PSYCHOTERAPIA

Mgr Anna Rogowska

1. UDZIAŁ PSYCHOLOGII W

ROZWIĄZYWANIU PROBLEMÓW

ZDROWIA SOMATYCZNEGO

TROCHĘ HISTORII

Pierwsze wzmianki o udziale psychologii w

problematyce zdrowia i choroby znajdujemy na samym

początku XX w

W 1911 odbyło się sypozjum poświęcone znaczeniu

psychologii w medycynie

Dynamiczny rozwój badań dot. Psychospołecznych

aspektów choroby, a później również zdrowia datuje się

od lat 40tych

PSYCHOLOGIA KLINICZNA

W POLSCE

PSYCHOLOGIA KLINICZNA W POLSCE ZAWSZE BYŁA

POWIAZANA Z MEDYCYNA.

WPŁYW POLITYKI I IDEOLOGII NA PSYCHOLOGIE,

NAJTRUDNIEJSZE LATA 1950 – 1956

ASYSTENCI PSYCHIATRYCZNI, ZAKAZ STOSOWANIA

METOD TESTOWYCH, STOSOWANIE EKSPERYMENTU
KLINICZNEGO, CO POSREDNIO PRZYCZYNIŁO SIE DO
ROZWOJU NEUROPSYCHOLOGII W POLSCE.

BO,

„

PSYCHOLOGIA MA DŁUGA

PRZESZŁOSC, ALE KRÓTKA

HISTORIE”

HERMAN EBBINGHAUS (1908 – 1973)JEDEN Z

PIERWSZYCH PSYCHOLOGÓW EKSPERYMENTALNYCH

ZMIANA CHARAKTERU

CHORÓB

I POWODY ZGONÓW

NA PRZESTRZENI XX WIEKU.



W pierwszej połowie wieku choroby
zakaźne (epidemie), infekcje przewodu
pokarmowego, ciężkie postacie grypy,
gruźlica



W drugiej połowie wieku choroby
cywilizacyjne
układ krążenia, nowotwory, udary

mózgu, wypadki, inne choroby krążenia

OGROMNY POSTEP

WIEDZY MEDYCZNEJ

NOWE METODY



Diagnostyczne i terapeutyczne
ratujące życie



Wzrost technizacji, biurokracji,
dehumanizacji medycyny

SZERSZY DOSTEP DO WIEDZY

PSYCHOLOGICZNEJ I MEDYCZNEJ

Wzrasta tendecja do samodzielnej

i aktywnej postawy wobec

własnych problemów zdrowotnych

Preferowanie partnerskiej relacji

LEKARZ- PACJENT

PSYCHOANALITYCZNE

TRADYCJE MEDYCYNY

PSYCHOSOMATYCZNEJ

Nawiązanie do teorii Freuda



Teoria nieświadomych konfliktów wewnętrznych-
wykorzystana do wyjaśnienia niektórych chorób
organicznych



Określone traumatyczne doświadczenia, przeżyte we
wczesnym dzieciństwie, prowadzą do powstania
wewnętrznych konfliktów, a te są przyczyną określonej
choroby



Zab. fazy oralnej- niewłaściwy trening w zakresie
karmienia niemowlęcia- prowadzi do wrzodów żołądka



Wrzody dwunastnicy- zbyt rygorystyczne wychowanie
i silnie dominujący rodzice



Astma- wczesna separacja dziecka od matki



Śmierć rodziców, rozwód, niepowodzenie w okresie
wczesnoszkolnym-choroba wieńcowa

FRANZ ALEXANDER,

PSYCHIATRA I

PSYCHOANALITYK

(1948)

Koncepcja powstawania chorób:



Specyficzna konstelacja cech osobowości,
które związane są z nieświadomymi
konfliktami, powstałymi w okresie dzieciństwa



Sytuacja, która wystąpiła bezpośrednio przed
zachorowaniem, a która reaktywuje stary
konflikt



