System edukacji we

Francji

Organizacja szkolnictwa:



System oświaty podlega ministerstwu

odpowiedzialnemu za edukację w całym kraju



Nieodpłatne

kształcenie

w

sektorze

publicznym

prowadzone

jest

równoleglez

kształceniem

oferowanym

przez

sektor

prywatny



Ministerstwo odpowiedzialne za edukację

opracowuje szczegółowy program nauczania

oraz wytyczne dotyczące organizacji i metodyki

nauczania



Ministerstwo organizuje również egzaminy i

przyznaje państwowe kwalifikacje, a w

szczególności wydaje świadectwa maturalne



Realizacją zadań ministerstwa w zakresie

zarządzania zajmują się „zewnętrzne”

departamenty

administracyjne,

tzw.

académies.



Francja jest podzielona na 30 académies,

którymi kierują tzw. rektorzy

Szkolnictwo w liczbach:



Liczba uczących się (uczniów i studentów): 12 016

500



Liczba przedszkolaków: 2 551 050



Liczba nauczycieli zatrudnionych w sektorze

publicznym: 829 131



Uczniowie korzystający z kształcenia prywatnego:



13,6% - szkoły podstawowe



21% - szkoły średnie

Edukacja przedszkolna

École maternelle



Obejmuje dzieci w wieku od 2 do 6 lat.



Edukacja przedszkolna we Francji nie jest

obowiązkowa ale jest nią objęte 100% dzieci w

wieku od 3 do 6 lat



W

przypadku

2-latków

odsetek

dzieci

uczęszczających do przedszkola wynosi 23,3%



Przedszkole jest dostępne dla wszystkich dzieci,

niezależnie od ich narodowości, ale w przypadku 2-

latków o przyjęciu do placówki decyduje liczba

wolnych miejsc



Do przedszkoli publicznych dzieci uczęszczają

bezpłatnie



W placówkach prywatnych rodzice pokrywają część

opłat za naukę



Przedszkola, podobnie jak szkoły, mają programy

nauczania

i prowadzą zajęcia dydaktyczne



Zajęcia edukacyjne, stanowiące główną część

programu, przyczyniają się do wszechstronnego

rozwoju dzieci i przygotowują je do szkoły

podstawowej



Kadrę

przedszkoli

przygotowują

szkoły

pedagogiczne dla nauczycieli przedszkoli, na

poziomie szkolnictwa wyższego



Przedszkole stanowi wstępny etap kształcenia

Dzieci w przedszkolach są podzielone wg wieku, na

trzy

grupy-sekcje:



sekcja maluchów (3-latki)



sekcja średniaków (4-latki)



sekcja główna-starszaków (5-

latki)

Kształcenie obowiązkowe

we Francji

Etapy:

Kształcenie jest obowiązkowe w wieku od 6 do 16

r.ż. i dzieli się na 3 etapy:



szkoła podstawowa (6 – 11 lat)



szkoła średnia I stopnia (11 – 15 lat)



szkoła średnia II stopnia (15 – 18 lat)

- liceum ogólnokształcące i techniczne

- liceum zawodowe

Szkoła podstawowa dzieli się
na 2 etapy:



Etap nauczania początkowego

Rozpoczyna się w przedszkolu i jest kontynuowany,

w pierwszych dwóch latach szkoły podstawowej (Klasy

przygotowawcze CP, a następnie pierwsza klasa

„elementarna” CE 1)



Etap rozwoju umiejętności

Obejmuje ostatnie 3 lata (druga klasa „elementarna”

CE 2, a następnie pierwsza i druga klasa na poziomie

średnio-zaawansowanym (CM 1 i CM 2).

Szkoła średnia I stopnia dzieli
się na 3 etapy:



Etap „obserwacji i adaptacji” – odpowiadający klasie

VI.



Etap „utrwalania”- obejmujący klasy V i IV.



Etap „orientacji zawodowej” – odpowiadający klasie

III.

