UŁOŻENIE PACJENTA NA

STOLE OPERACYJNYM

mgr piel. Małgorzata Jadczak

Specjalista w anestezjologii i intensywnej opieki

Ułożenie pacjenta do zabiegu to często kompromis

pomiędzy tym co znieczulony pacjent może tolerować

a wygoda dostępu

do danej okolicy anatomicznej przez zespół operujący.

ZAJMUJEMY SIĘ CAŁYM CHORYM !!!

Do zespołu anestezjologicznego należy bezpieczne przeprowadzenie

pacjenta przez zabieg.

Należy zwracać uwagę na wszystkie potencjalnie

niebezpieczne miejsca ucisku

UŁOŻENIE PACJENTA NA STOLE OPERACYJNYM –
PROBLEMY.

1.Bezpieczeństwo:

zapytać czy pacjent nie ma ograniczeń ruchowych w

stawach,

 zabezpieczenie miejsc przed uciskiem,

ochrona gałek ocznych – ślepota pooperacyjna,

zabezpieczenie mięsni i ścięgien przed rozciąganiem,

podłączenia cewników - widoczne i dostępne,

 zabezpieczenie rurki intubacyjnej i układu

anestetycznego przed rozłączeniem i zagięciem

2. Zmiany fizjologiczne przy zmianie pozycji:

Siły ciążenia działające na układ oddechowy i krążenia

Wzrost pojemności wyrzutowej serca

Zwolnienie czynności serca

Zwiększenie ciśnienia w jamie brzusznej –

zmniejszenie powrotu żylnego

Zmniejszenie czynnościowej pojemności zalegającej i

całkowitej pojemności płuc – ucisk na przeponę

Ułożenie pacjenta do

operacji

Wprowadzenie do znieczulenia –

zawsze w ułożeniu na plecach

Później ułożenie pacjenta w pozycji

właściwej do operacji

Ułożenie pacjenta do

operacji

- ułożenie na plecach

- ułożenie na brzuchu
- ułożenie na boku
- ułożenie Trendelenburga

- ułożenie do litotomii
- boczne ułożenie scyzorykowe
- ułożenie w operacjach

neurochirurgicznych

Ułożenia przy
operacjach
ginekologicznych
i urologicznych

Pozycja na plecach

Układ krążenia

• minimalny wpływ grawitacji

• minimalne różnice MAP

Pozycja na plecach

Układ oddechowy

•ucisk narządów j. brzusznej na przeponę

•pacjentów przytomnych zmusza to do pogłębienia

oddychania

Uszkodzenia spowodowane ułożeniem:

•splotu ramiennego i nerwu łokciowego

 

 

Ułożenie na plecach

Ochrona nerwu łokciowego:

- ręka przylega do ciała
- chusta osłaniająca sięga
powyżej łokcia

Ochrona splotu ramiennego:

- nie odwodzić ręki w stawie
barkowym >90⁰
- ręka w poziomie pleców

Zespół aortalno -

kawalny

Ułożenie na brzuchu

Operacje ortopedyczne,

neurochirurgiczne w okolicy
kręgosłupa

Układ krążenia:

- podniesione ciśnienie śródbrzuszne
- upośledzony powrót żylny

Ułożenie na brzuchu

Układ oddechowy:

- ograniczona ruchomość przepony
- zmniejszona objętość oddechowa
(niebezpieczeństwo hipoksji)

Pacjent zaintubowany powinien

być wentylowany mechanicznie

- ręce leżą po obu stronach głowy na podpórkach
lub na stole operacyjnym,
lub przylegają mocno do tułowia (ochrona
splotu ramiennego)
- grzbiety stóp spoczywają na poduszce

Ułożenie na brzuchu

Zmiana ułożenia

Ryzyko spadku ciśnienia i uszkodzenia

stawów

- środki znieczulające obniżają lub

wyłączają prawidłową reakcje
krążeniowe na zmiany ułożenia

- występuje utrata napięcia mięśni,

które w warunkach prawidłowych
chroni stawy przed uszkodzeniem

Ułożenie na brzuchu

Zmiana ułożenia

Wprowadzenie do znieczulenia w pozycji na

plecach

Zabezpieczać rurkę dotchawiczą

Głowę początkowo ułożyć w pozycji 5-10⁰ niżej

aby wspomóc dopływ żylny

Przerwać wlew dożylny i zabezpieczyć

wszystkie przewody

Ułożenie na brzuchu

Pod biodra i klp należy podłożyć podpórki, aby

ruchy powłok brzusznych nie były upośledzone

Ważne jest prawidłowe ułożenie głowy bez ucisku

na zatokę tętnicy szyjnej, zaleganie krwi w
naczyniach twarzy

Ucisk na brzuch – zaleganie krwi w dolnej części

ciała (ucisk ż. gł. dolnej)– rozszerzenie żył okolicy
kręgosłupa – krwawienie podczas operacji
kręgosłupa

