PLAN WSPARCIA
DZIECKA Z ADHD

Opracowały:

Magdalena Niewińska, Monika Klucznik

ADHD I ZABURZENIA ZACHOWANIA



ZDUN – Zespół Deficytu Uwagi



ADHD (Attention Deficit and Hyperactivity
Disorder)



Zaburzenia opozycyjno – buntownicze



Zaburzenia zachowania

SŁAWNI LUDZIE, KTÓRZY CIERPIELI
NA ADHD:



Albert Einstein



Leonardo da Vinci



Thomas Edison



John F. Kennedy



Walt Disney

Po raz pierwszy objawy schorzenia opisano w

1902

CHARAKTERYSTYKA ADHD



Składniki ADHD:

a)zaburzenia koncentracji uwagi
b)nadmierna aktywność
c)impulsywność

a) Zaburzenia koncentracji uwagi:

-Dziecko nie jest w stanie skoncentrować się na

szczegółach podczas zajęć szkolnych, pracy lub w
czasie wykonywania innych czynności, popełnia
błędy wynikające z niedbałości.

-Dziecko ma trudności z utrzymaniem uwagi na

zadaniach i grach.

-Często wydaje się, że dziecko nie słucha tego, co

się do niego mówi.

- Dziecko nie stosuje się do podawanych kolejno

instrukcji i ma kłopoty z dokończeniem zadań
szkolnych i wypełnieniem codziennych
obowiązków, jednak nie z powodu
przeciwstawiania się lub niezrozumienia
instrukcji.

-.Dziecko często ma trudności z

zorganizowaniem sobie pracy lub innych
zajęć.

-Dziecko nie lubi, ociąga się lub unika zajęć

wymagających dłuższego wysiłku
umysłowego – jak nauka szkolna lub
odrabianie zadań domowych.

-Dziecko często gubi rzeczy niezbędne do

pracy lub innych zajęć, np. zabawki, przybory
szkolne, ołówki, książki, narzędzia.

- Dziecko łatwo rozprasza się pod wpływem

zewnętrznych bodźców.

-Dziecko często zapomina o różnych

codziennych sprawach

b)Nadmierna aktywność:

-Dziecko ma często nerwowe ruchy rąk lub stóp bądź

nie jest w stanie usiedzieć w miejscu.

-Dziecko wstaje z miejsca w czasie lekcji lub w innych

sytuacjach wymagających spokojnego siedzenia.

-Dziecko chodzi po pomieszczeniu lub wspina się na

meble w sytuacjach, gdy jest to zachowanie
niewłaściwe.

- Dziecko ma trudności ze spokojnym bawieniem się

lub odpoczywaniem.

-Dziecko często jest w ruchu; „biega jak nakręcone”.
-Dziecko często jest nadmiernie gadatliwe.

c)Impulsywność:

- Dziecko wyrywa się z odpowiedzią zanim zostanie

sformułowane pytanie.

-Dziecko często ma kłopoty z zaczekaniem na swoją

kolej.

-Dziecko często przerywa lub przeszkadza innym,

np. wtrąca się do rozmowy lub zabawy



Inne cechy dziecka z ADHD:

- Nieustępliwość
-Niskie poszanowanie własnej godności
-Okresowo występująca depresja
-Niedojrzałe zachowanie
-Zaburzenia snu
-Wczesne budzenie się
-Trudności z zaśnięciem
-Niespokojny sen
- Lunatykowanie lub mówienie przez sen (somnambulizm)
- Koszmary nocne
-Zaburzenia apetytu: (Przejadanie się, Wybredność,

Specyficzny gust smakowy).

ADHD OGÓLNIE



Początek zaburzeń nie później niż w 7 r.ż.



Diagnoza w szkole, domu – różne sytuacje



Musi powodować istotne cierpienie lub
upośledzenie w funkcjonowaniu społecznym,
szkolnym czy zawodowym



Wykluczamy: autyzm, schizofrenię,
upośledzenie, epizody maniakalne, lękowe i
depresyjne oraz przebyty niedawno stres,
traumę

OBJAWY ADHD NA POSZCZEGÓLNYCH
ETAPACH ROZWOJU

a)Wiek poniemowlęcy:
-nadruchliwość, kolki, płaczliwość
b)Wiek przedszkolny:
-impulsywność
-labilność emocjonalna
-brak współpracy
c)Wiek szkolny:
-zaburzenia koncentracji uwagi
-problemy z pracą na lekcji

OBJAWY ADHD NA POSZCZEGÓLNYCH
ETAPACH ROZWOJU

d)Wiek młodzieńczy:
-problemy z planowaniem; psychologia
-poczucie braku osiągnięć
-zamiany nastroju
e)Dorośli:
-pozostają w stałym ruchu
-łatwo się nudzą
-łatwo wpadają w złość

