Amortyzacja środków trwałych

i wartości

niematerialnych

i prawnych

według prawa

podatkowego

Środek trwały

jest zaliczany do rzeczowych aktywów trwałych.

To składnik aktywów o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż jeden rok, kompletny i zdatny do użytku w momencie ich przyjęcia do
eksploatacji, przeznaczony na własne potrzeby jednostki lub oddany do używania innym jednostkom na podstawie najmu, dzierżawy lub innej
umowy o podobnym charakterze.

Środkami trwałymi

są w szczególności:

nieruchomości, np. grunty, budynki, budowle, lokale stanowiące odrębną nieruchomość, ich części lub udziały, maszyny i urządzenia, środki
transportu, inwentarz żywy.

Wartości niematerialne i prawne

- to nabyte prawa majątkowe zaliczane do aktywów trwałych o przewidywalnym okresie ekonomicznej

użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki.

Wartościami niematerialnymi i prawnymi są

: spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu

użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, autorskie lub pokrewne prawa majątkowe, licencje, prawa określone
w przepisach ustawy – Prawo własności przemysłowej, wartość firmy, koszty zakończonych prac rozwojowych, know-how, patenty i wynalazki.

ŚRODKI TRWAŁE I WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE PODLEGAJĄ AMORTYZACJI

Amortyzacja

to pewna kategoria finansowa, polegająca na
rozłożeniu w czasie obciążenia w mierniku
pieniężnym, które jest związane ze zużywaniem się
aktywa trwałego.

Amortyzacja jest równowartością zużycia środka
trwałego zaliczaną w koszty działalności
gospodarczej przedsiębiorstwa.

Aby podatnik mógł podjąć proces amortyzacji
środka trwałego, musi spełnić pewne warunki.
Pierwszym z nich jest wpisanie środka trwałego do
ewidencji środków trwałych.
Drugim zaś warunkiem jest przyjęcie kompletnego i
zdatnego składnika majątku do używania. Art. 16a,
Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z
dnia 15 lutego 1992 r., zawiera informacje, na temat
przedmiotu amortyzacji.

Różnice pomiędzy amortyzacją

bilansową a podatkową

L. p.

Porównywany

element

Prawo bilansowe

Prawo podatkowe

1.

Rozpoczęcie

amortyzacji

Nie wcześniej niż po

przyjęciu środka trwałego do

używania

Począwszy od pierwszego

miesiąca następującego po

miesiącu, w którym ten

środek wprowadzono do

ewidencji

2.

Wybór metody

amortyzacji

Wybór metody ustawa

pozostawia w kwestii

jednostki.

a) metoda liniowa -

wszystkie środki trwałe

podlegające amortyzacji

b)

metoda degresywna -

maszyny i urządzenia

zaliczone do grup 3-6 i 8

KŚT oraz środki transportu

(z wyłączeniem

samochodów osobowych)

3.

Zmiana metody

Niedopuszczalna

Niedopuszczalna

4.

Wysokość stawek

oraz długość

okresu amortyzacji

Jednostka określa we

własnym zakresie,

uwzględniając okres

ekonomicznej użyteczności

środka trwałego.

Określono w wykazie

stawek amortyzacyjnych

stanowiących załącznik do

ustaw podatkowych.

Różnice pomiędzy amortyzacją

bilansową a podatkową

L. p.

Porównywany

element

Prawo bilansowe

Prawo podatkowe

5.

Zmiana stawek

Okresowa weryfikacja

stosowanych okresów i

stawek amortyzacji; zmiana

może nastąpić w

następnych latach

obrotowych

Zmiana może nastąpić

przez:

a) podwyższenie -

przy zastosowaniu

odpowiednich

współczynników - od

miesiąca następującego po

miesiącu w którym

zaistniały okoliczności

uzasadniające te zmiany; w

przypadku maszyn i

urządzeń zaliczanych do

grup 3-6 i 8 począwszy od

miesiąca następującego po

miesiącu w którym środki

te zostały wprowadzone do

ewidencji albo od

pierwszego miesiąca

każdego następnego roku

podatkowego,

b) obniżenie począwszy

od miesiąca, w którym

środki te zostały

wprowadzone do ewidencji

albo od pierwszego

miesiąca każdego

następnego roku

podatkowego.

Różnice pomiędzy amortyzacją

bilansową a podatkową

L. p.

Porównywany

element

Prawo bilansowe

Prawo podatkowe

6.

Częstotliwość

dokonywania

odpisów

W równych ratach za

poszczególne okresy

sprawozdawcze.

