Zasady badania podmiotowego i

przedmiotowego, podstawowe objawy

chorobowe

lek. dent. Izabela Stwora
Katerdra Alergologii i Immunologii
Klinicznej w Katowicach

Badanie podmiotowe

•

Wywiad osobisty szczegółowy

•

Wywiad osobisty ogólny

•

Wywiad rodzinny

Wywiad osobisty

szczegółowy

•

Czas wystąpienia pierwszych objawów
chorobowych

•

Przyczyny (uraz, ekstrakcja )

•

Umiejscowienie dolegliwości, zmian

•

Charakter bólu (samoistny,
sprowokowany, ciągły, pulsujący,
zlokalizowany, promieniujący)

•

Szczękościsk (jakiego stopnia)

•

Zaburzenie funkcji (połykania, mowy)

•

Zwyżka ciepłoty ciała

c.d. wywiad szczegółowy

•

Przebieg schorzenia (ostry, przewlekły)

•

Stan obecny (aktualne dolegliwości)

•

Dotychczasowe leczenie (rodzaj i dawki
przyjmowanych leków, czas ich
stosowania, sposób leczenia
ambulatoryjnego i szpitalnego)

UWAGA!!!

Stany pourazowe

•

Dokładne określenie czasu (dzień,
godzina)

•

Dokładne określenie miejsca (ulica, zakład
pracy, dom)

•

Okoliczności i przyczyny (wypadek
komunikacyjny- pieszy, rowerzysta,
motocyklista, pasażer lub kierowca
samochodu osobowego, autobusu; w
pracy- w jakiej gałęzi zatrudnienia; w
domu, upadek z wysokości, pobicie)

c.d. stany pourazowe

•

Rodzaj urazu (czym zadany)

•

Początek objawów towarzyszących (utrata
przytomności- na jak długo, wymioty,
zawroty i bóle głowy, krwawienia-skąd)

•

Kto udzielił pierwszej pomocy

Dane te należy wpisać w kartę choroby,

która stanowi ważny dokument w
postępowaniu sądowo-lekarskim i
roszczeniowym.

Wywiad osobisty ogólny

•

Schorzenia przebyte i ich leczenie
(ambulatoryjne, szpitalne)

•

Aktualne dolegliwości

•

Skłonności uczuleniowe ( na jakie
czynniki, substancje, leki)

•

Skłonności do krwawień

•

Aktualne miesiączki

•

Ciąża ( jaki okres, która ciąża, czy
przebieg nie powikłany)

c.d. wywiad osobisty ogólny

•

Tryb i warunki życia

•

Zawód

•

Używki (tytoń, alkohol, narkotyki, kawa)

Wywiad rodzinny

Przeprowadza się jeśli podejrzewa się

istnienie:

•

Chorób dziedzicznych

•

Skazy krwotocznej

•

Zaburzeń przemiany materii

•

Wad wrodzonych twarzy

•

Chorób swoistych (gruźlica, kiła)

Badanie przedmiotowe

•

Badanie wzrokiem

•

Badanie dotykiem

•

Badanie słuchem

•

Badanie węchem

Badanie wzrokiem

•

Stan i kolor skóry /blada, szaroziemista,
żółtawa, podbiegnięcia krwawe/, wykwity
skórne, owrzodzenia, przetoki,
uszkodzenia mechaniczne /otarcia, rany-
rodzaje, rozległość, umiejscowienie/

•

Konfiguracja powłok- zaburzenia
symetrii /lokalizacja/, zaburzenia
mimiki /w porażeniu gałęzi nerwu
twarzowego/

c.d. badania wzrokiem

•

Oczy- osadzenie gałek /symetria,
zapadnięcie, wytrzeszcz/, ruchomość
/oczopląs, ograniczenie ruchów/,
powieki /opadanie, obrzęk, krwiaki/,
źrenice /symetria, kształt, reakcja na
zbieżność i akomodacja/

•

Nos- kształt, symetria, drożność
przewodów, wydzielina /krwista,
surowicza, ropna/

•

Uszy- stan małżowin, wydzielina z
przewodów słuchowych

Badanie dotykiem

•

Określenie granic zmian

•

Wielkość i kształt zmian patologicznych

•

Spoistość tkanek /miękka, sprężysta,
elastyczna, elastyczno-twarda, twarda,
chełbotanie/

•

Przesuwalność zmian względem podłoża
kostnego

•

Przesuwalność skóry nad zmienionymi
tkankami

•

Bolesność na dotyk lub ucisk

•

Zwyżka ciepłoty

c.d. badanie dotykiem

Badanie może być przeprowadzane jedno-

lub oburęcznie.