Kryteria przyjęć:



Zasada rejonizacji

Uczniów zapisuje się na ogół do szkół (podstawowej,

średniej I stopnia, średniej II stopnia) w rejonie, w

którym mieszkają ich rodzice



Od 2007 roku rodzice chcący zapisać dziecko do

szkoły

spoza

ich

regionu

mają

możliwość

wnioskowania o odstąpienie od przepisu rejonizacji

Finanse:



Kształcenie w szkołach państwowych jest

bezpłatne.



Opłaty w szkołach prywatnych, które

zawarły

z państwem umowę na dofinansowanie, nie

są zbyt wysokie.

Wymiar zajęć:



Rok szkolny – 180 dni – od września do czerwca



Szkoły czynne 6 dni w tygodniu (w szkole podstawowej nie

prowadzi się lekcji w środowe popołudnia i soboty)



Tydzień nauki

szkoła podstawowa - 24 lekcje 60 minutowe

szkoła średnia – 25,5 – 30 lekcji 55 minutowych

Dla uczniów, którzy mają zaległości oraz na fakultety

przewidziane są dodatkowe 3h



Roczny wymiar zajęć:

szkoła podstawowa – 864 h zegarowe

szkoła średnia I stopnia – 936 h zegarowych

Klasy:



Brak zaleceń dotyczących wielkości klas



Średnia krajowa

szkoła podstawowa - ok. 25 uczniów

szkoła średnia – ok. 24 uczniów

liceum ogólnokształcące i techniczne – ok. 28

uczniów

liceum zawodowe – ok. 20 uczniów



Klasy tworzone na ogół według wieku uczniów.

Ze względu na sporą liczbę uczniów powtarzających

rok, mogą występować różnice wieku.



W szkołach podstawowych klasy mają 1

nauczyciela do wszystkich przedmiotów.



W szkołach średnich każdego przedmiotu

uczy inny nauczyciel.

Programy i treści nauczania:



Za cele i programy nauczania jest

odpowiedzialne ministerstwo edukacji.



Wybór metod kształcenia oraz szkolnych

podręczników zależy od nauczyciela.

Program nauczania szkoły
podstawowej:

koncentruje

się

na

podstawowych

umiejętnościach:



czytania



pisania



liczenia



motorycznych

oraz rozwijaniu ogólnej wiedzy i wrażliwości.

Program nauczania w szkole
średniej I stopnia:



8 lub 9 przedmiotów obowiązkowych

(zależnie od klasy).

Staje się coraz bardziej zróżnicowany w

związku z wprowadzaniem przedmiotów

fakultatywnych.

Ocena:



Uczniowie

podlegają

ciągłej

ocenie

nauczycieli



Egzaminy państwowe odbywają się na

początku CE 2 i szkoły średniej I stopnia w

celu zidentyfikowania postępów i trudności

uczniów w nauce.



Od 2006 roku wprowadzono w klasach VI- III

oceny z zachowania (frekwencja ucznia,

przestrzeganie regulaminu).

Po ukończeniu 12 r.ż wszyscy uczniowie muszą

opuścić szkołę podstawową, niezależnie od poziomu i

zapisać się do szkoły średniej I stopnia.

Uczniowie, u których występują bardzo poważne

trudności

w nauce i/lub w zakresie przystosowania społecznego

na zakończenie szkoły podstawowej, w szkole średniej

I stopnia uczęszczają na zajęcia w sekcjach

realizujących

specjalnie

dostosowany

program

kształcenie ogólnego i zawodowego.

Po ukończeniu nauki w średniej szkole I stopnia,

uczniowie szkół państwowych (a także szkół

prywatnych

związanych

z

państwem

umową)

zapisywani są przez dyrektorów szkół na pisemny

egzamin z kilku przedmiotów. W wyniku tego

egzaminu otrzymują oni świadectwo państwowe

potwierdzające wiedzę zdobytą przez ucznia w ciągu

dwóch ostatnich lat (IV i III klasa) szkoły średniej

I stopnia.

