Temat:
Środki dydaktyczne w
pracy
przedszkola
Z przedmiotu: Pedagogika przedszkolna
Karwowskiej- Struczyk M., Sobierańska D., Szpotowicz M.,
Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna badania, opinie,
inspiracje, Warszawa 2011.
Klim-Klimaszewsk A., Pedagogika przedszkolna, Warszawa 2005.
Kupisiewicz Cz., Podstawy dydaktyki ogólnej, Warszawa 1995.
http://www.eksperciwoswiacie.pl/artykuly-
przedszkola/art,44,srodki-dydaktyczne-we-wspomaganiu-
rozwoju-dzieci-w-wieku-przedszkolnym-i-
wczesnoszkolnym.html#.UOmBOHfp4zp
Literatura :
Nieodzownym składnikiem racjonalnie zorganizowanego oraz realizowanego
procesu nauczania i uczenia są środki dydaktyczne. Jak podkreśla Wincenty
Okoń nie one wyłącznie decydują o końcowych wynikach pracy dydaktyczno
wychowawczej, niemniej jednak wzbogacają one stosowane metody
nauczania co przyczynia się do wzrostu ich efektywności. Środki
dydaktyczne właściwie dobrane oraz umiejętnie wkomponowane przez w
repertuar wykorzystywanych przez nauczyciela metod i form organizacyjnych
nauczania znacznie ułatwiają realizację zasady poglądowości jaki i również
przystępności. Dzięki temu usprawniają one nie tylko bezpośrednie poznanie
rzeczywistości przez uczniów, lecz również dostarczają im tworzywa w postaci
spostrzeżeń oraz wrażeń na którym opiera się poznawanie pośrednie.
Wstęp
Środki dydaktyczne zdaniem Czesława Kupisiewicza są to przedmioty które
dostarczają
dzieciom
określonych
bodźców
sensorycznych
oddziaływujących na ich słuch, wzrok, dotyk itd. ułatwiają im pośrednie i
bezpośrednie poznanie rzeczywistości oraz ułatwiają postrzeganie zjawisk
będących przedmiotem nauczania. Środki te służą również do opanowania
różnego rodzaju umiejętności. Na środki dydaktyczne składają się zarówno
przedmioty, którymi posługuje się nauczycie, jak i indywidualne
wyposażenie dziecka, a więc podręczniki, zeszyty do ćwiczeń, przybory do
pisania i rysowania itp. Do środków dydaktycznych zalicza się również
urządzenia sportowe, place zabaw i inne bę dące terenem pracy
nauczyciela i dzieci.
Pojęcie oraz funkcje środków dydaktycznych
Ułatwiają one uczniom poznawanie określonych
rzeczy zjawisk oraz procesów
Wspomagają myślenie uczniów ułatwiając Ina analizę
syntezę i porównywanie poznawanych zjawisk i
rzeczy oraz formułowania określonych uogólnień
Zastępują bądź uzupełniają czynności dydaktyczne
nauczyciela np. w postaci nagranych na płytę bajek
edukacyjnych, wykładów itp.
Środki dydaktyczne pełnia w procesie nauczania i uczenie się następujące
funkcje
:
Zaznajomieniu dzieci z nowym materiałem
Jego utrwaleniu oraz kontroli i ocenie
stopnia jego opanowania
Zastosowaniu zdobytych wiadomości jaki i
umiejętności w praktyce
Rozwijaniu zdolności poznawczych
Środki dydaktyczne służą
pomocą przy:
Wyżej wymienione funkcje łączą się ze sobą
i wzajemnie uzupełniają. Przesyt środków
dydaktycznych nie jest dobry, dlatego
nauczyciel jest kimś w rodzaju „sitka” musi
umiejętnie dobierać środki dydaktyczne.
Często środek dydaktyczny ma przede
wszystkim wartość motywacyjną zwłaszcza
w klasach młodszych
Istnieje wiele klasyfikacji pomocy
dydaktycznych. Zależne są one od
kryteriów, jakimi kierujemy się podczas ich
dobierania. Przedstawię w swojej pracy
klasyfikację środków dydaktycznych
zaproponowana przez Czesława
Kupisiewicza.
