Prawo cywilne. Pojęcie , źródła,

normy i przepisy prawa cywilnego

Gałąź prawa która reguluje stosunki
majątkowe oraz niektóre stosunki osobiste
pomiędzy równorzędnymi podmiotami-
stosunki cywilnoprawne.
W stosunkach cywilnoprawnych żadna ze
stron nie ma wobec drugiego podmiotu
uprawnień władczych.
Taki stosunek nadrzędności charakteryzuje
gałęzie prawa publicznego, jak np. .prawo
administracyjne.

Źródła prawa

cywilnego

• Kodeks cywilny
• Kodeks rodzinny i opiekuńczy
• kodeks morski
• Kodeks spółek handlowych
• U. o księgach wieczystych i hipotece
• U. o zastawie rejestrowym
• U. o własności lokali
• Prawo autorskie
• U. prawo własności przemysłowej
• U. o spółdzielniach mieszkaniowych
• Prawo wekslowe
• Prawo czekowe
• i inne.

Zasady współżycia społecznego.

Zwyczaje

• Zasady współżycia społecznego:

klauzula generalna : art. 5,56,
58§2,65§1,354 k.c.

• Zwyczaj: zaakceptowana w danym

środowisku, lub powszechnie praktyka
postępowania. Nie jest źródłem prawa,
lecz k.c. często odsyła do zwyczaju.

Normy i przepisy prawa

cywilnego

• Normy
Normy imperatywne, semiimperatywne, dyzpozytywne
 
• Przepisy
 
Definicje legalne: przepisy, które w sposób wiążący
określają sens używanych w akcie prawnym słów lub
zwrotów.
(oświadczenie woli art. 60 k.c.., warunek art. 89 k.c.
błąd istotny art. 84 § 2 k.c., pełnomocnictwo art.
96k.c.,zapis art. 968 k.c.)

Przepisy prawa cywilnego

• Przepisy odsyłające

Przepisy nakazujące przy ustalaniu treści danej normy,
uwzględniać przepis ustanawiający inna normę.
„stosuje się” ,, stosuje się odpowiednio”
( art. 33 (ind. 1) ułomne osoby prawne, art. 43 ochrona dóbr
osobistych osób prawnych, art.116 termin początkowy i końcowy)

• Fikcje prawne okoliczności jednej normy uważa się

równoważne z hipotezą innej normy

( art. 50 kc. : prawa związane z nieruchomością uważa się za jej
cz. Składowe, art.936 k.c. : przysposobiony dziedziczy jakby był
dzieckiem przysposabiającego) .

Przepisy prawa cywilnego

• Zwroty niedookreślone
Zwroty nieostre, których znaczenie precyzyjne w danym razie
ustala organ stosujący prawo
( zwykły zarząd art. 9 k.c.8 , należyta staranność art. 355 k.c.)
 
• Klauzule generalne: zwrot niedookreślony zawarty w

przepisie prawnym oznaczający pewne oceny funkcjonujące w
jakiejś grupie społecznej, do których odsyła ów przepis przez
nakaz uwzględniania ich przy ustalaniu stanu faktycznego
podpadającego pod daną normę.

(zasady współżycia społecznego lub dobrych obyczajów.,
społeczno-gospodarcze przeznaczenia prawa Art. 5, 140, 354
k.c.) 

Stosowanie prawa cywilnego  

1. Rozkład ciężaru dowodu: art. 6 k.c.
2. Domniemania: faktyczne i prawne
• Domniemanie faktyczne: (Praesumptio facti): wnioskowanie z faktu o

fakcie , w/g doświadczeń życiowych

• Domniemania prawne:( praesumptio iuris: wyznaczone normą

prawną nakazującą wiązać ze sobą dwie klasy faktów: : podstawę
domniemania z wnioskiem domniemania;

domniemanie co do faktu art. 9 k.c. ( dziecko urodziło się
żywe)
domniemanie co do prawa ( art. 197 udziały współwłaścicieli
są równe)
• domniemania wzruszalne, np. domniemanie dobrej wiary, art.7 k.c.

• niewzruszalne ,( kwalifikowane), np. domniemanie zgodności wpisu

księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym , art 3 ukw.

Prawo podmiotowe

Przyznana i zabezpieczona przez normę prawną sfera możności
postępowania w określony sposób: uprawnienia i odpowiadające im
obowiązki zabezpieczone przymusem państwowym.
 Rodzaje uprawnień:
Roszczenia: prawo do żądania konkretnego zachowania od
konkretnej osoby
Uprawnienia kształtujące: danemu podmiotowi przysługuje prawo
do zmiany lub zakończenia istniejącego stosunku prawnego przez
czynność prawną.
Zarzuty: uprawnienie polegające na odmowie spełnienia roszczeń,
np. zarzut przedawnienia, zarzut potrącenia)

Rodzaje praw podmiotowych:

 Bezwzględne i względne
• Akcesoryjne (umocnienie innych praw

podmiotowych) - hipoteka;

• Związane (prawa funkcjonalnie powiązane

-pr. wł i użytkowania wieczystego, 235 §2 k.c.)

• Majątkowe i niemajątkowe ( realizują interes

ekonomiczny lub osobisty)

• Przenaszalne i nieprzenaszalne

( dopuszczalność zmiany podmiotów tych
praw)- 254 k.c. niezbywalność użytkowania