Chrześcijanin wobec państwa

CHRZEŚCIJANIN

WOBEC PAŃSTWA

O. Waldemar Polczyk OFM

Prudnik, 20 września 2013

Bóg sam uwalnia naród z niewoli Egipskiej. Mojżesz

przedstawicielem Boga.

Pan mówił: «Dosyć napatrzyłem się na udrękę ludu

mego  w  Egipcie  i  nasłuchałem  się  narzekań  jego  na
ciemięzców,  znam  więc  jego  uciemiężenie.  8
Zstąpiłem, aby go wyrwać z ręki Egiptu i wyprowadzić
z  tej  ziemi  do  ziemi  żyznej  i  przestronnej,  do  ziemi,
która  opływa  w  mleko  i  miód

, na miejsce

Kananejczyka

, Chetyty, Amoryty, Peryzzyty, Chiwwity

i  Jebusyty.  9  Teraz  oto  doszło  wołanie  Izraelitów  do
Mnie, bo też naocznie przekonałem się o cierpieniach,
jakie  im  zadają  Egipcjanie.  10  Idź  przeto  teraz,  oto
posyłam  cię  do  faraona,  i  wyprowadź  mój  lud,
Izraelitów, z Egiptu».  (Wj 3,7-10).

Sędziowie Charyzmatyczni przywódcy,

wskazania przez Pana.

Izraelici popełniali to, co złe w oczach Pana.

Zapominali o Panu, Bogu swoim, a służyli
Baalom i Aszerom. 8 I znów zapłonął gniew
Pana przeciw Izraelowi. Wydał więc ich w ręce
Kuszan-Riszeataima, króla Aram-Naharaim

przeto Izraelici służyli mu przez osiem lat. 9
Wołali więc Izraelici do Pana i Pan sprawił, że
powstał wśród Izraelitów wybawiciel, który ich
wyswobodził - Otniel, syn Kenaza, młodszego
brata Kaleba. 10 Był nad nim duch Pana

, i on

sprawował sądy nad Izraelem (Sdz 3,7-10).

Instytucja Monarchii.

Tradycja Deuteronomistyczna i prorocy przeciwko

monarchii.

Ochozjasz

, syn Achaba, objął władzę w Samarii w

siedemnastym roku [panowania] Jozafata, króla
judzkiego, i królował w Izraelu dwa lata. 53 Czynił to,
co jest złe w oczach Pańskich, bo poszedł drogą
swego ojca i drogą swej matki oraz drogą Jeroboama,
syna Nebata, który doprowadził Izraela do grzechu.
54 Poszedł bowiem na służbę Baala i oddawał mu
pokłon, czym rozdrażnił Pana, Boga Izraela, zupełnie
tak, jak uczynił jego ojciec.

(1Krl 22,52-54).

Przychylna monarchii tradycja

kapłańska (Jahwistyczna).

Dawid i Salomon troszczą się o

kult.

Cyrus Wielki pokonuje Babilonię następnie tron obejmuje

Dariusz. Wtedy pojawia się Aleksander Macedoński. 332-
324 (10 lat) podbija cały ówczesny świat. Nie wyznaczył
następcy,  a  jego  imperium  nie  przetrwało  jego  śmierci.
Jego  generałowie  dzielą  między  siebie  jego  zdobycze.
Władzę  obejmują  Seleucydes  na  północy  i  Ptolomeusz
na  południu  (Egipt).  Żydzi  znajdują  się  pod  władza
Ptolomeuszy,  później  znajdą  się  pod  panowaniem
potomków Seleucydesa, pogan. Rodzi się ruch oporu, na
czele

którego

staje

rodzina

Machabeuszy.

Najsłynniejszym z nich jest Juda Machabeusz. Wybucha
powstanie w 167 i trwa do 161r, za panowanie Antiocha
IV Epifanesa. Rodzi się królestwo Izraela, które szczyt
potęgi osiągnie za Aleksandra Jamneusza w latach 103-
76. W 76r na scenę wkracza cesarstwo Rzymskie.