Uszkodzenia spowodowane

ułożeniem na brzuchu

• gałka oczna - ucisk
• splot ramienny – ucisk, pociąganie
• nerwy i ścięgna grzbietu stopy –

ucisk

• nerw skórny uda- ucisk

Ułożenie na boku

Operacje klatki piersiowej, kręgosłupa,

tylnego dołu czaszki

Podpórki, poduszki, złożone koce podkłada

się pod głowę, między kolana i łokcie

•  

Możliwość ucisku oka

• Ucisku ucha „dolnego”
• Bóle odc. szyjnego kręgosłupa
• Uszkodzenie splotu ramiennego

Ułożenie na boku

Płuco niższe

dobrze perfundowane – źle wentylowane

Płuco położone wyżej

źle perfundowane – dobrze wentylowane

niebezpieczeństwo hipoksji szczególnie u

chorych z istniejącymi chorobami płuc

Ułożenie na boku

- głowa umieszczona
jest
wyżej żeby zapobiec
uszkodzeniu
uciskowemu
kończyny leżącej pod
spodem

Ułożenie Trendelenburga

Operacje w obrębie miednicy

Spojenie łonowe jest najwyżej

położonym punktem tułowia, którego
oś podłużna tworzy kąt 45⁰ z
płaszczyzną poziomą

Ułożenie Trendelenburga

Układ oddechowy

• zmniejszenie pojemności życiowej płuc
• zwiększenie pracy oddechowej (u

spontanicznie oddychającego pacjenta)

• większe ciśnienia wdechowe konieczne

do rozprężenia płuc w trakcie sztucznej
wentylacji

• pogorszenie stosunku wentylacji do

perfuzji

Pozycja Trendelenburga

 

Układ krążenia

• przemieszczenie krwi z kończyn do centralnych obszarów

krążenia (przeciążenie serca),

• zwiększenie ciśnienia w żyłach mózgowia,

zagrożenie

zatorem powietrznym

• zwiększenie zużycia tlenu przez serce u spontanicznie

oddychających (uwaga: zakładanie cewników do żył
centralnych u chorych z niewydolnością wieńcową)

MÓZG

• przekrwienie mózgu
• zwiększenie ciśnienia wewnątrzczaszkowego (uwaga na

pacjentów z patologią wewnątrzczaszkową)

Niebezpieczeństwo zsunięcia się pacjenta ze stołu

Pozycja Scultetusa

Ułożenie litotomijne

Ułożenie litotomijne

Układ oddechowy

• zmniejszona ruchliwość przepony
• zmniejszenie pojemności życiowej

Układ krążenia

• szybkie opuszczenie nóg może spowodować silny spadek

ciśnienia krwi

• wyprostowanie kk. dolnych powinno się odbywać POWOLI –

ryzyko hipotensji

Uszkodzenia

: martwice uciskowe, uszkodzenie nerwów

obwodowych

Prostowanie wspólnie obu kończyn (ochrona odc. lędźwiowego

rdzenia)

Boczne ułożenie scyzorykowe

(ułożenie nerkowe)

Boczne ułożenie scyzorykowe

(ułożenie nerkowe)

Pacjenta najpierw układa się na boku: dolna

noga zgięta, górna wyciągnięta

Powoli opuszcza się część szczytową i

końcową stołu operacyjnego do momentu
aż bok pacjenta będzie najwyżej położoną
częścią ciała

Właściwą wysokość boku ustala się ławeczką

nerkową umieszczoną pod talerzem
miednicy

Boczne ułożenie scyzorykowe

(ułożenie nerkowe)

Układ oddechowy

zaburzona wymiana gazów w płucach -

hipoksja

Układ krążenia

ucisk żyły głównej dolnej powoduje zmniejszenie

przepływu zwrotnego krwi -

zmniejszenie

objętości minutowej serca i ciśnienia krwi

Koniczna profilaktyka zakrzepicy: pończochy

przeciwzakrzepowe

Pozycja siedząca

- lepszy dostęp do mózgu
- lepszy odpływ krwi żylnej z
mózgowia
- łatwiejsze powstrzymanie
krwawień

Pozycja siedząca

Zastosowanie:

• zabiegi w tylnym dole czaszki
• w operacjach kręgosłupa szyjnego na zwoju

Gassera

• w wentrykulografii

Powikłania:

• zator powietrzny
• spadek ciśnienia krwi

• obrzęk twarzy, języka i szyi

Pozycja siedząca

Zmiana ułożenia
 
• co najmniej 3 osoby
• indukcja znieczulenia na plecach
• zabezpieczenie głowy i rurki

intubacyjnej

• OCHRONA !!! odcinka szyjnego

kręgosłupa

Pozycja siedząca

zasady praktyczne

1. przed ułożeniem uzupełnić obj. krwi wlewem dożylnym

2. zabandażować nogi od palców do bioder

3. po wprowadzeniu do znieczulenia powoli zmieniać pozycję

4. górną część ciała podnieść o 60⁰ od linii poziomej, unieruchomiona

głowa w wieńcu

5. nogi ułożyć razem, unieść możliwie wysoko

6. unikać nadmiernego wygięcia szyi (utrudnia to odpływ krwi żylnej z

mózgu)

7. po zakończeniu ułożenia niezbędne jest dokładne umocowanie

rurek i węży łączących oraz sprawdzenie czy oba płuca są jednakowo
wentylowane