wtórne do spożycia ciał toksycznych



Zaburzenia metaboliczne



Zaburzenia śródczaszkowe



Napady padaczkowe



Drgawki kloniczno- toniczne. Przed wystąpieniem
drgawek może występować aura, a po - senność
popadaczkowa



Drgawki miokloniczne- nagłe zgięcie tułowia z
wyprostowaniem lub zgięciem kończyn



Drgawki noworodkowe - zesztywnienie, ruchy
pedałowania nogami, cmokanie wargami, ruchy
gałek ocznych i języka

Sprzęt i aparatura



Laryngoskop i łyżki

do intubacji
noworodków
i małych dzieci

Monitory

Monitory muszą posiadać rozdzielone opcje

pediatryczne i noworodkowe.

Dla potrzeb takich pacjentów musi istnieć konieczność

monitorowania tzw. podstawowego i rozszerzonego.

Zwykle dla neonatologii wymagane jest specjalistyczne

oprzyrządowanie.

Opcje EKG:



W przypadku noworodków i wcześniaków wystarczą
3 odprowadzenia do monitorowania częstości i
krzywej EKG. Dla starszych dzieci i dorosłych
powinna być opcja na 5 odprowadzeń.



Niezbędna jest możliwość stosowania okablowanych
elektrod jednorazowych, przeziernych dla promieni
RTG.

Pulsoksymetr

Pulsooksymetria.



Stosowane są czujniki przezskórnego
pomiaru z palców dłoni, stopy i płatka
ucha.



W neonatologii powinny być
jednorazowego użytku ( z przeznaczeniem
dla jednego pacjenta).



Czujnik typu klips ma raczej zastosowanie
u dzieci starszych i dorosłych. Możliwe
wykorzystanie wielorazowe.

Czujnik pomiaru RR

Ciśnienie tętnicze krwi



Monitor musi posiadać moduły do pomiaru
ciśnienia metodą nieinwazyjną i inwazyjną.



Nieinwazyjne ciśnienie tętnicze – możliwość
pomiaru na żądanie i w cyklu automatycznym



Dla neonatologii osobny przetwornik ciśnienia i
mankiety noworodkowe. Rozmiary od 1 do 5.
Zwykle jednorazowego użycia (dla jednego
pacjenta).



Dla starszych dzieci i dorosłych mankiety
wielorazowego użytku, w rozmiarach: dziecięcym,
młodzieżowym, dorosłym i na udo.

Inkubator transportowy



Jak nazwa wskazuje ma za zadanie zapewnić właściwe
warunki środowiskowe na czas transportu noworodka i
wcześniaka.



Oprócz tego że stanowi cieplarkę, zwykle ma też
wbudowany respirator transportowy w opcji
neonatologicznej, ssak, monitorowanie tętna i saturacji.



Zasilany jest z prądu zmiennego 230 V, lub z
akumulatora 12 V.



Zasilanie gazowe oparte na butlach transportowych
tlen + powietrze.



Oprócz wentylacji mechanicznej możliwa jest tez podaż
tlenu do komory inkubatora lub na maseczkę
twarzową.

Inkubator transportowy

Pompy infuzyjne



Pompy skonfigurowane dla potrzeb
neonatologii.



Najmniejsza tłoczona objętość rzędu 0.1-
0,01ml/h.



Pracujące na strzykawkach o różnej
objętości, od 10 ml do 50-60 ml.



Pompy objętościowe do przetaczania
żywienia pozajelitowego, skalibrowane na
mikrokrople, oparta na ruchu
perystaltycznym.