Jezus wobec władzy świeckiej.
Posłuszeństwo:

1 W owym czasie wyszło rozporządzenie Cezara

Augusta

, żeby przeprowadzić spis ludności w całym

państwie. 2 Pierwszy ten spis odbył się wówczas,
gdy wielkorządcą Syrii był Kwiryniusz

. 3 Wybierali

się więc wszyscy, aby się dać zapisać, każdy do
swego miasta. 4 Udał się także Józef z Galilei, z
miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego,
zwanego Betlejem, ponieważ pochodził z domu i
rodu Dawida, 5 żeby się dać zapisać z poślubioną
sobie Maryją, która była brzemienna (Łk 2,1-5).

Gdy przyszli do Kafarnaum, przystąpili do Piotra

poborcy dwudrachmy

z zapytaniem: «Wasz

Nauczyciel

nie

płaci

dwudrachmy?»

Odpowiedział:  «Owszem».  Gdy  wszedł  do  domu,
Jezus  uprzedził  go,  mówiąc:  «Szymonie,  jak  ci  się
zdaje?  Od  kogo  królowie  ziemscy  pobierają  daniny
lub podatki? Od synów swoich czy od obcych

?» 26

Gdy  powiedział:  «Od  obcych»,  Jezus  mu  rzekł:  «A
zatem synowie są wolni. 27 żebyśmy jednak nie dali
im  powodu  do  zgorszenia,  idź  nad  jezioro  i  zarzuć
wędkę!  Weź  pierwszą  rybę,  którą  wyciągniesz,  i
otwórz jej pyszczek: znajdziesz statera. Weź go i daj
im za Mnie i za siebie! (Mt 17,24-27).

A Jezus przywołał ich do siebie i rzekł do

nich:  «Wiecie,  że  ci,  którzy  uchodzą  za
władców narodów, uciskają je, a ich wielcy
dają  im  odczuć  swą  władzę.  43  Nie  tak
będzie  między  wami.  Lecz  kto  by  między
wami  chciał  się  stać  wielkim,  niech  będzie
sługą  waszym.  44  A  kto  by  chciał  być
pierwszym  między  wami,  niech  będzie
niewolnikiem  wszystkich.  45  Bo  i  Syn
Człowieczy  nie  przyszedł,  aby  Mu  służono,
lecz  żeby  służyć  i  dać  swoje  życie  na  okup
za

wielu».

(Mk 10,42-45).

Lecz On rzekł do nich: «Królowie
narodów panują nad nimi, a ich
władcy

przyjmują

nazwę

dobroczyńców. 26 Wy zaś nie tak
[macie

postępować].

Lecz

największy między wami niech
będzie

jak

najmłodszy,

przełożony jak sługa!(Łk 22,25-26).

1 Wówczas przemówił Jezus do tłumów i do swych

uczniów tymi słowami: 2 «Na katedrze

Mojżesza

zasiedli uczeni w Piśmie i faryzeusze. 3 Czyńcie więc i
zachowujcie wszystko, co wam polecą

, lecz uczynków

ich nie naśladujcie. Mówią bowiem, ale sami nie
czynią. 4 Wiążą ciężary wielkie i nie do uniesienia i
kładą je ludziom na ramiona, lecz sami palcem ruszyć
ich nie chcą. 5 Wszystkie swe uczynki spełniają w tym
celu, żeby się ludziom pokazać. Rozszerzają swoje
filakterie i wydłużają frędzle u płaszczów. 6 Lubią
zaszczytne miejsca na ucztach i pierwsze krzesła w
synagogach. 7 Chcą, by ich pozdrawiano na rynkach i
żeby ludzie nazywali ich Rabbi

(Mt 23,1-7).