Konstytucjonalna słabość określonego narządu

POTOCZNIE

Rozmowa odbyta z życzliwą osobą,

udzielania rad

Pocieszanie

Uspokajanie

Dodawanie otuchy

Złagodzenie trudności

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

11

SZEROKO

Dziedzina kultury

Najogólniejsze pytania o naturę

ludzką

O zdrowie i chorobę

Koncentruje się na indywidualnym

człowieku, który cierpi i szuka
pomocy

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

12

ZNACZENIE WĘŻSZE

UZNAWANE PRZEZ

PSYCHOTERAPEUTÓW

Specjalistyczna metoda leczenia,

polegająca na intencjonalnym

stosowaniu zaprogramowanych

oddziaływań psychologicznych,

wykorzystująca wiedzę

teoretyczną i umiejętności

psychoterapeuty w procesie

niesienia pomocy

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

13

PSYCHOTERAPIA

Kto może zostać?

zgodnie ze standardami European

Association for Psychotherapy, należy
ukończyć studia wyższe (szczególnie w
naukach

humanistycznych

lub

społecznych), a następnie przejść co
najmniej

4-letnie

szkolenie

w

określonym podejściu terapeutycznym

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

14

PSYCHOTERAPIA

Ponadto przed uzyskaniem certyfikatu należy przez co najmniej 4

lata uprawiać psychoterapię oraz zdać egzamin certyfikacyjny w

stowarzyszeniu odpowiedzialnym za szkolenie.

Psychoterapeuta powinien znać różne podejścia terapeutyczne,

psychopatologię, mieć znajomość prawa dotyczącego psychoterapii

i norm etycznych swojego zawodu. Niezbędna jest również

przynależność do psychoterapeutycznego stowarzyszenia

zawodowego.

Zgodnie ze standardami Europejskiego Towarzystwa Psychoterapii, a

także wielu innych renomowanych towarzystw

psychoterapeutycznych, psychoterapeuta po uzyskaniu certyfikatu

powinien nadal się kształcić. Oprócz stałej pracy

psychoterapeutycznej, by móc przedłużyć certyfikat, musi co 5 lat

udokumentować określoną ilość godzin uczestnictwa w superwizji,

szkoleniach czy konferencjach. Służy to stałej aktualizacji jego

wiedzy i umiejętności.

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

15

PSYCHOTERAPIA

Obecnie w Polsce tytuł

psychoterapeuty nie jest prawnie

chroniony, a gabinet psychoterapii

otworzyć może każdy, więc pod tą

nazwą może działać zarówno bardzo

kompetentny, choć nieposiadający

certyfikatu, ale spełniający europejskie

wymogi psychoterapeuta, jak i

hochsztapler.

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

16

GŁÓWNY CEL

PSYCHOTERAPII

Rozwój osobowości,

zdrowie psychiczne

usuwanie objawów chorobowych

pacjenta

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

17

SZKOŁY

PSYCHOTERAPEUTYCZNE

Psychoterapia powstała na początku XX

wieku, za jej twórcę uznaje się
wiedeńskiego

lekarza

Zygmunta

Freuda. W czasie stu lat rozwoju
powstały różne nurty teoretyczne
opisujące proces psychoterapii i co za
tym idzie różne podejścia do jej
uprawiania.

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

18

SZKOŁY

PSYCHOTERAPEUTYCZNE

Podejście behawioralno-poznawcze

Podejście psychoanalityczne/psychodynamic

zne

Podejście humanistyczne

Podejście systemowe

Podejście eklektyczne/integracyjne

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

19

SZKOŁY

PSYCHOTERAPEUTYCZNE

Terapia krótkoterminowa

Terapia długoterminowa

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

20

ZASTOSOWANIE

PSYCHOTERAPIA stosowana jest u

chorych,

których

zaburzenia

są

ewidentnie

uwarunkowane

psychospołecznie i u których takie
leczenie jest wskazane zgodnie ze
współczesną wiedzą o psychopatologii
–

a

więc

np.

w

zaburzeniach

nerwicowych, niektórych psychozach,
zaburzeniach osobowości itp.

LECZENIE

PRZYCZYNOWE

PSYCHOTERAPIA

jest

leczeniem

przyczynowym, mogącym doprowadzić
do

usunięcia

okoliczności

powodujących aktualnie powstawanie
zaburzeń funkcjonowania jednostki.

