www.wsb.op
ole.pl

EKONOMIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ

Wykłady

 

 

 

 

 

 

Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu

Wydział Ekonomiczny w Opolu

 

OPOLE 2013

 
 
 
 
 
 
 

www.wsb.op
ole.pl

CZWARTY ETAP INTEGRACJI EKONOMICZNEJ

 WSPÓLNY RYNEK

 
 

TARIC - Zintegrowana Taryfa Wspólnoty Europejskiej. Obejmuje ona
wszystkie stawki opłat celnych i te przepisy unijne, które mają
zastosowanie do handlu zagranicznego UE. TARIC jest środkiem
wspierającym kraje UE w odprawie celnej towarów. Pozwala też na
zbieranie, wymianę i publikację danych statystycznych dotyczących
handlu zagranicznego UE. 
Zarządzany jest przez Komisję, która publikuje zaktualizowaną
dzienną wersję na oficjalnym serwisie internetowym TARIC.

Podstawa prawna

Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2658/87 z dnia 23 lipca 1987 r. w
sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie
Wspólnej Taryfy Celnej + akty zmieniające

 

www.wsb.op
ole.pl

Kontyngenty taryfowe - określona ilość towaru, która w okresie

kontyngentowym

(okresie na jaki kontyngent taryfowy ustanowiono) może być

przywieziona i

dopuszczona do obrotu po stawkach celnych preferencyjnych. Poza

takim

kontyngentem taryfowym import jest możliwy, ale przy zastosowaniu

stawek celnych

wynikających z taryfy celnej. Upływ terminu na jaki ustanowiono

kontyngent taryfowy

lub wykorzystanie takiego kontyngentu taryfowego powoduje

automatyczne

naliczanie stawek wynikających z taryfy celnej UE.

www.wsb.op
ole.pl

WSPÓLNY RYNEK

Wspólny rynek (rynek wewnętrzny) - obszar bez wewnętrznych
granic, na którym istnieje swoboda przepływu towarów, usług,
kapitału, osób.

Po ustanowieniu w 1968 r. unii celnej, kraje członkowskie podjęły
działania na rzecz poszerzenia integracji o nowe dziedziny. Jednak
kryzys surowcowo-energetyczny w latach 70-tych skierowały
zainteresowanie państw na ratowanie gospodarek przed skutkami
tego kryzysu.

Początkowo, w latach 1958-1968, kraje EWG utworzyły unię celną, w
ramach której zniosły cła i ograniczenia ilościowe w handlu
wzajemnym oraz utworzyły wspólną politykę handlową (celną) wobec
państw trzecich.

www.wsb.op
ole.pl

Do 1968 r. udało się tylko wprowadzić swobodę przepływu towarów
przemysłowych. Przyspieszenie dochodzenia do wspólnego rynku
nastąpiło w latach 80-tych. Wtedy opublikowano „Białą Księgę”, która
wskazywała na potrzebę legislacyjnego uregulowania drogi dojścia
do wspólnego rynku. Wolę przyspieszenia realizacji tego celu
odzwierciedlał Jednolity Akt Europejski.

„Wspólnota podejmuje odpowiednie środki w celu stopniowego
ustanowienia rynku wewnętrznego do 31 grudnia 1992 roku, zgodnie
z postanowieniami niniejszego artykułu, artykułów 8b, 8c, 28 i
artykułu 57 ustęp 2, artykułu 59, 70 ustęp 1 i artykułów 84, 99, 100a
i 100b oraz bez uszczerbku dla innych postanowień niniejszego
Traktatu.
Rynek wewnętrzny obejmuje obszar bez granic wewnętrznych, w
którym jest zapewniony swobodny przepływ towarów, osób, usług i
kapitału, zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu”.