Kontynuowanie nauki nie jest jednak uzależnione od

od posiadania tego świadectwa.

Szkolnictwo średnie

II stopnia

Po ukończeniu szkoły średniej I stopnia

uczniowie mają do wyboru 3 ścieżki

kształcenia:



kształcenie ogólne (3 lata)



kształcenie techniczne (3 lata)



kształcenie zawodowe (2 lata)

Po liceum ogólnym i technicznym następuje

egzamin maturalny w zakresie kształcenie

ogólnego i technicznego.

Ukończenie liceum zawodowego umożliwia

podjęcie pracy bezpośrednio po ukończeniu

szkoły. Uczniowie, którzy chcą kontynuować

naukę, przygotowują się przez kolejne 2 lata

do

uzyskania

zawodowego

świadectwa

maturalnego w jednej z 48 specjalności

Kryteria przyjęć:

Takie same jak w przypadku kształcenia

obowiązkowego.

Program i treści nauczania:

Ścieżki i profile zapewniają zróżnicowane treści

nauczania.

Podstawowymi przedmiotami w liceum ogólnym i

technicznym są:



j. francuski,



matematyka,



fizyka,



chemia,



nauki o życiu i ziemi, język obcy, historia,



geografia,



wychowanie fizyczne i sport +

2 wybrane przedmioty obowiązkowe oraz 1

dodatkowy.



Licea zawodowe prowadzą zarówno kształcenie

ogólne, jak też teoretyczne i praktyczne kształcenie

zawodowe,

włącznie

z praktykami w zakładach pracy.



Świadectwo maturalne, zarówno ogólne, techniczne,

jak

i zawodowe, uprawnia do podjęcia studiów w uczelni.



Ogólne i techniczne świadectwa maturalne stanowią

z

założenia

kwalifikacje

ukierunkowane

na

kontynuowanie nauki.



Zawodowe świadectwo maturalne ma przede

wszystkim umożliwić podjęcie pracy zawodowej

bezpośrednio po ukończeniu szkoły średniej.

Szkolnictwo wyższe

Rodzaje uczelni

Szkolnictwo wyższe we Francji

charakteryzuje się ogromnym
zróżnicowaniem organizacyjnym,
instytucjonalnym oraz w zakresie
nadawani tytułów i stopni.

Usługi w zakresie kształcenia obejmują

trzy typy instytucji:

1)

Uniwersytety

2)

Instytucje publiczne o charakterze
administracyjnym

3)

Prywatne instytuty lub szkoły wyższe

Typy kształcenia:



programy akademickie



„grandes ecoles”



kursy przygotowujące do „grandes

ecoles”

(CPGE)

prowadzone

w

„lycees”



sekcje

dla

dyplomowanych

techników (STS)



„ecoles specialiseess”

Formy organizacyjne



krótkie kursy kształcenia wyższego



długie kursy kształcenia wyższego



kursy dokształcania zawodowego



kursy kształcenia wyższego

korespondencyjnego

Krótkie nieuniwersyteckie

kursy kształcenia wyższego

Obejmują głównie kierunki zawodowe w

dziedzinie technologii i administracji. Są one
rozwijane w trzech typach instytucji:

1. Uniwersyteckich instytutach

technologicznych- oferują one dwuletnie
nieuniwersyteckie studia w ramach 19
różnych kierunków zawodowych kończących
się uzyskaniem uniwersyteckiego dyplomu w
dziedzinie technologii (DUT). Ich absolwenci
są przygotowywani do pracy na niższych
szczeblach organizacji przemysłu i handlu.

2. Oddziałach lub sekcjach

technicznego kształcenia wyższego w
wyższych szkołach średnich
( „lycee”)- obejmują one kształcenie
w ramach kierunków zawodowych.
Ich programy prowadzą do
pozyskania 87 konkretnych, wysoko
wyspecjalizowanych kwalifikacji
związanych z określonym
stanowiskiem. Absolwenci otrzymują
świadectwo (BTS) czyli dyplom
wyższego technika.

