BUDOWA PIERSI

I

FIZJOLOGIA LAKTACJI

ANTOMIA KOBIECEGO

SUTKA

• POŁOŻENIE
-Środkowa część przedniej ściany klatki piersiowej
• KSZTAŁT
-Półkulisty lub stożkowaty
• WIELKOŚĆ
-Cecha indywidualna
- Podlega znacznym zmianom podczas

 Dojrzewania
 Cyklu miesiączkowego
 Ciąży i laktacji
 Okresu wieku dojrzałego i starości

FAZY ROZWOJU PIERSI

Stadia rozwoju piersi - jedna z cech dojrzewania płciowego u

dziewcząt. Cecha określana literą M od łacińskiego mamma –
sutek

M1- faza dziecięca- otoczka brodawki sutkowej blada, płaska

M2- stadium pączka- poszerzenie i uwypuklenie brodawki
sutkowej

M3- uwypuklenie piersi i otoczki brodawki, wyczuwalna tkanka
tłuszczowa

M4- dalsze uwypuklenie piersi i otoczki brodawki, wyczuwalna
tkanka tłuszczowa i gruczołowa, otoczka brodawki oraz
brodawka sutka położone na wtórnym wzgórku

M5-pierś w pełni rozwinięta, pełne wykształcenie brodawki
sutkowej, zaniki wtórnego wzgórka z fazy M4

BUDOWA SUTKA CZYLI CO

JEST W ŚRODKU ???

Sutek, gruczoł sutkowy
dorosłej kobiety składa

się z:

o Skóry
o Podskórnej tkanki

łącznej i tłuszczowej

o Ciała sutka

 Miąższ
 podścielisko

MIĄŻSZ – CZĘŚĆ WYDZIELNICZA

SUTKA

Miąższ sutka ma
strukturę przewodowo-
płacikowo -

pęcherzykową,

w której przewody i
kanaliki mleczne tworzą
układ podobny do
drzewa, którego „liśćmi”
są liczne gruczoły
pęcherzykowe.

Miąższ sutka składa

się z 15-20
stożkowych płatów.

Każdy płat oddzielony

jest gruczołem i
składa się z 20-40
płacików

Każdy płacik składa się

z 10-100 końcowych
jednostek
wydzielniczych
kanalikowo-
pęcherzykowych

To właśnie gruczoły
pęcherzykowe po
porodzie produkują
pokarm, który

przepływa

przez przewody

mleczne

i przez brodawkę
wydostając się na
zewnątrz.

WAŻNE !!!

Od niedawna wiadomo, że w badaniach z

wykorzystaniem technik ultrasonograficznych nie
potwierdzono obecności pod otoczką
opisywanych wcześniej zatok mlecznych, które
były uważane za zbiorniki wydzielanego mleka.
Przewody mleczne tworzą złożoną sieć
rozgałęzień w całym gruczole. Podstawową
funkcją przewodów mlecznych jest
transportowanie pokarmu, mogą one zwiększać
swoją średnicę, by dostosować się do
zwiększonej ilości napływającego mleka.
(Bołtruszko 2006)

„WCZORAJ” I DZIŚ

„WCZORAJ” I DZIŚ

SIEĆ PRZEWODÓW

MLECZNYCH

SIEĆ PRZEWODÓW

MLECZNYCH

ZATOKI

MLECZN

E

ZATOKI

MLECZN

E

„WCZORAJ” I DZIŚ

„WCZORAJ” I DZIŚ

TKANKA
GRUCZOŁOWA

TKANKA
GRUCZOŁOWA

PODSKÓRNA TKANKA
TŁUSZCZOWA

PODSKÓRNA TKANKA
TŁUSZCZOWA

„WCZORAJ” I DZIŚ

„WCZORAJ” I DZIŚ

MNIEJ UJŚĆ KANAŁOW
MLECZNYCH

MNIEJ UJŚĆ KANAŁOW
MLECZNYCH

PRZEBIEG SIECI KANAŁÓW
MLECZNYCH

PRZEBIEG SIECI KANAŁÓW
MLECZNYCH

ZMIANY W CZASIE

CIĄŻY

Podczas ciąży dochodzi do rozrostu

miąszu sutka. I tak:

3-4 Hbd – tworzą się nowe

odgałęzienia płacików

5-8 Hbd – następuje powiększenie

sutków oraz przebarwienie i
powiększenie otoczki sutkowej

od 3-go m-ca – tworzą się nowe

płaciki gruczołowe

W II połowie ciąży znacząco rozrasta się
tkanka tłuszczowa w sutkach – tworząc

jeden

z magazynów energii potrzebnej w

czasie

laktacji.

Pod koniec ciąży każdy sutek waży
ok. 200-300 g więcej niż przed ciążą.

JAK POWSTAJE

POKARM ???

BARDZO

WAŻNE !!!

BARDZO

WAŻNE !!!

Gruczoł piersiowy jest

symetrycznym

gruczołem skórnym. Ilość

wytwarzanego mleka

nie zależy od jego

wielkości !!!

