PROWADZĄC
Y:
WYKONAŁA:
Monika Marciniak
Prof. dr hab. inż. Romuald
Będziński
STALE
– PODZIAŁ, WŁAŚCIWOŚCI,
ZASTOSOWANIE
1
Stal - plastycznie i cieplnie obrabialny stop żelaza z
węglem i innymi pierwiastkami, otrzymywany w
procesach stalowniczych ze stanu ciekłego.
Stale i ich klasyfikacja
Stale i ich klasyfikacja
Kryterium podziału
Przykładowe rodzaje i grupy stali
Skład chemiczny
Niestopowa (węglowa), stopowa
Podstawowe
zastosowanie
Konstrukcyjna, maszynowa,
narzędziowa, o szczególnych
właściwościach
Jakość (m.in. stężenie S
i P)
Jakościowa, specjalna
Sposób wytwarzania
Martenowska, elektryczna,
konwertorowa i inne
Sposób odtleniania
Uspokojona, półuspokojona,
nieuspokojona
Rodzaj produktów
Blachy, pręty, druty, rury, odkuwki, itp.
Postać
Lana, kuta, walcowana na gorąco,
walcowana na zimno, ciągniona
Stan kwalifikacyjny
Surowy, wyżarzony normalizująco,
ulepszony cieplnie i inne
2
Klasyfikacja stali według składu chemicznego
Klasyfikacja stali według składu chemicznego
3
STALE
STOPOWE
STALE
STOPOWE
STALE
NIESTOPOWE
STALE
NIESTOPOWE
Klasyfikacja stali według składu chemicznego
Klasyfikacja stali według składu chemicznego
4
Stale stopowe
Stale stopowe
Stale, w których stężenie co
najmniej 1 z pierwiastków
jest większe od wartości
granicznych podanych przez normę
PN-EN 10020:2002U
Stale, w których stężenie co
najmniej 1 z pierwiastków
jest większe od wartości
granicznych podanych przez normę
PN-EN 10020:2002U
JAKOŚCIOWE
- Stale o tych samych
kryteriach
klasyfikacji jak dla
stali niestopowych
jakościowych +
dodatkowe
wymagania
dotyczące stężenia
pierwiastków w
stosunku do wartości
granicznych
JAKOŚCIOWE
- Stale o tych samych
kryteriach
klasyfikacji jak dla
stali niestopowych
jakościowych +
dodatkowe
wymagania
dotyczące stężenia
pierwiastków w
stosunku do wartości
granicznych
SPECJALNE
- Stale o ściśle
określonych
właściwościach
mechanicznych,
technologicznych i
użytkowych,
osiąganych przez
dokładnie
regulowany skład
chemiczny i
sterowanie procesem
produkcyjnym
SPECJALNE
- Stale o ściśle
określonych
właściwościach
mechanicznych,
technologicznych i
użytkowych,
osiąganych przez
dokładnie
regulowany skład
chemiczny i
sterowanie procesem
produkcyjnym
Stale zawierające
≥ 10,5% Cr i ≤ 1,2%
C
Stale zawierające
≥ 10,5% Cr i ≤ 1,2%
C
NIERDZEWNE
- Stale o
wymaganej
odporności na
korozję,
żaroodporności i
odporności na
pełzanie
NIERDZEWNE
- Stale o
wymaganej
odporności na
korozję,
żaroodporności i
odporności na
pełzanie
Stężenie graniczne pierwiastków stopowych w stalach
Stężenie graniczne pierwiastków stopowych w stalach
Pierwiastek
chem.
Stęż. gr.
masowe [%]
Pierwiastek
chem.
Stęż. gr.
masowe [%]
Aluminium
0,3
Bor
0,0008
Bizmut
0,1
Chrom
0,3
Cyrkon
0,05
Kobalt
0,3
Krzem
0,6
Lantanowce
0,1
Mangan
1,65
Miedź
0,4
Molibden
0,08
Nikiel
0,3
Niob
0,06
Ołów
0,4
Selen
0,1
Tellur
0,1
Tytan
0,05
Wanad
0,1
Wolfram
0,3
Inne (oprócz C,
P, S, N)
0,1
5
Stale stopowe
Stale stopowe
Po co wprowadza się do stali pierwiastki
stopowe?
