Brzoza brodawkowata –

Betula pendula

Karol Siedlecki

Grzegorz Romaniuk

Gr. 5

„

Birches near Novosibirsk in Autumn” autorstwa Brian Jeffery

Beggerly

Występowanie

Brzoza

brodawkowata

swoim

zasięgiem

naturalnym obejmuje prawie całą Europę z
wyjątkiem Hiszpanii, Grecji i Włoch. Ponadto
występuje w części Azji Mniejszej, na Kaukazie i
w zachodniej Syberii. Sięga na północ do 65°
szerokości geograficznej, jednak nie tak daleko
jak zbliżony do niej gatunek brzoza omszona. W
górach brzoza nie rośnie wysoko, na ogół do
700-800 m n.p.m. W Tatrach pojedyncze okazy
sięgają do 1480 m n.p.m., a w Alpach nawet do
2000 m.

Rodzaj Betula -zasięg

Wzrost

• W pierwszym roku powolny, od 2-3 roku

bardzo szybki.

• Kulminacja przyrostu wysokości zależnie

od gleb: na dobrych w wieku 10-15 lat, na
słabych 20-25 lat.

• Od 60 roku życia przyrasta w zasadzie

tylko na grubość.

• Dożywa 90-100(120) lat
• W korzystnych warunkach wysokość może

osiągać 25-30(35)m, pierśnica 50-60cm.

• Najlepiej rośnie na glebach umiarkowanie

wilgotnych

Pokrój

Średniej wielkości i budowy drzewo
liściaste. Jego przeciętnej grubości pień
jest często lekko wygięty, a niezbyt
szeroka

korona

przeważnie

jajowaty lub kolumnowy kształt i jest
ażurowo

prześwitująca.

Charakterystyczną cechą gatunku są
bardzo długie i cienkie, pionowo
zwieszające się gałązki.

Inne cechy:

• System korzeniowy: sercowaty,

powierzchniowy

• Skłonna do tworzenia odrośli.
• Zasobność grubizny - 140,6 m

/ha i

biomasa 113,1 t/ha.

Strategia życiowa:
• Teoria selekcji r i K: typ r
• Model C-S-R: typ R

Kwitnienie

• Okres kwitnienia: IV-V (krótko przed

lub wraz z rozwojem liści).

• Kwiaty

rozdzielnopłciowe,

rozmieszczone

jednopiennie,

wiatropylne, zebrane w kotkowate
kwiatostany.

• Obfite pylenie w drugiej połowie

kwietnia.

Obradzanie

• Owoce - drobne, oskrzydlone

orzeszki.

• Okres dojrzewania: VII-VIII/IX.
• Zaliczana do lekkonasiennych
• Obradza corocznie, zaczyna w wieku

20-30 lat.

Udział powierzchniowy w krainach

przyrodniczo-leśnych:

I - bałtyckiej - 6,4%,
II - mazursko-podlaskiej - 9,2 %,
III - wielkopolsko-pomorskiej- 3,2%,
IV - mazowiecko-podlaskiej - 7,6%,
V - śląskiej - 4,9%,
VI - małopolskiej-5,0%,
VII - sudeckiej - 6,0%,
VIII - karpackiej - 1,8%.

Wymagania

•Termiczne: na niżu małe,

w górach średnie.

•Świetlne: gatunek

wybitnie światłożądny.

•Wilgotnościowe:

kserofit.

•Pokarmowe: oligotrof.

Wrażliwość na czynniki

środowiska

•Przymrozki: odporna
•Zanieczyszczenia

powietrza: odporna

•Wiatr: niezbyt odporna,

szczególnie w warunkach
płytkiego ukorzenienia

L ł

Nizinne

suche

świeże

wilgotne D

bagienne

Wyżynne

świeże

wilgotne

bagienne

Górskie

świeże

wilgotne D

bagienne

Wysoko-
górskie

BWG
D

Odnawianie

• Dobrze odnawia się samodzielnie

(obsiew na ponad 200m)

• Na siedliskach boru suchego i

świeżego

jest

najczęstszym

gatunkiem liściastym pełniącym rolę
domieszki

pomocniczej

biocenotycznej o udziale 5-10%.

• Nadaje się na przedplon dla buka,

jodły, świerka i innych.

Drewno

• Rozpierzchłonaczyniowe
• Białe z żółtawym lub różowawym odcieniem,

beztwardzielowe (czasem z fałszywą twardzielą)

• Niezbyt trwałe, trudno łupliwe, nie paczy się i

nie pęka, jest łatwe w suszeniu i obróbce,
dobrze się poleruje, barwi i nasyca, jest trudno
zapalne.

• Nie nadaje się do budownictwa,

wykorzystywane w meblarstwie, przemyśle
celulozowo-papierniczym oraz jako opał.

Ciekawostki

• Najwyższa brzoza w Polsce ma 37.8m, jej

obwód pnia wynosi 2.06m, rośnie w
Puszczy Białowieskiej.

• Brzozą opisaną jako najstarsza w Polsce był

w 1992 roku okaz rosnący w Gdańsku
Oliwie – miał wówczas 171 lat, przy
obwodzie pnia 321 cm i wysokości 26 m.

• Brzoza uznawana jest za narodowe drzewo

Rosji. Często pojawia się jako motyw w
kulturze ludowej, piosenkach.

Brzoza omszona – Betula pubescens

Występowanie

Osiąga na północy 69-71

szerokości

geograficznej, w górach rośnie wyżej
niż brzoza brodawkowata – 2100-
2200m n. p. m.
W Polsce zasięg występuje na terenie
całego kraju. Zasięg pionowy do
1500m n. p. m.