Mnogie obrażenia ciała



Obrażenia ciał epidemiologia



USA:



60-70 mln urazów rocznie



150 tyś zgonów rocznie z powodu urazów



Śmiertelność pourazowa 50/100 tysięcy



 



Koszty leczenia ofiar wypadków drogowych
rocznie 20mln $



Roczne koszty leczenia wszystkich urazów
wynoszą 150 mln $



Polska:



3,5 mln obrażeń rocznie



zapadalność 100 MOC/100 tys.



śmiertelność pourazowa 75/100 tyś



codziennie z powodu urazów ginie 75 osób



 



W Polsce w wypadkach komunikacyjnych ginie rocznie 6 000
osób, rannych zostaje ok. 40000.



 



W Polsce w wypadkach komunikacyjnych ginie 12osób/ 100 wypadków.



W UE w wypadkach komunikacyjnych ginie 3,5 osoby/ 100 wypadków.



 



„Pandemia urazów najcięższa i najdroższa wojna współczesnego świata”



Polska:



Śmiertelność z powodu chorób układu

sercowo-naczyniowego 500/100 tys.



Śmiertelność z powodu nowotworów

200/100 tys.



Śmiertelność pourazowa 75/100 tys.



Urazy są najczęstszą przyczyną

zgonów u ludzi młodych do 40 roku
życia.



 



W Polsce z powodu urazów ludzie tracą

rocznie pół miliona lat życia, 300 tyś lat
pracy.

Uraz (trauma)



Nagłe, gwałtowne zadziałanie na organizm

czynnika zewnętrznego, który narusza
zdrowie i prowadzi do zmian fizycznych i
psychicznych.

 



Obrażenie- następstwo siły urazu;

następstwo siły sprawczej.

Uraz:



bezpośredni



pośredni

 

 
 

mechaniczny termiczny chemiczny

 

Uraz

Skojarzony



Mnogie obrażenia uszkadzają narządy

w co najmniej dwóch różnych
okolicach ciała przy czym każda z
osobna byłaby wskazaniem do leczenia
szpitalnego.

Przyczyny obrażeń ciała:



25% wypadki drogowe



25% agresja i autoagresja ludzka



25% upadki z wysokości



25% inne

 

Mnogie obrażenia ciała:



Przyczyną mnogich obrażeń ciała w 70%

są wypadki drogowe.



75% poszkodowanych w Polsce w

wypadkach drogowych to piesi.

Miejsca uszkodzeń w mnogich obrażeniach

ciała:



82% głowa



14% szyja



47% klatka piersiowa



21% brzuch



29% miednica



45% kończyny dolne



31% kończyny górne

 



Kierowca samochodu: klatka piersiowa +

brzuch

 



Motocyklista: głowa + kończyny

 



Upadek z wysokości: klatka piersiowa +

kręgosłup + kończyny

Mnogie obrażenia ciała
> Śmiertelność:



Polska 25%



Kraje rozwinięte 11%

> Kalectwo pourazowe:



Polska 25%



Kraje rozwinięte 15%

Priorytety postępowania okołourazowego
 
SCOOP & RUN



Szybki kwalifikowany transport do najbliższych właściwych
warunków szpitalnych



(+) szybkie dotarcie do warunków szpitalnych



(-) wydłużony czas stabilizacji parametrów funkcji życiowych

 
STAY & PLAY



Natychmiastowa stabilizacja



(+) szybsza poprawa parametrów życiowych



(-) opóźnienie specjalistycznego leczenia szpitalnego

 

Urazy tułowia

 urazy tępe SCOOP & RUN urazy

przenikające

 

Izolowany uraz głowy STAY & PLAY
 
 

Zespół obrażeń wielonarządowych

Etapy postępowania:



Szybka ocena sytuacji



Wstępna ocena kliniczna i resuscytacja



Wtórna ocena kliniczna i badanie wstępne



Postępowanie na miejscu zdarzenia

 



Szybka ocena sytuacji AMPLE

◦

Allergies-uczulenie

◦

Mediatiors- leki

◦

Post illeness- przebyte lub istniejące choroby,
ciąża

◦

Lost meal- ostatni posiłek

◦

Events preceding- okoliczności towarzyszące
zdarzeniu

Wstępna ocena kliniczna i resuscytacja



Airway



Breathing



Circulation



Dysfunction- krótka ocena neurologiczna



Exposition – rozebranie



D-E- 90 sek.

