ORGANIZACJA DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH

Strefa bezpieczna, ochronna

- obszar nieobjęty zagrożeniem, jest to miejsce dla PPM, lądowiska helikopterów, policji, składania zwłok, mediów, punktu informacyjnego, bazy dla działań poszczególnych służb.

FAZY POSTĘPOWANIA RATOWNICZEGO

Wstępna

 - pierwsze minuty od zdarzenia.

Na miejscu nie ma jeszcze służb ratowniczych, więc główną rolę

w działaniach ratowniczych pełnią świadkowie zdarzenia lub osoby mniej poszkodowane. Ludzie są zdani sami na siebie. Najważniejszą czynnością jest nadanie sygnału "na ratunek".

FAZY POSTĘPOWANIA RATOWNICZEGO

Konsolidacji -  rozpoczyna się w momencie przybycia na miejsce zdarzenia pierwszych służb ratowniczych. Najważniejsza jest tu szybka mobilizacja służb ratowniczych, sprawne zarządzanie dostępnymi jednostkami ratowniczymi oraz zgromadzenie na miejscu katastrofy wszystkich niezbędnych służb. Jest to czas na rozpoznanie i ocenę zdarzenia, wstępną segregację ofiar i podjęcie działań w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Od sprawności działań ratowniczych w tej fazie zależą rozmiary poniesionych strat w wyniku katastrofy.

FAZY POSTĘPOWANIA RATOWNICZEGO

Usuwania skutków 

- obejmuje leczenie specjalistyczne poszkodowanych w szpitalach oraz usuwanie zniszczeń na miejscu katastrofy. W tym etapie rozpoczynają się procedury dochodzeniowe w celu wyjaśnienia przyczyn zdarzenia. Odległe usuwanie skutków obejmuje likwidację skutków zdrowotnych (np. psychicznych u poszkodowanych i ratowników), ekonomicznych i społecznych.

FAZY POSTĘPOWANIA RATOWNICZEGO

Inny podział:

I. Izolacja - ograniczenie rozprzestrzeniania się katastrofy.

II. Akcja ratunkowa - właściwe udzielanie pomocy, nie tylko medycznej.

III. Usuwanie skutków - bezpośrednich i odległych (może trwać dłużej lub krócej).

Poziomy działań ratowniczych

1.Strategiczny

- działania sztabu kryzysowego.

Zadania: zapewnienie dostępu do sił i środków, koordynowanie ewakuacji poszkodowanych (alokacja), zapewnienie ofiarom pomocy socjalnej i psychologicznej, komunikowanie się z mediami.

Jest to także poziom działań CPR.

Poziomy działań ratowniczych

2.Taktyczny

- działania sztabu akcji w miejscu zdarzenia. Sztabem akcji dowodzi oficer PSP, czyli KDR lub oficer Policji.

Zadania: koordynacja działaniami, analiza bieżących zagrożeń, komunikacja ze sztabem kryzysowym. Na tym poziomie działa KMDR, zajmując się medyczną stroną akcji ratowniczej. KDR i KMDR muszą ze sobą ściśle współpracować.

Poziomy działań ratowniczych

3.Wykonawczy

- działania jednostek służb ratowniczych. Każda ze służb powinna mieć swojego koordynatora, osobę odpowiedzialną za działania danej jednostki i utrzymującą stałą łączność ze sztabem akcji.

Zadania Koordynatora Medycznych Działań Ratunkowych:

- ogólna ocena zdarzenia,

- powiadomienie dyspozytora CPR o rodzaju, rozmiarach zdarzenia oraz szacunkowej liczbie poszkodowanych,

- wyznaczenie miejsca na PPM, a w nim obszaru wtórnej segregacji, wstępnego leczenia i oczekiwania na transport.

Segregacja medyczna

Triage - system START

(fr. triage - "segregowanie, sortowanie")

- system START w medycynie ratunkowej umożliwiający służbom medycznym segregację rannych w wypadku masowym w zależności od stopnia ich poszkodowania oraz rokowań na przeżycie kolejnych 24 godzin.

Segregacja medyczna

Segregacja jest procesem dynamicznym, trwającym przez cały okres działań ratunkowych.

Triage polega na badaniu i klasyfikowaniu poszkodowanych pod kątem 2 priorytetów: leczenia i ewakuacji.

Segregacja medyczna

CEL 

- zapewnienie pomocy medycznej jak największej liczbie poszkodowanych, w jak najkrótszym czasie, przy użyciu dostępnych sił i środków.

Segregacja medyczna

Segregacja jest:

- procedurą medyczną,

- warunkiem uznania zdarzenia za masowe,

- ma kluczowe znaczenie dla właściwego wykorzystania ograniczonych możliwości ratowniczych.

