ORGANIZOWANIE DZIAŁALNOŚCI
Referat ten ma na celu pokazanie - krok po kroku - jakie działania musisz podjąć, aby zarejestrować swoją firmę, z jakimi dokumentami, i do jakiego urzędu, musisz się udać.
Urząd gminy /miasta
Jeżeli jesteś zdecydowany zostać przedsiębiorcą, musisz się najpierw wybrać do Twojego urzędu gminy (lub urzędu miasta), gdzie dokonasz zgłoszenia swojej działalności do ewidencji działalności gospodarczej. Na miejscu, w wydziale zajmującym się ewidencją działalności gospodarczej, otrzymasz do wypełnienia specjalny formularz. Trzeba będzie w nim wskazać:
pod jaką nazwą będzie działała Twoja firma - w nazwie tej musi być zawarte Twoje imię i nazwisko (pełna nazwa firmy);
Twój adres zamieszkania, a jeżeli będziesz stale prowadził swoją działalność poza miejscem zamieszkania - również miejsce stałego prowadzenia działalności gospodarczej;
jaki rodzaj działalności zamierzasz wykonywać - możesz tu wskazać nawet kilka planowanych działań;
kiedy zamierzasz rozpocząć działalność jako przedsiębiorca.
Wydane Ci zostanie zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej. Będzie Ci ono potrzebne do uzyskania numerów REGON i NIP oraz przy zawieraniu umowy rachunku bankowego. Zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej zostanie Ci wystawione w ciągu 14 dni od dnia zgłoszenia.
Urząd statystyczny
Po uzyskaniu zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej musisz wystąpić do urzędu statystycznego (właściwego według Twego miejsca zamieszkania) o nadanie numeru statystycznego REGON; masz na złożenie wniosku o nadanie tego numeru 14 dni. Składa się go na formularzu RG-1 "Wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej lub o zmianę cech objętych wpisem". Urząd statystyczny ma 14 dni na wydanie zaświadczenia o nadaniu numeru REGON.
Bank
Nie każdy przedsiębiorca musi posiadać rachunek bankowy związany z prowadzoną działalnością. Lepiej to jednak uczynić od razu, gdyż w toku prowadzenia działalności może okazać się niezbędny, a uzyskując go przed rejestracją w urzędzie skarbowym unikniesz konieczności wypełniania kolejnych formularzy w tymże urzędzie. W formie bezgotówkowej, tj. w drodze obciążenia rachunku bankowego, będziesz musiał regulować składki na ubezpieczenia społeczne oraz inne składki, do poboru których zobowiązany jest ZUS. Musisz go mieć, jeżeli zdecydujesz się na opodatkowanie swoich dochodów na tzw. zasadach ogólnych (o czym dalej). Ponadto, jeżeli będziesz chciał uzyskać z urzędu skarbowego zwrot podatku VAT, to taki zwrot urząd może przekazać tylko na Twój rachunek bankowy. Rachunek ten będzie Ci również służył w prowadzeniu działalności, gdyż za jego pomocą będziesz musiał dokonywać i przyjmować płatności za sprzedane towary i usługi, jeżeli stroną transakcji będzie inny przedsiębiorca, a jednorazowa wartość należności lub zobowiązań będzie przekraczała równowartość 3000 euro lub równowartość 1000 euro - gdy suma wartości należności i zobowiązań powstałych w poprzednim miesiącu przekroczy wartość 10000 euro.
Urząd skarbowy
W urzędzie skarbowym, właściwym dla Twego miejsca zamieszkania, będziesz musiał dokonać wielu bardzo istotnych czynności.
1. NIP
Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP) służy do identyfikacji podmiotów płacących podatki w Polsce. Do zgłoszenia o nadanie NIP dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą ma zastosowanie formularz NIP-1.