W równych ratach co

miesiąc albo co kwartał

albo jednorazowo na

koniec roku podatkowego.

7.

Zakończenie

amortyzacji

Nie później niż z chwilą:

a) zrównania

wartości odpisów

amortyzacyjnych albo

umorzeniowych z

wartością początkową

środka trwałego,

b) przeznaczenia do

likwidacji,

c) sprzedaży,

d) stwierdzenia

niedoboru

Do końca miesiąca, w

którym:

a) następuje zrównanie

sumy odpisów

amortyzacyjnych z

wartością początkową,

b) postawiono w

stan likwidacji,

c) zbyto,

d) stwierdzono

niedobór.

8.

Środki trwałe

używane sezonowo

Podlegają amortyzacji

przez cały rok obrotowy

Podlegają amortyzacji w

okresie ich

wykorzystywania.

Relacje pomiędzy amortyzacją

bilansową a podatkową



amortyzacja bilansowa
jest wyższa od
amortyzacji
podatkowej,



amortyzacja bilansowa
jest niższa od
amortyzacji
podatkowej,



amortyzacja bilansowa
jest równa z
amortyzacją
podatkową.

Amortyzacja bilansowa jest wyższa od

amortyzacji podatkowej

Występuje wtedy, gdy okres używania środka trwałego jest
krótszy niż okres podatkowy. Oznacza to, że w ewidencji księgowej
zostanie on szybciej zamortyzowany niż w podatkowej, stąd konieczność
prowadzenia ich obu do obliczenia wartości odpisów podatkowych.
Przy takiej relacji powstaną w danym okresie koszty amortyzacji
bilansowej, która będzie nieuznana podatkowo. Wiąże się to z przejściową
różnicą pomiędzy zyskiem brutto a dochodem do opodatkowania.
Wartość księgowa netto środka trwałego na dany dzień będzie inna niż
wartość netto podatkowa. Jeżeli środek trwały zostanie całkowicie,
podatkowo umorzony lub sprzedany różnica ta zniknie.

Amortyzacja bilansowa jest niższa od

amortyzacji podatkowej

Występuje w przypadku, kiedy odpisy
bilansowe są dłuższe niż podatkowe.
Oznacza to, że podatnik szybciej
umorzy środek trwały do celów
podatkowych niż księgowych.
Taki przypadek wystąpi przy

przyjętych

stawkach podatkowych i
wykorzystywanych ulgach,

dotyczących

podwyższonych podatkowych stawek
amortyzacyjnych.

Zrównanie się amortyzacji podatkowej

z bilansową

Kiedy podatnik w swoim planie amortyzacyjnym umieści
jedynie stawki podatkowe to mamy do czynienia ze
zrównaniem się amortyzacji podatkowej z bilansową.
Taka forma przyjęta przez przedsiębiorstwo jest
najwygodniejsza, nie niesie za sobą różnic podatkowych
ani też nie zmusza do prowadzenia podwójnej ewidencji
środków trwałych.

Środki trwałe możemy amortyzować

metodami:



Metodą liniową,



Metodą degresywną,



Metodą podwyższonych
stawek przy użyciu
współczynników,



Metodą stawek

indywidualnie
ustalonych,



Metodą progresywną,



Metodą jednorazowego
odpisu.

Metoda liniowa



Równomierne odpisy,



Podatnik rozpoczyna amortyzację od
pierwszego miesiąca następującego
po miesiącu, w którym został on
wprowadzony do ewidencji i
użytkowania,



Zakończenie amortyzacji następuje
w miesiącu, w którym odpisy
zrównają się z wartością początkową
tego środka, kiedy postawiono go w
stan likwidacji lub sprzedano a także
przy stwierdzeniu niedoboru.



Możliwość zastosowania stawki
indywidualnej, która spowoduje
szybszą amortyzację środka
trwałego - art. 22j ust.1-3 ustawy o
PDOF.

Metoda degresywna



Metoda dotyczy środków
transportu, z wyłączeniem
samochodów osobowych a także
maszyn i urządzeń, które zostały
zakwalifikowane do grupy 3-6 i 8
w Klasyfikacji Środków Trwałych.



Podstawa, od której dokonuje się
odpis jest zmniejszana każdego
roku podatkowego o sumę
odpisów, które zostały dokonane
w latach poprzednich. Taka
podstawa zostaje pomnożona
przez stawkę amortyzacyjną i
podwyższona współczynnikiem,
który nie może być wyższy niż
2,0.