6
zmiana struktury stali,
polepszenie właściwości mechanicznych stali,
7
Klasyfikacja stali według składu chemicznego
Klasyfikacja stali według składu chemicznego
Podział stali ze względu na sumaryczne
stężenie pierwiastków
Podział stali ze względu na sumaryczne
stężenie pierwiastków
niskostopowe
- stężenie 1
pierwiastka (oprócz C)
nie przekracza 2%, a
suma pierwiastków
łącznie nie przekracza
3,5%
niskostopowe
- stężenie 1
pierwiastka (oprócz C)
nie przekracza 2%, a
suma pierwiastków
łącznie nie przekracza
3,5%
średniostopow
e
- stężenie 1
pierwiastka (oprócz
C) przekracza 2%,
lecz nie przekracza
8% lub suma
pierwiastków łącznie
nie przekracza 12%
średniostopow
e
- stężenie 1
pierwiastka (oprócz
C) przekracza 2%,
lecz nie przekracza
8% lub suma
pierwiastków łącznie
nie przekracza 12%
wysokostopow
e
- stężenie 1
pierwiastka
przekracza 8%, a
suma pierwiastków
łącznie nie
przekracza 55%
wysokostopow
e
- stężenie 1
pierwiastka
przekracza 8%, a
suma pierwiastków
łącznie nie
przekracza 55%
8
Stale stopowe – klasyfikacja wg własności i
zastosowania
Stale stopowe – klasyfikacja wg własności i
zastosowania
9
Stale
stopowe
konstrukcyjn
e,
maszynowe i
na
urządzenia
ciśnieniowe
oraz stale
stosowane na
elementy
łożysk
tocznych
Stale
stopowe
konstrukcyjn
e,
maszynowe i
na
urządzenia
ciśnieniowe
oraz stale
stosowane na
elementy
łożysk
tocznych
Stale stopowe
stosowane na
narzędzia
Stale stopowe
stosowane na
narzędzia
do pracy na
zimno
do pracy na
zimno
do pracy na
gorąco
do pracy na
gorąco
szybkotnące
szybkotnące
Stale o
szczególnych
własnościach
Stale o
szczególnych
własnościach
stale
odporne na
korozję
stale
odporne na
korozję
stale
żarowytrzym
ałe i
żaroodporne
stale
żarowytrzym
ałe i
żaroodporne
Stale stopowe konstrukcyjne, maszynowe i na
urządzenia ciśnieniowe oraz stale stosowane na
elementy łożysk tocznych
Stale stopowe konstrukcyjne, maszynowe i na
urządzenia ciśnieniowe oraz stale stosowane na
elementy łożysk tocznych
Stale mikrostopowe o podwyższonej granicy
plastyczności przeznaczone do obróbki
plastycznej na zimno:
stale niskowęglowe ferrytyczne i ferrytyczno – perlityczne,
stale z wprowadzonymi mikrododatkami (pierwiastki stopowe:
Nb, Ti, V) w ilości mniejszej niż 0,15%
bardzo dobra odkształcalność, spawalność i możliwość
powlekania
PRZYKŁADY: H240LA, S260NC
10
Niskostopowe stale konstrukcyjne i na
urządzenia ciśnieniowe, spawalne z
mikrododatkami:
stale przeznaczone na elementy konstrukcyjne do budowy
konstrukcji przemysłowych, mostów, statków, rurociągów,
urządzeń ciśnieniowych,
stale z wprowadzonymi mikrododatkami (pierwiastki stopowe: Al,
Ti, Nb, V)
dobra spawalność, niska cena, możliwie wysokie właściwości
wytrzymałościowe (R
e
= 420 – 900 MPa), dobra plastyczność (A, Z),
wysoka udarność oraz niska temperatura progu kruchości,
PRZYKŁADY: S420NL, S460ML
Stale stopowe konstrukcyjne, maszynowe i na urządzenia