INNE ODDZIAŁYWANIA

Inne

rodzaje

oddziaływań

psychospołecznych, również nazywane

„psychoterapią”

i

będące

różnymi

sposobami pomagania ludziom – zarówno

chorym na różne choroby (np. chroniczny

ból, stany terminalne, kalectwo itd.), jak i

zdrowym

osobom,

np.

pragnącym

zintensyfikować swój rozwój, zwiększyć

umiejętności społeczne itp. to POMOC

PSYCHOLOGICZNA

WSTĘPNA DIAGNOZA

Diagnoza – ciągły proces (rozumienie i

rejestrowanie zmian)



Czy należy podejmować psychoterapię?



Jaką strategię przyjąć?

3 elementy:



Źródło zaburzeń



Rodzaj zaburzeń



Rodzaj motywacji

PRZYCZYNY PODEJMOWANIA

PSYCHOTERAPII

Przeżywane cierpienie



Objawy



Zaburzenia codziennego
funkcjonowania



Nieudane życie rodzinne



Problemy w relacjach z innymi ludźmi

PODSTAWOWE FORMY

Psychoterapia „indywidualna”



Psychoterapeuta spotyka się z jednym
pacjentem kilka razy w tygodniu, na
ogół jeden do pięciu razy, przez 20
minut do 1 godziny

PODSTAWOWE FORMY

Psychoterapia w małych grupach

„grupowa”



7 do 12 osób spotykających się na ogół
od jednego do pięciu razy w tygodniu



Spotkania trwają zwykle od 1 do 1,5
godziny



Grupy zamknięte i otwarte



Dynamika grupy

PODSTAWOWE FORMY

Psychoterapia w grupie rodzinnej



Leczenie pacjenta poprzez oddziaływanie na
relacje między członkami rodziny



Zajmowane pozycje w rodzinie



Sposoby komunikacji

WARUNKI

Leczenie ambulatoryjne

Oddziały dzienne

Oddziały całodobowe

METODY

PSYCHOTERAPII

Zależne od celów

Krótkoterminowa – do kilkunastu sesji

Średnioterminowa

Długoterminowa – od 100 do kilkuset

sesji

Maratony

TECHNIKI

Dialog (interwencje) – stymulacja i

ukierunkowanie procesu

Psychodrama

Pantomima

Muzykoterapia

Psychorysunek

Hipnoza

Relaksacja

PSYCHOANALIZA

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

32

PSYCHOANALIZA

Twórca Sigmund Freud

Podstawa id ego i superego

Nieświadomość

Popędy

Wgląd

Praca z :
-Przeniesienie,
- opór,
- przeciwprzeniesienie

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

33

PRZENIESIENIE

to rzutowanie na terapeutę obrazu innej osoby,

najczęściej tzw. osoby znaczącej z dzieciństwa. Jest to

więc rodzaj "widzenia w kimś kogoś innego".

Innymi słowy przeniesienie to aktualizacja podczas

terapii dziecięcych pragnień, fantazji i nastawień

wobec pierwotnego obiektu (matki, ojca). 

jest w większej części nieświadome i ujawnia się

bardziej subtelnie. Tak więc pacjent na ogół nie ma

pojęcia, że uruchomiły się w nim dziecięce pragnienia i

że w relacji z terapeutą odgrywa coś, co zostało w nim

"zaprogramowane" w jego dzieciństwie. 

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

34

OPÓR

wewnętrzna siła przeciwdziałająca postępowi w
psychoterapii, zmianie pacjenta, a także wszystko to,
co zawarte jest w słowach czy działaniach, które
utrudniają pacjentowi dostęp do nieświadomości

Przywiązuje się szczególną wagę do tych tematów, o
których pacjent nie chce mówić

Celem psychoanalizy jest przełamywanie oporów,
konfrontowanie

pacjenta

z

tymi

przykrymi myślami, pragnieniami i  doznaniami.

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

35

PRZECIWPRZENIESIENIE

nieświadomą reakcję analityka na

prezentowane przez pacjenta

przeniesienie

jest ono źródłem ważnych informacji o

wewnętrznym świecie pacjenta

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

36

PSYCHOANALIZA

Obecnie celem psychoanalizy jest

działanie w dwu płaszczyznach:

uświadomienie materiału

nieświadomego,

zanalizowanie i przepracowanie obron.