PRZYCZYNY ADHD:



Uwarunkowania genetyczne (20-30%
przypadków)



Mikrouszkodzenia CUN (Centralny Układ
Nerwowy) – zmiany wielkości i proporcji



Zaburzone wydzielanie neurotransmiterów
(dopamina – gotowość do koncentracji,
serotonina – regulacja nastroju, kontrola
zachowań, u autystycznych ludzi dopamina i
serotonina we krwi i moczu jest 3x większa,
noradrenalina – gotowość do nowości)

PRZYCZYNY ADHD:



Sytuacja domowa i błędy wychowawcze



Szkodliwe działanie cukru, ołowiu i
koncentratów



Opóźnione dojrzewanie komórek nerwowych



Alergia i nietolerancja pokarmowa

PROBLEMY Z PRACĄ NA LEKCJI



Trudności wynikające z zaburzeń sfery
ruchowej, poznawczej, emocjonalnej:

-nieumiejętność zachowania spokoju
-bezcelowe chodzenie
-zaburzenia motoryki dużej i małej
-nieprzewidywalne ruchy
-trudność w skupieniu uwagi
-pochopność
-brak wytrwałości

PROBLEMY Z PRACĄ NA LEKCJI

-nieumiejętność wyrażania swoich myśli
-trudności wizualno – motoryczne
-zaburzenia mowy i języka
-brak panowania nad emocjami
-nadmierna ekspresywność
-wybuchy złości
-wysoka wrażliwość emocjonalna na bodźce z

otoczenia

-chęć dominowania w grupie

PLAN WSPARCIA

1.Diagnoza Zespołu Hiperkinetycznego (ADHD)
-Stwierdzenie objawów nadpobudliwości na co

najmniej dwóch płaszczyznach (ważna
obserwacja zarówno rodziców jak i
nauczycieli)

-Skierowania na badania w poradni

psychologiczno – pedagogicznej

-Wizyta u psychiatry dziecięcego lub neurologa

PLAN WSPARCIA

2. Opracowanie sytemu pomocy w szkole:
-Rozpoczęcie działania od inicjatywy dyrektora

szkoły, stworzenie możliwości dla nauczycieli
i umożliwienie kontaktu szkoły z rodzicami

-Współpraca z rodzicami:
Podsuwanie rodzicom informacji na temat

ADHD, przykładowych rozwiązań, omawianie
konkretnych działań, aby wpływ szkoły i
rodziców wzajemnie się dopełniał. Dokładne
zaplanowanie programu wsparcia dla dziecka

PLAN WSPARCIA

-Działania podjęte przez nauczyciela
Nauczyciel odgrywa najważniejszą rolę,

ponieważ to on pracuje w bezpośrednim
kontakcie z dzieckiem z ADHD. Przy
współpracy z rodzicami, pedagogiem
szkolnym, psychologiem szkolnym powinien
odpowiednio przygotować się do takiej pracy.

PLAN WSPARCIA

-Konkretne działania są oparte na metodach

behawioralnych kierowania zachowania
dziecka z ADHD

a)Kodeks złości:
• Rysunek swojej złości
• Opisać złość, np. przekleństwa
• Sport – worek treningowy, poduszka
• Gniecenie, darcie, wyrzucanie papieru lub

rysunku złości

• Narysować tą osobę, która jest przyczyną

złości i zrobić z tą kartką co się podoba

• Mówienie ciszej

PLAN WSPARCIA

• Posłuchać głośnej muzyki, poskakać przy niej
• Pokrzyczeć, ale tylko w wyznaczonym

miejscu, np. w swoim pokoju

• Zastępcze słowa na przekleństwa
• Prace domowe, np. odkurzanie, zmywanie,

wyniesienie śmieci

• Gniecenie piłeczki
• Liczenie od końca

PLAN WSPARCIA

b) Zasady na lekcji muszą być:
• Pozytywne
• Krótkie
• Konkretne
• Zapisane na tablicy
c)Konsekwencje muszą być:
• Natychmiastowe
• Skuteczne – doprowadzone do końca
• Sprawiedliwe
• Słuszne
• Stanowcze
• Sympatyczne
• Ustalone z góry

PLAN WSPARCIA

d)3-stopniowy model reagowania:
1. Przypominamy zasadę
2. Przypominamy zasadę i konsekwencje
3. Wyciągamy konsekwencje

PLAN WSPARCIA



Organizowanie czasu między zajęciami:

Dziecko z ADHD nie jest w stanie samo zorganizować

sobie czasu. Niezbędnym jest aby nauczyciel
zainteresował się czynnościami, jakie może
zagwarantować dziecku podczas przerw. Tutaj
powinniśmy skoncentrować się nad tym, jakie „zasoby
ukryte” posiada szkoła. Przy odpowiednim ustaleniu
dyżurów istnieje możliwość zorganizowania zabawy na
salach gimnastycznych, gdzie dziecko z ADHD mogłoby
rozładować swój nadmiar emocji. Skoncentrowaniu
uwagi służyłyby również zajęcia w salach
komputerowych, ponieważ dzieciom z nadpobudliwością
komputer ułatwia funkcjonowanie w niezorganizowanym
czasie. Dzięki takiemu zaplanowaniu czasu wolnego
dziecko nie zostanie wybite z rytmu lekcji.

