Formy

współpracy

przedsiębiorstw

Lucyna Łojas

Urszula Miksa

Marzena Krzyworzeka

Marcin Kumorek

Mateusz Koszteyń

Współpraca przedsiębiorstw to

działania wzajemnie zgodne i

uzupełniające się, mające pozytywne

znaczenie z punktu widzenia ich

wpływu na osiąganie celu

przedsiębiorstw.

Przyczyny tworzenia

powiązań:

- rozwój przedsiębiorstw dzięki
globalizacji

- reakcja na coraz większe wymogi
otoczenia

- dostęp do nowych technologii

- nasilająca się konkurencyjność

Zalety i wady współpracy zależą od jej formy, jednak

można je nieco uogólnić.

Zalety:

- poprawa skuteczności działania
obu firm i ich opłacalności
(1+1=3)
- mniejsze ryzyko upadku bo
wspólnie ponoszone
- wykorzystanie wiedzy i
doświadczenia obu firm
- wzajemne uzupełnianie się
przedsiębiorstw
- nowe strategie
- nowe technologie
- nowe metody zarządzania
- pełniejsze wykorzystanie mocy
produkcyjnych
- możliwość szybszego wejścia na
rynek
- połączenie wysiłków
- obniżenie kosztów
- częściowa likwidacja konkurencji
- powiększenie sieci dystrybucji
- zwiększenie udziału w rynku
wzajemne
-uczenie się

Wady:

- możliwość utraty
kontroli nad firmą
- podmiot dominujący
we współpracy może
ingerować nadmiernie
- może dojść do
nadmiernej
dywersyfikacji
przedsiębiorstwa, tzn.
różnicowania
asortymentu (zmniejsza
się prawdopodobieństwo
straty, ale i
największego zysku).

Kooperacyjne formy współpracy

przedsiębiorstw dzielimy na bezumowne,

umowne i koordynacyjne.

Współdziałanie bezumowne

przejawia się we wzajemnym

dostosowywaniu świadczeń, których

wymiana między przedsiębiorstwami

następuje na zasadach rynkowych

(handlowych) bądź polega na

wzajemnie zgodnych zachowaniach

przedsiębiorstw w sytuacjach

konkurencyjnych. Dostosowanie tych

świadczeń i zachowań ma charakter

dobrowolny i nie znajduje żadnego

formalnego wyrazu (w postaci

jakichkolwiek umów, porozumień).

Współdziałanie umowne to

formy współpracy przedsiębiorstw

dochodzące do skutku

z wykorzystaniem prawnego

narzędzia, jakim jest umowa, lecz

bez powoływania jakichkolwiek

instytucjonalnych ośrodków

koordynacyjno-dyspozycyjnych,

które mogłyby podporządkować

sobie przedsiębiorstwa objęte

współpracą.

W ramach umownych form

współdziałania przedsiębiorstw

wyróżnić można:

• Obrót towarowy (wymiana prosta) – na podstawie przepisów o sprzedaży i

dostawie. W tej formie wyróżniamy kilka innych sposobów trwałego
wiązania ze sobą uczestników – jak np. umowa wiązania sprzedaży,
umowa wyłączności sprzedaży czy umowa koncesji handlowej.

• Kooperacja produkcyjna (przemysłowa) – współpraca kilku

wyspecjalizowanych jednostek produkcyjnych, obejmuje dostawy
zespołów, podzespołów, półfabrykatów i części wytworzonych na specjalne
zamówienia odbiorców,

• Świadczenia (usługi, dostawy) specjalistyczne – wszelkie badania i rozwój,

inwestycje czy działalność pomocnicza

• Wspólne przedsięwzięcia o charakterze funkcjonalnym – np. zakup

surowców, organizacja konferencji czy wspólne występowanie do władz. W
ich skład wchodzą porozumienia kartelowe (działania o wspólnej
przynależności branżowej), konsorcjum (wspólne przedsięwzięcia o
charakterze przejściowym, zorientowane na współdziałanie
przedsiębiorstw na dotychczasowej dziedzinie rozwoju),

• Wspólne przedsiębiorstwa zakładane dla realizacji nowych zadań (np. w

nowych obszarach produkcyjnych) przez samodzielnie działających
partnerów

• pożyczka, najem, dzierżawa, leasing – umowy związane z udostępnieniem

kapitału, powierzchni, środków produkcji.

Koordynacyjne formy

współpracy przedsiębiorstw.

Cechą współdziałania koordynacyjnego jest
powołanie w tym celu odpowiednich podmiotów lub
nadanie kompetencji już istniejącym. Organy owe
nie realizują własnych celów lecz reprezentują
interesy przedsiębiorstw, które je powołały.
Odrębność ekonomiczno – organizacyjna i prawna
przedsiębiorstw zostaje zachowana.

