NEUROTYCZNA OSOBOWOŚĆ

WG KAREN HORNEY

KAREN HORNEY

Niemiecka psychoanalityk i psychiatra najbardziej
popularna przedstawicielka koncepcji
psychodynamicznych, współtwórczyni
neopsychoanalizy.
Od 1932 pracownik Instytutu Psychoanalitycznego w
Berlinie. Później wyemigrowała do USA.
Współzałożycielka Amerykańskiego Instytutu
Psychoanalitycznego.
W swoich pracach podkreślała społeczno-kulturowe
uwarunkowania rozwoju osobowości i zaburzeń,
dystansując się wobec biologizmu koncepcji Freuda.
Jej najsłynniejsze dzieło to Neurotyczna osobowość
naszych czasów (1937).

NEUROTYK – człowiek
znerwicowany, nerwowy,
posiadający pewną sztywność
reakcji, rozbieżność między
tym, co się ma a tym co chce
osiągnąć

CECHY OSOBOWOŚCI
NEUROTYCZNEJ:

• zależność od aprobaty,
• brak poczucia bezpieczeństwa,
• samopotwierdzenie,
• niezdolność planowania,
• agresja,
• zaburzenia związane ze sferą

seksualną.

NERWICA - jest zaburzeniem
psychicznym, charakteryzującym się
występowaniem lęków i środków
obronnych stosowanych przeciwko tym
lękom oraz poszukiwaniu rozwiązań
kompromisowych w powstających
sytuacjach konfliktowych.

LĘK PODSTAWOWY -
najczęściej pochodzi z
okresu dzieciństwa i
jest motorem
wszystkich nerwic

CZTERY GŁÓWNE TYPY
UCIECZKI PRZED LĘKIEM:

• Racjonalizacja - najlepiej pozwala wytłumaczyć przed

sobą chęć unikania odpowiedzialności. Polega na
zamianie lęku w racjonalny strach.

• Zaprzeczenie istnienia lęku, wymazanie go ze

świadomości.

• Odurzanie się - można czynić to świadomie: alkohol,

narkotyki; albo mniej świadomie - odurzanie się seksem,
pracą, itp.

• Unikanie - najbardziej skrajny sposób to unikanie

wszelkich sytuacji, myśli, czy uczuć, mogących wywołać
lek.

WYPIERANIE WROGOŚCI:
• to „udawanie”, że wszystko jest w porządku i powstrzymywanie

się od walki, gdy powinniśmy walczyć, czy przynajmniej
mamy ochotę walczyć,

• wyparcie jest najszybszą drogą do uspokojenia siebie. Ale nie

zawsze najszybsza droga jest najlepsza. Jeśli wrogość zostanie
wyparta, jednostka jej sobie nie uświadamia, co nie znaczy, że
zostaje zniesiona.

RZUTOWANIE I PROJEKCJA skutki wypierania wrogości mogą być
dostatecznie silne, aby wzbudzić lęk. Jednak niezabezpieczony,
tlący się w głębi afekt, domaga się, aby się go pozbyć. Jednak
prawdziwe ujście - złość, jest zablokowane. W takich sytuacjach
jednostka „udaje”, że źródło niebezpiecznych impulsów nie tkwi w
niej, ale w kimś lub czymś znajdującym się poza nią.

WROGOŚĆ prowadzi do powstawania lęku. Ale proces ten
zachodzi też w drugą stronę: jeśli lęk wynika z poczucia
zagrożenia, łatwo powstaje reakcja obronna w postaci wrogości.

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE
NA POWSTWANIE
NERWIC:

BEZRADNO

ŚĆ

BEZRADNO

ŚĆ

MIŁOŚĆ

MIŁOŚĆ

POCZUCIE

WINY

POCZUCIE

WINY

STRACH

STRACH

4 SPOSOBY OBRONY PRZED
LĘKIEM PODSTAWOWYM

1. miłość,
2. uległość,
3. władza,
4. wycofywanie się.

MIŁOŚĆ

 Zdobycie miłości, nie jest dla
neurotyka dodatkowym źródłem
siły, szczęścia, czy przyjemności,
ale koniecznością życiową.
Jest to różnica pomiędzy: „chcę
być kochany”, a „muszę być
kochany”

LĘK

POTRZEBA MIŁOŚCI

ODTRĄCENIE

WROGOŚĆ

WYPARCIE WROGOŚCI

WZROST LĘKU

WZROST POTRZEBY
BEZPIECZEŃSTWA

SPOSOBY ZDOBYWANIA MIŁOŚCI

• szantaż,
• litość,
• apelowanie do poczucia

sprawiedliwości,

• groźby.

ROLA SEKSU W
NEUROTYCZNEJ
POTRZEBIE MIŁOŚCI

Karen Horney polemizuje z teorią Freuda
mówiącą, że to libido ma wpływ na
kurczowe trzymanie się innych ludzi, gdyż
według niej istnieje wiele innych zjawisk,
będących w rzeczywistości objawem
złożonych układów neurotycznych,
głównie neurotycznej potrzebie miłości,
których nie można sprowadzić tylko do
popędu seksualnego, lub jego sublimacji.

WŁADZA, PRESTIŻ, POSIADANIE

W przypadku zdrowego człowieka poczucie
siły, powstaje np. wskutek uświadomienia
sobie przez daną osobę własnej wyższości
nad innymi w zakresie czy to zręczności
fizycznej czy umysłowej, bądź ogólnej
dojrzałości. Dążenie do władzy może wiązać
się z grupą czy sytuacją rodzinną, zawodową
lub polityczną, przekonaniami religijnymi czy
naukowymi, natomiast neurotyczne dążenie
do władzy zrodzone jest z lęku, nienawiści i
poczucia niższości. Czyli normalne dążenie
do władzy wynika z siły, a neurotyczne ze
słabości.

NEUROTYCZNE
WSPÓŁZAWODNICTWO

Neurotyk porównuje się z wszystkimi
ludźmi, nawet z tymi którzy nie są jego
rywalami, nie walczą o osiągnięcie
wspólnego lub podobnego celu. Chce on
utrwalić w sobie poczucie wyjątkowości i
unikalności. Może to mieć wpływ np. na
wybór partnera. Osoba o neurotycznej
osobowości może dążyć do znalezienia
partnera będącego gorszym od siebie na
wielu płaszczyznach, aby mieć poczucie
bycia lepszym.

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!