TAJEMNICA LEKARSKA
Sandra Cichon
Laura Jermak
„Cokolwiek bym podczas leczenia,
czy poza nim, z życia ujrzał,
czy usłyszał, czego nie należy
na zewnątrz rozgłaszać,
będę milczał,
zachowując to w tajemnicy”.
/HIPOKRATES/
Obowiązek zachowania
informacji o stanie
zdrowia pacjenta, jakie uzyskał
lekarz, pielęgniarka lub
położna w czasie wykonywania
zawodu medycznego.
Tajemnica Lekarska
Są nią objęte wiadomości o pacjencie i jego
otoczeniu, uzyskane przez lekarza w związku
z wykonywanymi czynnościami zawodowymi.
Przyklady:
wyniki przeprowadzonych badań,
diagnoza postawiona na ich podstawie.
metod leczenia
postępów w prowadzonej kuracji.
TAJEMNICA LEKARSKA
Tajemnica Lekarska
ASPEKTY
PRAWNE
1.
Europejska Konwencja Bioetyczna
2.
Konstytucja Rzeczpospolitej
Polskiej
3.
Ustawa o zawodach lekarza i
lekarza dentysty
4.
Kodeks Etyki Lekarskiej
Podstawowe Akty
Prawne:
Prawo do informacji o stanie zdrowia
-
wywodzone jest z szerszego prawa do poszanowania
życia prywatnego,
-w kontekście europejskim - wywodzone przede
wszystkim z Europejskiej Konwencji Praw
Człowieka.
Każdy ma prawo do poznania wszelkich
informacji o stanie swojego zdrowia.
Europejska Konwencja Bioetyczna:
Dopełniającym elementem prawa do
informacji o stanie zdrowia jest prawo do
bycia nie informowanym.
Możliwe są ograniczenia tego prawa :
w interesie samej osoby
w interesie innych osób
Europejska Konwencja
Bioetyczna:
Art. 47.
Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia
prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz
do decydowania o swoim życiu osobistym.
Art. 49.
Zapewnia się wolność i ochronę tajemnicy
komunikowania się. Ich ograniczenie może nastąpić
jedynie w przypadkach określonych w
ustawie i w sposób w niej określony.
Konstytucja RP:
Art. 51.
Nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do
ujawniania informacji dotyczących jego osoby.
Władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać
innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym
państwie prawnym.
Każdy ma prawo dostępu do dotyczących go urzędowych dokumentów i
zbiorów danych. Ograniczenie tego prawa może określić ustawa.
Każdy ma prawo do żądania sprostowania oraz usunięcia informacji
nieprawdziwych, niepełnych lub zebranych w sposób sprzeczny z
ustawą.
Zasady i tryb gromadzenia oraz udostępniania informacji określa
ustawa.
Konstytucja RP
Kodeks Etyki Lekarskiej
Art. 23.
Lekarz ma obowiązek zachowania tajemnicy
lekarskiej.
Śmierć chorego nie zwalnia z obowiązku
dochowania tajemnicy lekarskiej.
Kodeks Etyki Lekarskiej :
Art. 24.
Nie jest naruszeniem tajemnicy lekarskiej
przekazanie informacji o stanie zdrowia
pacjenta innemu lekarzowi, jeżeli jest to
niezbędne dla dalszego leczenia lub wydania
orzeczenia o stanie zdrowia pacjenta.
Kodeks Etyki Lekarskiej:
Art. 25.
Zwolnienie z zachowania tajemnicy lekarskiej może
nastąpić:
– gdy pacjent wyrazi na to zgodę,
– jeśli zachowanie tajemnicy w sposób istotny zagraża
zdrowiu lub życiu pacjenta lub innych osób,
– jeśli zobowiązują do tego przepisy prawa.
Kodeks Etyki Lekarskiej:
Art. 26.
Nie jest naruszeniem tajemnicy lekarskiej, jeśli po
przeprowadzeniu badania lekarskiego na zlecenie
upoważnionego z mocy prawa organu wynik badania
zostanie przekazany zleceniodawcy; nieodzownym
warunkiem jest jednak, aby lekarz przed rozpoczęciem
badania poinformował o tym osobę, która ma być zbadana.
Wszelkie informacje, które nie są konieczne dla uzasadnienia
wniosków wynikających z badania, powinny być nadal
objęte tajemnicą lekarską.
Kodeks Etyki Lekarskiej:
Art. 27.
Lekarz ma prawo do ujawnienia zauważonych
faktów zagrożenia zdrowia lub życia w
wyniku łamania praw człowieka.
Kodeks Etyki Lekarskiej:
Art. 28.
Lekarz powinien czuwać nad tym, by osoby asystujące lub
pomagające mu w pracy przestrzegały tajemnicy
zawodowej.
Dopuszczenie ich do tajemnicy powinno obejmować
wyłącznie informacje w zakresie niezbędnym do
prawidłowego wykonywania ich czynności zawodowych.