ciśnieniowe oraz stale stosowane na elementy łożysk tocznych
Stale stopowe konstrukcyjne, maszynowe i na urządzenia
ciśnieniowe oraz stale stosowane na elementy łożysk tocznych
11
Stale maszynowe z mikrododatkami:
mikrostruktura ferrytyczno – perlityczna z dyspersyjnymi
wydzieleniami węglikoazotków wanadu,
skład chemiczny: (0,19 – 0,46)% C + Mn, Si + mikrododatki V i N
+ podwyższona zawartość siarki,
R
e
= 390 – 450 MPa, R
m
= 600 – 700 MPa, dobra skrawalność,
PRZYKŁADY: 38MnVS6
Stale konstrukcyjne trudnordzewiejące:
stale niskostopowe, specjalne, spawalne, o podwyższonej
odporności na korozję atmosferyczną i przemysłową,
skład chemiczny: C < 0,19%, zwiększoną odporność na korozję
zapewniają dodatki – do 1,55% Cr, do 0,55% Cu, czasami P, Al i Ni
oraz mikrododatki V, Nb, Ti,
PRZYKŁADY:S355J0WP
Stale stopowe konstrukcyjne, maszynowe i na urządzenia
ciśnieniowe oraz stale stosowane na elementy łożysk tocznych
Stale stopowe konstrukcyjne, maszynowe i na urządzenia
ciśnieniowe oraz stale stosowane na elementy łożysk tocznych
12
Stale konstrukcyjne i maszynowe do ulepszania
cieplnego:
wysokie R
e
= 550 – 1300 MPa oraz R
m
= 800 – 1600 MPa oraz ciągliwość
(niemożliwe do osiągnięcia przez stale o strukturze ferrytyczno –
perlitycznej), odpowiednia hartowność zapewniająca po obróbce cieplnej
strukturę martenzytu wysokoodpuszczonego, odpowiednia skrawalność,
granica obrabialności stali jest równa ~ 36 HRC
skład chemiczny: % C = 0,25 – 0,50
główne dodatki stopowe: Cr, Mn, Si, Ni, Mo, B, rzadziej: V i W (nadanie
stali odpowiedniej hartowności),
PRZYKŁADY: 25CrMo4+HH+QT, 36NiCrMo16, 27MnCrB5-2
ZASTOSOWANIE: wały, osie, śruby, sworznie, przekładnie zębate, wały
korbowe oraz inne elementy maszyn.
Stale stopowe sprężynowe:
duży zakres odkształceń sprężystych (R
m
= 1300 – 1600 MPa), pewne
minimum plastyczności, wysoka wytrzymałość zmęczeniowa, twardość =
37 – 50 HRC
mikrostruktura: martenzyt średnioodpuszczony,
skład chemiczny: % C = 0,50 – 1,25
główne dodatki stopowe: Si (najintensywniej podwyższa R
spr
, R
e
, R
m
),
inne dodatki stopowe: Cr, W, V (zwiększają hartowność i opóźniają
procesy odpuszczania,
PRZYKŁADY: 50HS
ZASTOSOWANIE: sprężyny i resory
Stale stopowe konstrukcyjne, maszynowe i na
urządzenia ciśnieniowe oraz stale stosowane na
elementy łożysk tocznych
Stale stopowe konstrukcyjne, maszynowe i na
urządzenia ciśnieniowe oraz stale stosowane na
elementy łożysk tocznych
13
Stale stopowe maszynowe do nawęglania:
twardość powierzchni = 58 – 62 HRC, duża ciągliwość rdzenia =
30 HRC, odpowiednia dla przekroju hartowność, mała skłonność do
rozrostu ziaren podczas nawęglania, dobra skrawalność
skład chemiczny: % C = do 0,25%
główne dodatki stopowe: Cr, Mn, Ni, Mo
inne dodatki stopowe: Ti, V, W
Dodatki stopowe podwyższają własności wytrzymałościowe
rdzenia poprzez zwiększenie udziału perlitu w strukturze oraz
wzrost hartowności.