www.wsb.op
ole.pl

Koncepcja jednolitego rynku zrodziła się w 1985 r. (tzw. Biała Księga),
w ramach pogłębiania integracji ekonomicznej. Program ten był
realizowany do 1992 r. W ramach budowy jednolitego rynku
wprowadzono, m.in. następujące zmiany ułatwiające handel:
• uproszczono dokumenty celne i transportowe;
• zniesiono kontrolę celną na granicy;
• zliberalizowano rynek drogowych i lotniczych przewozów

towarowych;

• ujednolicono procedury kontroli sanitarnej i weterynaryjnej;
• przyspieszono proces budowania jednolitych europejskich regulacji

(norm) technicznych i procedury wydawania certyfikatów
zgodności;

• przyspieszono harmonizację podatków pośrednich (podatku

akcyzowego i VAT);

www.wsb.op
ole.pl

Posunięcia te miały przyczynić się do powstania różnorodnych
korzyści, takich jak:
• wzrost poziomu konkurencji, wymuszający obniżki cen;
• restrukturyzacja przemysłu prowadząca do poprawy

konkurencyjności przemysłu europejskiego;

• wzrost innowacyjności firm wymuszany przez funkcjonowanie

bardziej konkurencyjnego, jednolitego rynku.

W tym czasie powstały pierwsze prognozy (symulacje) potencjalnych
korzyści z pogłębionej integracji.

Sprawozdane włoskiego ekonomisty P. Cecchiniego

Wycenił „koszty braku Europy”, tj. straty gospodarcze wynikające z
niestworzenia jednolitego rynku, od 4,25% do 6,5% PKB. Pomimo
późniejszych krytyk dotyczących metodologii badań raport okazał się
bardzo wpływowym dokumentem i pomógł w przeforsowaniu
programu stworzenia jednolitego rynku.

www.wsb.op
ole.pl

Jednolity rynek XXI wieku może być jeszcze bardziej

zintegrowany, otwarty i konkurencyjny.

Komunikat Komisji z dnia 20 listopada 2007 r. dla Parlamentu
Europejskiego,

Rady,

Europejskiego

Komitetu

Ekonomiczno-

Społecznego i Komitetu Regionów – Jednolity rynek Europy XXI wieku.

1. Jednolity rynek oznacza korzyści dla konsumentów i
przedsiębiorstw: przyczynia się do tworzenia miejsc pracy, stymuluje
wzrost gospodarczy, konkurencyjność i innowacyjność.
2. Jednolity rynek ma zasadnicze znaczenie dla sprawnego
funkcjonowania polityki gospodarczej i monetarnej Unii Europejskiej
(UE).
3. Pomimo tych osiągnięć potencjał jednolitego rynku nadal nie jest w
pełni wykorzystywany.

www.wsb.op
ole.pl

4. Komisja kreśli wizję jednolitego rynku XXI wieku jako rynku silnego,
innowacyjnego i konkurencyjnego. Aby stawić czoła nowym
wyzwaniom, jednolity rynek, opierając się na istniejących solidnych
podstawach, powinien koncentrować się na najważniejszych
obszarach reprezentujących potencjalną wartość dodaną.

Konsumenci i przedsiębiorstwa

• Jednolity rynek musi przynosić lepsze efekty i większe korzyści,

aby spełniać oczekiwania i odpowiadać na obawy konsumentów i
przedsiębiorstw.

• Dzięki zagwarantowaniu wysokich standardów zapewnił on

ochronę konsumentów w zakresie wyboru i jakości towarów, cen,
walki z nieuczciwymi praktykami handlowymi, nadużywania
pozycji dominującej itd.

• W sektorach związanych z codziennym życiem konsumenta, takich

jak energia czy telekomunikacja lub w których brakuje skutecznej
konkurencji, jednolity rynek może zaoferować więcej.

www.wsb.op
ole.pl

• Zwiększenie bezpieczeństwa i poprawa jakości towarów i usług
• Częściej monitorować rynki.
• Konsumenci muszą być informowani w zakresie bezpieczeństwa

żywności, środków farmaceutycznych i detalicznych usług
finansowych

Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP)

• nie uczestniczą w jednolitym rynku w takim stopniu jak duże

przedsiębiorstwa.

