KA R O L I N A M A Ł O C H A

G R . 1 1 A

POMIAR TĘTNA

Tętno

- rytmiczne rozciąganie naczyń krwionośnych

wywołane nagłymi zmianami ciśnienia krwi w następstwie
skurczów i rozkurczów komór serca. Badanie tętna
przeprowadza się w warunkach szpitalnych u każdego
chorego 2 razy dziennie równocześnie z pomiarem
temperatury.

Wyróżniamy tętno:
- Spoczynkowe - pomiar dokonujemy podczas odpoczynku

albo nie wymagających wysiłku różnych zajęć codziennych.

- Wysiłkowe - w wyniku intensywnego wysiłku liczba uderzeń

serca na minutę wzrasta często dwukrotnie lub więcej.

TĘTNO

METODY BADANIA

1.

Metodą palpacyjną- technika badania sprowadza się
do uciśnięcia tętnicy w miejscu, w którym leży
bezpośrednio pod skórą czubkami trzech palców. Do
badania tętna nie stosuje się kciuka, ponieważ w ten
sposób można pomylić tętno badanego z własnym.

2.

Za pomocą stetoskopu, osłuchując czynność serca.

3.

Po podłączeniu chorego do aparatury monitorującej,
np. kardiomonitora.

4.

Metodą elektroniczną.

MIEJSCA BADANIA

Typowym miejscem badania tętna jest tętnica

promieniowa.

W stanach nagłych tętno badamy na dużych tętnicach:
-szyjnej
-udowej
-ramiennej
W zaburzeniach krążenia obwodowego tętno bada się

na tętnicy:

-grzbietowej stopy
-podkolanowej
-piszczelowej tylnej

CECHY TĘTNA

1. Częstość tętna-

ilość uderzeń na minutę

uzależniona jest od wieku badanego.
Wartości prawidłowe częstości tętna:

-płód 140-160 u/min
-noworodek 130-140 u/min
-roczne dziecko 110-130 u/ min
-dorośli 66-76 u/min
-u ludzi starszych ok.60 u/min

CZYNNIKI POWODUJĄCE WZROST SZYBKOŚCI TĘTNA

1.FIZJOLOGICZNE:
- wiek
-stany emocjonalne
-wysiłek fizyczny
-używki
2.PATOLOGICZNE:
-choroby gorączkowe
-choroby serca
-hipowolemia(utrata krwi, odwodnienie)

CZYNNIKI POWODUJĄCE ZWOLNIENIE TĘTNA:

1.FIZJOLOGICZNE:
-sen
-pozycja leżąca
-u sportowców
2.PATOLOGICZNE:
-wzmożone ciśnienie śródczaszkowe
-zatrucia pochodzenia wewnętrznego(mocznica)
-zatrucia pochodzenia zewnętrznego(np.

grzybami)

-hipotermia(obniżenie temperatury ciała)

2. Miarowość-

tętno jest miarowe jeśli

wszystkie uderzenia wykazują jednakową
siłę, a odstępy między nimi są jednakowe, w
przeciwnym razie mówimy o tętnie
niemiarowym. Aby ocenić miarowość tętna,
wskazane jest badanie przez 1 min.

Niemiarowość tętna może być

spowodowana:

-przyspieszaniem i zwalnianiem oddechów

-zmęczeniem, nadużywaniem kawy, alkoholu

-uszkodzeniem mięśnia sercowego

Tętno niemiarowe określa się jako arytmię.

Tętno przyspieszone i niemiarowe nazywane
jest tachyarytmią, natomiast zwolnione i
niemiarowe bradyarytmią.

Wyróżniamy niemiarowość:
- ekstrasystoliczną(skurcze dodatkowe)
-oddechową(przyspieszanie i zwalnianie akcji

serca)

-całkowitą(zupełnie niemiarowe tętno)

3. Napięcie tętna-

cecha tętna będąca wyrazem

ciśnienia tętniczego. Tętno może być
twarde, miękkie bądź dwubitne.

-tętno słabe, ledwo wyczuwalne pod palcami to

tętno nitkowate, występuje np. w krwotoku,
spadku RR.

-tętno twarde drutowate, mocno wyczuwalne

pod palcami występuje np. w miażdżycy,
wzroście RR.

4. Szybkość-

zależy od szybkości wypełniania

się tętnicy i zapadania jej światła w okresie
jednego cyklu serca. Zależy od prędkości
przepływu krwi i podatności ściany tętnic.
Tętno może być szybkie, wolne, miarowe.
Szybkość tętna mierzymy przez 15 sek.,
uzyskany wynik mnożymy przez 4.

Zwolnienie czynności serca poniżej 60 u/min to

bradykardia

, przyspieszenie czynności serca

powyżej 100 u/min to

tachykardia

.

BŁĘDY TECHNICZNE WYKONYWANE PODCZAS

BADANIA

Najczęstsze błędy to:
- niewłaściwe ułożenie opuszek palców nad

tętnicą

-wyczucie własnego tętna przez osobę

badającą

-krótki czas badania, nie pozwalający na

wykrycie niemiarowości

-niedokładne określenie czasu pomiaru

STRUKTURA CZYNNOŚCI

I.CZYNNOŚCI PRZYGOTOWAWCZE:
A. Przygotowanie pielęgniarki:
1. Higieniczne mycie rąk.
2.Ustalenie wskazań do wykonania pomiaru.
B. Przygotowanie sprzętu i otoczenia:
1. Przygotowanie zegarka z sekundnikiem lub stopera i słuchawek

lekarskich.

2. Zapewnienie ciszy na sali.
C. Przygotowanie pacjenta:
1. Poinformowanie pacjenta o sposobie wykonania badania.
2. Uzyskanie zgody i pozyskanie do współpracy.
3. Zapewnienie pacjentowi wygodnej pozycji, np. pozycja siedząca

lub leżąca ze stabilnym podparciem badanej kończyny.

4. Zalecenie pacjentowi 5-minutowego odpoczynku przed badaniem.

II.CZYNNOŚCI WŁAŚCIWE:
1. Opuszkami palców 2, 3, 4 lekkie uciskanie na tętnicę.
2.Kciuk powinien znajdować się poza polem badanej tętnicy.
3. Jeżeli tętno jest dobrze wyczuwalne i miarowe, liczenie

uderzeń przez 15 sek (uzyskany wynik jest mnożony przez 4)

4. Jeżeli wykryto zaburzenia rytmu, należy liczyć uderzenia serca

przez 1 min.

5. Określenie szybkości, napięcia i typu niemiarowości.
6. Osłuchiwanie czynności serca słuchawką w miejscu uderzenia

koniuszkowego serca, tj. V przestrzeń międzyżebrowa w linii
środkowoobojczykowej lewej z jednoczesnym badaniem tętna na
wybranej tętnicy obwodowej w celu wykrycia deficytu tętna
(częstość tętna mniejsza niż liczona w tym samym czasie akcja
serca)

III. CZYNNOŚCI KOŃCOWE:
1. Odkażenie lejka lub membrany stetoskopu.
2. Higieniczne mycie rąk.
3. Udokumentowanie wyniku pomiaru.
4. Zgłoszenie rozpoznanych nieprawidłowości

lekarzowi.