Ocena podstawowych

parametrów życiowych

Oceną mogą być objęte trzy

sfery funkcjonowanie

człowieka tj. biologiczna,

psychiczna i społeczna.

Oddychanie

• Jest procesem mającym na celu

zaopatrywanie organizmu w tlen i
odprowadzenie dwutlenku węgla będącego
końcowym produktem przemmiany materii.

• Dokonując oceny procesu oddychania

należy zwrócić uwagę na:

Częstość oddechów,
Jakość oddechów,
Rytm oddychania.

Częstość oddechów

• Noworodek 40 – 50 /min
• Małe dziecko 18 – 25 /min
• Dorosły 16 – 20/min

Jakość oddechów

• Oddech prawidłowy to oddech:
Regularny,
Równomiernie głęboki,
Wykonywany bez wysiłku,
Wykonywanny przez nos,
Bez szmerów,
Bez zapachu (zapachy po spożyciu pokarmów lub

używek),

Z równomiernym unoszeniem i opadaniem boków

klatki piersiowej,

Z unoszeniem klatki piersiowej podczas wdechu.

W warunkach patologicznych można

obserwować zmiany w oddychaniu:

• Oddech zwolniony,
• Nadmierna wentylacja płuc (hiperwentylacja),
• Zmniejszona wentylacja płuc

(hipowentylacja),

• Bezdech,
• Duszność wdechowa,
• Duszność wydechowa,
• Oddychanie wysiłkowe np. oddechy z

udziałem dodatkowych mięśni oddechowych.

Szmery oddechowe słyszalne w czasie

oddychania mogą przybierać charakter:

• Prawidłowych szmerów oddechowych

(oddech prawidłowy),

• Świstów (przy zwężeniu dróg

oddechowych),

• Furczeń (w astmie oskrzelowej),
• Trzeszczeń (w obrzeku płuc).

Woń powietrza może być:

• Bez zapachu (oddech prawidłowy),
• O zapachu acetonu,
• O zapachu zgnilizny.

Rytm oddechowy

• Regularne oddechy – oddech prawidłowy,
• Oddech Biota – jest objawem uszkodzenia ośrodka oddechowego,

charakteryzuje się bezdechem i bezpośrednio po nim szybkim i
głębokim oddechem, lub po kilku oddechach nastepuje
krótkotrwałe zatrzymanie oddechu,

• Oddech Kussmaula, tzw. oddech „gonionego psa” wystepuje w

kwasicy ustroju np. cukrzycy, polega na przyspieszeniu i
pogłebieniu oddechu,

• Oddech Cheyne’a – Stokesa, np. w ostrej niwydolności

lewokomorowej serca, podczas snu u osób starszych, jego
powstanie łączy się ze zmniejszeniem objęstości wyrzutowej serca
i przepływu krwi przez mózg u chorych z miażdzycą tętnic
mózgowych,

• Odech charczący, głęboki, przez otwarte usta, z odrzuceniem

głowy kku tyłowi, może wystapić w agonii.

Krążenie

• Do podstawowych funkcji układu

krazenia należy transport i wymiana
gazów oddechowych, transport
ciepła, substancji odżywczych,
koncowych produktów przemiany
materii oraz hormonów.

Ocena układu krążenia dotyczy oceny:

• Tętna,
• Ciśnienia tętniczego krwi,
• Występowania obrzeków,
• Wystepowania bólu w klatce

piersiowej.

Tętno

• To rytmiczne podoszenie i zapadanie

ścian tętnicy, spowodowane
wypełnianiem się tętnicy krwią
wyrzucaną z komór podczas skurczu i
wzrostem ciśnienia skurczowego.

• Zależy od akcji serca, objętości krwi,

ciśnienia krwi, jakości naczyń
tętniczych i zastawek serca.

Cechy

tętna

Charakterystyka tętna

prawidłowego

Odchylenia

chorobowe

Częstość

tętna

U płodu 140 -160 u/min

U noworodka 130 – 140 u/min

U rocznego dziecka 110 – 130 u/ min

U dorosłych 66 – 76 u/min

Ulega zwiększeniu:

•Po wysiłku,

•W nastepstwie strachu,

•Po jedzeniu,

•Używkach,

•Ulega zwolnieniu podczas snu, u

dobrze wytrenowanych sportowców.

Tachykardia –

częstoskurcz

przyspieszenie ponad

100 u/min, np. w czasie

gorączki, chorób serca.

Bradykkardia –

rzadkoskurcz poniżej 60

u/min, np. w przypadku

bloków serca, urazów

czaszkowo –

mózgowych, zatruć.

Cechy tętna

Charakterystyka

tętna

Odchylenia

chorobowe

Napięcie

Dobrze wypełnione,

dobrze napięte

Nitkowate, miękkie,

słabo napiete, ledwo

wyczuwalne,

niwyczuwalne, np. przy

spadku ciśnienia

tętniczego krwi.

Twarde, drutowate silnie

napiete np. w

miażdżycy.

Rytm (miarowość tętna)

Miarowe – zgodne z

cyklem pracy serca

(zwalniane i

przyspieszane podczas

oddychania)

Niemiarowość

Wypadanie tętna

Niemiarowość całkowita,

Skurcze dodatkowe,

Częstoskurcz napadowy.

Ciśnienie tętnicze krwi

• Krew krąży w układzie naczyń krwionośnych

dzieki ciśnieniu wytwarzanemu w czasie pracy
serca: Ciśnienie krwi w naczyniach jest
zmienne. Zmienia się pulsacyjnie w czasie
cyklicznej pracy serca. Wzrasta w nastepstwie
skurczu serca (ciśnienie skurczowe), maleje
zaś przy jego rozkurczu i pauzie (ciśnienie
rozkurczowe). Różnica między ciśnieniem
skurczowym a rozkurczowym nosi nazwę
amplitudy skurczowo – rozkurczowej i wynosi
30 – 50 mmHg.

Wysokość ciśnienia zalezy

od:

• Siły skurczowej serca,
• Objętości krwi znajdującej się w

naczyniach,

• Oporów, jakie stwarzają naczynia.

Wartości prawidłowe

• Skurczowe cisnienie krwi: 90 -120

mmHg, wartości graniczne 120 – 140
mmHg,

• Rozkurczowe ciśnienie krwi: 60 – 90

mmHg, wartości graniczne 90 – 95
mmHg,

• Amplituda – 30 – 50 mmHg.

Wartości nieprawidłowe

• Nadciśnienie – podwyższenie

ciśnienia skurczowego powyżej 140
mmHg i/ lub rozkurczowego powyżej
95 mmHg,

• Podciśnienie – skurczowe i/lub

rozkurczowe ciśnienie niższe od
wartości prawidłowych (ponizej
wartości granicznych).

Termoregulacja

• Dominującym ogniwem mechanizmu

termoregulacji jest ośrodek
termoregulacji znajdujący się w
ośrodkowym układzie nerwowym w
podwzgórzu. Integralność tego
ośrodka jest warunkiem utrzymania
homeostazy cieplnej.