METODA DOBREGO
STARTU MARTY
BOGDANOWICZ
To polska modyfikacja francuskiej metody „Le Bon
Deport” czyli dobry odjazd, odlot, start.
Marta Bogdanowicz rozwinęła własną wersję tej
metody.
Jej założeniem jest jednoczesne rozwijanie funkcji
językowej i spostrzeżeniowych (wzrokowych,
słuchowych, dotykowych, kinestetycznych oraz
współdziałanie między nimi czyli integracji
percepcyjno-motorycznej).
Doskonalenie integracji percepcyjno-motorycznej i
kompetencji językowych ułatwia naukę czytania i
pisania.
M. Bogdanowicz opracowała trzy
podstawowe formy tej metody:
„Piosenki do rysowania”- to
zestaw ćwiczeń otwierający cykl
zajęć
„Piosenki i znaki”- kontynuacja w
trudniejszej formie
„Piosenki na literki”- to zestaw
ćwiczeń zaczynających pracę nad
alfabetem i wprowadzającym
polisensoryczne uczenie się 22
liter.
Zajęcie zawsze przebiegają według stałego schematu, czyli
Zajęcia wprowadzające(zaczynają się od ćwiczeń
koncentracji uwagi i orientacji w schemacie ciała i
przestrzeni)
Zajęcia właściwe(zawierają trzy rodzaje ćwiczeń:
ruchowe, ruchowo-słuchowe, ruchowo -słuchowo-
wzrokowe)
Zajęcia końcowe to krótkie ćwiczenia relaksacyjne,
wyciszające oraz logopedyczne)
ROZWÓJ PSYCHOMOTORYCZNY DZIECKA
Związek pomiędzy psychiką i motoryką w tym ujęciu jest rozumiany
szeroko- jako powiązanie ruchu z całokształtem procesów
poznawczych i emocjonalno-społecznych.
Innym ważnym aspektem jest rozwijanie się koordynacji pomiędzy
funkcjami percepcyjnymi oraz funkcjami percepcyjnymi i
motorycznymi, a więc kształtowanie się integracji percepcyjno-
motorycznej.
W polskiej literaturze psychologicznej i pedagogicznej lat
osiemdziesiątych nie używano terminu „integracja” w odniesieniu do
zjawisk współdziałania funkcji percepcyjnych i ruchowych. Używano
terminu „koordynacja” w dość wąskim zakresie „koordynacja
wzrokowo- ruchowa” dla podkreślenia współpracy „oka i ręki” czyli
funkcji wzrokowych i motorycznych.
Termin „integracja” w literaturze obcej jest stosowany jako „zdolność
do odbioru informacji ze wszystkich zmysłów: wzroku, słuchu, dotyku,
smaku, kinestezji i ciężkości, do interpretowania i organizowania tych
informacji w celu zorganizowania odpowiedzi w formie reakcji”.
Termin „integracja percepcyjno-motoryczna” będzie używany dla
określenia zdolności do syntezowania i koordynowania funkcji
percepcyjnych z funkcjami motorycznymi.
UCZENIE SIĘ POLISENSORYCZNE
W myśl różnych teorii psychologicznych-
czytanie i pisanie to wyższe
czynności psychiczne.
Trudności w czytaniu i pisaniu są
więc związane z zaburzeniami funkcji percepcyjno-motorycznych
(słuchowych, wzrokowych i motoryki) , z którymi często współistnieją
zaburzenia lateralizacji i orientacji w schemacie ciała i przestrzeni.
Program edukacji dzieci o nieprawidłowym rozwoju psychomotorycznym
powinien zawierać metody polisensoryczne uczenia się oraz winien być
zindywidualizowany dla każdego dziecka.
Dzieci ze specjalnymi potrzebami to dzieci, które potrzebują:
zindywidualizowanego lub indywidualnego programu edukacji i terapii
specjalnych metod i technik uczenia
pomocy pedagoga lub terapeuty
w specjalnie dostosowanym czasie i miejscu.
Do dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Zalicza się m. in. dzieci
upośledzone umysłowo, z uszkodzonym narządem ruchu, zaburzeniami
rozwoju. W edukacji tych dzieci ważne jest uczenie z zaangażowaniem wielu
zmysłów, czyli uczenie polisensoryczne.
Pojęcie specjalnych potrzeb edukacyjnych upowszechniło się wskutek
działalności w Wielkiej Brytanii komisji pod patronatem Mary Warnock.