Należy tu zwłaszcza omówić w szczególności:
I) izby gospodarcze
II) różnego typu zrzeszenia
III) syndykaty;

Izba gospodarcza

• - organizacja reprezentująca interesy zrzeszonych w niej

podmiotów.

• - lokalny zasięg działania, może być założona z inicjatywy

co najmniej 50 podmiotów gospodarczych (jeśli działa w
obrębie województwa) lub jeśli obejmuje obszar o większym
zasięgu, ponad 100.

• - posiada osobowość prawną.
• - Może na zasadzie dobrowolności zrzeszać się w Krajowej Izbie

Gospodarczej.

• - ma swoją długą i bogatą tradycję, a co za tym idzie, jej

kształt organizacyjny (formalnoprawny) bywa zróżnicowany, co
utrudnia jednoznaczne określenie ich podstawowych własności.

• - może występować w podwójnej roli – organizacji przedsiębiorstw

oraz organu administracji co może powodować kolizje interesów.

Izba:

• kształtuje i upowszechnia zasady etyki w

działalności gospodarczej,

• opracowuje i udoskonala normy rzetelnego

postępowania w obrocie gospodarczym,

• wyraża opinię o projektach rozwiązań

odnoszących się do funkcjonowania gospodarki,

• może uczestniczyć w przygotowywaniu

 projektów aktów prawnych dotyczących
działalności gospodarczej, a także ich ocen
wdrażania i funkcjonowania;

Zrzeszenia (np. branżowe)

przedsiębiorstw

- nie mają żadnej mocy władczej wobec członków, którzy
zachowują odrębność ekonomiczną, prawną i organizacyjną
- zajmują się koordynacją
- wszelkie decyzje wymagają zgody kierownictwa zrzeszonych
przedsiębiorstw
- grupują one zazwyczaj przeważającą (jeśli nie pełną) liczbę
przedsiębiorstw określonej branży w skali całego kraju na
zasadzie dobrowolności uczestnictwa.
- trwały charakter i powoływanie odpowiednich organów:
zgromadzenia uczestników (członków) zrzeszeń, w których
zasiadają ich przedstawiciele (reprezentanci), zarządy oraz
podległe im biura.
- zakres przedmiotowy wspólnych działań zróżnicowany i rozległy.
- podobieństwo do zakresu działań izb gospodarczych
(częściowa substytucyjność)

- głównym zadaniem reprezentowanie interesów

zrzeszonych firm wobec wszystkich instytucji otoczenia.
Zróżnicowaną grupę zadań tych zrzeszeń stanowi próba
rozwiązywania wewnętrznych problemów gospodarczych branży z
zakresu wszystkich dziedzin działalności. - Ich działalność jest
pilnie monitorowana przez państwo ze względu na możliwość
próby monopolizacji rynku przez owe zrzeszenia.

Syndykat to wspólne biuro zbytu

dla zrzeszonych przedsiębiorstw.

- Załatwia ono wszystkie transakcje

handlowe uczestników. Osiągnięte
zyski i dochody zostają następnie
podzielone. Przedsiębiorstwa tracą
wówczas kontakt z odbiorcami, co
oznacza ograniczenie swobody
decyzji produkcyjno-handlowych.
- Syndykat jest formą schyłkową
w gospodarce krajów rozwiniętych

1) Zjednoczenie - organizacja gospodarcza
przedsiębiorstw państwowych, grupująca
przedsiębiorstwa i kombinaty należące do
jednej lub kilku pokrewnych bądź
uzupełniających się branż oraz pomocnicze
jednostki organizacyjne (biura projektowe,
centralne biura konstrukcyjne, centralne
laboratoria, organizacje zbytu itp.).

- Mają dwojaki charakter:
instancji władzy reprezentującej
Interesy ogólnopaństwowe i
jednostki gospodarczej,
reprezentującej wspólne interesy
przedsiębiorstw;
- Podstawowym zadaniem jest
zapewnienie zgrupowa nym
przedsiębiorstwom optymalnych
warunków wykonywania zadań,
wyni kających z narodowych
planów gospo dawczych, przy
dzielają środki niezbędne do ich
realizacji, stosują od powiednie
środki i zachęty sprzyjające
maksymalnie efektywnej pracy
zgrupo wanych przedsiębiorstw.

2) Koncern - jest to zrzeszenie
przedsiębiorstw zachowujących
swą osobowość prawną, lecz
rezygnujących z rzeczywistej
samodzielności gospodarczej na
rzecz wspólnego kierownictwa.
Właścicielem firm należących do
koncernu jest pojedynczy
finansista.

Zależnie od rodzaju i
sposobu powiązań
zrzeszonych firm rozróżnia
się koncerny:
- pionowe - łączą firmy
według następujących po
sobie technologicznie
powiązanych etapów
produkcji lub ogniw obrotu
towarowego
-poziome-obejmuje firmy
tej samej dziedziny
produkcji lub dziedzin
pokrewnych.