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

37

PSYCHOANALIZA

ORTODOKSYJNA

najlepsze wyniki leczenia w przypadku nerwic,

gorsze w przypadku pacjentów z zaburzeniami z

pogranicza nerwicy i psychozy.

Technika Freuda została wynaleziona z myślą o

nerwicach. Chcąc stosować ją wobec psychoz, trzeba

wprowadzić pewne modyfikacje.

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

38

SZKOŁA KLEIN

czyli angielska, zaliczana do

teorii relacji z obiektem

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

39

SZKOŁA KLEIN

Przedstawiciele angielskiej szkoły psychoanalizy

koncentrują się na analizowaniu reakcji

przeniesieniowych pacjenta.

Przyjmują, że wszystkie przeżycia wyrażane przez

niego podczas sesji wobec osób trzecich mają zawsze

odniesienie emocjonalne do osoby psychoanalityka.

w psychoanalizie znaczenie lecznicze maja jedynie

interpretacje przeniesień.

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

40

SZKOŁA KLEIN

większą uwagę niż inni na mechanizmy:

projekcji,

introjekcji,

rozszczepienia ego.

obszar teorii relacji z obiektem :

już od urodzenia istnieje związek-relacja niemowlęcia z
matką (obiektem). Intensywnie analizują tę relację.

Podejmują się terapii psychoz i leczenia nawet małych
dzieci.

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

41

PROJEKCJA

usuwanie pragnień, myśli, uczuć, cech

charakteru należących do jednostki i

przypisywanie ich innej osobie lub

rzeczy

Plotkowanie i obgadywanie jest formą

projekcji

Dostrzeganie w innych tego czego nie

uznajemy w sobie

Patologiczna

forma,

występuje

w

paranoi (wymiotowanie, plucie)

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

42

INTROJEKCJA

UWEWNĘTRZNIANIE – to co znajduje

się na zewnątrz brane jest do środka

Połykanie, pochłanianie

Jako proces adaptacyjny wspomaga

naszą autonomię, buduje ją

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

43

PSYCHOTERAPIE

WYWODZĄCE SIĘ Z

PSYCHOANALIZY

C.G Jung

K. Horney, S. Sulivan

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

44

C.G. JUNG

W nieświadomej sferze psychiki człowieka odkrył archaiczne

motywy i ponadczasowe symbole

Nieświadomość zbiorowa-archetypy

Badanie i uświadamianie przez pacjenta symboli, a zwłaszcza

symboli zbiorowych

Nieświadomość zbiorowa ważniejsza od indywidualnej

Dotarcie do nieświadomości poprzez badanie symboli

występujących w marzeniach sennych oraz fantazjach

pacjenta

Doprowadzenie do wykorzystania własnej nieświadomej

mądrości

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

45

CZYNNIKI LECZNICZE W

PSYCHOANALIZIE

Występują tylko i wyłącznie w PSYCHOANALIZIE

— pełne, nieselektywne usuwanie przeniesień

wyłącznie przez ich interpretowanie;

— możliwie szerokie uświadamianie nieświadomych

myśli i emocji;

— usuwanie obron wyłącznie przez ich interpretowanie.

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

46

PSYCHOANALIZA – NA

CO ZWRACAMY UWAGĘ?

Bieżącą sytuację życiową pacjenta

Infantylną relację obiektalną opisaną w

historii pacjenta

Relacja pacjenta z rozmówcą, która na

wszystkich poziomach i w każdym

znaczeniu jest początkiem przeniesienia

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

47

CZYNNIKI TERAPEUTYCZNE I

PRZECIWTERAPEUTYCZNE

PARADOKSAKNIE – chęć uleczenia może stać się

przeszkodą w analizie

Funkcją Analityka jest głównie przyzwolenie a

rozwinięcie się sytuacji terapeutycznej (uważne

słuchanie skojarzeń pacjenta, atmosfera tolerancji,

brak nacisków); analiza jest procesem, w którym

analizuje się opór przed analizą

Bezpośrednia analiza objawów – przeciwterapeutyczne

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

48

CZYNNIKI

TERAPEUTYCZNE I

PRZECIWTERAPEUTYCZ

NE

ANALITYK – odzwierciedlenie drogą introjekcji

nieświadomych treści skojarzeń pacjenta – w

przeciwprzeniesieniu pozostaje pod wpływem usiłowań

pacjenta

Zahamowanie uwagi – przeciwterapetyczne

Terapeuta może błądzić myślami, ale powinien się

zastanawiać czemu to robi???