PRZYKŁADY: 16MnCr5, 17CrNi6-6, 14NiCrMo13-4
ZASTOSOWANIE: koła zębate, wałki zębate, sworznie tłokowe i
kuliste, pierścienie i wałki łożysk tocznych.
Stale stopowe konstrukcyjne, maszynowe i na
urządzenia ciśnieniowe oraz stale stosowane na
elementy łożysk tocznych
Stale stopowe konstrukcyjne, maszynowe i na
urządzenia ciśnieniowe oraz stale stosowane na
elementy łożysk tocznych
14
Stale stopowe do azotowania:
zwiększona twardość powierzchni do 900 – 1200 μHV (azotowanie
utwardzające), zwiększona odporność warstwy wierzchniej na
korozję (azotowanie antykorozyjne), wyższa wytrzymałość
zmęczeniowa, odporność na ścieranie
skład chemiczny: % C = 0,25 – 0,45
odpowiednią twardość powierzchni zapewnia dyspersyjne
umocnienie warstwy wierzchniej azotkami i węglikoazotkami: Cr,
Mo, Al, Ti, V,
PRZYKŁADY: 40CrMoV13-9, 34CrAlNi7
ZASTOSOWANIE: korbowody, wały korbowe, tuleje, cylindry,
krzywki rozrządu, wały rozrządowe
Stale stosowane na elementy łożysk tocznych:
bardzo duża twardość (ok. 62 HRC), jednorodność struktury,
wysoki stpień czystości, hartowność umożliwiająca uzyskanie
struktury martenzytycznej na całym przekroju elementu,
skład chemiczny: ok. 1% C
dodatki stopowe: 1,5%Cr, Si oraz Mn (odpowiednia
hartowność),
PRZYKŁADY: 100Cr6, 100CrMo7-4
Stale stopowe konstrukcyjne, maszynowe i na
urządzenia ciśnieniowe oraz stale stosowane na
elementy łożysk tocznych
Stale stopowe konstrukcyjne, maszynowe i na
urządzenia ciśnieniowe oraz stale stosowane na
elementy łożysk tocznych
15
Stale konstrukcyjne i maszynowe do ulepszania
cieplnego:
wysokie R
e
= 550 – 1300 MPa oraz R
m
= 800 – 1600 MPa oraz
ciągliwość (niemożliwe do osiągnięcia przez stale o strukturze
ferrytyczno – perlitycznej), odpowiednia hartowność zapewniająca
po obróbce cieplnej strukturę martenzytu wysokoodpuszczonego,
odpowiednia skrawalność, granica obrabialności stali jest równa ~
36 HRC
skład chemiczny: % C = 0,25 – 0,50
główne dodatki stopowe: Cr, Mn, Si, Ni, Mo, B, rzadziej: V i W
(nadanie stali odpowiedniej hartowności),
PRZYKŁADY: 25CrMo4+HH+QT, 36NiCrMo16, 27MnCrB5-2
ZASTOSOWANIE: wały, osie, śruby, sworznie, przekładnie zębate,
wały korbowe oraz inne elementy maszyn.
