Patologie społeczne

Podstawowe pojęcia

Wykład 1

Pathos-choroba,cierpienie

(gr)

Logos-nauka

Trudności w definiowaniu

Pozytywiści postrzegali społeczeństwo

jako jeden organizm.

Jeden chory organ czynił chorym cały

organizm.

Trudno jest jednak ustalić, co jest

„chorobą” a co tylko „symptomem”.

Wynika to z braku punktu odniesienia,

czyli co jest kanonem właściwego
postępowania.

Próba definicji patologii

społecznej

I. Pospiszyl- nauka o takich formach

ludzkiej aktywności, które
postrzegane są jako społeczne zło,
zaburzenie ładu społecznego, które
są społecznie nieakceptowane.

L. Pytka-patologia społeczna jako

swoista rzeczywistość społeczna
oznacza zespół zjawisk szkodliwych
w sensie indywidualnym lub
grupowym o określonej genezie,
zasięgu społecznym i negatywnych
skutkach.

A. Podgórecki- ten rodzaj zachowania,

ten typ instytucji, ten typ
funkcjonowania jakiegoś systemu
społecznego czy ten rodzaj
struktury, który pozostaje w
zasadniczej, niedającej się pogodzić
sprzeczności ze światopoglądowymi
wartościami, które w danej
społeczności są akceptowane.

Punktem odniesienia przy określaniu

patologicznych zachowań wg

A. Podgóreckiego jest system

wartości akceptowany w danej
społeczności.

Ocena czy coś jest patologią czy nie

zależy od poglądów ludzi żyjących w
tej społeczności.

Należy uwzględnić także:
-występowanie zjawiska patologii w

większych zbiorowościach,

-brak społecznej akceptacji dla tego

rodzaju zachowań,

-konieczność wykorzystania siły całej

społeczności, aby sobie z tym
problemem poradzić.

A zatem:

Patologia społeczna to negatywne

zjawisko społeczne, które:

-narusza normy i wartości,
-jego destrukcyjność jest mierzona skalą

potępienia społecznego,

-występuje w większej zbiorowości

ludzkiej lub skali masowej,

-wymaga wykorzystania zbiorowej siły w

celu przeciwstawienia się jej.

Patologia społeczna jako

nauka

Szuka odpowiedzi na pytania,
• dlaczego pewne zjawiska szkodliwe

dla społeczeństwa pojawiają się w
nim (etiologia)?;

• jakie są objawy (symptomatologia)?;
• jakie należy zastosować środki i jaka

jest ich skuteczność (profilaktyka)?

Merton- zachowanie

dewiacyjne jest reakcją
normalnego człowieka na
nienormalne sytuacje

F. Znaniecki dzieli ludzi na:
-nadnormalnych-wybitnie

przystosowani, realizują swoje role,
ale poprzez swoją kreatywność
potrafią nadać im nowe znaczenie

-podnormalnych- osoby, które nie

chcą /nie potrafią realizować
oczekiwań społecznych w zakresie
przestrzegania norm.

Typy dewiacji

-dewiacja pozytywna- naruszanie norm

w celach pozytywnych. Jej skutkiem
jest pozytywna zmiana.
Charakteryzuje się postawą
altruistyczną, pozytywnym
nieprzystosowaniem

-dewiacja negatywna- odstępstwo od

zasad oparte o negatywną
motywację i szkodliwy skutek.

Brak jest jednak kryteriów do ostrego

wyróżnienia, kiedy dane działanie
jest pozytywne, a kiedy negatywne.

Wobec braku możliwości ustalenia

kanonu wartości pozytywnych,
należy wskazać obszary, które są
szczególnie narażone na
destrukcyjne działanie

Kryteria oceny zjawisk dewiacyjnych

1. Śmierć ludzi, osłabienie ich

odporności fizycznej i psychicznej;
wzrost zachorowalności i
chorobowości; uszkodzenia ciała;
nasilenie stresów.

2. Internalizacja wadliwych norm i

wzorców.

3. Straty mienia.

Wyznacznikiem dla uznania

zachowania patologicznego jest
cierpienie ofiary lub sprawcy.

Pozostałe zachowania mimo ,że nie

mieszczą się w sferze uznawanej za
„normalną” pozostają jako wolne
wybory jednostki ludzkiej nie
stanowiące patologii.

Patologia społeczna

to ogół przypadków śmierci, obniżenia

poziomu moralnego, pogorszenia
samopoczucia i strat materialnych
spowodowanych naruszeniem reguł
prakseologicznych, moralnych i
prawnych oraz postępowanie
autodestruktywne.