Metoda podwyższonych stawek przy

użyciu współczynników



Ustawodawca określa

wysokość współczynników,
które mogą podwyższyć
stawkę amortyzacji.



Polega ona na tym, że środek

trwały amortyzowany jest
metodą liniową przy
podwyższonej stawce.



Stawka ta może zostać

podwyższona jedynie w
przypadku środków trwałych,

które wymienił ustawodawca w
swoich ustawach.

Metoda podwyższonych stawek

Rodzaj środka trwałego

Współczynn

ik

Dla budynków i budowli używanych w warunkach

pogorszonych

1,2

Dla budynków i budowli używanych w warunkach złych

1,4

Dla maszyn , urządzeń i środków transportu z wyjątkiem

morskiego taboru pływającego, używanych bardziej

intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych

1,4

Dla maszyn , urządzeń i środków transportu z wyjątkiem

morskiego taboru pływającego, wymagających

szczególnej sprawności technicznej

1,4

Dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4-6 i 8 KŚT,

poddanych szybkiemu postępowi technicznemu

2,0

Metoda stawek indywidualnie

ustalonych



Podatnik może zastosować
indywidualną stawkę
amortyzacyjną kwotowo lub
procentowo.



Stawkę kwotową można
ustalić, dzieląc wartość
początkową przez
przewidywany okres
użytkowania środka trwałego.



Stawkę procentową podatnik
może ustalić, dzieląc liczbę
sto przez przewidywany okres
użytkowania środka trwałego.

Metoda progresywna



To metoda przyspieszonej
amortyzacji, która jest oparta
na założeniu, że zużycie środka
trwałego i co się z tym wiąże
utrata jego wartości z upływem
czasu, następują coraz szybciej.



W związku z powyższym
metoda ta pozwala na
zastosowanie rosnących
odpisów amortyzacyjnych.



Wykorzystuje się ją w
szczególnych przypadkach przy
zastosowaniu odpowiedniego
podwyższającego
współczynnika

.

Metoda jednorazowego odpisu



Może być stosowana w przypadku środków trwałych,
których wartość początkowa nie przekracza 3.500 zł



Odpisu takiego można dokonać jednorazowo w
koszty w miesiącu następującym po miesiącu
wprowadzenia środka trwałego do ewidencji i
użytkowania.

Amortyzacja wartości

niematerialnych i prawnych



Przedsiębiorcy, którzy nabyli wartości
niematerialne, muszą określić metodę
ich amortyzacji, terminy dokonywania
odpisów amortyzacyjnych oraz stawkę
amortyzacji. Zgodnie z art. 22m ust. 3
ustawy o PIT, podatnicy ustalają stawki
amortyzacyjne dla poszczególnych
wartości niematerialnych i prawnych
na cały okres amortyzacji przed
rozpoczęciem dokonywania odpisów
amortyzacyjnych.



Ustawodawca ograniczył swobodę w
ustalaniu stawek amortyzacji poprzez
minimalny okres, przez jaki WNiP
muszą być amortyzowane.

Amortyzacja wartości

niematerialnych i prawnych



Minimalny okres dokonywania
odpisów amortyzacyjnych od wartości
niematerialnych i prawnych zależy od
ich rodzaju i nie może być krótszy niż:
- 12 miesięcy – od poniesionych
kosztów zakończonych prac
rozwojowych;
- 24 miesiące – w wypadku licencji
(sublicencji) na programy
komputerowe oraz praw autorskich,
licencji na wyświetlanie filmów oraz
emisję programów radiowych i
telewizyjnych;
- 60 miesięcy – od pozostałych
wartości niematerialnych i prawnych.

Amortyzacja wartości

niematerialnych i prawnych

Jeżeli wartość początkowa wartości
niematerialnych i prawnych nie przekracza
3.500 zł podatnik może nie amortyzować
takich składników. Jeżeli podatnik nie zaliczy
nisko cennego składnika majątku do wartości
niematerialnych i prawnych to wydatek na

jego

nabycie może zaliczyć bezpośrednio do
kosztów uzyskania przychodów w miesiącu
oddania go do używania.

Amortyzacja wartości

niematerialnych i prawnych

Ustawa o CIT nie przewiduje zwiększania
wartości początkowej wartości niematerialnej i
prawnej o nakłady związane z jej ulepszeniem.
Takie wydatki można zaliczyć bezpośrednio do
kosztów uzyskania przychodów, o ile zostały
poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub
zachowania albo zabezpieczenia źródła
przychodów i nie zostały wymienione pośród
kosztów niestanowiących kosztów uzyskania
przychodów.