PROMIENIOWANI
E
NADFIOLETOWE I
PROMIENIOWANI
E PODCZERWONE

mgr Elżbieta Laskowska

PROMIENIOWANIE

NADFIOLETOWE

UV

Promieniowanie nadfioletowe

jest promieniowaniem
niewidzialnym. W widmie
promieniowania
elektromagnetycznego jest
usytuowane między obszarem
widzialnego fioletu a
promieniowaniem
rentgenowskim. Długość fali
promieniowania
nadfioletowego wynosi od
400-10 nm.

Ze względu na różnice w

działaniu biologicznym,
stosowane w lecznictwie
promieniowanie nadfioletowe
dzieli się na 3 obszary:



A (400 - 315 nm)



B (315-280 nm)



C (280-200 nm)

Podstawą dawkowania

promieniowania nadfioletowego
jest określenie wrażliwości
osoby naświetlanej. Uzyskuje
się to przez ustalenie dawki
biologicznej, która określa czas
naświetlania konieczny do
uzyskania minimalnego
odczynu rumieniowego, przy
użyciu danego palnika z
określonej odległości.

Naświetlania mogą być

ogólne lub miejscowe.
Naświetlania ogólne wykonuje
się zwykle z odległości 100
cm 3 razy w tygodniu. Seria
obejmuje 15-20 zabiegów.
Naświetlania miejscowe oraz
naświetlania dzieci wykonuje
się z zachowaniem
szczególnej ostrożności.

PROMIENIOWANIE UV

Korzystne skutki promieniowania

UV

Są one bardzo istotne dla zdrowia.

Należy do nich zapoczątkowanie
syntezy witaminy D. działanie
immunomodulujące, wzmacnianie
własnych mechanizmów obronnych
organizmu, zwiększanie wydolności
ogólnej i ekonomizacja czynności
krążenia.

PROMIENIOWANIE UV

c.d. Korzystne skutki

promieniowania UV

Promienie nadfioletowe działają

aktywująco na wiele układów
enzymatycznych. Działają
pobudzająco, a zarazem
normalizująco na układ autonomiczny.

PROMIENIOWANIE UV

c.d. Korzystne skutki

promieniowania UV

Pod wpływem promieniowania

następuje poprawa samopoczucia i
reaktywności organizmu, zmniejsza
się lepkość krwi, poprawia się
zaopatrzenie tkanek w tlen i
zwiększają się zdolności fagocytarne
krwinek białych. Promienie
nadfioletowe wywierają działanie
przeciwbólowe.

PROMIENIOWANIE UV

Niekorzystne skutki promieniowania UV

Promieniowanie nadfioletowe o długościach

fali poniżej 290 nm. nie dociera do
powierzchni ziemi. Wywiera jednak bardzo
silne działanie biologiczne, ponieważ
cechuje się dużą energią kwantów światła ,
zdolną do jonizacji atomów i cząsteczek to
działanie fotochemiczne jest przede
wszystkim działaniem destrukcyjnym i
modyfikującym kod genetyczny.

PROMIENIOWANIE UV

c.d. Niekorzystne skutki

promieniowania UV

Promienie UV-C i UV-B rozkładają

też aminokwasy i zmieniają
strukturę białek, co w
konsekwencji prowadzi do
inaktywacji niektórych enzymów.

PROMIENIOWANIE UV

c.d. Niekorzystne skutki

promieniowania UV

Należy to brać pod uwagę

zwłaszcza podczas stosowania
różnych leków, ponieważ przy
równoczesnym naświetlaniu
organizmu promieniami
nadfioletowymi mogą wystąpić
niepożądane reakcje ogólne.

PROMIENIOWANIE UV-

A

Działa na skórę ok. 1000 razy

słabiej niż promieniowanie UV-B.
Przenika ono przez szkło
dzienne. Dociera w skórze
najgłębiej, aż do warstwy
rozrodczej naskórka, gdzie
powstaje melanina.

PROMIENIOWANIE UV-

A

Cechuje się słabszym

działaniem fotochemicznym.
Nie wywołuje prawie wcale
rumieniowego odczynu skóry,
jednak przy wysokich dawkach
promieniowania skóra ulega
pigmentacji – ciemnieniu.

PROMIENIOWANIE UV-

B

Nazywane też promieniami Dorno. To

promieniowanie nie przenika przez
zwykłe szkło kwarcowe. Nawet w
niewielkich dawkach wywołuje silny
odczyn rumieniowy w skórze po różnych
okresach utajenia, zależnych od dawki,
uwalnia bowiem z magazynów skóry
histaminę, rozszerzającą silnie naczynia
krwionośne, przede wszystkim
włosowate.

PROMIENIOWANIE UV-

B

Aczkolwiek promieniowanie UV-

B nie wnika głębiej poza
naskórek, to jednak przez krew
w naczyniach krwionośnych
oddziałuje wyraźnie na układ
krwiotwórczy i przemianę
materii. Przedawkowanie
powoduje oparzenie słoneczne.