• najbardziej utrudniają im to zróżnicowane podatki oraz bariery

językowe, kulturowe i bariery w zakresie preferencji
konsumenckich (szerzej: PROJEKT REZOLUCJI w sprawie
programu „Small Business Act”)

www.wsb.op
ole.pl

Globalizacja

Ponieważ w ciągle zmieniającym się kontekście międzynarodowym
jednolity rynek oznacza duże korzyści w zakresie innowacji,
konkurencyjności i wyboru, przy jednoczesnym przestrzeganiu
wymogów w zakresie pracy, zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska,
przyciągnął zagraniczne inwestycje i przedsiębiorstwa.
Aby stawić czoła globalizacji, UE musi ten proces podtrzymać,
koncentrując się na fundamentach określonych w komunikacie „

Globalny wymiar Europy: konkurowanie na światowym rynku

”, a

dokładniej na:

www.wsb.op
ole.pl

• narzędziach polityki handlu i polityki konkurencji, które gwarantują

przestrzeń konkurencyjną w celu reagowania na udzielanie
nieuczciwych dotacji zagranicznych i inne nieuczciwe praktyki
handlowe,

• promowaniu na poziomie wielostronnym i dwustronnym

współpracy w zakresie norm. UE musi czerpać inspiracje z innych
krajów, a jej własne normy muszą stanowić punkt odniesienia dla
standardów światowych i tym samym zapewnić jej pozycję lidera,
zwłaszcza jeśli mówić będzie jednym głosem,

• gwarancji czerpania przez europejskich obywateli korzyści z

otwarcia rynku, w szczególności w zakresie wyboru towarów i cen.

www.wsb.op
ole.pl

Piąta swoboda, czyli wiedza i innowacje

Aby ułatwić wymianę wiedzy, należy zapewnić mobilność
pracowników, badaczy i studentów.

Komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego,
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu
Regionów - Globalny wymiar Europy – Konkurowanie na
światowym rynku - Wkład w strategię wzrostu gospodarczego
i zatrudnienia UE

• Przezwyciężenie barier w handlu zagranicznym oraz stworzenie

nowych możliwości eksportowych

• Peter Mandelson, unijny komisarz ds. handlu, stwierdził:

„Działalność firm unijnych

zależy od rozwijających się rynków za granicą, ponieważ
napędza to wzrost
gospodarczy i zatrudnienie w UE. Musimy zadbać o to, aby
przedsiębiorstwa
europejskie były w stanie uczciwie konkurować na tych rynkach.

www.wsb.op
ole.pl

SWOBODA PRZEPŁYWU TOWRÓW

Definicja towaru
Wszelkie produkty posiadające wartość wymierną w pieniądzu i

mogące jako

takie stanowić przedmiot transakcji handlowych. Monety wycofane z

obiegu

będą towarem. Monety będące ważnym środkiem płatniczym są

traktowane

jako kapitał.

Towar [ekon.]- dobro lub usługa będąca przedmiotem transakcji

kupna/sprzedaży

Pochodzenie towaru

Od tego, gdzie dany towar został wytworzony będzie zależeć wymiar

cła, a

czasami dopuszczenie towaru do obrotu.

www.wsb.op
ole.pl

WAŻNE!

Po wejściu w życie Traktatu z Lizbony Traktat WE został zmieniony, a

jego tytuł

otrzymał brzmienie „Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej”

(TFUE).

Postanowienia dotyczące swobodnego przepływu towarów (dawne

art. 28–30 TWE)

pozostały niezmienione, lecz otrzymały nową numerację jako art. 34–

36 TFUE.

www.wsb.op
ole.pl

Pochodzenie towaru

Określa się wg. reguł pochodzenia. Może być ono uprzywilejowane

lub

nieuprzywilejowane. Uprzywilejowane może wynikać z umów

międzynarodowych

zawartych przez WE, które mogą derogować odpowiednie przepisy

kodeksu celnego.