Nie odchylaj do tyłu głowy poszkodowanych w celu

udrożnienia dróg oddechowych

 



Wtórna ocena kliniczna i badanie

wstępne

Ponowne A-B-C-D
Badanie BTLS:

Badanie BTLS



Głowa: wyciek płynu/krwi z przewodu
słuchowego (złamanie podstawy czaszki), z
przewodów nosowych, objaw oczu szopa,
objaw Beatla (wybroczyny krwawe w okolicy
wyrostka sutkowatego), źrenica, szyja,
stopień wypełnienie żył szyjnych (odma
prężna, tamponada osierdzia, ostra
niewydolność prawokomorowa), położenie
tchawicy (poza linią środkową ciała świadczy
o przesunięciu narządów)



Postępowanie w urazie czaszkowo-

mózgowym:



przetaczamy tyle płynu by uzyskać

ciśnienie skurczowe nieco wyższe od 110 –
120



pozycja z uniesioną głową o 10-20

o



utrzymanie ciśnienie przepływu

w

naczyniach mózgowych

Badanie BTLS



Klatka piersiowa: czy jest stabilny

wymiar poprzeczny, strzałkowy (wiotka
klatka piersiowa) opukujemy i
osłuchujemy klatkę piersiową (odma,
tamponada, krwotoki)

Badanie BTLS



Brzuch: palpacyjnie szukamy miejsc

bolesnych, z obroną miejscową



Miednica: sprawdzamy stabilność



Kończyny: sprawdzamy osiowość

(złamania lub zwichnięcia) czy są ruch
czynne, dystalne czucie i tętno

Postępowanie na miejscu zdarzenia
ABCDE



F – zaopatrzenie złamań/ zwichnięć



M - monitoring



N- czynności pielęgnacyjne (opatrunki, pozycjonowanie)



O- tlen



PR- lek p/bólowy



S- stabilizacja



T – transport

  Zakres czynności które należy wykonać ale nie jest to

kolejność !!!



Główną przyczyną śmierci u chorych z

mnogimi obrażeniami ciała jest wstrząs
krwotoczny.

Krwotoki podział wg BTLS



Krwotok zewnętrzny dający się opanować



Krwotok zewnętrzny nie dający się

opanować



Krwotok wewnętrzny

Postępowanie w krwotoku zewnętrznym dającym

się opanować:

◦

pozycja na wznak

◦

100% tlenu

◦

„pakujemy i jedziemy”

◦

można wstępnie zastosować pneumatyczną odzież
przeciwwstrząsową

◦

zapewnić dostęp do żyły po drodze

bolus 20 cm

3

/ kg (krystaloid; płyn Ringera, sól

fizjologiczna); obwodowo, krótkie o dużej średnicy

zabezpieczyć przed utratą ciepła
 

Postępowanie w krwotoku zewnętrznym nie dającym się

opanować i w krwotoku wewnętrznym:



pozycja na wznak



100% tlenu



„pakujemy i jedziemy”



zapewnienie dostępu do żyły po drodze



podawanie płynu w celu utrzymania ciśnienia skurczowego krwi
90-100



użyj opaskę uciskowa w razie potrzeby



użycie pneumatycznej odzieży przeciwwstrząsowej nie jest
wskazane



zabezpieczenie przed utratą ciepła



powiadomienie oddziału docelowego

 



Główną przyczyną śmierci u chorych z

mnogimi obrażeniami ciała jest
wstrząs krwotoczny.

Urazy klatki piersiowej



Obrażenia klatki piersiowej stanowią 3-4%
wszystkich obrażeń ciała.



Obrażenia klatki piersiowej występują u 80%
zmarłych na miejscu wypadku z powodu urazów.



Obrażenia klatki piersiowej występują
najczęściej u mężczyzn w wieku ok. 50 lat



50% poszkodowanych z urazem klatki piersiowej
ma równocześnie obrażenia innych okolic ciała.



Najczęstszą przyczyną obrażeń klatki piersiowej
są wypadki niekomunikacyjne

Zagrożenie życia stwierdzane podczas

wstępnej oceny:



niedrożność dróg oddechowych



otwarta odma opłucnowa



odma wentylowa



rozległy krwiak opłucnej



klatka cepowata



tamponada serca

 

Urazy klatki piersiowej zagrożenia

życia w ocenie wtórnej w SOR:



stłuczenie płuca



stłuczenie mięśnia sercowego



rozerwanie tchawicy i oskrzeli



urazowe pęknięcie przełyku



rozerwanie przepony



rozerwanie tętnicy piersiowej

 



Niewydolność oddechowa:
Sytuacja, kiedy układ oddechowy jest
niezdolny do zapewnienia adekwatnej
wymiany O

2

i CO

2

między otoczeniem, a

tkankami

Niedrożność dróg oddechowych

◦

Spowodowana przez:



zapadnięty język u osoby nieprzytomnej lub
zalegające ciała obce- krew, wymiociny.



Odma opłucnowa - jest stanem, w

którym dochodzi do przedostania się
powietrza pomiędzy blaszki opłucnej.
Powietrze przedostaje się przez
uszkodzoną ścianę klatki piersiowej lub
poprzez uszkodzoną tkankę płucną. W
wyniku odmy płuca się zapadają,
zaburzona jest wymiana gazowa

Odma opłucnowa



Zamknięta - otwór, przez który przedostało się
powietrze zamyka się (może nie wymagać
interwencji)



otwarta - po urazie klatki piersiowej (ciśnienie w
opłucnej = ciśnieniu atmosferycznemu, płuco nie
może się rozprężyć)



wentylowa - powietrze dostaje się do opłucnej w
czasie wdechu, nie wydostaje się w czasie
wydechu, spadnięcie płuca, przesunięcie
śródpiersia w stronę zdrową, ucisk na serce i
duże naczynia, zmniejszenie rzutu, zatrzymanie
krążenia

Odma opłucnowa otwarta, zewnętrzna.