Klasyfikacja środków dydaktycznych
Są one szczególnie ważne u dzieci wieku przedszkolnym u dzieci w
stadium rozwoju przedoperacyjnego ułatwiają one ucznia
nabywanie wrażeń rzeczywistych oraz adekwatnych do
rzeczywistości . inspirują one dzieci do samodzielnych
wypowiedzi, wpływają na rozwijanie spostrzegawczości,
poprawiają skupienie uwagi, pamięć logiczne myślenie oraz
wzbogacają również twórczą wyobraźnię dziecka. Mają z
pewnością bardzo pozytywny wpływ na proces kształtowania się
wyobrażeń oraz pojęć. Do tej kategorii możemy z pewnością
zaliczyć :maskotki, pacynki, przedmioty codziennego użytku,
książeczki puzzle klocki
Środki wzrokowe
Udział środków słuchowych w procesie nauczania i ucznia się dzieci
w wieku przedszkolnym jest bardzo duży. Pokarze ten udział na
przykładzie nauki języka angielskiego w przedszkolu. Według
profesora Czesława Kupisiewicza marnotrawstwem czasu zarówno
nauczyciela jak i uczniów było by nauczanie języka angielskiego bez
użycia nagrań magnetofonów. Ponieważ dzieci prze osłuchiwanie się
z językiem obcym najszybciej się go uczą. Również należy
wspomnieć że dzieci w tym wieku bardzo lubią słuchać piosenek a
od czasu do czasu bajek nagranych na nośniki CD lub MP3.
Środki słuchowe
W miarę upływu lat oraz dzięki rozwojowi techniki środki te coraz częściej są
wykorzystywane w nauczaniu dzieci, a czasem nawet wypierają one prostsze
środki dydaktyczne takie jak modele czy zwykłe nagrania.. ten rodzaj środków jest
bardzo atrakcyjny dla dzieci ,ale należy również pamiętać że zaspakajają one
potrzeby zarówno uczniów lepiej przyswajających wiedzę dzięki słuchowi jak i tzw.
wzrokowców. Do środków wzrokowo słuchowych można zaliczyć filmy teledyski,
programy telewizyjne, bajki o charakterze edukacyjnym np. Magiczny Autobus ,
gry i programy multimedialne jaki i wiele innych rzeczy. Przy kompletowaniu
materiału ważne są kryteria o których dobry nauczyciel musi pamiętać. Warto
podkreślić iż pomoce dydaktyczne maja przede wszystkim pełnić funkcje
edukacyjne. A nie tylko mają za zadanie uatrakcyjnić dzieciom zajęcia.
Środki wzrokowo-słuchowe
Przejrzystość i jednoznaczność
Materiał z którego są wykonane (muszą być bezpieczne dla dzieci,
ale również trwałe by nie uległy zniszczeniu podczas pierwszego
użytkowania)
Uniwersalność (można wykorzystać daną pomoc jeden raz czy
wielokrotnie, i czy ta pomoc może być wykorzystana więcej niż
jeden raz, czy może być wykorzystywana przy realizacji różnych
tematów)
Atrakcyjność (wielkość, kolory, liczba elementów)
Dostosowane do poziomu rozwoju konkretnych dzieci z którymi
pracujemy
Dobre środki dydaktyczne powinno charakteryzować
nie można ich nadużywać (nie należy stosować, jeśli widać,
że dane środki nie pomagają),
powinny
być
wyraziste,
by
pobudzały
(funkcja
wychowawcza) przez zmysły, oraz estetyczne, by
uwrażliwiały dzieci,
należy dostosowywać je do odpowiednich przedmiotów,
wieku, celów, miejsca, wiedzy i umiejętności uczniów,
nie powinny być stosowane tam, gdzie jest możliwość
bezpośredniego poznania rzeczywistości
Stosując środki dydaktyczne, nauczyciel musi pamiętać o ważnych
zasadach:
Wzornik do nauki pisania pomoc składająca się przedmiotu
zawierającego głośnik, wskaźnik świetlny oraz wodzik zawiera w
sobie również zestaw sześciu płytek ze wzorami szlaczków
przeznaczonych do odtworzenia przez dziecko
Ćwiczenia logopedyczne kaseta wideo zawierająca zestaw ćwiczeń
oddechowych. Ćwiczeń zarówno narządu artykulacyjnego jaki słuchu
fonematycznego
Gra dydaktyczna „Domino literowe" gra składająca się z 24 klocków
z tworzywa termoplastycznego, na których umieszczone są wielkie i
małe litery drukowane,
Środki dydaktyczne stosowane
w wychowaniu przedszkolnym
Gra dydaktyczna „Domino sylabowe" - gra zawierająca 24 klocki z
tworzywa termoplastycznego, na których są umieszczone po dwie
oddzielone od siebie sylaby tworzące jeden wyraz, wyszywanki bez igły
Gra dydaktyczna „Zestaw sylab" gra która posiada zestaw 24 sylab
dwuliterowych umieszczonych na klockach, oraz słownik obrazkowo-
wyrazowy pomoc zawiera 24 klocki, na których są umieszczone
ilustracje różnych przedmiotów, owoców i zwierząt oraz podpisy do tych
obrazków.