Pochodzenie proste i złożone towaru

Proste: wytworzenie towaru tylko w jednym kraju
Złożone: na terytorium dwóch lub więcej państw

www.wsb.op
ole.pl

Zniesienie ceł i zakaz stosowania opłat o skutku

równoważnym do ceł

1. Zasada standstill
2. Cłem w rozumieniu wspólnotowym są rozumiane przez państwo

opłaty pieniężne z tytułu przekroczenia granicy przez towar,
liczone od wartości, ilości lub wagi.

3. Opłaty o skutku równoważnym do ceł- wszelkiego rodzaju

opłaty nakładane jednostronnie przez państwo członkowskie na
produkty wspólnotowe w związku z przekroczeniem przez nie
granicy , na podstawie innych niż taryfa celna, czy przepisy
podatkowe, np. odpłatach za rozładowanie towaru na granicy.

Zakaz opodatkowania dyskryminacyjnego

Bezwzględny

zakaz

dyskryminacji,

dotyczący

produktów

importowanych podobnych do produktów krajowych (zbliżenie
jakościowe towarów ma wyznaczać jednolite traktowanie pod
względem podatkowym).

www.wsb.op
ole.pl

Środek o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych

Pozafiskalna bariera w swobodnym przepływie towarów pomiędzy
państwami członkowskimi.

Formuła Dassonville

Formuła Dassonville jest pierwszą definicją środka o skutku
równoważnym do ograniczeń ilościowych. Zgodnie z jej brzmieniem,
środkiem o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych jest
każdy przepis państwa członkowskiego, który w sposób pośredni lub
bezpośredni, rzeczywisty lub potencjalny może wpłynąć na handel
pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej

Formuła Cassis de Dijon

Wzajemne uznawanie standardów oraz wymogi imperatywne

www.wsb.op
ole.pl

Formuła Keck&Mithouard

Został zaskarżony francuski przepis zakazujący sprzedaży w handlu

detalicznym poniżej

ceny nabycia. Skarżący próbowali dowieść, że takie obniżenie ceny

ma wpływ na

osiągnięcie większych obrotów i tym samym zwiększenie obrotu

towarami

pochodzącymi z innych państw członkowskich.
ETS nie zgodził się z ta argumentacją uznając, że regulacje

państwowe ograniczające

tylko sposób zbytu danego towaru nie utrudniają handlu między

państwami

członkowskimi w rozumieniu art.28 TWE, o ile dotyczą w równym

stopniu wszystkie

zainteresowane strony jak i towary.

www.wsb.op
ole.pl

Dopuszczalne ograniczenia swobody przepływu towarów

1.

Obyczaje

2.

Porządek i bezpieczeństwo publiczne

3.

Ochrona zdrowia i życia ludzi, zwierząt, roślin (zasada
ostrożności)

4.

Ochrona dziedzictwa narodowego, historycznego,
archeologicznego etc…

5.

Własność przemysłowa, handlowa

www.wsb.op
ole.pl

SWOBODA PRZEPŁYWU USŁUG

Usługa jest to świadczenie z reguły odpłatne, które dokonywane jest

transgranicznie i

ma charakter czasowy. Świadczenie usług musi mieć z góry określony

początek i

koniec.

Usługi obejmują zwłaszcza:
a)

działalność o charakterze przemysłowym,

b)

działalność o charakterze handlowym,

c)

działalność rzemieślniczą,

d)

wykonywanie wolnych zawodów.

www.wsb.op
ole.pl

Element transgraniczny:

a.

Czynna swoboda świadczenia usług

b.

Bierna swoboda świadczenia usług

c.

Granicę przekracza sama usługa

d.