Stale stopowe konstrukcyjne, maszynowe i na
urządzenia ciśnieniowe oraz stale stosowane na
elementy łożysk tocznych
Stale stopowe konstrukcyjne, maszynowe i na
urządzenia ciśnieniowe oraz stale stosowane na
elementy łożysk tocznych
16
Stale konstrukcyjne i maszynowe do ulepszania
cieplnego:
wysokie R
e
= 550 – 1300 MPa oraz R
m
= 800 – 1600 MPa oraz
ciągliwość (niemożliwe do osiągnięcia przez stale o strukturze
ferrytyczno – perlitycznej), odpowiednia hartowność zapewniająca
po obróbce cieplnej strukturę martenzytu wysokoodpuszczonego,
odpowiednia skrawalność, granica obrabialności stali jest równa ~
36 HRC
skład chemiczny: % C = 0,25 – 0,50
główne dodatki stopowe: Cr, Mn, Si, Ni, Mo, B, rzadziej: V i W
(nadanie stali odpowiedniej hartowności),
PRZYKŁADY: 25CrMo4+HH+QT, 36NiCrMo16, 27MnCrB5-2
ZASTOSOWANIE: wały, osie, śruby, sworznie, przekładnie zębate,
wały korbowe oraz inne elementy maszyn.
Stale narzędziowe stopowe
Stale narzędziowe stopowe
17
Stale szybkotnące:
wysoka twardość (65 HRC), odporność na ścieranie w
temperaturze do około 600°C, bardzo duża hartowność, wysoka
odporność na odkształcenia plastyczne na gorąco i na zimno
mikrostruktura po obróbce cieplnej: martenzyt odpuszczony +
ok.25% węglików wolframu, molibdenu, wanadu i chromu
skład chemiczny: % C = 0,80 – 1,6
główne dodatki stopowe: Cr, W, Mo, V, Co (w ilości do 25%)
PRZYKŁADY: stal bezkobaltowa HS6-5-2, stal kobaltowa HS6-5-2-5
ZASTOSOWANIE: wieloostrzowe narzędzia skrawające, które
podczas skrawania z dużą szybkością nagrzewają się do
temperatury rzędu 550°C
Stale narzędziowe stopowe
Stale narzędziowe stopowe
18
Stale narzędziowe do pracy na gorąco:
odporność na obciążenia dynamiczne (wytrzymałość, ciągliwość
w dużych przekrojach), stabilność struktury i własności w zakresie
temperatur 250 - 700°C, dobre przewodnictwo cieplne, mała
rozszerzalność cieplna, odporność na zmęczenie cieplne,
odporność na utlenianie i korozyjne oddziaływanie kształtowanego
materiału
mikrostruktura: martenzyt odpuszczania + węgliki
skład chemiczny: % C = 0,3 – 0,6
główne dodatki stopowe: Cr, Ni, V, W, Mo, Co
PRZYKŁADY: 32CrMoV12-28, X38CrMoV5-3
ZASTOSOWANIE: narzędzia kuźnicze, matryce do wyciskania,
formy do odlewania ciśnieniowego, nożyce do cięcia na gorąco
Stale narzędziowe stopowe
Stale narzędziowe stopowe
19
Stale narzędziowe do pracy na zimno:
stabilność twardości i odporności na ścieranie do temperatury
200°C, odpowiednia ciągliwości skrawność, hartowność, stałość
wymiarów (sprawdziany), odporność na odkształcenia plastyczne,
skład chemiczny: % C = 0,4 – 2,1
główne dodatki stopowe: Cr, W, V, Mo, Mn, Si, Ni
PRZYKŁADY:
- niskostopowe, wysokowęglowe, np. 105V,
- wysokostopowe, np. X100CrMoV5,
- wysokostopowe, ledeburytyczne, np. X153CrMoV12,
- średniowęglowe, np. 45NiCrMo16,
- średniowęglowe, wysokochromowe, np. X40Cr14
ZASTOSOWANIE: gwintowniki, narzynki, walce, matryce do pracy
na zimno, płyty tnące do wykrojników, sprawdziany, narzędzia
pneumatyczne, dłuta, wybijaki
Stale o szczególnych własnościach – odporne na KOROZJĘ
Stale o szczególnych własnościach – odporne na KOROZJĘ
20
Korozja – niszczenie materiałów pod wpływem
oddziaływania
środowiska.
