I i II kryzys
berliński

Sytuacja po zakończeniu II wojny światowej

•

Miesiąc po zakończeniu II wojny światowej w Europie i
po podpisaniu bezwarunkowej kapitulacji III Rzeszy
mocarstwa sojusznicze 5 czerwca 1945 wydały
deklarację, na mocy której rządy ZSRR, USA, Wielkiej
Brytanii i Francji przejęły zwierzchnią władzę nad
terytorium Niemiec, dzieląc je na cztery strefy
okupacyjne.

•

W stosunku do pokonanych Niemiec na konferencji
poczdamskiej przyjęto zasady 4xD (demilitaryzacja,
denazyfikacja, decentralizacja i dekartelizacja).

•

Podzielono również Berlin leżący w radzieckiej strefie
okupacyjnej.

•

Kompromis ten stał się jednak zalążkiem przyszłych
sporów, gdyż każdy z 4 okupantów (USA, ZSRR, Wielka
Brytania, Francja) chciał w swojej strefie okupacyjnej
realizować własną politykę

Przyczyny wybuchu I kryzysu berlińskiego

•

1 stycznia 1947 r. Amerykanie i Anglicy połączyli
swoje strefy okupacyjne i w ten sposób powstała
tzw. Bizonia - połączona unią celną. Rok później
dołączyła do niej strefa francuska i Bizonia
zmieniła się w Trizonię. Szybko objęto ją planem
Marshalla i wprowadzono tam jednolitą walutę.

•

19 VI 1948 r. ZSRR ogłosił, że na terenie jego
strefy okupacyjnej jedynym środkiem płatniczym
nadal pozostanie stara marka.

•

Rosjanie odizolowali swoją strefę okupacyjną od
trzech pozostałych, zakazując jakichkolwiek
kontaktów. Utrudniło to Zachodowi kontakt z
Berlinem zachodnim - doszło do blokady
Berlina

Sytuacja w Berlinie

I kryzys berliński

•

 Stworzono most powietrzny, przez który
zaopatrywano 2,5-milionowe miasto w niezbędne
dostawy.

•

Sprawa trafiła na forum Rady Bezpieczeństwa ONZ.
Blokada Berlina trwała prawie do maja 1949 i
oznaczała faktyczny podział miasta.

•

Strefy zachodnie miasta stanowiły oddzielny
organizm polityczny, funkcjonujący na mocy nowej
Konstytucji z 1950 roku.

•

Na konferencji ministrów spraw zagranicznych (23 V -
2 VI 1949) ustalono, że Berlin nie będzie integralną
częścią Niemiec zachodnich.

II kryzys berliński

•

Rozpoczął się pod koniec maja 1953 r. Kierująca NRD
Niemiecka Socjalistyczna Partia Jedności, realizując
stalinowską politykę gospodarczą, doprowadziła do
wygórowanych norm pracy.

•

15 VI 1953 r. murarze z Berlina rozpoczęli protest,
domagając się obniżenia norm. Kiedy zlekceważono
ich prośbę, 16 i 17 VI 2/3 robotników NRD rozpoczęło
strajk. Władze NRD poprosiły stacjonujące tam wojska
radzieckie o stłumienie protestów.

•

 17 VI Armia Czerwona spacyfikowała
strajkujących. Dla wszystkich krajów bloku
wschodniego było to ostrzeżenie, że nie ma już odwrotu.

Budowa muru berlińskiego

•

We wrześniu 1960 r. rząd NRD wydał
zakaz przybywania do stolicy
obywateli RFN bez zezwolenia ze
strony NRD.

•

Jednocześnie od dłuższego już czasu
trwało napięcie pomiędzy ZSRR a
Zachodem (kolejny etap zimnej wojny)
spowodowane kryzysem karaibskim oraz
zestrzeleniem przez ZSRR w pobliżu
Swierdłowska (1 V 1960 r.)
amerykańskiego samolotu szpiegowskiego
U-2.

•

Na spotkaniu w Wiedniu
(3-4 VI 1961) Kennedy i
Chruszczow nie doszli
do porozumienia, a w
lipcu tego roku
Amerykanie zwiększyli
armię i rozpoczęli
przygotowania do
zorganizowania nowego
"mostu powietrznego". 

•

13 VIII 1961 r. rząd NRD
w porozumieniu z
państwami Układu
Warszawskiego
rozpoczął budowę muru
berlińskiego (o długości
45 km), który rozdzielił
zachodnią i wschodnią
część miasta.
Jednocześnie 120-km
murem oddzielono też
cały Berlin zachodni od
terytorium NRD. 

Berlin podzielony murem…

•

Jego mieszkańcy - chcąc
udać się do Berlina
wschodniego - musieli
okazywać
zachodnioberlińskie
dowody osobiste,
mieszkańcy NRD
natomiast mogli odwiedzić
Berlin zachodni tylko po
uzyskaniu odpowiedniego
zezwolenia. Mieszkańcy
RFN chcący odwiedzić
NRD (i odwrotnie) musieli
uzyskać odpowiednie wizy.
Doszło do definitywnego
podziału miasta. 

•

Mur berliński, symbol podziału

świata na dwa rywalizujące bloki,
spełnił swe zadanie –
powstrzymał przepływ ludzi
ze wschodu na zachód, a
ZSRR wzmocniło swą
kontrolę nad NRD.

Dziękujemy za uwagę ;)