1. OGÓLNE OMÓWIENIE SYSTEMU SZKOLNICTWA

Szkolnictwo pełni bardzo istotną funkcję w życiu każdego narodu. We Francji kontynuuje ono tradycję sięgającą czasów rewolucji z 1789 roku. Jedną z podstawowych zasad francuskiego systemu nauczania jest darmowy dostęp do wiedzy. Publicznie szkolnictwo podstawowe jest dostępne dla wszystkich od 1881 roku, a szkoły średnie stały się nieodpłatne w roku 1933. Na państwowe uniwersytety i większość szkół wyższych można się dostać po uiszczeniu niewielkiej opłaty. Poza tym istnieją rozmaite formy pomocy ze strony państwa: stypendia i zapomogi.

Obowiązek szkolny we Francji trwa od 6 do 16 roku życia.

Rok szkolny we Francji trwa od września do czerwca. Przerywany jest "małymi wakacjami"-10 dni: - Wszystkich Świętych -Święta -lutowa przerwa - Wielkanoc "Wielkie wakacje” trwają od końca czerwca do końca sierpnia. Dniami wolny od nauki są środa, sobota i niedziela, ale tylko do poziomu college, powyżej wolne są tylko soboty i ndz.

We Francji stosowana jest skala, w której oceny przyjmują wartości między 0 a 20, gdzie 0 jest oceną najgorszą a 20 najlepszą. Oceny poniżej 10 są ocenami niezaliczającymi, jednakże w niektórych sytuacjach możliwe jest zaliczenie etapu nauki, jeśli oceny negatywne mogą zostać wystarczająco zrównoważone ocenami pozytywnymi.

Generalnie szkolnictwo we Francji jest publiczne, chociaż nie stanowi ono monopolu państwa. Oprócz szkół publicznych istnieją też liczne szkoły prywatne, które mogą być utworzone, po spełnieniu pewnych warunków, przez osoby prywatne, stowarzyszenia, fundacje czy instytucje religijne. Należy zaznaczyć, że szkolnictwo prywatne zajmuje silną pozycję we francuskim systemie edukacji. Problem dofinansowania tego typu szkół przez państwo stanowi co pewien czas przedmiot burzliwych dyskusji i debat w gronie polityków, nauczycieli czy też samych uczniów.

Francja jest nadal krajem o wysokim poziomie centralizacji odpowiedzialności za oświatę. Kontrola nad całością spraw oświatowych znajduje się w gestii Ministerstwa Oświaty. Ministerstwo odpowiedzialne za edukację opracowuje szczegółowy program nauczania każdego przedmiotu na wszystkich poziomach edukacji oraz wytyczne dotyczące organizacji i metodyki nauczani, nie zobowiązując jednak nauczycieli do stosowania określonych metod nauczania. Prowadzi rekrutację i szkolenia dla nauczycieli, decyduje o obsadzie etatów nauczycielskich oraz określa status i zasady funkcjonowania szkół, przydzielając im odpowiednią liczbę pracowników. Ministerstwo organizuje również egzaminy i przyznaje państwowe kwalifikacje, a w szczególności świadectwa maturalne, które potwierdzają uzyskanie średniego wykształcenia.

Francja jest podzielona na 30 okręgów szkolnych (akademii), którymi bezpośrednio w imieniu ministerstwa kierują tzw. rektorzy. W ramach systemu edukacji szkoły mają pewną autonomię w sprawach administracyjnych i dydaktycznych, a na poziomie średnim również w sprawach finansowych. Nadzór pedagogiczny nad systemem sprawuje kilka inspektoratów.

Oświata jest głównie finansowana przez państwo, jednak ok. 33,5% wszystkich wydatków na ten cel ponoszą władze lokalne (regiony, departamenty, gminy), pracodawcy również uczestniczą w finansowaniu oświaty, pokrywając 6% wszystkich wydatków na edukację.

1. PODZIAŁ EDUKACJI

1. Nauczanie przedszkolne

Dzieci od 2. do 6. roku życia mogą być przyjęte do przedszkola, w zależności od ilości wolnych miejsc. Dzieci uczą się 5 dni w tygodniu, 6 godzin dziennie (3 godziny rano, 3 po południu) zatem w większości przedszkoli zajęcia kończą się o godz. 16, stąd ogromna liczba tu pracujących „au-pair” (opiekunki). Zważywszy na fakt, że pracę kończy się we Francji między godziną 17 a 18, małe dzieci od momentu wyjścia ze szkoły do powrotu rodziców, spędzają czas w towarzystwie opiekunów bądź opiekunek. . Na tym poziomie szkolnictwa rozwija się w dziecku podstawowe umiejętności pobudzające wrażliwość na świat i zdolność do samodzielnej nauki. Ten etap nie jest obowiązkowy, ale wiele dzieci w nim uczestniczy. Wskaźnik upowszechnienia wychowania przedszkolnego jest wysoki (97% wśród pięciolatków).