Segregacja medyczna

Podczas segregacji poszkodowani oznaczani są kodem barwnym:

-czerwony,

-żółty,

-zielony

-czarny.

Na określenie stanu poszkodowanego "segregator" ma około 30 sekund.

Istnieje kilka systemów segregacji.

W Polsce funkcjonuje system START.

Segregacja medyczna

S - simple (prosta)T - triage (selekcja)A - and ( i )R - rapid (szybka)T- treatment (pomoc)START - opiera się na wstępnej ocenie kilku parametrów:

-świadomości,

-oddechu po udrożnieniu dróg oddechowych,

-tętna i/lub nawrótu kapilarnego.

Do przeprowadzenia triażu niezbędne są zestawy triażowe .

Segregacja medyczna

Podział Segregacji:Pierwotna (wstępna) - określa priorytet terapeutyczny, nie prowadzi się dokumentacji (tylko kod barwny).Wtórna - prowadzi lekarz w miejscu zdarzenia po wdrożeniu procedur ratowniczych:- wykorzystuje się karty segregacyjne,- czas na stwierdzenie zgonu,- identyfikacja osób przez nadanie numeru, określenie wieku w przybliżeniu i płci,- wydzielanie priorytetu transportu.

Segregacja medyczna

Oznaczenia kodu barwnego i przykłady urazów

Segregacja medyczna

Kod "kod czerwony" - pomoc do 5 minut.Kto otrzyma?

- nieprzytomny,- poszkodowany we wstrząsie,- poszkodowany z OZW,- poszkodowany w stanie astmatycznym,- poszkodowany z oparzeniem dróg oddechowych,- poszkodowany z niestabilną klatką piersiową,- kobieta w ciąży,- poszkodowany z urazem kregosłupa z porażeniem,- poszkodowany z mnogimi i wielomiejscowymi złamaniami kości długich.

Segregacja medyczna

Kod "żółty"- pomoc do 20 minut, a leczenie definitywne do 24 h.Kto otrzyma?

- poszkodowany z izolowanym złamaniem kości podudzi,- poszkodowany z izolowanym złamaniem kości obu kończyn górnych,- poszkodowany z urazem kręgosłupa bez uszkodzeń rdzenia,- poszkodowany z urazem głowy, przytomny lub splątany,- poszkodowany bez widocznego urazu głowy, zachowujący się nielogicznie, irracjonalnie,- dzieci do 6 roku życia.

Segregacja medyczna

Kod "zielony" - pomoc odroczona do 45 minut, badanie lub proste leczenie w warunkach ambulatoryjnych w SOR w czasie 24h.Kto otrzyma?

- osoby bez obrażeń,- osoby mogące same się poruszać (wyjść z miejsca zdarzenia o własnych siłach),- poszkodowani z powierzchownymi ranami,- poszkodowani oparzeni do 10% powierzchni skóry,- poszkodowani ze złamaniem pojedynczych kości przedramienia, dłoni, stopy.

Segregacja medyczna

Kod "czarny"- osoby uznane za nie do uratowania. Pomoc będzie udzielona później po zaopatrzeniu poszkodowanych rokujących na przeżycie.Kto otrzyma?

- nieprzytomny bez oddechu po udrożnieniu dróg oddechowych,- osoby bez tętna,- poszkodowany z widocznymi, ciężkimi obrażeniami czaszki i uszkodzeniami tkanki mózgowej,- poszkodowani z obrażeniami całej powierzchni ciała z przewagą II i III stopnia,- rozległe urazy zmiażdżeniowe ciała.

Segregacja medyczna

Segregację medyczną przeprowadza lekarz. Jeżeli jest to niemożliwe przeprowadza ją pielęgniarka ratunkowa, ratownik medyczny, strażak - ratownik.

Zgon i kolor czarny definitywnie może przyznać tylko lekarz.

Segregacja medyczna

Segregacja budzi wiele emocji, ponieważ jest to niejako decyzja o ludzkim przeżyciu lub śmierci.

Jednak w sytuacji dużej liczby ofiar głównym zadaniem ratownictwa jest pomoc tym, którzy mają największe szanse na przeżycie. Pamiętać tu należy o zawsze ograniczonych siłach i środkach, którymi można dysponować na miejscu zdarzenia. Wobec zaistnienia takich warunków skupienie uwagi na osobach "nie do uratownia" spowodowałoby eskalację ofiar i dramat miałby większe rozmiary.  

Literatura

-Materiały własne z kursów doskonalących;

- ''Medycyna ratunkowa i katastrof, podręcznik dla studentów uczelni medycznych''Red. Naukowa Andrzej Zawadzki, PZWL, W-wa 2007r.

---