Wtedy faryzeusze odeszli i naradzali się, jak by podchwycić

Go w mowie. 16 Posłali więc do Niego swych uczniów
razem ze zwolennikami Heroda, aby Mu powiedzieli:
«Nauczycielu, wiemy, że jesteś prawdomówny i drogi Bożej
w prawdzie nauczasz. Na nikim Ci też nie zależy, bo nie
oglądasz się na osobę ludzką. 17 Powiedz nam więc, jak Ci
się zdaje? Czy wolno płacić podatek Cezarowi, czy nie?» 18
Jezus przejrzał ich przewrotność i rzekł: «Czemu Mnie
wystawiacie na próbę, obłudnicy? 19 Pokażcie Mi monetę
podatkową!» Przynieśli Mu denara. 20 On ich zapytał: «Czyj
jest ten obraz i napis?» 21 Odpowiedzieli: «Cezara».
Wówczas rzekł do nich: «Oddajcie więc Cezarowi to, co
należy do Cezara, a Bogu to, co należy do Boga». 22 Gdy
to usłyszeli, zmieszali się i zostawiwszy Go, odeszli.
(Mt 22,15-22).

Kościół i państwo w NT.
Sprzeciw wobec Sanhedrynu (władzy

religijnej)

Trzeba bardziej słuchać Boga niż ludzi

- odpowiedział Piotr i Apostołowie.
(Dz 5,29).



1 Każdy niech będzie poddany władzom, sprawującym rządy nad
innymi. Nie ma bowiem władzy, która by nie pochodziła od Boga, a te,
które są, zostały ustanowione przez Boga. 2 Kto więc przeciwstawia
się władzy - przeciwstawia się porządkowi Bożemu. Ci zaś, którzy się
przeciwstawili, ściągną na siebie wyrok potępienia. 3 Albowiem
rządzący nie są postrachem dla uczynku dobrego, ale dla złego. A
chcesz nie bać się władzy? Czyń dobrze, a otrzymasz od niej
pochwałę. 4 Jest ona bowiem dla ciebie narzędziem Boga,
[prowadzącym] ku dobremu. Jeżeli jednak czynisz źle, lękaj się, bo nie
na próżno nosi miecz. Jest bowiem narzędziem Boga do wymierzenia
sprawiedliwej kary

temu, który czyni źle. 5 Należy więc jej się poddać

nie tylko ze względu na karę, ale ze względu na sumienie. 6 Z tego
samego też powodu płacicie podatki. Bo ci, którzy się tym zajmują, z
woli Boga pełnią swój urząd. 7 Oddajcie każdemu to, mu się należy:
komu podatek - podatek, komu cło - cło, komu uległość - uległość,
komu cześć - cześć.

(Rz 13,1-5).

Bądźcie poddani każdej ludzkiej zwierzchności ze

względu  na  Pana:  czy  to  królowi  jako  mającemu
władzę, 14 czy to namiestnikom jako przez niego
posłanym  celem  karania  złoczyńców,  udzielania
zaś pochwały tym, którzy dobrze czynią. 15 Taka
bowiem  jest  wola  Boża,  abyście  przez  dobre
uczynki  zmusili  do  milczenia  niewiedzę  ludzi
głupich. 16 Jak ludzie wolni [postępujcie], nie jak
ci,  dla  których  wolność  jest  usprawiedliwieniem
zła,  ale  jak  niewolnicy  Boga.  17  Wszystkich
szanujcie, braci miłujcie, Boga się bójcie, czcijcie
króla!
  (1Pt 2,13-14).



temu, który czyni źle. 5 Należy więc jej się poddać



1 Zalecam więc przede wszystkim, by prośby,
modlitwy, wspólne błagania, dziękczynienia
odprawiane były za wszystkich ludzi: 2 za
królów i za wszystkich sprawujących władze,
abyśmy mogli prowadzić życie ciche i
spokojne z całą pobożnością i godnością. 3
Jest to bowiem rzecz dobra i miła w oczach
Zbawiciela naszego, Boga, 4 który pragnie, by
wszyscy ludzie zostali zbawieni i doszli do
poznania prawdy

(1Tm 2,1-4).