1. Nauczanie podstawowe

Nauka w szkole podstawowej trwa 5 lat, od 6. do 11. Roku życia. Podzielona już na 3 cykle:

-1. Cykl przygotowawczy (6-7 lat)

-2. Cykl elementarny (7-9 lat)

-3. Cykl średni (9-11 lat)

Od szkoły podstawowej zaczyna się 10-letni obowiązek szkolny, którego koniec następuje po skończeniu przez ucznia kolegium. Rozpoczęcie przez dziecko w wieku 5, 6 czy 7 lat nauki w szkole elementarnej jest zależne od decyzji podjętej wspólnie przez lekarza, psychologa, nauczyciela oraz rodziców. Praktycznie jednak aż 98% uczniów rozpoczyna naukę w wieku 6 lat, 1,99% w wieku siedmiu i tylko 0,01% w wieku pięciu. Istnieje również możliwość przejścia najzdolniejszych z niższych do wyższych klas. Do niedawna nie było możliwości odwrotnej. Każdy musiał przejść do następnej klasy. To powodowało nawet wtórny analfabetyzm.

1. Nauczanie ponadpodstawowe

Następny etap w życiu ucznia to „college”, czyli odpowiednik polskiego gimnazjum (od 11 do 15 roku zycia- 4 lata) dzielący się na dwa etapy:

-1. Etap obserwacji (2 lata)

-2. Etap orientacji (2 lata)

Klasy są numerowane od tyłu, a więc po szkole podstawowej trafiamy do klasy szóstej, po niej do piątej, czwartej i trzeciej. Jest to typ szkoły, w której następuje profilowanie uczniów zgodnie z ich zainteresowaniami. Mamy więc profil: A – obejmujący filozofię i literaturę; B – ekonomię i nauki socjalne; C – matematykę i fizykę; D – matematykę i nauki przyrodnicze; E – przedmioty ścisłe i techniczne; F – przemysł; G – handel

Nauka w tej szkole kończy się egzaminami z następujących przedmiotów : język francuski, matematyka, historia Francji, geografia Francji. Na dyplomie ukończenia collège umieszczane są średnie oceny ze wszystkich przedmiotów z ostatnich 2 lat nauki. Etap collegu zamyka obowiązek szkolny, ponieważ kończąc go uczeń ma 16 lat. Dalsza edukacja ucznia jest dobrowolna.

1. Szkolnictwo średnie

Dzieli się na:

1. licea profilowane – trwa 3 lata (16-19 lat), jest to tzw. kształcenie długie. Przygotowuje do matury i studiów. Nauka w tych szkołach kończy się egzaminem maturalnym (podobnym do matury w Polsce), który jest przepustką na studia. Matura we Francji składa się zarówno z egzaminów pisemnych, jak i ustnych.

2. technikum, czyli BAC professionnel, który trwa 3 lata. Uczeń po ukończeniu tej szkoły otrzymuje świadectwo umiejętności zawodowych i maturę (BEP + BAC). Uczeń w ciągu tych trzech lat musi dokonać 20 tygodni praktyk. Po zakończeniu tej szkoły uczeń może przystąpić do dalszej nauki, np. na studiach.

3. szkoły zawodowe – trwa 2 lata (16-18 lat), jest to tzw. kształcenie krótkie. Uczeń po ukończeniu takiej szkoły otrzymuje świadectwo umiejętności zawodowych bądź dyplom robotnika wykwalifikowanego. Uczniowie tych szkół mogą przystępować do tzw. matury zawodowej. Na tym egzaminie uczeń, oprócz przedmiotów ogólnych, zdaje także przedmioty zawodowe. Po zakończeniu edukacji w szkołach zawodowych uczeń może przystąpić do dalszej nauki w szkołach pomaturalnych (dających tytuł technika) bądź na uczelniach wyższych, które trwają 2 lata i dają absolwentom zawodówek tytuł inżyniera.