PROMIENIOWANIE UV-

B

Promieniowanie UV-B powoduje

melanogenezę , czyli powoduje
bezpośrednie tworzenie barwnika w
skórze, przez przekształcenie DOPA-
oksydazy w tyrozynazę , która z
kolei powoduje w melanocytach
utlenienie DOPA do melaniny. Po ok.
2-3 dniach występuje zbrązowienie
skóry.

PROMIENIOWANIE UV-

B

Promieniowanie UV-B i UV-C

powoduje powstanie w skórze
nadwodorotlenków steroidowych
zaliczanych do silnie działających
związków rakotwórczych. Uważa
się, że promieniowanie o
długości fali mniejszej niż 320nm
wywiera działanie rakotwórcze.

PROMIENIOWANIE UV-C

W normalnych warunkach nie

dociera ono do powierzchni
ziemi. Wywiera silniejsze
działanie fotochemiczne i
cechuje się najbardziej
szkodliwym działaniem
biologicznym. Wywierają silne
działanie bakteriobójcze.

PROMIENIOWANIE UV-

C

Są wytwarzane przez

specjalne lampy stosowane
wyłącznie do wyjaławiania
pomieszczeń zabiegowych
służby zdrowia, różnego
sprzętu i wody w basenach
kąpielowych.

WSKAZANIA

DO

LECZNICZEGO

STOSOWANIA

PROMIENI UV

PROMIENIOWANIE UV-

A

Stosuje się w niektórych chorobach

skóry.
Do ogólnego naświetlania ciała, jako
zabieg wspomagający leczenie w
chorobach skóry np.



w bielactwie



sklerodermii



trądziku



do leczenia łuszczycy



w atopowym neurodermicie

PROMIENIOWANIE UV-

B

Stosuje się miejscowo na ograniczone

powierzchnie skóry, przykręgowo, w
obrębie stref Heada, w celu
normalizacji funkcji narządów
wewnętrznych przy zaburzeniach
regulacji wegetatywnej,
w bolach mięśniowych, zwapnieniach
okołostawowych, przewlekłej
egzemie, w dermatozach ze
swędzeniem skóry.

PROMIENIOWANIE UV-

B

Ogólne wskazania:



profilaktyka i leczenie krzywicy



rekonwalescencja



zwiększona zapadalność na infekcje



zaburzenia regulacji wegetatywnej



choroby skóry



słaba ogólna wydolność



osteoporoza



niedokrwistość hipochromatyczna

PROMIENIOWANIE UV-

B

Przeciwwskazania



gruźlica płuc



wszystkie ostre choroby



nadczynność tarczycy



czynna choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy



przewlekłe zapalenie wątroby



toczeń



tężyczka



nowotwory



niewydolność krążenia



padaczka

PROMIENIOWANIE UV-

B

Przeciwwskazania c.d.



zaburzenia ukrwienia skóry i tkanki podskórnej
wskutek zmian w mikrokrążeniu występujących
np. w cukrzycy



znaczne zmiany troficzne



znamiona barwnikowe w chorobach zagrażających
krwawieniom



ciężkie choroby serca, nerek i wątroby



stany zagrażające reakcją fototoksyczną lub
fotoalergiczną

! Nie wykonuje się naświetlań UV u albinosów!

RODZAJE

LAMP

EMITUJĄCYCH

UV

LAMPA KWARCOWO –

RTĘCIOWA TYPU

BACHA

Palnik umieszczony jest w

nieruchomej części kulistego
reflektora, którego przednią ścianę
tworzy półkula z okrągłymi otworami
różnej wielkości , obracająca się
wokół osi poziomej , co pozwala na
stosowanie wiązek promieni o różnej
średnicy.

LAMPA KWARCOWA

TYPU JESIONKA

Palnik umieszczony jest w części środkowej

dużej czworobocznej piramidy spełniającej
funkcję reflektora i emituje promieniowanie
nadfioletowe 280-320nm
Kilka lamp tego typu odpowiednio
rozmieszczonych pomieszczeniu zabiegowym
może służyć do naświetlań zbiorowych. Na
podłodze pomieszczenia zabiegowego powinny
być wymalowane koncentrycznie ułożone co
25cm koła, wzdłuż których powinni
przemieszczać się pacjenci.

LAMPA KROMAYERA

To lampa uciskowego stosowania

promieni nadfioletowych, szczególnie
przeznaczona do naświetlania ściśle
określonych obszarów skóry lub błony
śluzowej. Mały palnik zamknięty jest
w metalowej obudowie posiadającej w
części przedniej okrągły otwór
średnicy 50mm, przez który
przechodzą promienie nadfioletowe.

C.D. LAMPA

KROMAYERA

W obudowie lampy znajduje się

system chłodzący ją przepływem
wody, zapobiegający oparzeniom
ciała przy ewentualnym kontakcie
z nią. Lampę Kromayera stosuje
się w chorobach
laryngologicznych,
dermatologicznych i
ginekologicznych.