PLAN WSPARCIA

CO MOŻEMY ZROBIĆ?

• Częste przerwy gimnastyczne i zabawy ruchowe
• Dywaniki w klasie, gdzie dziecko może poskakać
• Angażowanie w pomoc nauczycielowi
• Polecenia krótkie, proste, konkretne
• Częste nagradzanie
• Podział pracy na małe etapy
• Kontrola postępów w rozwiązywaniu zadań
• Udzielanie głosu przez przekazanie rekwizytu
• Polecenia z kontaktem fizycznym i wzrokowym
• Dziecko ma powtórzyć co ma zrobić
• Podpowiedzi, pomoc w trudnych zadaniach
• Usunięcie dystraktorów

PLAN WSPARCIA

• Dopilnowanie, że dziecko zapisało ważne rzeczy, pracę

domową

• Ścisła współpraca rodziców ze szkołą!
• Konsekwentne zachowanie – ustalenie kontraktu
• Stosowanie metod wzrokowych, np. plansze, wykresy
• Stawianie odpowiedzialnej funkcji, np. pilnowanie

grupy

• Ograniczony wybór
• Wygaszanie zachowań niepożądanych, np. brak

reakcji, zakładanie czapki niewidki

• Mówimy w pierwszej osobie l.mn. – np. „zróbmy coś

wspólnie”

• Równoważniki zdań – np. „buty na nogi”, „tyłek na

krzesło”, „klucze do ręki””

PLAN WSPARCIA

• Używanie słowa „proszę” na końcu polecenia
• Wywieszamy wytwory dziecka
• Dzienniczki pochwał
• Turniej uśmiechniętych twarzy
• Pochwały niby nie przy dziecku
• Polecenia bez „NIE”

PLAN WSPARCIA

PODSUMOWANIE:
Ważną rzeczą jest korygować tylko jedną rzecz

na raz . Planując plan pracy na cały rok,
powinniśmy sukcesywnie diagnozować
problemy z jakimi boryka się dziecko.
Wszystkie wcześniej opisane działania mają
na celu zwiększenie koncentracji uwagi,
wyciszenie i nabycia umiejętności
panowania nad swoją impulsywnością. Jak
wiemy ADHD nie jest uleczalne, dlatego
powinniśmy skoncentrować się na zadaniach
korygujących negatywne skutki zespołu.

PRACA W KLASIE Z UCZNIEM
NADPOBUDLIWYM

a)Układ sali lekcyjnej i miejsce jakie

uczeń powinien zajmować:



Sala lekcyjna powinna być pozbawiona
elementów, które mogą rozpraszać uwagę



Ideałem są ściany w jednym kolorze, bez
gazetek ściennych, czy pomocy naukowych ,
jeśli musi to wisieć to najlepiej na końcu Sali,
natomiast gazetka najlepiej niedaleko
tablicy, tak aby przyciągała wzrok



Okna zasłonięte



Uczeń powinien siedzieć blisko nauczyciela,
tak aby miał do niego łatwy dostęp

PRACA W KLASIE Z UCZNIEM
NADPOBUDLIWYM

b)Ograniczanie bodźców:



Dziecko z ADHD nie powinno siedzieć przy
oknie, ani przy samych drzwiach



Najlepiej zrobić co jakiś czas przerwę na
wietrzenie – a w ramach przerwy ćwiczenia
gimnastyczne



Na ławce ucznia muszą znajdować się tylko
przybory potrzebne do pracy na aktualnie
odbywającej się lekcji

PRACA W KLASIE Z UCZNIEM
NADPOBUDLIWYM

c)Dzielenie pracy na etapy:



Zamiast poleceń długich wydajemy krótkie np.
„wyjmijcie książki”

d)Planowanie:
-nauczyciel zaczyna od zapisania na tablicy i omówienia

planu lekcji

-na końcu należy podsumować całą lekcję
-zadanie domowe musi być zapisane przed dzwonkiem
e)Dydaktyka:
-warto wprowadzać metody dydaktyczne ułatwiające

dzieciom przyswajanie wiedzy – techniki
audiowizualne, im ciekawiej poprowadzimy lekcję,
tym uczeń z ADHD będzie mógł lepiej skupić się na
lekcji

KONIEC