Odma opłucnowa - objawy



Nagła i szybko narastająca duszność



nadmierne wypełnienie żył szyjnych



odgłos opukowy, brak szmeru

pęcherzykowego po stronie odmy



tachykardia



rtg brak rysunku płucnego,

przesunięcie śródpiersia na stronę
zdrową

Odma preżna po stronie lewej

Odma opłucnowa obustronna, prężna
po stronie prawej

Odma podskórna

Odma prężna w TK

ODMA OPŁUCNOWA

Migotanie śródpiersia



Migotanie śródpiersia – naczynia żylne są okresowo
zamykane co utrudnia powrót krwi żylnej do serca.



Migotanie śródpiersia – najważniejszy mechanizm
w odmie otwartej i prężnej.

Na wdechu niższe ciśnienie po stronie zdrowej,

wyższe ciśnienie po stronie chorej.

Na wydechu wyższe ciśnienie po stronie zdrowej,

niższe ciśnienie po stronie chorej.

ODMA OPŁUCNOWA



Objętość wahadłowa powietrza



Objętość powietrza między płucem

zdrowym a chorym - spadek pO

2,

wzrost

pCO

2



Na wdechu powietrze z chorego płuca

przechodzi do zdrowego przez co zajmuje
miejsce na świeżą porcję tlenu, płuca są
mniej dotlenione.

Odma opłucnowa - postępowanie



Odmę wentylową (prężną) należy jak

najszybciej zamienić w odmę otwartą
(wkłuć igłę w II lub III międzyżebrzu).



Nie wolno podłączyć chorego z

podejrzeniem odmy do respiratora
przed jej odbarczeniem



wprowadzić dren do jamy opłucnej

i połączyć z układem ssącym (drenaż
czynny lub bierny)

Drenaż prawej jamy opłucnowej.

Odma opłucnowa - postępowanie



Drenaż bierny - dren do słoja z wodą,
ustawionego co najmniej 50 cm poniżej
klatki piersiowej



drenaż czynny - powietrze jest usuwane
czynnie,
jeżeli uzyska się rozprężenie płuca,
należy zacisnąć dren, wykonać rtg klatki
piersiowej. Jeśli płuco jest prawidłowo
rozprężone, dren można usunąć 12-24h
po zaciśnięciu drenu

Krwiak opłucnej



Krwiak opłucnej : obecność krwi w jamie
opłucnej;

- powstaje w wyniku uszkodzenia naczyń

międzyżebrowych ,miąższu płuca przez złamany
fragment żebra lub też w wyniku uszkodzenia
przez uraz otwarty(ranę) klatki piersiowej.
Ponieważ jama opłucnej może pomieścić dużą
ilość krwi ( 30%-40% objetnosci krwi krążącej) to
tego typu masywny krwiak opłucnej zdarza się po
urazowym uszkodzeniu serca lub dużych naczyń.

Krwiak opłucnej - postepowanie



RTG klatki piersiowej



TK klatki piersiowej



Drenaż jamy opłucnowej

Cepowata klatka piersiowa



Cieżkie uszkodzenie o charakterze
zmiażdżenia z uszkodzeniem ściany klatki
piersiowej z licznymi złamaniami żeber i
mostka



cały segment kostny traci łączność z resztą
rusztowania, staje się ruchomy w sposób
paradoksalny.



Zmniejsza się objętość oddechowa i
wentylacja staje się utrudniona.

Cepowata klatka piersiowa



zawsze należy wprowadzić dren do jamy

klatki piersiowej w celu jej zdrenowania



W wielu przypadkach konieczne jest

zastosowanie sztucznej wentylacji (z
dodatnim ciśnieniem).

Postępowanie w klatce cepowatej



Zapewnij drożność dróg oddechowych



100% tlenu



Możliwa intubacja



„Pakujemy i jedziemy”



Zapewnij dostęp do żyły po drodze



Monitoruj EKG



Powiadom SOR



stabilizacja wewnętrzna - respirator (po

drenażu klatki piersiowej)

Tamponada serca



Tamponada serca - stan nagłego

zagrożenia życia, w którym dochodzi do
przedostania się krwi do jamy osierdzia ,
powodującego utrudnienie napełniania
jam serca krwią podczas rozkurczu.



Tamponada serca może powstać nagle, na

przykład w wyniku rany kłutej, komplikacji
kardiochirurgicznych, pęknięcia ściany
serca.

Objawy tamponady

Triada Becka:



Nadmierne wypełnienie żył szyjnych

powierzchownych



Obniżenie ciśnienie tętniczego krwi



Stłumienie tonów serca

Postępowanie w tamponadzie
serca



Perikardiocenteza, czyli ewakuacja płynu

za pomocą nakłucia worka osierdziowego i
dzięki temu obniżenie ciśnienia
osierdziowego, a następnie leczenie
przyczyny tamponady pozwalają na
uratowanie życie.