3. Kolegiach medycznych i kolegiach

pracy socjalnej- podlegają Ministerstwu
Zdrowia Publicznego. W ramach dwu-
lub trzyletnich studiów młodzież
przygotowywana jest do podjęcia pracy
zawodowej pielęgniarki, położnej,
pracownika socjalnego. Absolwenci
kończący studia poddawani są
egzaminom, prowadzącym do
uzyskania dyplomu zawodowego lub
tytułu licencjata dającym określone
uprawnienia profesjonalne.

Długie kursy kształcenia wyższego

Tworzone są w typach instytucji:
1. Uniwersytetach świeckich i

instutytach katolickich.

2. Elitarnych grandes ecoles.
3. Instytytach studiów politycznych.

A.d.1. Organizacja studiów

uniwersyteckich

I. Pierwszy cykl ( premier cycle)- są

to dwu- lub trzyletnie studia
przeddyplomowe prowadzące do
uzyskania dyplomów
uniwersyteckich studiów ogólnych
(DEUG) lub dyplom
uniwersyteckich studiów w zakresie
nauk ścisłych ( DEUST)

II. Cykl drugi (second cycle)- obejmuje studia

dyplomowe, pogłębione w ramach
różnorodnych kierunków. Dwustopniowa forma
studiowania dyscyplin podstawowych,
profesjonalnych oraz specjalizowanych
pozwala studentom na zdobycie po pierwszym
roku dyplomu licencjata, a po drugim-
magistra. Młodzież podejmująca w ramach
tego cyklu dwuletnie studia zblokowane,
może uzyskać jeden z trzech dyplomów:

 magistra nauk ścisłych i technicznych ( MST)
 magistra nauk o zarządzaniu (MSG)
 magistra informatyki stosowanej w

zarządzaniu (MIAGE)

III. Cykl zaawansowanych studiów dyplomowych
( trosieme cycle)- obejmuje kursy

specjalizacyjne, wyposażające w umiejętności
oczekiwane w pracy oraz kursy przygotowujące
do prowadzenia badań naukowych.
Kursy specjalizacyjne trwają jeden rok,
obejmują także praktyki zawodowe i pozwalają
uzyskać dyplom studiów wysoko
specjalizowanych
( DESS).
Natomiast studia doktoranckie pozwalają po 2
do 4 lat, na zdobycie dyplomu studiów
wyższych pogłębionych (DEA) oraz stopnia
doktora.

A.d. 2. Grandes ecoles

Są to prestiżowe i rygorystyczne szkoły wyższe, w
których liczba miejsc jest limitowana, a kandydaci
muszą ukończyć dwuletnie studia
przygotowawcze (CPGE) oraz przejść przez trudną
procedurę egzaminacyjną. Większość spośród ok.
300 szkół tego typu to instytucje państwowe.



grandes ecoles scientifiques- skupiają
najliczniejszą grupę studentów tu studiujących
prowadzące kształcenie w dziedzinie nauk
ścisłych oraz pokrewnych kierunków inżynierskich.



Ecoles nationales superieures agronomiques et
veterinaires- prowadzą studia rolnicze i
weterynaryjne.



Grandes ecoles de commerce et de gestion-
prowadzą studia w dziedzinie handlu i
zarządzania



Grandes ecoles de formation des proffeseurs-
kształcą nauczycieli szkół średnich drugiego
stopnia, nauczycieli akademickich, badaczy.

Szkoły te wydają wiele różnych świadectw-
między innymi: dyplomy inżynierskie, dyplomy
wyższego szkolnictwa handlowego, dyplomy
licencjata, magistra, doktora.

A.d. 3. Instytuty studiów

politycznych

Posiadają uprawnienia do nadawania
własnych tytułów i dyplomów. Część
spośród absolwentów tych szkół
przystępuje do konkursowych
procedur obejmowania stanowisk
urzędniczych, część natomiast
rozpoczyna studia w w elitarnej
szkole Ecole Nationale d’
Administration (ENA), kształcącej
elity Francji.

