Lobbing w Unii

Europejskiej

Komitet Ekonomiczno-

Społeczny

• We wczesnym etapie integracji – w

latach

50.

i

60.,

jedynym

oficjalnym

i

instytucjonalnym

przedstawicielem

grup interesów we Wspólnotach był
Komitet Ekonomiczno-Społeczny.

• Skupiał on reprezentantów z różnych

dziedzin

i sektorów

takich

jak:

pracodawcy,

związki

zawodowe,

ekolodzy, itp.

Traktat z Maastricht

• Dopiero Traktat z Maastricht zdefiniował zasady

współpracy organizacji lobbingowych z organami
i instytucjami wspólnotowymi.

• Według art. 245 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej

Komisja Europejska jest uprawniona i zobowiązana
do kontaktowania się nie tylko z rządami i
podległymi im urzędami, lecz także z grupami
interesów.

• Z kolei wg art. 229 ust.2 Komisja zobowiązana jest

do utrzymywania kontaktów z organizacjami
międzynarodowymi, w tym z międzynarodowymi
grupami interesów.

Komisja Europejska

• W większości systemów demokratycznych

głównym obiektem działalności lobbystów są
parlamenty. W Unii Europejskiej jest inaczej.

• Ze względu na uprawnienia wykonawcze

i legislacyjne Komisji Europejskiej, to ona jest
najatrakcyjniejszą instytucją dla lobbystów.

• Na pracach Komisji skupia się uwaga kilku

tysięcy

lobbystów,

a

wokół

budynków

poszczególnych Dyrekcji Generalnych mieści
się kilkadziesiąt biur organizacji lobbingowych.

Etapy procesu

uchwalania uchwał

W procesie uchwalania uchwał przez Komisję
można wyróżnić kilka etapów, które w różnym
stopniu mogą być poddawane lobbingowi.
• Pierwszy etap – techniczny - ma miejsce

na poziomie urzędników średniego szczebla,
przygotowujących wstępny projekt przy
współudziale ekspertów z jednego z kilkuset
istniejących przy Komisji komitetów.

• Etap merytoryczny,
• Etap polityczny.

Możliwości lobbingu

w poszczególnych etapach

•

Etap techniczny i merytoryczny uzgodnień nie
jest ograniczony czasowo i może trwać dowolnie
długo.

•

Etap polityczny podejmowania przez Komisję
ostatecznej decyzji jest zwykle ograniczony do
jednego, lub co najwyżej kilku tygodni.

•

Jest to bardzo istotna wiedza z punktu widzenia
grup lobbingowych, gdyż wynika z niej, że
w przypadku podjęcia działań dopiero w ostatniej
fazie, szanse powodzenia są prawie żadne, ze
względu na zbyt krótki czas do dyspozycji.

Procedury podejmowania

decyzji

Uchwały Komisji mogą zapadać w trojaki sposób:
• w normalnej ustnej procedurze,
• w tzw. trybie kurendy, czyli procedurze

obiegowej polegającej na tym, że Sekretariat
Generalny

kieruje

projekty

uchwał

do

poszczególnych

komisarzy,

którzy

mogą

zgłaszać do nich swoje opinie i uwagi,

• w procedurze delegacji, która polega na tym, że

Komisja

umocowuje

komisarzy

do

podejmowania w jej imieniu ściśle oznaczonych
decyzji.

Bottom-up lobbing

• Najczęściej

stosowaną

procedurą

podejmowania decyzji przez Komisję jest
procedura

delegacji

(w ok. ¾ wszystkich przypadków).

• Na poziomie komisarzy decyzje mają charakter

polityczny i bardzo ogólny, jest to ostatni etap
ich podejmowania w Komisji.

• Dlatego działania lobbystów skupiają się raczej

na niższym poziomie biur administracyjnych
Komisji. Zjawisko to określa się mianem
bottom-up lobbing.

Białe i Zielone Księgi

• Często Komisja chce dać możliwość

wyrażenia swojej opinii nie tylko
stałym partnerom wchodzącym w
skład poszczególnych wspomnianych
komitetów, ale szerzej rozumianym
grupom interesów.

• W tym celu publikowane są tzw. Białe

i

Zielone

Księgi

zawierające

informacje

o omawianych

w

poszczególnych

dyrekcjach

sprawach.

Stanowisko Komisji wobec

lobbingu

• Komisja stoi na stanowisku zachowania jak

najbardziej jawnego i otwartego charakteru
swoich relacji z grupami interesu i ze względu
na to nie zamierza w jakikolwiek sposób
ograniczać dostępu do swoich budynków. Nie
wprowadza też żadnego systemu akredytacji.

• Komisja dokonała podziału grup interesu na

dwa rodzaje:

– organizacje

niekomercyjne:

stowarzyszenia,

federacje europejskie i międzynarodowe,

– organizacje komercyjne: doradcy prawni, agencje

public relations, konsultanci.