Usługa świadczona na terytorium państwa trzeciego, lecz
usługodawca i usługobiorca są obywatelami różnych państw WE

www.wsb.op
ole.pl

Podmiotowy zakres ochrony swobody świadczenia usług

Chronione są wszystkie osoby fizyczne, które są obywatelami
państwa członkowskiego i które – co jest znaczącą różnicą względem
swobody prowadzenia działalności gospodarczej i swobody przepływu
pracowników – zamieszkują na terenie UE.
Zakresem ochrony objęte są również osoby prawne, które założone
zostały zgodnie z przepisami prawa jednego z państw członkowskich i
swoją siedzibę statutową, zarząd albo swój główny oddział mają na
terenie UE.

www.wsb.op
ole.pl

Dopuszczalne ograniczenia swobody

1.

Obyczaje

2.

Porządek i bezpieczeństwo publiczne

3.

Ochrona zdrowia i życia ludzi, zwierząt, roślin (zasada
ostrożności)

4.

Działalność związana z wykonywaniem władzy publicznej

www.wsb.op
ole.pl

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

Prawo do przemieszczania się na teren innego państwa

członkowskiego i

prawo do pobytu na obszarze innego państwa członkowskiego
Prawo podjęcia pracy (w tym prawo do poszukiwania zatrudnienia) w

innym

państwie członkowskim w UE
- prawo korzystania z usług pośrednictwa pracy
- prawo przyjęcia oferty zatrudnienia w państwie przyjmującym
- prawo korzystania ze wszystkich praw pracowniczych (np.

swobody zrzeszania się), szkoleń zawodowych, korzyści socjalnych
(w tym w zakresie mieszkalnictwa).

www.wsb.op
ole.pl

Prawo pozostawania na terytorium innego państwa członkowskiego

po ustaniu

zatrudnienia w przypadku:
- bezrobocia
- nabycia praw emerytalnych
- renty

Swoboda przepływu pracowników - polega na zakazaniu

dyskryminacji ze

względu na obywatelstwo w dziedzinie zatrudnienia, wynagrodzenia i

innych

warunków pracy i wyraża się, z zastrzeżeniem ograniczeń

podyktowanych

względami porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz zdrowia

publicznego,

w prawie do przemieszczania się, pobytu i podjęcia pracy w

wybranym

państwie członkowskim.

www.wsb.op
ole.pl

www.wsb.op
ole.pl

Otwarcie rynków pracy dla Polaków

1 maja 2004: Wielka Brytania, Irlandia i Szwecja
1 maja 2006: Hiszpania, Portugalia, Grecja, Finlandia i Islandia
31 lipca 2006: Włochy
1 maja 2007: Holandia
1 listopada 2007: Luksemburg
1 lipca 2008: Francja
1maja 2009: Belgia, Dania i Norwegia
1 maja 2011: Niemcy, Austria i Szwajcaria

www.wsb.op
ole.pl

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU

Swobodny przepływ kapitału, jedną z czterech swobód wspólnego
rynku, określa artykuł 63 (TFUE), który zakazuje wszelkich
ograniczeń przepływu kapitału pomiędzy Państwami Członkowskimi,
ale także pomiędzy Państwami Członkowskimi, a innymi państwami.

Definicja swobodnego przepływu kapitału obejmuje płatności i
transgraniczne transfery pieniędzy, inne transakcje
umożliwiające transfer własności aktywów i zobowiązań (takie jak
inwestycje w nieruchomości, inwestycje bezpośrednie, czynności
odnoszące się do papierów wartościowych i innych instrumentów
będących przedmiotem obrotu na rynku pieniężnym, kredyty i
pożyczki), systemy płatnicze (uregulowane przez dwie Dyrektywy
w sprawie transgranicznych transferów oraz rozliczeń, a także
Dyrektywę w sprawie zapobiegania praniu brudnych pieniędzy).