Formy organizacyjne

krótkie kursy

kształcenia

wyższego

długie kursy

kształcenia

wyższego

Uniwersyteckich

instytutach

technologicznyc

h-

Oddziałach lub

sekcjach

technicznego

kształcenia

wyższego

Kolegiach

medycznych

i kolegiach

pracy

socjalnej-

Uniwersytetach

świeckich i

instytutach
katolickich.

Elitarnych

grandes
ecoles.

Instytutach

studiów

politycznych

.

kursy kształcenia

wyższego

korespondencyjn

ego

kursy

dokształcania

zawodowego

I

II

III

IV

Na poziomie szkolnictwa wyższego wyróżnia się dwie kategorie

nauczycieli:

1) pracownicy naukowo-dydaktyczni:
wykładowcy (maîtres de conferences) i
profesorowie uniwersytetów, do których
należy podwójne zadanie zapewnienia
ciągłości rozwoju badań w zakresie nauk
podstawowych i stosowanych oraz
przekazania studentom wiedzy na
podstawie wniosków z tych badań.
Należą oni do zatrudnionych na stałe
pracowników państwowych.

2) pozostali nauczyciele na poziomie
szkolnictwa wyższego: profesorowie
wizytujący i nadzwyczajni; nauczyciele szkół
średnich prowadzący również zajęcia dla
studentów; profesorowie prowadzący kursy
przygotowujące (CPGE, classes
préparatoires), nauczyciele asystenci
(stanowisko zanikające); asystenci
tymczasowi i prowadzący badania;
nauczyciele i wykładowcy języków obcych;
nauczyciele pomocniczy (chargés
d'enseignement vacantaires) oraz
tymczasowi nauczyciele pomocniczy (agents
temporaries vacataires).

Szkolnictwo specjalne



We Francji obowiązuje polityka integracji dzieci

niepełnosprawnych z dziećmi nie odbiegającymi od

normy



Większość uczniów o specjalnych potrzebach

edukacyjnych uczęszcza do szkól ogólnodostępnych



Każdy uczeń ma prawo do uczęszczania do szkoły w

swoim najbliższym otoczeniu



W szkołach podstawowych tworzone są oddziały

integracyjne. Uczęszczają do nich uczniowie z

problemami z zakresu: zdrowia psychicznego,

niepełnosprawności słuchu, wzrokowej i ruchowej



Na poziomie szkolnictwa średniego funkcjonują

sekcje realizujące specjalnie dostosowane programy

kształcenia

ogólnego

i zawodowego



Uczniowie

z

poważnymi

upośledzeniami

uczęszczają do Szkół Specjalnych

Kształcenie nauczycieli



Studia nauczycielskie w Szkołach Pedagogicznych

(Instituts universitaires de formation des maîtres -

IUFM) prowadzone są dla studentów, którzy

ukończyli

trzyletnie

studia

pomaturalne

na

dowolnym kierunku



Aby

uzyskać

kwalifikacje

niezbędne

do

wykonywania zawodu nauczyciela należy zdać

egzamin konkursowy oraz odbyć praktykę w szkole



Odbyta praktyka potwierdzona jest odpowiednim

certyfikatem umiejętności lub uzyskaniem dobrego

wyniku z egzaminu kwalifikacji zawodowych

Rodzaje certyfikatów:



CERPE – certyfikat potwierdzający wygraną w

zewnętrznym konkursie dla kandydatów na nauczycieli



CAPES

–

zaświadczenie

o

przygotowaniu

nauczycielskim na poziomie szkoły średniej



CAPEPS

–

zaświadczenie

o

przygotowaniu

nauczycielskim

w zakresie wychowania fizycznego i sportu na

poziomie szkoły średniej



CAPLP

–

zaświadczenie

o

przygotowaniu

nauczycielskim w liceach zawodowych



CAPET

–

zaświadczenie

o

przygotowaniu

nauczycielskim w zakresie

technologii