Oburęcznie badamy:

•

Tkanki policzka, przyusznic lub guzów

•

Tkanki dna jamy ustnej, gruczołów
ślinowych, chłonnych

•

Ruchomość odłamów w złamaniach
żuchwy

c.d. badanie dotykiem

•

Czaszka- ustalenie lokalizacji uszkodzeń,
bolesności /również na opukiwanie/

•

Powłoki twarzy- bada się je w celu określenia
konsystencji tkanek z podaniem zajętych obszarów
anatomicznych: obrzęk /spoistość miękka bez
wyraźnych granic/, naciek /spoistość elastyczno
twarda lub twarda z zaznaczonym ograniczeniem
przesuwalności skóry i zmienionych chorobowo
tkanek względem podłoża kostnego oraz
wyczuwalnym odgraniczeniem od otoczenia/
rozmiękanie z objawami chełbotania w
przypadku ropni śródtkankowych, guz

c.d. badanie dotykiem

•

Kościec twarzy- wymaga badania w
przypadku wygórowania lub zapadnięcia
określonych okolic, w zaburzeniach
rozwojowych, przerostach i guzach
kości /bez zmian w powłokach twarzy i
upośledzenia ich przesuwalności/, w razie
nierówności powierzchni lub konturów
kości /łuku jarzmowego, krawędzi
oczodołów, żuchwy/, w przypadkach
złamań i przemieszczeń odłamów.

c.d. badanie dotykiem

•

Ujścia poszczególnych gałęzi nerwu
trójdzielnego- okolica otworów
nadoczodołowych, podoczodołowych i
bródkowych, uciska się naprzemiennie okolice
wymienionych ujść poszczególnych gałęzi
nerwu trójdzielnego i obserwuje reakcje
chorego

•

Węzły chłonne- wyczuwalność, powiększenie,
powierzchnia /gładka, nierówna/, spoistość,
przesuwalność względem siebie, podłoża i
skóry, bolesność

c.d. badanie dotykiem

Węzły chłonne:

•

Podbródkowe

•

Podżuchwowe

•

Szyjne powierzchowne

•

Szyjne głębokie

•

Zażuchwowe

•

Karkowe

c.d. badanie dotykiem

Ostre stany zapalne węzłów chłonnych:

•

Powiększenie o spoistości miękkiej

•

Ograniczenie przesuwalności względem
otoczenia

•

Bolesność na ucisk

c.d. badanie dotykiem

Przewlekłe stany zapalne węzłów

chłonnych:

•

Powiększenie o spoistości elastyczno-
twardej

•

Powierzchnia gładka

•

Ograniczona przesuwalność względem
podłoża przy zachowanej przesuwalności
skóry

•

Brak bolesności na ucisk

Przebieg dróg chłonnych w

zębopochodnych procesach zapalnych

Zęby górne

8 7 6 5 4 3

2 1

8 7 6 5 4 3

2 1

Zęby dolne

C

B

A

c.d. badanie dotykiem

Przerzuty nowotworowe:

•

Węzły chłonne zbite w pakiety

•

Nierówne powierzchnie

•

Ograniczenie ruchomości względem
otoczenia

c.d. badanie dotykiem

•

Stawy skroniowo-żuchwowe- określenie
ruchów głów żuchwy ( badanie
przeprowadzamy od strony zewnętrznego
przewodu słuchowego lub poprzez ucisk
powłok przed skrawkiem ucha).
Określamy symetrię ruchów żuchwy lub
jej zbaczanie, szerokość rozwarcia szczęk,
bolesność podczas ruchów oraz trzaski w
stawach.

c.d. badanie dotykiem

•

Duże gruczoły ślinowe- wielkość
/fizjologiczna, powiększona/, spoistość
/miękka, elastycznotwarda, twarda,
rozmiękanie/, kontrola stanu przewodów
wyprowadzających /drożność, charakter
wydzieliny/

•

Jama ustna- wargi, przedsionek jamy
ustnej, jama ustna właściwa, język, dno
jamy ustnej

c.d. badanie dotykiem

•

Wargi- kształt, barwa czerwieni wargowej /bladoróżowa,
sina/, suchość występowanie opryszczki, nadżerek, stan
kącików ust.