Oddziaływanie
środowiska
Oddziaływanie
środowiska
Chemiczne
Chemiczne
Korozja w środowisku suchym:
- w gazach suchych
Korozja w środowisku suchym:
- w gazach suchych
Elektrochemiczne
Elektrochemiczne
Korozja w środowisku wilgotnym:
- w wodzie i roztworach wodnych,
- atmosferyczna,
- w glebie.
Korozja w środowisku wilgotnym:
- w wodzie i roztworach wodnych,
- atmosferyczna,
- w glebie.
Stale o szczególnych własnościach – odporne na KOROZJĘ
Stale o szczególnych własnościach – odporne na KOROZJĘ
21
Stale ferrytyczne wysokochromowe odporne na
korozję:
odporne na korozję atmosferyczną, wód naturalnych, pary
wodnej, niektórych zimnych kwasów nieorganicznych i
organicznych, gorących gazów spalinowych zawierających związki
siarki, R
m
= 380 – 750 MPa
mikrostruktura: ferryt stopowy po chłodzeniu w powietrzu,
skład chemiczny: % C = 0,01 – 0,08
PRZYKŁADY: X2CrNi12, X6CrMoNb17-1
Stale martenzytycze wysokochromowe odporne
na korozję:
odpuszczanie w temp. ok. 500°C gwałtownie pogarsza odporność
na korozję, optymalny zespół własności zapewnia dodatek Mo i V,
R
m
= 550 – 1100 MPa,
mikrostruktura: martenzyt po chłodzeniu w powietrzu,
skład chemiczny: % C = 0,01 – 1,2
główne dodatki stopowe: Cr, W, V, Mo, Mn, Si, Ni
PRZYKŁADY: X39Cr13, X50CrMoV15
ZASTOSOWANIE: narzędzia tnące, skrawające, chirurgiczne,
łożyska, sworznie, wały, itp.
Stale o szczególnych własnościach – odporne na KOROZJĘ
Stale o szczególnych własnościach – odporne na KOROZJĘ
22
Stale austenityczne chromowo – niklowe
odporne na korozję:
wysokie R
m
= 500 – 950 MPa, niskie R
e
= 200 MPa, wysoka
odporność na korozję, spawalność, wysoka udarność,
mikrostruktura: austenit po chłodzeniu w powietrzu w przypadku
dodania co najmniej 8% Ni do stali zawierającej 18% Cr,
skład chemiczny: % C = 0,01 – 0,08
PRZYKŁADY: X6CrNiTi18-10, X2CrNiMo18-12-4, X2CrNiMoN17-13-
5
ZASTOSOWANIE: rurociągi, beczki do piwa, pasteryzatory, wieże
reakcyjne, itp.
Klasyfikacja stali niestopowych
Klasyfikacja stali niestopowych
23
Stale
niestopowe
jakościowe
Stale bez określonych
wymagań dla stanu
obrobionego cieplnie lub pod
względem udziału wtrąceń
niemetalicznych. Wymagania
dotyczą jedynie niektórych
własności, np. wielkości
ziarna, ciągliwości,
podatności na obróbkę
plastyczną.
specjalne
Stale o wyższych
wymaganiach, wyższym
stopniu czystości, mniejszym
udziale wtrąceń
niemetalicznych,
dokładniejszym doborze
składu chemicznego, w
większości przeznaczone do
ulepszania cieplnego lub
hartowania.
Klasyfikacja stali niestopowych wg właściwości i
zastosowania
Klasyfikacja stali niestopowych wg właściwości i
zastosowania
24
Stale niestopowe
konstrukcyjne,
maszynowe i na
urządzenia
ciśnieniowe
Stale niestopowe
konstrukcyjne,
maszynowe i na
urządzenia
ciśnieniowe
• Konstrukcyjne i
maszynowe
• Drobnoziarniste
• Do ulepszania
cieplnego
• Na urządzenia
ciśnieniowe
• Do nawęglania
• Automatowe
• O określonym
przeznaczeniu
(np. stale
szynowe, do
zbrojenia betonu,
itd.)
