RODZINA Z SOCJOLOGICZNEGO

PUNKTU WIDZENIA

Zygmunt Bauman (polski socjolog, filozof, eseista) zauważył, że
rodzina podlegała i nadal podlega ciągłym zmianom. Jednak
pomimo upływu lat da się w niej zauważyć kilka cech
podstawowych. Zaliczamy do nich to, że:

• rodzina jest aprobowanym społecznie sposobem obcowania trwałego,
• rodzina składa się z osobników połączonych tym, co panujący obyczaj

społeczny uznaje za związki krwi, małżeństwa lub adopcji,

• członkowie rodziny zamieszkują na ogół pod jednym dachem,
• członkowie rodziny współdziałają ze sobą w ramach uznanego społecznie
• wewnętrznego podziału ról, przy czym jednym z najistotniejszych

przedmiotów tego współdziałania jest utrzymanie i wychowanie dzieci,

• członkowie rodziny dają się określić przy użyciu nazw skorelowanych ze

społecznie uznaną metodą mierzenia pokrewieństwa i pochodzenia

PRZEMIANY RÓL

RODZINNYCH

Współcześnie role rodzinne stają się mniej wyodrębnione jako specyficznie
męskie i kobiece. Kobiety podejmują pracę zawodową, mężczyźni
częściej niż w przeszłości uczestniczą w pracach domowych i opiece nad
dziećmi. Decyzje coraz częściej podejmowane są przez obu małżonków.
Powyższe zmiany są elementem dokonujących się od kilku dziesięcioleci
globalnych przemian społecznych, politycznych i ekonomicznych.
Szczególnego znaczenia w tym kontekście nabiera rozwijający się w różnych
dziedzinach życia egalitaryzm płci, zwiększenie się zakresu wolności
osobistej
jednostki, wzrastająca niezależność partnerów tworzących związek.
Nastawienie na rozwój osobisty, dążenie do indywidualnej satysfakcji,
szczęścia i przyjemności jest przejawem sukcesywnie rozwijającej się
orientacji indywidualistycznej.

"Czy nie czytaliście, że Stwórca od początku stworzył

ich jako mężczyznę i kobietę? I rzekł: Dlatego opuści

człowiek ojca i matkę i złączy się ze swoją żoną, i będą

oboje jednym ciałem. A tak już nie są dwoje, lecz jedno

ciało. Co więc Bóg złączył, niech człowiek nie

rozdziela" (Mt 19, 4-7). 

JAN PAWEŁ II O RODZINIE

 ”Rodzina w czasach dzisiejszych znajduje się pod wpływem rozległych,
głębokich i szybkich przemian społecznych i kulturowych. Wiele rodzin przeżywa
ten stan rzeczy dochowując wierności tym wartościom, które stanowią
fundament instytucji rodzinnej. Inne stanęły niepewne i zagubione wobec swych
zadań, a nawet niekiedy zwątpiły i niemal zatraciły świadomość ostatecznego
znaczenia i prawdy życia małżeńskiego i rodzinnego. Inne jeszcze, na skutek
doznawanych niesprawiedliwości, napotykają na przeszkody w korzystaniu ze
swoich podstawowych praw.Kościół, świadomy tego, że małżeństwo i rodzina
stanowią jedno z najcenniejszych dóbr ludzkości, pragnie nieść swoją naukę i
zaofiarować pomoc tym, którzy znając wartości małżeństwa i rodziny, starają się
pozostać im wierni; tym, którzy w niepewności i niepokoju poszukują prawdy; i
tym, którzy niesłusznie napotykają na przeszkody w realizowaniu własnej wizji
rodziny. Podtrzymując pierwszych, oświecając drugich i wspierając tych, którym
stwarzane bywają trudności, Kościół pragnie służyć każdemu człowiekowi
zatroskanemu o losy małżeństwa i rodziny

1

 .

W sposób szczególny Kościół zwraca się do ludzi młodych, którzy mają wstąpić
na drogę życia małżeńskiego i rodzinnego, aby ukazać im nowe horyzonty,
pomóc odkryć piękno i wielkość powołania do miłości i służby życiu.”

PODSTAWOWE ZADANIA RODZINY

CHRZEŚCIJAŃSKIEJ

• tworzenie wspólnoty osób,
• służba życiu,
• udział w rozwoju społeczeństwa,
• uczestnictwo w życiu i posłannictwie

Kościoła.

TWORZENIE WSPÓLNOTY OSÓB

Rodzina, założona i ożywiana przez miłość, jest wspólnotą osób: mężczyzny i
kobiety jako małżonków, rodziców, dzieci i krewnych. Pierwszym jej zadaniem jest
wierne przeżywanie rzeczywistości komunii w ciągłym działaniu na rzecz rozwijania
prawdziwej wspólnoty osób.
Wewnętrzną zasadą, trwałą mocą i celem ostatecznym tego zadania jest miłość:
tak jak bez miłości rodzina nie jest wspólnotą osób, tak samo bez miłości nie może
ona żyć, wzrastać i doskonalić się jako wspólnota osób. To, co napisałem w
Encyklice Redemptor hominis, znajduje swój początek i najwłaściwsze
zastosowanie w rodzinie jako takiej: "Człowiek nie może żyć bez miłości. Człowiek
pozostaje dla siebie istotą niezrozumiałą, jego życie jest pozbawione sensu, jeśli
nie objawi mu się Miłość, jeśli nie spotka się z Miłością, jeśli jej nie dotknie i nie
uczyni w jakiś sposób swoją, jeśli nie znajdzie w niej żywego uczestnictwa" .
Miłość pomiędzy mężczyzną i kobietą w małżeństwie i, w formie pochodnej i
rozszerzonej, miłość pomiędzy członkami tej samej rodziny - pomiędzy rodzicami i
dziećmi, pomiędzy braćmi i siostrami, pomiędzy krewnymi i domownikami - jest
ożywiana i podtrzymywana przez wewnętrzny, nieustający dynamizm, prowadzący
rodzinę do coraz głębszej i mocniejszej komunii, która jest fundamentem i
zasadą wspólnoty małżeńskiej i rodzinnej.

