FIZJOLOGICZNE ASPEKTY

KOLARSTWA SZOSOWEGO

Kolarstwo szosowe



Odmiana kolarstwa, dyscyplina polegająca na
ściganiu się na rowerach szosowych spełniających
normy UCI



Zawody obejmują wyścigi:



wieloetapowe- od 3 do 20 etapów
jednodniowych, o długości od 80 do maks. 270 km



jednoetapowe- o długości do 500km

Trening w kolarstwie szosowym



Rok kolarski w praktyce trwa od listopada do
listopada



Dzieli się na kilka okresów treningowych:

Okres wprowadzenia

Okres przygotowania ogólnego

Okres przygotowania specjalnego

Okres startowy

Okres roztrenowania

Rok kolarski- OKRES

WPROWADZENIA [listopad-

grudzień]



Badania lekarskie. Lekarz sportowy zleci wykonanie badań kontrolnych
(zazwyczaj EKG, rzadziej EKG wysiłkowe, podstawowe badania krwi i
moczu, badanie laryngologiczne, wizytę u stomatologa i okulisty).
Stwierdzi czy stan zdrowia przyszłego zawodnika kwalifikuje go do
uprawiania sportu, wyda orzeczenie, udzieli wskazówek i rad.



Sprzęt treningowy (serwis roweru i zakup potrzebnych części zamiennych),
odpowiedni zapas strojów kolarskich (uzupełnić braki w garderobie) oraz
odżywek – co zmniejszy ryzyko nieprzewidzianych problemów, defektów
itp., które mogłyby zaburzyć ciągłość treningu. Konieczny zakup –
pulsometru, umożliwiającego kontrolę treningu.



Badania wydolnościowe- dają obraz początkowego stanu „wytrenowania”.
Pozwoli ustalić progi metaboliczne, oraz strefy wysiłkowe, dzięki którym
będzie można planować i kontrolować treningi. Kolejne badania (w trakcie
sezonu) ukażą zmiany, pod wpływem zastosowanych ćwiczeń.



Kontakt z trenerem kolarstwa i przygotowanie planu treningowego. Trener
jako „druga” osoba jest w stanie wychwycić ewentualne błędy, których
zawodnik sam nie był by w stanie spostrzec.

Rok kolarski-OKRES

PRZYGOTOWANIA OGÓLNEGO

[styczeń-luty]

Plan działania:

• Rower. Treningi rowerowe 2-3 razy w tygodniu, nastawione głównie na wytrzymałość

(szosa) oraz technikę jazdy (w terenie).

• Siłownia. Trening siłowy kolarza, winien wzmacniać: mięśnie nóg, grzbietu, brzucha oraz

ramion. Stosować długie serie ćwiczeń (np. 30 sek. wysiłek/ 30 sek. odpoczynek -
rozwijające wytrzymałość siłową), ze średnim obciążeniem, angażujące wiele
stawów - ukierunkowane na rozwijanie dużych grup mięśniowych. Przerwy w wysiłku (po
między seriami powtórzeń), powinny zapełnić ćwiczenia rozciągające.

• Bieganie. Polecane zamiennie dla treningu rowerowego. Realizowane w postaci

marszobiegów, biegów terenowych itp. Do treningu trzeba przygotować buty biegowe
chroniące stopę i stawy. Biegać należy po nawierzchniach miękkich najlepiej ziemnych lub
trawiastych (np. leśne ścieżki).

• Basen. Pływanie wzmacnia całe ciało. Dzięki właściwościom środowiska wodnego, jest

idealnym treningiem mięśni oddechowych (aktywny wdech i wydech).

• Zespołowe gry sportowe. Ze względu na rywalizację, kontakt z przeciwnikiem oraz

dynamiczny charakter, dyscypliny halowe są ważną formą.

Rok kolarski-OKRES

PRZYGOTOWANIA SPECJALNEGO

[luty-marzec]

Podetap startowy, ukierunkowany na

wypełnienie jednostek treningowych jazdą
szosową o progresywnym natężeniu [3 razy
w tygodniu]

Np. PN 35km/h

ŚR 35km/h
NDZ 60km/h

Rok kolarski- OKRES STARTOWY

[marzec-październik]



Liczba startów wynosi ok 100-125 w roku
[raz na 3 dni], pokonując 11 000/16 000 km
w roku



Czas trwania ok 6 miesięcy, celem okresu
jest maksymalizacja wyników, w oparciu o
wcześniejsze przygotowanie

Rok kolarski - OKRES ROZTRENOWANIA [październik]



Celem okresu jest regeneracja sił,
wyleczenie kontuzji, wysiłek winien być
odmienny od specjalizacji



Należy doprowadzić do superkompensacji,
tak aby organizm odczuwał ogromną chęć
powrotu do kolejnego treningu

Fizjologia rozwoju wydolności aerobowej

1.