Domino obrazkowo-wyrazowe pomoc zawierająca 24 klocki z tworzywa
termoplastycznego, na których umieszczone są obrazki. Przedstawiające
różna przedmioty, owoce i zwierzęta oraz od powiadające im podpisy.
Wyszywanki bez igły pomoc ta składa się z dwóch części
zawierających po 6 kartoników i 10 kolorowych sznureczków na
kartonikach znajdują się np. ilustracje zwierzątek o dziurkowatych
konturach.
Domino graficzne pomoc zawierająca 30 klocków z
tworzywa termoplastycznego. Na których narysowane
są po dwa warianty figur geometrycznych.
Plansze dydaktyczne „Ekologia” - pomoc składająca
się z 8 barwnych plansz tworzących historyjki
obrazkowe o tematyce ekolo giczne! oraz z pasków na
których znajduje się komentarz słowny do materiału
graficznego.
LEGO Dacta zestaw dydaktyczny, który składa się z 4 kompletów
kolorowych plastikowych klocków typu DUPLO
Kolekcja papieru ,,Zrób to sam” pomoc składa się z 28 arkuszy
papieru formacie A-4, o różnej grubości, na których znajdują się
kolorowe nadruki wskazujące pomysły do wykorzystania na
zajęciach z dziećmi wraz ze wskazówkami przeznaczonymi dla
dziecka i pokazującym jak należy realizować poszczególne etapy
pracy.
Lista obecności pomoc która składa się z metalowej tablicy z
naniesioną na niej tabelą . W której zaznacza się obecność dzieci
z 70 ruchomych magnetycznych sylwetek dziewczynek i 70
chłopców w 10 kolorach oraz z kompletu suchych długopisów w
trzech kolorach.
Klocki LEGO zawierają od 84 do 616 elementów które służą
dziecku do budowania różnych modeli statystycznych lub na
kołach zawiera również w sobie modele zwierząt: zestaw
przeznaczony jest do prowadzenia zajęć w grupach 10-24
osobowych
Podsumowując środki dydaktyczne służą poznawaniu rzeczywistości,
wiedzy o rzeczywistości, kształtowaniu postaw i emocjonalnego
stosunku do niej, rozwijaniu działalności przekształcającej tę
rzeczywistość. Nauczyciel stosując środki dydaktyczne a szczególnie
te nowoczesne, nie powinien zapominać o specyfice ich
oddziaływania na efektywność pracy ucznia. Zbyt skomplikowane
pomoce naukowe mogą przyczynić się do obniżenia poziomu treści
na rzecz formy, w jakiej będzie ona podana. Zasada stopniowania
trudności nieubłaganie domaga się tu zastosowania.
Wnioski
Należy wziąć pod uwagę, że z chwilą wprowadzenia nowego
środka dydaktycznego uczeń musi się najpierw z nim zapoznać,
tak by dopiero w nieco późniejszym czasie móc czerpać korzyści z
jego zastosowania. Większość nauczycieli popełnia poważny
błąd, który polega na domaganiu się efektów od razu. Jako przyszli
nauczyciele nie powinniśmy się ograniczać tylko do gotowych
środków dydaktycznych ale powinniśmy też je tworzyć by były one
dostosowane do potrzeb dzieci które zostały powierzone naszej
opiece. Nie bójmy się tworzyć nowych środków dydaktycznych
które będziemy wykorzystywały w przedszkolu ale pamiętajmy
przy ich tworzeniu o kryteriach jakie powinny one spełniać.