SŁUŻBA ŻYCIU

Bóg, stwarzając mężczyznę i kobietę na obraz swój i podobieństwo, wieńczy i
doprowadza do doskonałości dzieło swych rąk - powołuje ich do szczególnego
uczestnictwa w swej miłości, a zarazem w swojej mocy Stwórcy i Ojca poprzez ich
wolną i odpowiedzialną współpracę w przekazywaniu życia ludzkiego: "Bóg im
błogosławił, mówiąc do nich: «Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili
ziemię i uczynili ją sobie poddaną»" .
Tak więc podstawowym zadaniem rodziny jest służba życiu, urzeczywistnianie w ciągu
dziejów pierwotnego błogosławieństwa Stwórcy: przekazywania - poprzez rodzenie -
obrazu Bożego z człowieka na człowieka.
Płodność jest owocem i znakiem miłości małżeńskiej, żywym świadectwem pełnego
wzajemnego oddawania się małżonków: "...prawdziwy szacunek dla miłości
małżeńskiej i cały sens życia rodzinnego zmierzają do tego, żeby małżonkowie, nie
zapoznając pozostałych celów małżeństwa, skłonni byli mężnie współdziałać z miłością
Stwórcy i Zbawiciela, który przez nich wciąż powiększa i wzbogaca swoją rodzinę".
Płodność miłości małżeńskiej nie zacieśnia się wszakże tylko do fizycznego rodzenia
dzieci, choćby nawet była pojmowana w swym specyficznie ludzkim wymiarze:
poszerza się i ubogaca wszelkimi owocami życia moralnego, duchowego i
nadprzyrodzonego, jakie ojciec i matka z racji swego powołania winni przekazać w
darze dzieciom, a poprzez dzieci, Kościołowi i światu.

UDZIAŁ W ROZWOJU

SPOŁECZEŃSTWA

"Ponieważ Stwórca wszechrzeczy ustanowił związek małżeński
początkiem i podstawą społeczności ludzkiej", rodzina stała się
"pierwszą i żywotną komórką społeczeństwa".
Rodzinę łączą ze społeczeństwem żywotne i organiczne więzi,
stanowi ona bowiem jego podstawę i stale je zasila poprzez
swe zadanie służenia życiu: w rodzinie przecież rodzą się
obywatele i w niej znajdują pierwszą szkołę tych cnót
społecznych, które stanowią o życiu i rozwoju samego
społeczeństwa.
W ten sposób na mocy swej natury i powołania, daleka od
zamknięcia się w sobie, rodzina otwiera się na inne rodziny i
na społeczeństwo, podejmując swoje zadanie społeczne.

UCZESTNICTWO W ŻYCIU I

POSŁANNICTWIE KOŚCIOŁA

Głosząc Słowo Boże, Kościół objawia rodzinie chrześcijańskiej jej prawdziwą
tożsamość, to, czym ona jest i czym powinna być wedle zamysłu Pana;
sprawując sakramenty, Kościół wzbogaca i umacnia rodzinę chrześcijańską
łaską Chrystusową, ażeby ją uświęcić na chwałę Ojca; poprzez głoszenie z
nową mocą nowego przykazania miłości, Kościół pobudza i prowadzi
rodzinę chrześcijańską do służby miłości, aby naśladowała i przeżywała tę
samą miłość oddania i ofiary, którą Chrystus żywi dla całej ludzkości.
Ze swej strony rodzina chrześcijańska jest do tego stopnia wpisana w
tajemnicę Kościoła, że staje się, na swój sposób, uczestnikiem zbawczego
posłannictwa samego Kościoła: małżonkowie i rodzice chrześcijańscy, na
mocy sakramentu "we właściwym sobie stanie i porządku życia mają
własny dar wśród Ludu Bożego" . Dlatego też nie tylko "otrzymują" miłość
Chrystusa, stając się wspólnotą "zbawioną", ale są również powołani do
"przekazywania" braciom tej samej miłości Chrystusa, stając się w ten
sposób wspólnotą "zbawiającą". Tak więc rodzina chrześcijańska, będąc
owocem i znakiem nadprzyrodzonej płodności Kościoła, staje się
symbolem, świadectwem i uczestnikiem macierzyństwa Kościoła.

BIBLIOGRAFIA

• Dr hab. Ilona Żeber-Dzikowska, Kierunki przemian rodziny w Polsce

w obliczu globalizacji, Drohiczyński Przegląd Naukowy, Nr 5/2013.

• Jan Paweł II, Familiaris consortio, 1981.
• Lucyna Bakiera, Rodzina z perspektywy socjologicznej i

psychologicznej: Ciągłość i zmiana, 2006.