1 I ujrzałem Bestię wychodzącą z morza,

mającą dziesięć rogów i siedem głów,
a na rogach jej dziesięć diademów,
a na jej głowach imiona bluźniercze

(Ap 13,1).

Potem dano jej wszcząć walkę ze świętymi

i zwyciężyć ich

i dano jej władzę nad każdym szczepem, ludem,
językiem i narodem.
8 Wszyscy mieszkańcy ziemi będą oddawać pokłon
władcy

każdy, którego imię nie jest zapisane od założenia
świata w księdze życia zabitego Baranka.

(Ap 13,7-8).

Stosunek Chrześcijan do służby

wojskowej.

Dystans spowodowany zachowaniem

żołnierzy.

Celsus (178) powszechne przyjęcie

chrześcijaństwa

uczyniłoby

cesarstwo bezbronnym.

Przykłady pozytywne:
Pytali go też i żołnierze: «A my, co

mamy czynić?» On im odpowiadał:
«Nad nikim się nie znęcajcie i
nikogo

nie

uciskajcie,

lecz

poprzestawajcie na swoim żołdzie».

(Łk 3,14).

Gdy Jezus wszedł do Kafarnaum, zwrócił się do Niego

setnik  i  prosił  Go,  mówiąc:  "Panie,  sługa  mój  leży  w
domu  sparaliżowany  i  bardzo  cierpi".  Rzekł  mu  Jezus:
"Przyjdę  i  uzdrowię  go".  Lecz  setnik  odpowiedział:
"Panie,  nie  jestem  godzien,  abyś  wszedł  pod  dach  mój,
ale  powiedz  tylko  słowo,  a  sługa  mój  odzyska  zdrowie.
Bo i ja, choć podlegam władzy, mam pod sobą żołnierzy.
Mówię  temu:  «Idź»,  a  idzie;  drugiemu  «Chodź  tu»,  a
przychodzi;  a  słudze:  «Zrób  to»,  a  robi".  Gdy  Jezus  to
usłyszał,  zdziwił  się  i  rzekł  do  tych,  którzy  szli  za  Nim:
"Zaprawdę,  powiadam  wam:  U  nikogo  w  Izraelu  nie
znalazłem tak wielkiej wiary. Lecz powiadam wam: Wielu
przyjdzie  ze  Wschodu  i  Zachodu  i  zasiądą  do  stołu  z
Abrahamem,  Izaakiem  i  Jakubem  w  królestwie
niebieskim". (Mt 8, 5-11)

Większość Chrześcijan nie potępiała

wojny jako takiej.

Por. 2Sm 11,1:
Na początku roku, gdy królowie

zwykli wychodzić na wojnę.

Chrześcijaństwo religią państwową.

313 (Konstantyn, Edykt Mediolański).

Potwierdzenie edykty Galeriusza
(311r),

kończącego

prześladowania.

Teodozjusz I (27.2.380r). Dekret De

fide

catholica

ogłoszeniu

Chrześcijaństwa religią państwową.

Model wschodni

zatarcie różnicy między wymiarem

politycznym a religijnym. Władca
rządzi  państwem,  wymagającym
istnienia  jednego  zwierzchnika,
już  nie  boga,  ale  najbliższemu
Bogu naśladowcy Jego władzy.

Tradycja zachodnia

dualizm

Dwie

są

mianowicie,

dostojny

cesarzu, frodzaje władzy, którymi
się ten świat rządzi: święta powaga
biskupów

oraz

zwierzchność

cesarska (Papież Gelazy do cesarza
Anastazjusza, 494r).

