Zmiana pozycji ułożeniowej

pacjenta z zastosowaniem

udogodnień

Cele



zapewnienie choremu wygody,



poprawa jego samopoczucia,



zmniejszenie dolegliwości bólowych,



zapobieganie przykurczom, odleżynom,
zapaleniu płuc

Zapobieganie powikłaniom



Ma szczególne znaczenie podczas
pielęgnowania chorego unieruchomionego.



Działania pielęgniarki powinny uwzględniać
usprawnianie wszystkich układów.

Zapobieganie powikłaniom



Do najbardziej istotnych należą:

1.

Zapewnienie pacjentowi właściwej pozycji ułożeniowej
zapobiegającej zniekształceniom układu kostno-stawowego,
odleżynom, odparzeniom. W pozycji leżącej tułów powinien
zachować oś z biodrami, kolanami i stawami skokowymi, a
palce nóg powinny być skierowane ku górze. Stawy
ramienne ustawia się w pozycji zgięcia (30 stopni) i
odwiedzenia (35 stopni), stawy nadgarstkowe w wyproście,
a dłonie w pozycji funkcjonalnej. Pacjenta można także
układać w pozycji na brzuchu lub boku. Do ustalenia pozycji
można używać poduszek, wałków lub innych udogodnień. U
pacjentów

pozbawionych

czucia

skórnego

lub

nieprzytomnych konieczna jest zmiana pozycji co 2h lub z
inną częstotliwością ustaloną indywidualnie dla pacjenta.

Zapobieganie powikłaniom

2.

Zapewnienie pacjentowi wygodnego łóżka z materacem
grubości ok. 10cm (spełniającego jednocześnie funkcję
materaca

przeciwodleżynowego),

z

ruchomymi

częściami pozwalającymi na zmianę pozycji od leżącej
do siedzącej, wyposażonego w wysięgniki z uchwytami
pomagającymi pacjentowi podciągnąć się.

3.

Utrzymanie w czystości ciała pacjenta, bielizny
osobistej, pościelowej i najbliższego otoczenia.

4.

Zapewnienie odpowiedniego mikroklimatu w
pomieszczeniu, w którym przebywa chory.

Zapobieganie powikłaniom

5.

Stworzenie optymalnych warunków do wypoczynku i snu.

6.

Stosowanie działań usprawniających:

•

układ kostno-stawowo-mięśniowy

•

układ oddechowy

•

układ pokarmowy

•

skórę

•

układ moczowy

7.

Podejmowanie działań profilaktycznych zapobiegających
zakrzepowemu zapaleniu żył (uciskanie kończyn dolnych,
pończochy profilaktyczne, gimnastyka kończyn).

Zapobieganie powikłaniom

8.

Przygotowanie i nakłanianie pacjenta do aktywności
czynnościowej w zakresie jego możliwości (ubieranie
się, odżywianie, higiena, zmiana pozycji ciała)/

9.

Zachęcanie i umożliwienie pacjentowi kontaktu z
personelem, innymi pacjentami, członkami własnej
rodziny.

10.

Organizowanie zajęć rekreacyjnych, terapii zajęciowej.

11.

Dbanie o stan psychiczny pacjenta, udzielanie wsparcia,

stosowanie psychoterapii elementarnej, podtrzymującej.

Zapobieganie powikłaniom

12.

Udzielanie pomocy i wsparcia osobom bliskim i

rodzinie pacjenta.

13.

Przygotowanie rodziny do współpracy w zakresie

pielęgnowania chorego.

14.

Wnikliwa obserwacja pacjenta w celu wczesnego

rozpoznania powikłań i podjęcia odpowiedniego
leczenia i usprawniania.

Pomoc w ułożeniu ciała w różnych pozycjach
i zmianie pozycji ułożeniowej



Właściwe ułożenie chorego zapewnia mu nie tylko
wygodę, ale poprawia też jego samopoczucie, łagodzi
dolegliwości bólowe, zapobiega przykurczom (przez
zmianę pozycji), odleżynom (przez zmianę miejsc
ucisku), zapaleniu płuc.