• Komisja

sama

nie

opracowała

żadnych

szczególnych

zasad

dotyczących

lobbingu

i lobbystów, zachęca natomiast
samych lobbystów do dobrowolnego
opracowania

pewnego

kodeksu

postępowania, który obejmowałby
elementy zalecane przez Komisję.

Zalecenia Komisji - tzw. kryteria minimalne

• Prezentacji publicznej – grupy interesu nie

powinny fałszywie się przedstawiać w celu
wprowadzenia w błąd klientów lub urzędników.

• Zachowania – powinny swoim zachowaniem

prezentować

najwyższe

profesjonalne

normy,

unikać konfliktów interesów, ujawniać w kontaktach
z Komisją w imieniu jakiego klienta występują i
niezatrudniać do swoich prac urzędników Komisji.

• Rozpowszechniania informacji pochodzących

od Komisji – Komisja zaleca nierozpowszechnianie
informacji mylących, wprowadzających w błąd, a
także zaleca aby nie zdobywać informacji za
pomocą

środków

nieuczciwych.

Apeluje

też

o nieodstępowanie dokumentów Komisji w celu
odniesienia korzyści finansowych.

• Organizacji – Komisja zachęca grupy interesów do

dobrowolnego zrzeszania się w ramach organizacji
zawodowych.

Parlament Europejski

• W myśl przepisu 156 Parlamentarnych

Przepisów Procedury, każdy obywatel Unii
ma prawo przedstawiać indywidualnie lub
wspólnie z innymi osobami, pisemne
petycje do Parlamentu.

• W ostatnich 15 latach odnotowano

gwałtowny wzrost liczby takich petycji
(ponad tysiąc rocznie). Większość z nich to
petycje zbiorowe wykorzystywane jako
skuteczne narzędzie lobbingu.

Raport Galle’a

Raport

Marca

Galle’a

dotyczący

wprowadzenia kodeksu postępowania i
publicznego

rejestru

lobbystów

akredytowanych

przy

Parlamencie

precyzuje

pojęcie

lobbysty,

jako

„każdego, kto działa w imieniu
strony trzeciej i broni interesów
tej

strony

w

kontaktach

z Parlamentem

Europejskim

i

innymi

instytucjami

wspólnotowymi”.

Zasady dotyczące reprezentacji

interesów w Parlamencie

• utworzenie publicznego rejestru lobbystów,
• opracowanie kodeksu postępowania, który będzie

zatwierdzony przez Parlament,

• przyznanie

zarejestrowanym

lobbystom

następujących przywilejów:

– rocznej, odnawialnej przepustki dającej wstęp do

publicznych budynków,

– dostępu

do

publicznych

spotkań

komitetów

parlamentarnych,

– dostępu do biblioteki,
– udostępniania publikowanych przez Parlament dokumentów

„po kosztach”,

• ustalanie przez Parlament sankcji na wniosek Biura po

konsultacji z komitetami Parlamentu.

Członkowie Parlamentu

zobowiązani są do:

• składania szczegółowych deklaracji na

temat swojej zawodowej aktywności wraz
z listą osób trzecich, od których otrzymują
jakąkolwiek pomoc na swoją działalność,

• nieprzyjmowania podarunków, honorariów

czy innych korzyści w zamian za
głosowanie zgodnie z intencją darczyńcy,

• rejestrowania podarunków (o wartości

powyżej 600 €).

Dlaczego lobbing środowisk

przemysłowych często bywa nieskuteczny

Komentarze ankietowanych parlamentarzystów

%

odpowied

zi

Lobbyści nie wiedzą w jaki sposób komunikować się
z parlamentarzystami

16

Nie docierają do właściwego parlamentarzysty

17

Dostarczają zbyt ogólnych informacji nie koncentrujących
się na kluczowych kwestiach

19

Dostarczają informację w niewłaściwym czasie

16

Dostarczają informacji stronniczych, nienaukowych
i nieadekwatnych

32

Przyczyny drugorzędne

nieskutecznego lobbingu

Komentarze ankietowanych parlamentarzystów % odpowiedzi

Lobbyści nie są osobiście zaangażowani

56

Dostarczają informację jednostronną

28

Nie dostarczają pełnej informacji

54

Są zbyt agresywni i emocjonalni

13

Najbardziej, zdaniem parlamentarzystów,

istotne i wiarygodne źródła informacji

Źródło informacji

% odpowiedzi

Własny personel

39

Własne badania

21

Prasa

15

Lobbyści

12

Koledzy

5

Inne

8

W jakich dziedzinach, według parlamentarzystów

prowadzony lobbing jest najskuteczniejszy

Dziedzina

% pytanych

Środowisko

24

Przemysł chemiczny

16

Żywność

13

Energia

12

Kosmetyki

8

Biotechnologie

7

Prawa zwierząt

5

Sektor farmaceutyczny

4

Prawa człowieka

4

Sektor elektroniczny

3

Pomoc humanitarna

3

Kwestie Trzeciego Świata

3