Natalia Bednarek

Techniki dentystyczne II rok

TWORZYWA

SZTUCZNE

STOSOWANE W

PROTETYCE

• W stomatologii używa się wielu

rodzajów tworzyw sztucznych-

polimerów

• Wśród nich takie tworzywa jak:
 polimery akrylu
wzmacniane gumą polimery akrylu.
 plastiki akrylanowe (95% wszystkich

tworzyw sztucznych stosowanych w
protetyce)

Tworzywa akrylanowe mogą

być:

miękkie
elastyczne
twarde
sztywne

Dzięki temu mogą być używane w

różnorodnych sytuacjach

klinicznych.

ZASTOSOWANIA

•

płyty protezy ruchomej

•

wyrób zębów do protez

•

licowanie powierzchni mostów
metalowych

•

indywidualne łyżki wyciskowe

•

ochraniacze ust dla sportowców

PROCES POLIMERYZACJI

• polega na przekształceniu

niskocząsteczkowych składników, zwanych

monomerami lub oligomerami, w

wysokocząsteczkowe związki, zwane

polimerami.

• Termin

„monomer”

oznacza pojedynczą

jednostkę, natomiast

„polimer”

– wiele

jednostek.

RODZAJE POLIMERÓW

•

Polimery usieciowane

– są

wysokocząsteczkowymi polimerami z wiązaniami
poprzecznymi pomiędzy łańcuchami.

•

Kopolimery

– składają się z co najmniej dwóch

różnych monomerów.

Tworzywa akrylanowe do

wyrobu

płyt protez

• Tworzywa akrylanowe mogą być w

różnych postaciach: proszki, płyny,
żele oraz płatki i arkusze.

• obecnie najczęściej stosuje się w

postaci proszku i płynu

SKŁAD PROSZKU

• Polimer

w postaci małych kuleczek, zwanych

perłami lub koralami.

• Nadtlenek rozpoczynający polimeryzację.
• Dwutlenek tytanu pozwalający kontrolować

przezierność

• Nieorganiczne barwniki zapewniające odpowiedni

kolor

• Wysuszone włókna syntetyczne dodawane w celu

poprawy estetyki

Polimer w postaci proszku

SKŁAD PŁYNU

•

Monomer

•

Hydrochinon – zapobiegający
polimeryzacji podczas przechowywania

•

Czynnik zapewniający powstawanie
wiązań sieciowych

•

Akcelerator zapewniający rozłożenie
organicznego nadtlenku w temp.
Pokojowej, inicjując proces polimeryzacji
bez ogrzewania materiału

Właściwości akrylanów

polimeryzowanych termicznie:

•

mała wytrzymałość

•

umiarkowana elastyczność

•

kruche i miękkie

•

względnie wysoka odporność na zniszczenie w
skutek zużycia

•

małe przewodnictwo cieplne

•

względnie wysoka sorpcja wody (0,6 mg/cm

2

)

•

słaba adhezja do metalu i porcelany

•

dobra stabilność koloru

•

pozbawiony smaku i zapachu

•

dobra kompatybilność z tkankami jamy ustnej

Modyfikowane tworzywa

akrylanowe do wyrobu protez

Akrylany stosowane do wyrobu protez zostały

zmodyfikowane przez dodatek

gumy

butadienowo-styrenowej

oraz przez

zastosowanie

kopolimerów

uzyskanych przez

połączenie monomerów hydroksymetakrylanów.

• mają zwiększoną odporność na gwałtowne uderzenia
• podwyższoną zdolność zginania i obniżoną sztywność
• nieznacznie obniżoną sorpcję wody
• odporne na działanie rozpuszczalników
• nie wykazują adhezji do metalu
• cechują się stabilnym kolorem
•

kompatybilnością

względem tkanek jamy ustnej

• nie mają smaku i zapachu.

Praca z materiałem

Istnieje wiele technik m.in. technika ciasta

akrylanowego oraz technika wstrzykiwania

akrylanu

TECHNIKA

CIASTA

•

materiały typu proszek/płyn, mieszane w stosunku
3:1

•

do płynu dosypujemy odpowiednią ilość proszku

•

podczas rozpuszczania materiał zmienia
konsystencję z proszku na lepkie ciasto

•

gdy materiał osiągnie taką konsystencję, można go
nakładać do modelu w puszce polimeryzacyjnej

•

zamkniętą puszkę polimeryzacyjną umieszcza się w
termicznej łaźni wodnej (w temp. 73°C na 8h)

•

Reakcja przebiegająca co najmniej 8 godzin zapewnia
prawie całkowitą polimeryzację

•

pozostaje tylko minimalna ilość nieprzereagowanego
monomeru

Postępowanie z

protezami

•

przechowywania

w

wilgotnym

środowisku

–

wysuszenie może doprowadzić do zmiany wymiarów
protezy

•

do mycia protez nie używa się silnie abrazyjnych
past do zębów, gdyż akrylan jest miękki i łatwo ulega
zarysowaniu i starzeniu

•

protezy akrylanowe nie powinny być czyszczone w
gorącej wodzie, gdyż może to doprowadzić do
uwolnienia naprężeń wprowadzonych w trakcie ich
przygotowania oraz ich trwałej deformacji

•

obecnie dostępne są środki pozwalające czyścić
protezy w temperaturze pokojowej

•

można stosować również myjki ultradźwiękowe, choć
nie czyszczą one lepiej niż metody tradycyjne -
wygodniejsze w użyciu.

Plastiki stosowane do

podścielania protez

• stosowane u pacjentów z podcieniami na wyrostku

zębodołowym, a także u tych, którzy mają stale obolałe
wyrostki zębodołowe.