Pozycje ułożeniowe

Chory może być układany w następujących pozycjach:



Ułożenie płaskie – działa odprężająco i uspokajająco. Jest
to właściwa pozycja dla kręgosłupa. Chory powinien mieć
założoną podpórkę pod pięty, by nie dotykać podłoża,
poduszkę w okolicy lędźwiowej i wałek w okolicy krętarzy.



Wysokie ułożenie górnej części tułowia – umożliwia
jedzenie, ułatwia oddychanie. Aby chory nie obsuwał się,
należy zastosować wałek pod uda – ale nie pod kolana,
gdyś powoduje to ucisk naczyń krwionośnych. Stopy
należy zabezpieczyć przed opadaniem, pod ramiona
można ułożyć poduszki.

Pozycje ułożeniowe



Ułożenie na brzuchu – zapobiega odleżynom, przykurczom,
odbarcza okolice pleców, pośladków. Przy takim ułożeniu
należy podeprzeć górną część tułowia oraz okolicę brzucha, by
umożliwić fizjologiczne wygięcie kręgosłupa, a u kobiet
zabezpieczyć piersi przed uciskiem. Głowę ułożyć na bok,
ramiona w odwiedzeniu. Palce stóp należy chronić przed
uciskiem – podłożyć pod nie poduszkę z gąbki lub wysunąć za
materac.



Ułożenie boczne – zapobiega odleżynom, stanowi pozycję
bezpieczną dla chorych z porażeniem połowiczym, jest
właściwe w przypadku pacjentów nieprzytomnych. Pozycja ta
daje oparcie z przodu i z tyłu, zapobiega zapadaniu się języka,
zachłyśnięciu wydzieliną. Kończyny dolne należy podeprzeć.

Pozycje ułożeniowe



Pozycja Trendelenburga – niskie ułożenie głowy.
Wskazania do tego rodzaju ułożenia to wstrząs,
utrata przytomności, utrata krwi, zaburzenia
ukrwienia mózgu.



Wysokie ułożenie kończyn – polepsza krążenie
żylne i zapobiega powstawaniu zakrzepów, ma
zastosowanie po operacjach żylnych i u pacjentów w
opatrunku gipsowym.

Środki pomocnicze do ułożenia
chorego



materace ze specjalnego tworzywa piankowego



poduszki wypełnione żelem



podkłady (poduszki) z tworzywa sztucznego o różnych

kształtach (kliny, kostki)



poduszki z kuleczkami z polistyrenu



materace przeciwodleżynowe o komorach powietrznych,

które są wypełnione powietrzem przez kompresor –

materace te kładzie się na zwykłe materace



ochraniacze na pięty i łokcie, szyny z tworzywa

piankowego pod pięty
Materiały służące do układania chorych powinny

być zabezpieczone pokrowcami, które należy prać,

odkurzać i wyjaławiać.

Wybrane udogodnienia



Poduszki pneumatyczne/piankowe



Poduszeczki z otworem pod głowę
lub pietę



Podkładka pod nogę



Pozycjoner dla niemowląt



Profilowany ochraniacz na stopę /
łokieć



Wałki podpierające



Kliny do udogodnień (pozycjonery)

Zapamiętaj



Chorzy mogą zmieniać pozycję samodzielnie, przy
częściowej pomocy pielęgniarki lub wymagać
zmiany pozycji przez pielęgniarkę ze względu na
swój stan zdrowia.



Pacjent powinien mieć zmienianą pozycję co 2h, a w
przypadku udarów mózgowych można wyjątkowo
ułożyć pacjenta na boku chorym nie dłużej niż na ½ h.



W czasie zmiany pozycji należy obserwować pacjenta
pod kątem możliwych powikłań: odleżyn, przykurczów,
stosować działania zapobiegające tym powikłaniom.