•

Przedsionek jamy ustnej- błona śluzowa w warunkach
fizjologicznych jest gładka, lśniąca, różowa, bez cech
uszkodzeń mechanicznych, zaczerwienienia, nadżerek,
owrzodzeń i wykwitów. Oceniamy stan błony śluzowej
warg, policzków, sklepienia i dna przedsionka, linię
demarkacyjną, zwracając uwagę na obecność przetok na
wyrostku zębodołowym. Oceniamy zmleczenia, ich zasięg
i wygląd, zwracamy uwagę na ujścia gruczołów
przyusznych. Badając przedsionek zwracamy uwagę na
przerosty błony śluzowej.

Leukoplakia (zmleczenie)

Przetoka

Przerosty błony śluzowej

c.d. badanie dotykiem

•

Jama ustna właściwa- podniebienie
/rozszczepy, ubytki, rany/, wygórowania
/torbiele, guzy/, stan błony śluzowej
podniebienia miękkiego i twardego,
ruchomość łuki podniebienne, stan
języczka, migdałków podniebiennych oraz
błony śluzowej tylnej ściany gardła
/barwa, powierzchnia, wydzielina, naloty/

•

Język- wielkość, stan powierzchni
grzbietowej, dolnej, bocznej /suchość,
naloty, owrzodzenia/

Nowotwór języka

Żylaki języka

Język geograficzny

c.d. badanie dotykiem

•

Dno jamy ustnej- symetria, wielkość fałdów
podjęzykowych, przyczep wędzidełka języka, stan
błony śluzowej i ujść przewodów ślinowych
/drożność, wydzielina/

•

Rodzaj zgryzu- nierówności w przebiegu linii zgryzu
(zgryz otwarty) mogą występować w złamaniach
wyrostków zębodołowych i kości szczęk

•

Stan uzębienia- stopień rozchwiania, stan żywotności
miazgi, określenie wskazań do leczenia zachowawczego,
chirurgicznego, protetycznego.

c.d. badanie dotykiem

•

Stan przyzębia- kamień nazębny, głębokość
kieszonek, wydzielina

•

Zaburzenia w wyrzynaniu się zębów, kształtowaniu
się zgryzu, rozwoju.

Badania dodatkowe

•

Badanie moczu

•

Badanie krwi /Hb, morfologia, OB., liczba płytek,
czas krwawienia i krzepnięcia/

•

Biopsja

•

Badanie bakteriologiczne /wydzieliny z
określeniem antybiotykooporności/

•

Badanie cytologiczne /wymazy z błony śluzowej/

•

Badanie morfologiczne tkanek /badanie
histologiczne materiału uzyskanego za pomocą
biopsji/

•

Badanie radiologiczne

INR

•

Międzynarodowy współczynnik
znormalizowany

(

I

nternational

N

ormalized

R

atio)-

wystandaryzowany współczynnik czasu
protrombinowego

U osób nieleczonych: 0.9-1.3
U osób leczonych: 2-4

KIEDY wykonać pomiar

krzepliwości krwi ?

•

Po zabiegach operacyjnych

•

Po złamaniach nóg, miednicy

•

Leżących z powodu ciężkich chorób

•

Po przebytym zapaleniu i zakrzepicy żył głębokich
nóg

•

U kobiet ciężarnych i po porodzie

•

U kobiet przyjmujących doustne środki
antykoncepcyjne i hormonalną terapię zastępczą

•

U otyłych kobiet z masywnymi żylakami

•

Z chorobą nowotworową

•

Przed ciężkimi zabiegami stomatologicznymi

Zdjęcie pantomograficzne

Zdjęcie stawów skroniowo-

żuchwowych

Zdjęcie punktowe

DZIĘKUJĘ