Terapeuta powinien być neutralny, obiektywny –

terapeutyczne -> elastyczność, sympatia (oscylowanie);

Traktowanie pacjentów w jeden sposób jest

przeciwterapeutyczne

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

49

CZYM JEST

PSYCHOANALIZA?

Psychoanaliza – spotkania 4-5 razy w tygodniu, 50
minut, parę lat, kozetka

Terapia psychoanalityczna- spotkania 3 lub mniej razy
w tygodniu, 50 minut, parę lat, kozetka lub nie

Terapia psychodynamiczna- spotkania 2 razy w
tygodniu, 50 minut, terapia krótkoterminowa, brak
kozetki

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

50

PODEJŚCIE

BEHAWIORALNE

Główni przedstawiciele: J.B. Watson, B.F. Skinner, J.

Wolpe, Lazarus, A. Bandura i H.J. Eysenck

Definicja: „bodziec-reakcja”

Objawy psychopatologiczne to nieprzystosowawcze

zachowania nabyte w procesie uczenia się

Cel terapii: eliminacja niepożądanych i uczenie

pożądanych zachowań

Podstawowe pojęcia: warunkowanie klasyczne,

instrumentalne, generalizacja, różnicowanie,

wygaszanie, naśladowanie

UMB PSYCHOTERAPIA

51

TERAPIA

BEHAWIORALNA

TERAPIA BEHAWIORALNA – terapia

polegająca

na

korzystaniu

z

procedur opartych na zasadach
warunkowania

klasycznego

i

sprawczego (lata 60-te XXw.)

TERAPIA

BEHAWIORALNA

Osoba zaburzona różni się od innych

tylko tym, że:



nie nabyła umiejętności niezbędnych
do radzenia sobie z problemami
życiowymi i/lub



wyuczyła się nieprawidłowych reakcji
lub wzorców radzenia sobie, które są
podtrzymywane przez jakieś
wzmocnienie

TERAPIA

BEHAWIORALNA

Etapy:



bardzo dokładny opis
nieprzystosowanego zachowania



opis docelowego zachowania
przystosowanego



opis konkretnych zasad uczenia lub
procedur, jakie będą wykorzystane w
celu osiągnięcia pożądanego rezultatu.

TERAPIA

BEHAWIORALNA

Techniki TB są szczególnie skuteczne w

zmienianiu nieprzystosowanych zachowań,
gdy wzmocnienie następuje po wystąpieniu
reakcji pożądanej i gdy osoba poddana terapii
wie, czego się od niej oczekuje i dlaczego
pojawiło się wzmocnienie. Celem ostatecznym
jest nie tylko doprowadzenie do wystąpienia
pożądanych reakcji, ale także poddanie ich
kontroli jednostki.

TERAPIA

BEHAWIORALNA

STEROWANA EKSPOZYCJA



SYSTEMATYCZNA DESENSYTYZACJA



TERAPIA OPARTA NA EKSPOZYCJI W WARUNKACH
NATURALNYCH (fobie)

TERAPIA AWERSYJNA



„karanie”



zmniejszenie atrakcyjności bodźca wyzwalającego
niepożądane zachowania (nałogi)



krótkotrwałość efektów

MODELOWANIE (fobie)

SYSTEMATYCZNE

STOSOWANIE WZMOCNIEŃ

KSZTAŁTOWANIE REAKCJI (zab. Zach. U

dzieci)

EKONOMIA ŻETONOWA



Zalety:



liczba uzyskanych żetonów zależy od
ilości pożądanych zachowań



żetony, podobnie jak pieniądze w świecie
zewnętrznym, mogą stać się walutą – nie
tracą wartości jako bodźce motywujące