Kolarstwo szosowe należy do dyscyplin
wytrzymałościowych. Aby zawodnik mógł
uzyskać maksymalną moc [kolarze nierzadko
ponad 500W] oraz w czasie ją utrzymać jak
najdłużej, należy doprowadzić do optymalnego
rozwoju wydolności tlenowej.

Należy zatem uwzględnić kilka istotnych czynników:



Źródła energetyczne, z których organizm
wytwarza ATP, którego rozpad wiązania uwalnia
pewną ilość energii



Dostarczanie tlenu do mięśni



Efektywność i technikę

Źródła energetyczne

Podstawowe źródła energetyczne to:



Wolne kwasy tłuszczowe (intensywność
poniżej 70% VO

2

maks. Przy wysiłku

tlenowym)



Glikogen mięśniowy (gdy zwiększamy
intensywność w procesach beztlenowych;
zbędnym produktem jest wtedy LA, CO

2

)

Od wydajności- właściwości usuwania LA z

mięśni zależą możliwości zawodnika

Od czego zależą możliwości rozwoju wydolności

beztlenowej?



Od umiejętności zaburzania homeostazy w
możliwie najniższym stopniu, co za tym
idzie od właściwości tolerancji, kompensacji
powstałych zbędnych kwaśnych
metabolitów tj.: CO2, obniżone pH, LA,
amoniak, kreatyna.



Za utrzymanie równowagi kwasowo-
zasadowej głównie odpowiadają:



Właściwości buforujące krwi i tkanek



Płuca- usuwanie CO2



Nerki- usuwanie H i powstawanie H CO3

Jak sprawnie usuwać LA, CO

2

?



CO

2

- powstaje go ok. 440 l/24h; pod wpływem

anhydrazy węglanowej ulega przemianie w
kwas węglowy z udziałem anhydrazy
węglanowej ponownie rozpada się na CO2 i
wydalany jest przez płuca



LA- dysocjuje uwalniając H, co przyczynia się
do obniżenia pH, czyli zwiększenia ilości
wolnych jonów H

Duża prężność pCO

2

, obniżone pH

zmniejszają powinowactwo Hb do O

2

Obniżone pH- zwiększone stężenie H



Zwiększenie ilości wolnych jonów H
powoduje zaburzenia na poziomie komórki
mięśniowej- co skutkuje obniżoną siłą
skurczu mięśni, co za tym idzie
wytwarzaniem mniejszej mocy



Ponadto przyczynia się do zmęczenia
mięśni



obniżenie pH [↑H] - zmniejsza
powinowactwo Hb do tlenu; wzrost pH
[↓H]- zwiększa powinowactwo Hb do tlenu

Szybkość dostarczania O

2

do mięśni



Gdy brakuje tlenu organizm spala
węglowodany, których zbędnym produktem
jest LA.



Na podstawie pomiaru VO

2

max oceniamy

wydolność tlenową zawodnika



Im wyższa wartość VO

2

max uzyskana w

teście- zawodnik może wykonywać prace
przy wyższej intensywności

Normalny człowiek 30-45 ml/kg/min
Kolarz 70-90 ml/kg/min

Co wpływa na VO

2

max?

Pojemność płuc, ale sporo tlenu wydychamy z

powrotem

Jak zatem pobrać, przetransportować i wykorzystać

maksymalnie dużo tlenu?



Ilość RBC



Ilość Hb, Mb



Wysoki Ht

Doping- stosowanie EPO [wada zagęszczona krew-

zatory!!!]

Trening na wysokościach np. Kenijczycy 2000m.n.p.m.

[mniejsza ilość O2 wzmaga produkcję Hb- proces
adaptacji do warunków zewnętrznych]

Namioty tlenowe [mniejsze ciśnienie powietrza

stymuluje wyższe wysokości]

Wskaźniki wytrenowania kolarzy

szosowych – ekonomizacja!



VO2max – [Ht, Hb, RBC, pojemność płuc] 70-90
ml/kg/min



Potencjał energetyczny – WKT; glikogen mm



Tolerancja powstałych metabolitów np. LA
biorący udział w glukoneogenezie w wątrobie



Obniżone tętno spoczynkowe nawet poniżej 40
ud/min co spowodowane jest przerostem lewej
komory serca



Zwiększone tętno maksymalne np. 40minut
jazdy na rowerze tętno 200 ud/min; normalny
człowiek 160 ud/min i nie jest w stanie utrzymać
intensywności

Dziękuję za uwagę 

Piśmiennictwo:
Fizjologia człowieka w zarysie – W. Z.

Traczyk

Bioenergetyka i biochemia tlenowego

wysiłku fizycznego – J. Borkowski

Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego –

J. Górski