LAMPA KWARCOWA

EMITA V-100

Emituje

promieniowanie
nadfioletowe o
zakresie 280-320nm.
Temperatura rurek
wynosi 700° C.
Optymalna odległość
od ciała wynosi 1m, a
czas naświetlania 2-7
min.

LAMPA STOŁOWA VT-

400 I VT-410

Emituje promieniowanie
podczerwone i promieniowanie
nadfioletowe o zakresie 280-400nm.
Posiadają filtr zatrzymujący
promieniowanie UV-C. Optymalna
odległość od ciała wynosi bez filtra
1m oraz z filtrem 0,5m. Czas
naświetlania bez filtra wynosi 1-8
min.

LAMPA KWARCOWA

STOŁOWA HELIOS

Emituje promieniowanie
podczerwone + nadfioletowe o
zakresie 280-320 nm.
Temperatura rurek wynosi 600° C.
Odległość od ciała wynosi 60-70
cm, a czas naświetlania
0,5-1 min.

PROMIENIOWA
NIE
PODCZERWONE

PROMIENIOWANIE PODCZERWONE

Stanowi ono część niewidzialnego

promieniowania
elektromagnetycznego,
mieszczącego się w widmie między
czerwienią a mikrofalami. Jest ono
emitowane przez rozgrzane ciała.
W lecznictwie znajduje
zastosowanie promieniowanie o
długości fali od 770 do 15 000 nm.

PROMIENIOWANIE

PODCZERWONE

Działanie biologiczne promieniowania

podczerwonego polega na wpływie
cieplnym. Dzięki temu rozszerza ono
naczynia krwionośne skóry i wywołuje
reakcje ze strony głębiej położonych
naczyń, zmniejsza napięcie mięśni
szkieletowych, działa przeciwbólowo
podwyższając próg odczuwania bólu,
wzmaga przemianę materii oraz pobudza
receptory cieplne skóry, wpływając przez
odruchy na narządy głębiej położone.

PROMIENIOWANIE

PODCZERWONE

Promienie podczerwone -

penetrują ciało do głębokości
ponad 4 cm. Skutkiem tego jest
zwiększenie przepływu krwi oraz
lepsze ukrwienie tkanek. Do
naświetlań miejscowych stosuje
się tubus ograniczający wiązkę
promieniowania. Zabieg trwa 10-
20 minut.

PROMIENIOWANIE

PODCZERWONE

Stosowane w lecznictwie

urządzenia emitujące
promieniowanie podczerwone
dzielą się na promienniki
emitujące promieniowanie
podczerwone oraz lampy
emitujące promieniowanie
podczerwone wraz z
promieniowaniem widzialnym.

PROMIENIOWANIE

PODCZERWONE

W pierwszych źródłem

promieniowania jest spirala z
drutu oporowego w obudowie z
materiału żaroodpornego, w
drugich zaś żarówki emitujące
promieniowanie podczerwone i
promieniowanie widzialne.

PROMIENIOWANIE PODCZERWONE

Wskazania do leczniczego stosowania

promieniowania podczerwonego stanowią:



przewlekłe stany zapalne



przewlekłe i ostre zapalenia stawów



zapalenia okołostawowe



nerwobóle i zespoły bólowe



stany po przebytym zapaleniu skóry i tkanek
miękkich pochodzenia bakteryjnego

Naświetlanie promieniami podczerwonymi można

stosować również jako zabieg wstępny przed
masażem.

PROMIENIOWANIE

PODCZERWONE

Przeciwwskazania do leczniczego

stosowania promieniowania
podczerwonego stanowią:



niewydolność krążenia



czynna gruźlica płuc



skłonność do krwawień



zaburzenia w ukrwieniu obwodowym
kończyn



stany gorączkowe



ostre stany zapalne skóry i tkanek
miękkich

LAMPY

EMITUJĄCE

PROMIENIOWANI

E

PODCZERWONE

LAMPA SOLMED

Przeznaczona jest do

wykonywania zabiegów
nagrzewania tkanek skóry,
za pomocą energii cieplnej
promieniowania
podczerwonego. W leczeniu
niektórych przewlekłych i
podostrych stanów
zapalnych oraz zespołów
bólowych. Zabieg może
stanowić przygotowanie
przed masażem, terapią
manualną, jonoforezą,
kinezyterapią.

LAMPA SOLLUX LS - 1

Jest lampą do

naświetlań
światłem
podczerwonym.
Dostępne są
dwie wersje:
stołowa lub
statywowa.

LAMPA HYDROSUN

Stanowi nowoczesny

promiennik podczerwieni
wyposażony w filtr wodny.
Umożliwia miejscowe głębokie
przegrzanie tkanek, jakiego
nie można spowodować
tradycyjnym promiennikiem
podczerwieni. Zmniejsza przy
tym wyraźnie niepożądane
działanie cieplne na skórę,
wywierane zwykłe przez
zabiegi ciepło-lecznicze.
Aparat umożliwia prowadzenie
koloroterapii po zastosowaniu
12 kolorowych filtrów



Koniec