3) Holding-forma centralizacji

dyspozycji gospodarczej

tworzona w formie wykupywania

przez jedną wielką firmę lub

przez bank takiej liczby akcji

różnych innych przedsiębiorstw,

aby zapewnić sobie kontrolę nad

nimi.

Koncentracyjne zwarte formy

współpracy przedsiębiorstw.

Przedsiębiorstwa wielozakładowe
- najsilniejszy związek pomiędzy przedsiębiorstwami.
- Następuje całkowite połączenie firm, przez co tracą one swoją

niezależność zarówno gospodarczą, jak i prawną. Może powstać
nowy podmiot gospodarczy o nowej nazwie. Może też polegać na
wchłonięciu jednej firmy przez drugą. Jest to jednak także nowy podmiot;
Dzielą się na:

- Przedsiębiorstwa składające się z wielu zakładów zajmujących się tym

samym rodzajem działalności (branżowe),

- zajmujące się realizacją jednego z cyklów produkcyjnych
- tzw. Konglomeraty, gdzie poszczególne zakłady zajmują się

wytwarzaniem produktów nie mających ze sobą żadnego związku
technologicznego.

Ograniczenie swobody działalności jednostek wewnętrznych może

dotyczyć samodzielności prawnej i gospodarczej.

Holding-trwała forma łączenia się firm w

celu wykonania konkretnego przedsięwzięcia

gospodarczego. W skład takiego zrzeszenia

wchodzą często producenci różnych branż,

połączonych ze sobą procesem

technologicznym. Spółki holdingowe

posiadają osobowość prawną. Holding jest 

formą kumulacji kapitału, która może

następować przez przejmowanie słabszych

przedsiębiorstw. Inną metodą jest celowe

wyodrębnienie z przedsiębiorstwa matki,

samodzielnych pod względem prawa, lecz

uzależnionych ekonomicznie przedsiębiorstw

"córek".

Holding finansowy-podmiot kontrolujący nabywa w

jednostkach zależnych znaczne udziały kapitałowe lub

określonej wartości akcje.

 

Holding strategiczny-spółki podrzędne wycofują się z

podejmowania decyzji, zarząd firmy matki ustala cele

finansowe całej struktury oraz ingeruje w działalność

spółek zależnych. Inaczej mówiąc, podmiot dominujący

przejmuje część uprawnień decyzyjnych podmiotów

zależnych.

 

Holding operacyjny- zarząd spółki wiodącej dodatkowo

integruje w działalność operacyjną spółek podrzędnych.

Koncern-jest przykładem koncentracji kapitału

opartej na ścisłej więzi produkcyjnej.

Przedsiębiorstwa należące do koncernu są często

powiązane pionowo. Obejmują pokrewne gałęzie

przemysłu, które stanowią kolejną fazę przeróbki

surowca.

Koncern podporządkowujący –przedsiębiorstwo

dominujące sprawuje kontrolę nad pozostałymi

firmami, dochodzi do tego na drodze nabycia

kontrolnych pakietów akcji pozostałych

przedsiębiorstw.

 

Koncern równorzędny-przedsiębiorstwa

wchodzące w skład koncernu są jednostkami

równorzędnymi w stosunku do siebie, substytutem

kierownictwa jest mechanizm równowagi np.

doradztwo. Występuje bardzo rzadko.

Konglomerat

• Konglomerat - organizacja gospodarcza grupująca różnorodne

podmioty gospodarcze, nie powiązane ściśle ze sobą, tworzące
jednak pewną całość, w ramach której jednostki składowe
zachowują swoje cechy i uprawnienia. Najczęściej konglomerat
oznacza organizację gospodarczą, na którą składa się towarzystwo
holdingowe (holding) i grupa jednostek działających w
zróżnicowanych, niepodobnych do siebie dziedzinach i rynkach.

• Konglomerat powstaje bądź poprzez fuzję, bądź też przez wykup

kontrolnego pakietu udziałów przez holding i służy głównie dwóm
celom: po pierwsze chodzi o zwiększenie siły nacisku na
wspólnych partnerów gospodarczych (dostawców, kooperantów,
odbiorców, banki itp.), a po drugie o uniknięcie zarzutu
monopolizacji rynku przez ominięcie antymonopolowych
przeszkód prawnych (Polityka antymonopolowa).

Kombinat

Kombinat - przedsiębiorstwo

przemysłowe stanowiące zespół kilku
zakładów działających pod wspólnym
zarządem i produkujących rzeczy z
tej samej branży

Dziękujemy za uwagę!

a naszym koleżankom: Oli i Marzenie

życzymy sto lat z okazji urodzin ;)