• przydatne jako opatrunki po zabiegach chirurgicznych
• obturatory we wrodzonych lub nabytych ubytkach

podniebienia.

• wykazują małą twardość i nie są odporne na ścieranie
• można je podzielić na materiały stosowane

długoterminowo (przez kilka miesięcy) lub materiały
stosowane leczniczo (przez kilka dni).

Tworzywa plastikowe

stosowane do wyrobu zębów

sztucznych

• stosuje się polimery akrylanowe i modyfikowane polimery

akrylanowe

• przy wykonaniu stosuje się warstwy materiału różniące się

między sobą kolorem, transparencją i grubością,

• pozwala to na wytworzenie zębów, w których część sieczna

lub żująca będą jaśniejsze niż pozostałe części zęba

• część przydziąsłową zębów plastikowych sporządza się z

materiałów nie zawierających polimerów usieciowanych lub
zawierających ich niewiele

• Część koronową zębów wykonuje się z polimerów

usieciowanych, które zapewniają lepszą odporność na
pękanie.

• Cechuje je dobry, naturalny wygląd.

• zęby do protez wytwarza się również z

porcelany.

• są twarde
• bardzo odporne na ścieranie, ale kruche.
• nie łączą się z płytą protezy
• aby zapewnić utrzymanie zębów w protezie, należy

zastosować metalowe piny lub retencję mechaniczną

• próby polerowania zębów porcelanowych prowadzą do

usunięcia zewnętrznej warstwy tzw. glazury, której nie
można już odtworzyć w warunkach gabinetu

• cechuje je dobry, naturalny wygląd.

Połączenia metalu z

plastikiem

• W protezach, w których płyta protezy jest w

całości wykonana z metalu

• Tkanki miękkie przylegają bezpośrednio do

metalu

• Tworzywa akrylanowe zapewniają protezie

odpowiednią estetykę (do której przyczepiane są
zęby, także akrylanowe),

• Połączone z płytą protezy na zasadzie retencji

mechanicznej

• Akrylany są stosowane w połączeniu z

nierdzewnymi drutami

• Do wykonywania aparatów

ortodontycznych

• Często aparaty ortodontyczne sporządza

się, wykorzystując akrylan polimeryzowany
w temperaturze pokojowej.

Dimetakrylany

polimeryzowane światłem

• szczególnie przydatne do naprawiania pękniętych protez

akrylanowych

• wykonywania aparatów ortodontycznych
• podścielania protez
• wykonywania łyżek wyciskowych, a nawet protez

Gotowy do użycia dimetakrylan zawiera:

•

nieorganiczny wypełniacz

•

absorbent światła niebieskiego

•

akcelator reakcji polimeryzacji

•

barwniki

Materiał pakowany jest w

światłoszczelnych pojemnikach, by

zapobiec przedwczesnej

polimeryzacji.

Inne zastosowania tworzyw

w protetyce

• rekonstrukcja ubytków tkanek w

chirurgii szczękowo-twarzowej,

• wykonywanie tymczasowych koron i

mostów,

• a także indywidualnych łyżek

wyciskowych.

Materiały stosowane w

chirurgii szczękowo-twarzowej

Tkanki jamy ustnej są miękkie, a do ich

rekonstrukcji najczęściej stosuje się

plastiki

elastyczne

, takie jak

plastyfikowane akrylany i

tworzywa winylowe oraz elastomery silikonowe i

uretanowe.

Ważne aby:

• protezy te pozostawały plastyczne w trakcie ich

użytkowania nawet pomimo zmian temp. powietrza

• były odporne na przebarwienie i wydzielinę

gruczołów łojowych

• Miały stabilny kolor
• Były łatwe do oczyszczania
• Umożliwiały zastosowanie środków adhezyjnych

poprawiających przyleganie protez

• Były odporny na rozrywanie
• Ułatwiały podbarwianie, aby kolor upodobnił się do

koloru skóry

• Umożliwiały nakładanie na ich powierzchnię

środków kosmetycznych

Materiały do wyrobu

tymczasowych koron i mostów

• Materiały do wyrobu tymczasowych koron i mostów są

zwykle

polimerami akrylu

• Proszek i płyn miesza się aż do uzyskania konsystencji

śmietany

• Nakłada się do prefabrykowanych formówek celuloidowych

lub formówek plastikowych wykonanych metodą
podciśnieniową, lub do wycisku alginatowego
opracowanych zębów.

• Płynna konsystencja masy pozwala na jej upchnięcie we

wszystkie zagłębienia wycisku

• Po osiągnięciu konsystencji ciasta przez wycisk nakłada się

go na zęby.

• Po kilku minutach masa gęstnieje do konsystencji gumy
• Uzyskane w ten sposób tymczasowe uzupełnienie zdejmuje

się z zębów i umieszcza się w ciepłej wodzie (w temp.
57ºC) do stwardnienia.

• Przygotowane uzupełnienie wykańcza się i osadza na

zębach za pomocą cementu tymczasowego.

Materiały do wyrobu

indywidualnych łyżek wyciskowych

• Łyżki indywidualne wykonywane są z

akrylanów

typu proszek/płyn

, zawierających duże ilości

wypełniacza.

• Odpowiednią ilość proszku i płynu miesza się w

jednorazowym pojemniku przez 1 minutę lub do
czasu, gdy powierzchnia mieszaniny przestanie być
błyszcząca, a konsystencja mieszaniny nabierze
odpowiedniej sztywności.

• na modelach gipsowych modeluje się odpowiednio

zasięg łyżki i pozostawia się ją do spolimeryzowania
na ok. 6 min. w temperaturze pokojowej,

• model wraz z łyżką umieszcza się w ciepłej wodzie by

przyspieszyć polimeryzację.

DZIĘKUJĘ ZA

UWAGĘ!!