Spór między Kościołem a Państwem.
Wkrótce po ukazaniu się dekretu o obsadzaniu

stanowisk kościelnych przedstawiciele Episkopatu
uważali za swój obowiązek złożyć w jego
przedmiocie formalny protest. Dziś protestuje
cały Episkopat Polski. W poczuciu apostolskiego
naszego powołania, oświadczamy, w sposób
najbardziej stanowczy i uroczysty, że
wymienionego dekretu, jako sprzecznego z
Konstytucją Rzeczypospolitej Ludowej i
naruszającego prawa Boże i kościelne, nie
możemy uznać za prawomocny i wiążący. "Więcej
trzeba słuchać Boga niż ludzi". 8.5.1953r.

Państwo prawa.

Pismo św. nie zastępuje kodeksu

praw narodów; chrześcijanie żyją
wg zasad wiary i przestrzegają
praw swojego kraju.

Kościół koegzystuje ze współczesnym

światem.

Prawo Kościelne nie działa pod

sankcją prawa świeckiego.

Prawo świeckie nie może naruszać

prawa

godności

osoby

oraz

istotnego porządku małżeństwa i
rodziny.

Nowoczesne państwo nie ma prawa

czynić z ateizmu lub religii kmoncepcji
politycznej.  Trzymając  się  z  dala  od
wszelkiego  fanatyzmu  i  skrajnego
sekularyzmu,  państwo  musi  stwarzać
spokojny klimat społeczny i adekwatne
prawodawstwo,  aby  każda  osoba  i
każda  wspólnota  religijna  mogła  żyć
bez  ograniczeń  w  swojej  wierze,  a
także wyrażać ją w życiu publicznym.

Kościół i demokracja.
Kościół docenia demokrację jako system, który

zapewnia udział obywateli w decyzjach
politycznych

rządzonym

gwarantuje

możliwość

wyboru

oraz

kontrolowania

własnych rządów, a także - kiedy należy to
uczynić - zastępowania ich w sposób pokojowy
innymi

. Nie może zaś demokracja sprzyjać

powstawaniu  wąskich  grup  kierowniczych,
które  dla  własnych  partykularnych  korzyści
albo  dla  celów  ideologicznych  przywłaszczają
sobie władzę w państwie.  (CA V,46).

Sam podstawowy sens istnienia

państwa jako wspólnoty politycznej
polega

tym,

że

całe

społeczeństwo, które je tworzy — w
danym wypadku odnośny naród —
staje się niejako panem i władcą
swoich własnych losów (RH 17).

Otóż żaden człowiek nie może posiadać w

sobie,  ani  sam  ze  siebie  pierwiastka,
pozwalającego mu tego rodzaju więzami
skrępować  sumienie  i  wolną  wolę
innych. Jeden Bóg, wszechrzeczy twórca
i prawodawca, posiada podobną władzę,
ci  więc,  którzy  ją  wykonują,  muszą  ją
mieć  udzieloną  sobie  przez  Boga  i  w
Jego  imieniu  ją  sprawować (Leon  XIII,
Diuturnum Illud 13).

Nie ma bowiem władzy, która by nie pochodziła od

Boga, (Rz 13,1).

Dzięki mnie królowie panują,

słusznie wyrokują urzędnicy (Prz 8,15).

bo od Pana otrzymaliście władzę,

od Najwyższego panowanie:
On zbada uczynki wasze i zamysły wasze
rozsądzi.
4 Będąc bowiem sługami Jego królestwa, nie
sądziliście uczciwie
aniście prawa nie przestrzegali,
aniście poszli za wolą Boga,
(Mdr 6,3-4).

Władza pochodzi od Boga, stwórcy

natury ludzkiej. Bóg pragnąc
społecznej natury ludzkiej, stwarza
władzę.

Kościół nie wypowiada się na temat

natury sprawowania władzy
(monarchia, demokracja).

Jednostki

rezygnacja

części

wolności

rzecz

władcy.

Document Outline