Z ustawowego obowiązku jednokrotnego składania zgłoszenia identyfikacyjnego wynika zasada, że możesz posiadać tylko jeden NIP. Jeżeli numer ten został Ci już uprzednio nadany (np. z uwagi na poprzednią pracę) - zakładając swoją firmę będziesz musiał złożyć formularz NIP-1 jako zgłoszenie aktualizacyjne.
W sytuacji, gdy nie posiadasz jeszcze NIP, złożenie formularza NIP-1, jako zgłoszenia identyfikacyjnego, pozwoli Ci jednocześnie zgłosić działalność i uzyskać numer NIP. Naczelnik urzędu skarbowego wyda Ci decyzję o nadaniu NIP nie później niż w terminie 1 miesiąca od daty złożenia wniosku.
Od dnia 1 stycznia 2004 r., jeżeli rozpoczynasz działalność gospodarczą, zgłoszenie identyfikacyjne/aktualizacyjne możesz złożyć w urzędzie gminy/miasta wraz z wnioskiem o wpis do ewidencji działalności gospodarczej. Urząd gminy/miasta przekaże Twoje zgłoszenie do wskazanego przez Ciebie właściwego naczelnika urzędu skarbowego.
2. Wybór formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych
O tym czy będziesz miał prawo wyboru formy opodatkowania, czy też takiego prawa jesteś pozbawiony, decyduje charakter działalności, jaką zamierzasz prowadzić. Jeżeli jesteś uprawniony do skorzystania z płacenia podatku w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, czy też w formie karty podatkowej, będziesz musiał zdecydować, czy chcesz z tego prawa skorzystać. Jeżeli bowiem uważasz, że aby uzyskać przychody ze swojej działalności, będziesz musiał ponosić duże wydatki - wówczas korzystniejsze może być płacenie podatku dochodowego według skali progresywnej. Od 2004 r. masz również prawo - o ile spełniasz pewne warunki - do płacenia 19% podatku od dochodu z prowadzonej działalności gospodarczej.
ZASADY OGÓLNE
Warunki opodatkowania
Zasady ogólne są podstawową formą opodatkowania, brak jest zatem warunków ograniczających możliwość opodatkowania w tej formie. Jeżeli nie zadeklarujesz wyboru innej formy opodatkowania (tj. ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych albo karty podatkowej lub według 19% stawki podatku), płacisz podatek dochodowy według skali progresywnej.
3. Podatek od towarów i usług (VAT)
Kiedy stajesz się podatnikiem VAT
Osoby rozpoczynające wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT w ciągu roku podatkowego są zwolnione od tego podatku, jeżeli przewidywana przez te osoby wartość sprzedaży towarów nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży, kwoty wyrażonej w złotych, odpowiadającej kwocie 10 000 euro (w 2004 r. kwota ta wynosi 45 700 zł), zaś w przypadku osób prowadzących przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzających funduszami powierniczymi, agentów, zleceniobiorców lub innych osób świadczących usługi o podobnym charakterze 30-krotność kwoty prowizji lub innych postaci wynagrodzeń za wykonanie usług nie przekroczy kwoty wyrażonej w złotych, odpowiadającej kwocie 10 000 euro.
Jeżeli skorzystasz z przysługującego Ci zwolnienia od podatku VAT pamiętaj, że utracisz je w momencie, gdy faktyczna wartość sprzedaży towarów, w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży, przekroczy w ciągu roku podatkowego kwotę 10 000 euro. Wówczas musisz naliczyć podatek od wartości sprzedaży przekraczającej tę kwotę i, aby móc korzystać z praw przysługujących podatnikom VAT, powinieneś dokonać zgłoszenia rejestracyjnego w tym podatku.
Ze zwolnienia od podatku VAT możesz sam zrezygnować, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o tej rezygnacji, przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT.
Uwaga !
Zastanów się jednak dobrze, zanim zrezygnujesz z tego zwolnienia, gdyż powrót do niego będzie mógł nastąpić dopiero po upływie 3 lat od daty rezygnacji.