• Konstrukcyjne i
maszynowe
• Drobnoziarniste
• Do ulepszania
cieplnego
• Na urządzenia
ciśnieniowe
• Do nawęglania
• Automatowe
• O określonym
przeznaczeniu
(np. stale
szynowe, do
zbrojenia betonu,
itd.)
Stale niestopowe
niskowęglowe do
obróbki plastycznej
na zimno
Stale niestopowe
niskowęglowe do
obróbki plastycznej
na zimno
• Do obróbki
plastycznej na
zimno
• Do ocynkowania i
powlekania
innymi metalami
• Do powlekania
powłokami
niemetalicznymi
• Do obróbki
plastycznej na
zimno
• Do ocynkowania i
powlekania
innymi metalami
• Do powlekania
powłokami
niemetalicznymi
Stale narzędziowe
Stale narzędziowe
Wpływ węgla na własności stali
Wpływ węgla na własności stali
25
zmiana struktury stali (< 0,8% C =
ferryt oraz perlit, = 0,8% C = perlit,
< 0,8% = perlit oraz cementyt
wtórny),
zwiększenie wytrzymałości na
rozciąganie R
m
i zmniejszenie
plastyczności stali,
maksymalna wytrzymałość
osiągana przy zawartości ok. 0,85%
węgla,
przy większej zawartości węgla
wytrzymałość zmniejsza się na
skutek pojawiania się coraz
większej ilości cementu wtórnego,
który wydziela się na granicach
ziaren,
pogorszenie własności
technologicznych stali węglowej;
szczególne znaczenie ma
pogorszenie spawalności.
Stale niestopowe – maszynowe do ulepszania
cieplnego
Stale niestopowe – maszynowe do ulepszania
cieplnego
26
Oznacze
nie stali
Cr [%] Mo [%]
Ni, V
[%]
R
e
[min.
%]
A [min.
%]
Z [min.
%]
C22E
max
0,4
max 0,4 max 0,4
340
20
50
28Mn6
max
0,4
max 0,1 max 0,4
590
13
40
38Cr2
0,4 –
0,6
-
-
550
14
35
25CrMo4
0,9 –
1,2
0,15 –
0,3
-
700
12
50
36CrNiM
o4
0,9 –
1,2
0,15 –
0,3
0,9 – 1,2
900
10
45
51CrV4
0,9 –
1,2
-
0,1 –
0,25 V
900
9
40
Stale niestopowe – konstrukcyjne
Stale niestopowe – konstrukcyjne
27
Oznacze
nie stali
C
[max.
%]
Mn
[max.
%]
Si
[max.
%]
P, S
[max.%]
R
m
[min.%]
A [min.
%]
S185
-
-
-
-
S235JR
0,17
1,40
-
0,045
-
26/24
S235JRG
2
0,17
1,40
0,30
0,045
360 -
510
26/24
S275JR
0,21
1,50
-
0,045
430 –
580
22/20
S355JR
0,24
1,60
0,55
0,045
510 -
680
22/20
S355K2G
4
0,20
1,60
0,55
0,035
510 -
680
22/20
Stale niestopowe – automatowe
Stale niestopowe – automatowe
28
Oznacze
nie stali
Mn
[max.
%]
P [max.
%]
Stan
nieobrobiony
Stan ulepszony
cieplnie
R
m
[MPa]
Twardoś
ć [HB]
R
e
[min.
MPa]
R
m
[MPa]
A
[min.
%]
11SMn30
0,9 –
1,3
0,11
380 -
570
112 -
169
-
-
-
10S20
0,7 –
1,1
0,06
360 -
530
107 -
156
-
-
-
35S20
0,7 –
1,1
0,06
520 -
680
154 -
201
380
600 -
750
16
38SMnPb
28
1,2 –
1,5
0,06
560 -
730
166 -
216
420
700 -
850
15
KONIE
C
KONIE
C
29