„NOWE WYCHOWANIE”

POCZĄTKÓW XX WIEKU.

NOWE WYCHOWANIE:

• zmierzało do przebudowy „ starej szkoły”

poprzez odnowę treści i metod
kształcenia oraz wychowania;

• występowało przeciwko rygoryzmowi,

przesadnemu intelektualizmowi oraz
dydaktycznemu formalizowaniu tej szkoły;

• domagało się usytuowania dziecka w

centrum procesu kształcenia i
wychowania.

ZARZUTY WYSUWANE PRZEZ NOWĄ SZKOŁĘ WOBEC SZKOŁY

HERBERTOWSKIEJ:

• „ Starą herbertowską szkołę cechował intelektualizm,

uniwersalizm oraz wrogi stosunek do indywidualności dziecka.

• cały jej wysiłek zmierzał do logiczno- formalnego wykształcenia

uczniów, do wyrobienia w nich ścisłego i jasnego myślenia.

• nie troszczyła się o wszechstronny rozwój osobowości, o

kształcenie uczuć, woli i charakteru moralnego.

• nie uwzględniała również indywidualności uczniów, wszystkich

szablowano według jednej miary.

• zależało jej bowiem, aby przygotować swoich wychowanków do

lojalnego i słusznego wypełniania obowiązków, aniżeli do
samodzielnej indywidualnej pracy.

• była szkołą pełna zakazów, nakazów, za przekroczenie których

surowo karała; niesprzyjająca swobodnej czynności dziecka.

• metody były nastawione na przekazywanie uczniom gotowych

wiadomości do zapamiętania oraz ich późniejszych reprodukcji.

HASŁA NOWEGO WYCHOWANIA:

• uczeń w centrum dydaktycznych i wychowawczych

poczynań szkoły;

• aktywność oraz samodzielność myślenia i działania

dzieci i młodzieży jako dyrektywy naczelne pracy
nauczyciela;

• plany i programy nauczania budowane przy udziale

uczniów- w sensie nawiązania do ich zainteresowań
oraz potrzeb poznawczych, a nie narzucanie im z
zewnątrz w gotowej i niepodlegającej aktualizacji
postaci;

• „ rozluźnienie” sztywnych ram klasowo- lekcyjnych

systemu nauczania.

• żywiołową i niezwykle ostrą krytykę tradycyjnej szkoły, a

nawet szerzej- dotychczasowego systemu
zinstytucjonalizowanej edukacji;

• próbę oparcia pracy szkoły na zdobyczach

eksperymentalnej psychologii i pedagogiki;

• próbę przewartościowania zastanego przez jego

twórców sposobu interpretacji celów, treści, zasad,
metod, form organizacyjnych oraz środków pracy
dydaktyczno-wychowawczej prowadzonej przez szkołę
oraz w szkole.

• Nowe wychowanie nie zdobyło w skali masowej

przebudować tradycyjnej szkoły ani w okresie swojego
rozkwitu, tzn. przed i po pierwszej wojnie światowej, ani
po roku1945. Faktem jest, że przyczyniła się do
ujawnienia licznych wad szkoły tradycyjnej, wskazywało
wiele kierunków i sposoby ich usuwania.

NOWA SZKOŁA POWINNA:

• czynić dziecko ośrodkiem programów i metod szkolnych;
• zastąpić „dyscyplinę zewnętrzną”, opartą na strachu,

„dyscypliną wewnętrzną”;

• rozwijać funkcje intelektualne i moralne, a nie napychać

głów uczniów mnóstwem wiadomości bez związku z życiem;

• być czynna, aktywna, tzn. pobudzać dzieci do aktywności

poprzez zabawę.

• dbać o ścisły związek z życiem, które czeka uczniów po

opuszczeniu szkoły;

• sprawiać, aby nauczyciel był dla wychowanków bardziej

współpracownikiem niż nauczającym.

• stawać się „szkołą na miarę”, uwzględniając indywidualne

możliwości, potrzeby poznawcze i zainteresowania uczniów;

• poświęcać szczególną uwagę jednostkom uzdolnionym;

WKŁAD NOWEGO WYCHOWANIA W

PRZEBUDOWĘ SZKOŁY TRADYCYJNEJ:

• Owidiusz Decroly
• Maria Monterssori
• Adolphe Ferriere
• Edouard Claparede
• Georg Kerschensteiner
• Rudolf Steiner
• Janusz Korczak
• Maria Grzegorzewska

Ellen Key

• Przedstawicielka naturalizmu

pedagogicznego, opowiadała
się za tzw. nowym
wychowaniem. Swoje poglądy
i wizje przedstawiła w książce
"Stulecie dziecka", którą
wydała w 1900 roku.

• Realizatorami swojego

"testamentu
pedagogicznego" uczyniła
rodziców. To im właśnie
zadedykowała książkę,
układając następujące motto:
Rodzicom, którzy wierzą, że
w nowym stuleciu nowego
człowieka stworzą.

Poglądy Ellen Key na

wychowanie

• Ellen Key była szczególnie wrażliwa

na los dziecka, które jest najbardziej
bezbronne wobec pogarszających się
warunków.