Zwolnienie od podatku VAT może okazać się korzystne, jeżeli dokonujesz sprzedaży bezpośrednio na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, bądź innych podatników zwolnionych od tego podatku. Natomiast jeśli Twoimi kontrahentami są w większości podatnicy rozliczający podatek od towarów i usług, wówczas powinieneś rozważyć rezygnację ze zwolnienia.Rejestracji dla celów podatku VAT dokonasz składając formularz VAT-R (zgłoszenie rejestracyjne) właściwemu organowi podatkowemu.
Uwaga
W związku z wejściem w życie z dniem 1 maja 2004 r. nowej ustawy o podatku od towarów i usług, zawierającej przepisy dostosowujące polskie prawodawstwo do prawa Unii Europejskiej, przedstawione wyżej informacje zostaną uzupełnione o nowe regulacje i przepisy przejściowe, dotyczące prezentowanych kwestii.
ZUS
W ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej powinieneś zgłosić się do terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - właściwej ze względu na adres Twojej siedziby - w celu sporządzenia i przekazania do Zakładu odpowiednich dokumentów ubezpieczeniowych, przede wszystkim zgłoszeń: siebie jako płatnika składek i siebie jako osoby ubezpieczonej z tytułu prowadzenia działalności. Następnie, co miesiąc powinieneś sporządzać i przekazywać do ZUS odpowiednie dokumenty rozliczeniowe oraz opłacać składki.
W swojej terenowej jednostce organizacyjnej ZUS otrzymasz odpowiednie formularze i wskazówki dotyczące ich wypełniania oraz poradniki i płytę z aktualnym programem informatycznym PŁATNIK, który - jeżeli masz komputer - znacznie ułatwi sporządzanie dokumentów i ich przekazywanie do ZUS.
Zgłoszenie płatnika składek (ZUS ZFA) oraz zgłoszenie zmiany/korekty danych identyfikacyjnych płatnika (ZUS ZIPA) przekazuje się do wskazanej przez ZUS terenowej jednostki organizacyjnej zawsze w formie dokumentu pisemnego, według ustalonego wzoru, albo w formie wydruku z aktualnego programu informatycznego udostępnionego przez ZUS, dołączając kopię decyzji urzędu skarbowego o nadaniu numeru NIP i zaświadczenia urzędu statystycznego o nadaniu numeru REGON.
Od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej będziesz podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu, o ile nie będą zachodziły okoliczności wyłączające obowiązek ubezpieczeń. Dobrowolnie będziesz mógł podlegać ubezpieczeniu chorobowemu. Takie zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym będą Ciebie dotyczyć, jeżeli działalność gospodarcza będzie jedynym tytułem do ubezpieczeń i nie będziesz miał ustalonego prawa do emerytury lub renty. Ubezpieczenie zdrowotne będzie dla Ciebie zawsze obowiązkowe.
Co jeszcze powinieneś wiedzieć
Najważniejsze przepisy dla Ciebie - jako przyszłego przedsiębiorcy - zawiera ustawa z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 ze zm.). Określa ona bowiem zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej, czyli wykaz Twoich praw i obowiązków. Co do zasady - to, jaką działalność rozpoczniesz, zależy tylko od Ciebie. Jednak decydując się na prowadzenie niektórych, bardziej wyspecjalizowanych, rodzajów działalności gospodarczej, będziesz musiał uzyskać zezwolenie lub koncesję. Rodzaje działalności podlegające obowiązkowi uzyskania koncesji określone są w ustawie - Prawo działalności gospodarczej.
Pamiętaj także, że w ciągu 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności będziesz musiał powiadomić na piśmie właściwego inspektora pracy oraz właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności.
Referat napisany na podstawie informatora
Ministerstwa Finansów.
Informator został uzgodniony
z Ministerstwem Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
i Zakładem Ubezpieczeń Społecznych
1