OGÓLNE CELE I ZAŁOŻENIA METODY
Celem metody jest jednoczesne usprawnianie czynności analizatorów:
słuchowego, wzrokowego, kinestetyczno-ruchowego, a także
kształcenie lateralizacji, orientacji w schemacie ciała i przestrzeni. W
jej założeniach leży, bowiem koordynowanie czynności słuchowo-
wzrokowo- ruchowych i harmonizowanie wszystkich funkcji
psychomotorycznych. Ćwiczenia te prowadzą do usprawnienia uwagi,
percepcji, pamięci, wyobraźni słuchowej i wzrokowej oraz motoryki i
koordynacji wzrokowo-słuchowo- ruchowej, a więc integracji
percepcyjno-motorycznej. Dzięki temu dziecko jest zdolne do
prawidłowej orientacji czasowo – przestrzennej, ma możliwość
wykonywania ruchów dowolnych, coraz lepiej zorganizowanych,
zlokalizowanych w określonym czasie i przestrzeni i szybciej uczy się
pisania. MDS kształci też zdolność rozumienia i posługiwania się
symbolami abstrakcyjnymi, co ma szczególne znaczenie dla dzieci
rozpoczynających naukę szkolą, w tym czytanie, pisanie i liczenie.
Doskonalenie integracji percepcyjno-motorycznej i kompetencji
językowych ułatwia naukę czytania i pisania wszystkim dzieciom.
Natomiast wyrównywanie dysharmonii rozwojowych w przypadku
dzieci ” ryzyka dysleksji”.
Rola elementów słuchowo-motorycznych w MDS
Metoda Dobrego Startu to metoda , w której odgrywają rolę trzy
elementy: element słuchowy (piosenka), element wzrokowy (wzory
graficzne, litery), i motoryczny (wykonywanie ruchów w czasie
odtwarzania wzorów graficznych i liter, zharmonizowanych z
rytmem piosenki).
Element muzyki w powiązaniu z ruchem spełnia w tej metodzie
doniosłą rolę. Już od dawna muzyce przypisywano ogromną rolę.
Steiner twierdził, ze rytm jest odpowiednikiem rytmów
wewnętrznych, będących niejednokrotnie motorem ich działania i
czucia.
Stworzona przez Steinera teoria eurytmii opiera się na idei
wyrażania uczuć, a nawet myśli, wszystkich w ogóle treści życia
psychicznego-ruchem.
Szeroko znane jest stosowanie muzyki i śpiewu w rehabilitacji
zaburzeń mowy- afazji ,jąkania. Zastosowanie muzykoterapii w
leczeniu różnych chorób jest przedmiotem wielu publikacji.
W metodzie Orffa ciekawym elementem jest sięganie do muzyki
ludowej i autentycznej dziecięcej twórczości. Drugim ważnym
elementem jest nastawienie na kształcenie twórczej postawy
dziecka.
Muzyka powiązana z ćwiczeniami
ruchowymi i wokalnymi,
aktywizuje rozwój fizyczny i
psychiczny dziecka, służąc jednocześnie
rehabilitacji zaburzeń:
Rozwija sprawność aparatu mięśniowo-ruchowego, sprawność
manualną, koordynację ruchową obu rąk ręki i nogi, kształtuje
rytmiczność wykonywania ruchów w określonym czasie i przestrzeni,
rozwija percepcję mięśniowo- stawowo-ścięgnową, czyli kinestezję,
czucie pozycji i ruchów ciała bez kontroli wzroku, kształtuje
świadomość ciężaru ciała względem siebie.
Kształci sferę intelektualną: rozwija percepcję, zwiększając sprawność
spostrzegania, co pozwala na zebranie bogatszego materiału doznań,
zwiększa szybkość reakcji, wzmaga koncentrację i podzielność uwagi,
rozwija pamięć i wyobraźnię, wpływa na rozwój myślenia kształcąc
podstawowe procesy, to jest analizę, syntezę, porównywanie, ułatwia
rozumienie relacji całość- część , przyswojenie pojęć: prędkość, czasu i
przestrzeni oraz stosunków między nimi.
W Metodzie Dobrego Startu element muzyczny
odgrywa ważną rolę, piosenka stanowi
podkład pod ćwiczenia na wałeczkach i
reprodukcję wzorów graficznych,
zapamiętywanie i odtwarzanie wzorów
graficznych, wydzielanie sylab podczas
śpiewu oraz wyodrębnianie słów, sylab i
głosek w słowach , ćwiczenia ortofoniczne
wplatane w zajęcia ruchowe- to wszystko
służy rozwijaniu percepcji pamięci słuchowej.
Kształci słuch muzyczny i słuch fonetyczny.
Ćwiczenia wokalno-rytmiczne nie tylko
usprawniają percepcję słuchową , ale mają
stymulujący wpływ na całą sferę
intelektualną. Usprawniają także motorykę,
pozytywnie oddziałują na sferę emocjonalną.
Rola elementów wzrokowo-przestrzennych w MDS
Udział elementów wzrokowo- przestrzennych ma istotne
znaczenie w realizowaniu celów terapeutycznych i kształcących
MDS. Reprodukowanie wzorów graficznych i liter, rozwija
przede wszystkim analizę i syntezę wzrokową. Kolejno
opracowuje się coraz trudniejsze wzory i bardziej
skomplikowane. Linie poziome, pionowe, krzyżujące się ze sobą
ukośne, i łamane, figury geometryczne, linie krzywe, kształty
litero podobne a następnie litery. Podczas reprodukowania
wzorów stosuje się coraz trudniejsze techniki ich odtwarzania.