Lekarz musi czuwać nad prawidłowym prowadzeniem
dokumentacji lekarskiej oraz zabezpieczeniem przed jej
ujawnieniem.
Kodeks Etyki Lekarskiej:
Nieprzestrzeganie tajemnicy lekarskiej
wiąże się
z konsekwencjami karnymi takimi jak:
ograniczenie prawa do wykonywana zawodu
czasowe odebranie prawa do wykonywania
zawodu
tak stanowią inne ustawy;
pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyrażają na to
zgodę;
zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo
dla życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób;
badanie lekarskie zostało przeprowadzone na żądanie
uprawnionych na podstawie odrębnych ustaw organów
i instytucji;
Lekarz jest zwolniony z obowiązku dochowania tajemnicy lekarskiej, gdy:
zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych
informacji o pacjencie związanych z udzielaniem
świadczeń zdrowotnych innemu lekarzowi lub
uprawnionym osobom uczestniczącym w udzielaniu
tych świadczeń;
jest to niezbędne do praktycznej nauki zawodów
medycznych;
jest to niezbędne do celów naukowych.
Lekarz jest zwolniony z obowiązku dochowania
tajemnicy lekarskiej, gdy:
Tajemnica Lekarska
ASPEKTY
ETYCZNE
zawarte są w przepisie ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o
zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Lekarz jest obowiązany pouczyć pacjenta, osobę sprawującą
prawną opiekę, o środkach służących zapobieganiu
przeniesieniu zakażenia na inne osoby oraz o ewentualnym
obowiązku poddania się badaniom sanitarno-
epidemiologicznym.
Lekarz ma obowiązek w ciągu 24 godzin od rozpoznania lub
podejrzenia, zgłoszenia tego faktu państwowemu lub
wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu.
Wyjątki od obowiązku
dochowania tajemnicy lekarskiej
Postuluje się, by pacjent udzielił informacji o swej
chorobie wszelkim osobom, które mogą być przez
niego narażone na zakażenie, a zatem:
personelowi medycznemu
(np. przy okazji wizyty u dentysty)
rodzinie (zwłaszcza współmałżonkowi).
Tajemnica lekarska a AIDS
W myśl artykułu 41 ustawy osoba
zakażona
HIV lub chora na AIDS może zastrzec
swoje
dane umożliwiające jego identyfikację.
Zachowanie tajemnicy lekarskiej
w przypadku AIDS
Zaleca się przekazanie zainteresowanemu
informacji o jego chorobach wrodzonych, jednakże
uwzględniając stopień możliwości przyjęcia ich
przez zainteresowanego i przewidując
psychologiczne konsekwencje ujawnienia mu tej
informacji.
Tajemnica lekarska a badania genetyczne
Zgodnie z art.50 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie
zdrowia psychicznego:
Lekarz psychiatria jest obowiązany do zachowania w tajemnicy
wszystkiego, o czym poweźmie wiadomość w związku z
wykonywaniem czynności wynikających z ustawy.
Lekarz jest również zwolniony w stosunku do lekarza sprawującego
opiekę nad osobą z zaburzeniami psychicznymi, właściwych
organów administracji rządowej lub samorządowej, co do
okoliczności, których ujawnienie jest niezbędne do wykonywanie
zadań z zakresu pomocy społecznej.
Ustawa o ochronie zdrowia
psychicznego
Osoby obowiązane do zachowania tajemnicy zawodowej, a
więc i lekarze, mogą odmówić zeznań co do okoliczności, na
które rozciąga się ten obowiązek, chyba że sąd lub prokurator
zwolni je od obowiązku zachowania tajemnicy lekarskiej.
Osoby obowiązane do zachowania tajemnicy lekarskiej mogą
być przesłuchane co do faktów objętych tą tajemnicą tylko
wtedy, gdy jest to niezbędne dla dobra wymiaru
sprawiedliwości a okoliczność nie może być ustalona na
podstawie innego dowodu.
Tajemnica w postępowaniu karnym
Lekarz nie ma obowiązku informować organ
o ewentualnym przyznaniu się
oskarżonego, a organ nie ma prawa żądać
od lekarza takich informacji.
Tajemnica lekarska w postępowaniu
karnym
Głównym motywem zachowywania tajemnicy
lekarskiej jest wzgląd na godność osoby ludzkiej
i wynikające z niej konsekwencje.
Śmierć chorego nie zwalnia lekarza z obowiązku
dochowania tajemnicy lekarskiej.
Zachowanie tajemnicy lekarskiej po śmierci
pacjenta
Dziękujemy za uwagę !
Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach
lekarza i lekarza dentysty
Kodeks etyki lekarskiej
M. Safjan – Problemy prawne tajemnicy
lekarskiej
I. Bernatek-Zaguła – Prawo pacjenta w Polsce
do informacji medycznej
Bibliografia