• „Stulecie dziecka” wydane w 1900

roku stanowi najpełniejsze
rozwinięcie jej poglądów
pedagogicznych.

Wychowanie dziecka w

pierwszych latach życia

• Wszelkie nieszczęścia, które przyniósł

kapitalizm mogą zmienić się, o tyle, o
ile zmieni się natura ludzka.

• Wychowanie powinno stać się

naczelnym zadaniem społeczeństwa
(prawo, instytucje społeczne).

• Należy zacząć od odpowiedniego

przygotowania rodziców.

Wychowanie dziecka w

pierwszych latach życia

• Dla dobro dziecka, należy

zagwarantować optymalny pod
względem fizycznym i
moralnym dobór małżonków,
wprowadzić obowiązek
pedagogicznego kształcenia matek
oraz zapewnić im w okresie
wychowania dzieci egzystencję na
koszt społeczeństwa.

Wychowanie dziecka w

pierwszych latach życia

• W okresie przedszkolnym

wychowanie powinno odbywać się
wyłącznie w domu.

• Dom, rodzina ma zapewnić dziecku

odpowiednie środowisko i atmosferę,
pełną dobroci i przyjaźni.

• Wszelkie kary cielesne muszą być

wyeliminowane, a napomnienia
ograniczone do minimum.

Wychowanie dziecka w

pierwszych latach życia

• Za wszelkie przekroczenia powinna spotykać

dziecko kara naturalna.

• Za kłamstwo umyślne- należy okazać dziecku

zdziwienie, zawód i brak zaufania.

• Rodzina ma być przykładem dla dziecka, rozwijać

w nim podobne cechy.

• Nie należy stawiać zbyt wysokich wymagań, za

zbytnio ingerować w rozwój dziecka. Należy
darzyć szacunkiem prace dziecka.

• Postępowanie to przygotowuje dziecko do

rozpoczęcia nauki w szkole.

Kształcenia dziecka

• Ellen Key krytycznie odnosiła się do

szkół tradycyjnych. Zarzucała im nie
rozpoznawanie indywidualnych cech
dziecka, brak podejścia
indywidualnego do dziecka.

• Ideałem była szkółka domowa w

kółku dobrze dobranych kolegów.

Szkółka domowa

• Zapewniała dziecku indywidualność i rozwój

bez jakiegokolwiek przymusu.

• Pozwoliła dziecku rosnąć w środowisku

naturalnym, nie sztucznym.

• Dziecko uczyło się rzeczy niezbędnych dla

przygotowania do życia. Uwalnia dziecko od
opanowywania olbrzymiego materiału
nauczania.

• Chroni dziecko m. in. przed wpływem „opinii

publicznej”, tyranii starszych kolegów,
ośmieszeniem, równomiernej karności.

Szkółka domowa

Wymagania minimalne stawiane każdemu dziecku to:
• biegłość w czytaniu,
• umiejętność pisania obiema rękami,
• umiejętność rysowania prostych przedmiotów,
• znajomość pisma,
• cztery proste działania arytmetyczne i ułamki dziesiętne,
• geografia tylko tyle, aby dziecko orientowało się na mapie
i tabeli czasu,
• język angielski- dziecko przygotowuje się do wzrastających

kontaktów z szerokim światem,

• umiejętności w robieniu pończoch, przyszywaniu guzików, wbijaniu

gwoździ.

„Szkoła przyszłości”

• Po zdobyciu ogólnej, podstawowej wiedzy,

dziecko przechodzi do „szkoły przyszłości”
przeznaczonej dla wszystkich,
organizującej wykształcenie ogólne
według planu odmiennego dla każdego
ucznia.

• Podział materiału nauczania na partie

ogólnie obowiązujące i partie dowolnie
dobierane przez każde dziecko- różnorakie
tempo nauczania.

Wizja Ellen Key- budynek

szkoły

• Budynek nie będzie posiadał klas, tylko

rozmaite sale obficie zaopatrzone w materiały
do nauczania różnych przedmiotów.

• Pokoje do pracy.
• Największą i najpiękniejszą bibliotekę szkolną.
• Budynek będzie otoczony wielkim ogrodem do

prac i rzemiosła, dzieci same będą sadzić w
nim kwiaty.

• Boisko do gier i tańców, do gimnastyki

naturalnej.

Cztery zasady wymarzonej

szkoły Ellen Key:

1) Samodzielna praca uczniów- nauczyciel

pełni rolę wspierającego ucznia,
pomagającego w doborze książek,
materiałów itp.

Zniesione odrabianie zadań domowych.
Wiedzę ucznia sprawdza się poprzez

swobodne rozmowy na łonie natury o
człowieku, przeszłości i przyszłości, nie
poprzez egzaminy.

2)Maksymalny kontakt ucznia z

rzeczywistością we wszystkich fazach
nauczania

3) Zasada koncentracji nauczania

wokół określonych przedmiotów w
pewnych okresach czasu- np. zimą
odbywały się zajęcia z matematyki,
wiosną i jesienią studiowano
przyrodę na łonie natury.