1. Odruch wytwarzania pokarmu –

prolaktynowy

2. Odruch wypływu pokarmu -

oxytocynowy

PROCES WYTWARZANIA

POKARMU

ODRUCH PROLAKTYNOWY

Ssanie piersi pobudza

zakończenia nerwów
czuciowych znajdujących
się w skórze brodawki i
otoczki

Bodźce przekazywane są

do podwzgórza

Następnie do przedniego

płata przysadki mózgowej

Stąd uwalnia się

PROLAKTYNA, która
pobudza pęcherzyki
mleczne do WYTWARZANIA
pokarmu.

PROLAKTYNOWY

Odruch może być
zaburzony przez:
1) Dokarmianie
2) Dopajanie
3) Podawanie

smoczków

Odruch pobudza

Prawidłowe i częste
ssanie piersi

ODRUCH OXYTOCYNOWY

Ssanie piersi pobudza

zakończenia nerwów
czuciowych znajdujących się
w skórze brodawki i otoczki

Bodźce przekazywane są do

podwzgórza

Następnie do tylnego płata

przysadki mózgowej

Skąd uwalniana jest

OXYTOCYNA, która kurcząc
komórki mięśniówki gładkiej
wokół pęcherzyków

Powoduje WYPŁYW pokarmu

OXYTOCYNOWY

Odruch może być
zahamowany przez:
1) Silny ból
2) Zdenerwowanie
3) Niepewność
4) Nikotynę
5) alkohol

Aby pobudzić odruch
należy:
1) Zapewnić matce

spokój

2) Wygodną pozycję

do karmienia

3) Odciągnąć

niewielką ilość
pokarmu

4) Ocieplić pierś

PRAWIDŁOWY MECHANIZM SSANIA

Prawidłowe ssanie piersi jest
podstawowym czynnikiem
powodzenia w karmieniu piersią.
Badania ultrasonograficzne
umożliwiły obserwację zmian
zachodzących w buzi dziecka w
czasie ssania piersi.
U dziecka prawidłowo
przystawionego pierś i brodawka
szczelnie wypełniają jamę ustną.
Brodawka sięga do granicy
podniebienia miękkiego i
twardego, jest unieruchomiona.
Język obejmuje pierś od dołu i
pokrywa dolne dziąsła

.

SKUTECZNA TECHNIKA KARMIENIA

• Każda pozycja do karmienia musi zapewnić wygodę
mamie i dziecku.
• Całe ciało matki powinno być rozluźnione.
• Matka podaje pierś układając dłoń tak, że pierś jest
podtrzymywana czterema palcami od spodu, a kciuk
leży na piersi, palce znajdują się daleko od otoczki i
nie uciskają piersi (jasne pole dla matki, ciemne pole
dla dziecka).
• Dziecko brzuszkiem przylega do ciała matki, twarzą
jest skierowane do piersi
• Kręgosłup dziecka jest wyprostowany, głowa nie
zgina się (linia przechodząca przez ucho, ramię, biodro
dziecka jest prosta)
• Główka, plecy i pośladki dziecka są stabilnie
podtrzymywane
• Głowa dziecka znajduje się na wysokości piersi, usta
naprzeciw brodawki

WARTO PRAWIDŁOWO

POSTEPOWAĆ

Tylko dobra technika i prawidłowe postępowanie w laktacji zapewnia
odpowiednią produkcję mleka. Podane niżej zasady dobrego postępowania
w okresie karmienia piersią zapewniają utrzymanie produkcji mleka przez
długi czas, a dzięki temu długie i skuteczne karmienie dziecka kobiecym
pokarmem.
• Należy karmić często, przynajmniej 8 razy na dobę
• Należy karmić według potrzeb dziecka (gdy jest głodne) i potrzeb matki
(gdy piersi są przepełnione)
• Karmienie powinno trwać do zaspokojenia głodu dziecka i opróżnienia
piersi matki
• Nie należy podawać nic poza matczynym pokarmem przez pierwsze 6
miesięcy
• Należy unikać stosowania smoczków, kapturków itp.
• Moment karmienia powinien być momentem relaksu
• Nie trzeba stosować specjalnej diety. Pić i zjadać takie ilości pożywienia,
żeby zaspokoić pragnienie i głód
• Należy kontynuować karmienie mimo choroby matki lub choroby dziecka
• W drugim półroczu należy rozszerzać dietę dziecka o pokarmy stałe w
oparciu o lokalne produkty: warzywa, owoce, kasze bezglutenowe i in. nie
zastępując nimi karmień z piersi
• Utrzymać karmienie piersią do drugiego roku życia lub dłużej. Mleko
matki zapewnia skuteczną osłonę immunologiczną, szczególnie ważną w
okresie wprowadzania do diety dziecka pokarmów uzupełniających.

DZIĘKUJĘ ZA

UWAGĘ !!!

I tak do 3-go roku życia….

Bibliografia:

Sylwanowicz,Anatomia

człowieka

Praca zbiorowa,Anatomia i

fizjopatologia

Bołtruszko Irena

„Problemy w laktacji”

Materiały :
Konferencyjne Spała 2007
KUKP
Instytut Matki i Dziecka