SYSTEMATYCZNE

STOSOWANIE

WZMOCNIEŃ



żetony mogą zmniejszyć opóźnienie
między poprawnym zachowaniem a
wzmocnieniem



liczba uzyskanych żetonów i sposób ich
wykorzystania zależą od danej osoby



żetony

stanowią

pomost

między

środowiskiem

szpitalnym

oraz

wymaganiami i systemem płacowym

PODEJŚCIE POZNAWCZE

Główni przedstawiciele: Tolman, A.T. Beck (triada

depresyjna), A. Ellis (terapia racjonalno-emotywna)

Definicja: zaburzenia emocjonalne i niefunkcjonalne

zachowania są skutkiem zaburzeń myślenia (Maulsby,

1992)

Cel terapii: rozpoznawanie dysfunkcyjnego sposobu

myślenia (błędnych schematów poznawczych) i jego

restrukturyzacja, która prowadzi do zmiany

zachowania

Czynniki leczące: wgląd

UMB PSYCHOTERAPIA

59

PODSTAWOWE

INTERWENCJE W

PODEJŚCIU POZNAWCZYM:

Klaryfikowanie wpływu myśli na uczucia, zachowanie i

relacje interpersonalne

Uświadomianie treści cichej mowy wewnętrznej (mówienia

do siebie), automatycznego myślenia i schematów

poznawczych, które wywierają wpływ i są związane z

uczuciami i zachowaniami

Konfrontowanie i korygowanie irracjonalnych myśli i

nieadekwatnych przekonań

Rozpoznawanie centralnych przekonań i schematówpoprzez

badanie znaczenia myśli i wzorów zachowań

Ocenianie dowodów potwierdzających lub kwestionujących

przekonania klienta

Tworzenie i sprawdzanie hipotez dotyczących przekonań i

spostrzeżeń klienta

UMB PSYCHOTERAPIA

60

PODEJŚCIE

POZNAWCZO-

BEHAWIORALNE

Techniki: trening relaksacyjny, techniki

ekspozycyjne, systematyczna

desensytyzacja, samowzmacnianie,

uczenie się przez obserwację,

modelowanie, trening asertywności,

techniki nastawione na uczenie się

umiejętności ułatwiających radzenie

sobie z trudnymi sytuacjami, na uczenie

się rozwiązywania problemów

UMB PSYCHOTERAPIA

61

GESTALT

celem i zasadą terapii Gestalt stało się uświadamianie

awareness, bezpośrednia świadomość teraźniejszości we

wszystkich jej wymiarach, falująca uwaga, czujność

intelektualna, cielesna i emocjonalna, skupiona na podmiocie

wewnętrznym, a więc na mnie samym, jak i na zewnętrznym

otoczeniu.

Bycie odpowiedzialnym za swoje wybory, niesie poczucie

sprawstwa i wolność. Gestalt zakłada, że człowiek jest zdolny

do samoregulacji czyli, że posiada cały potencjał do

zaspokajania swoich potrzeb, z własnego wyboru i do

kierowania swoim zachowaniem.Na drugim biegunie jest

regulacja oparta na nawykach, poniżej progu świadomości,

wykorzystująca w zachowaniu sposoby, które kiedyś były

adaptacją do bolesnej sytuacji, powtarzane bez poczucia

sprawstwa- czyli charakter.

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

62

GESTALT

Egzystencjaliści podkreślali, że życie samo w sobie nie

ma sensu. To człowiek nadaje znaczenie i sens swojemu

doświadczeniu, kiedy dokonuje wyborów. W

psychoterapii możemy spotkać wielu ludzi, którzy nie

potrafią nadąć sensu swojemu życiu np. w depresji. To

co możemy jako terapeuci dla nich zrobić to pomóc im

tworzyć własne życie. Proces nadawania znaczenia jest

ciągły.

"Być prawdziwie wolnym znaczy niemożność bycia

czyimś niewolnikiem, nawet iluzji”

"Ważne jest nie to, co ze mną zrobiono, lecz to co ja sam

zrobiłem z tym, co ze mną zrobiono„

"To ja nadaję sens każdemu aktowi mojego życia, a jeśli

pragnę się zmienić, to pozostając sobą, sobą inaczej, a

nie kimś innym niż ja sam"

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

63

PODEJŚCIE HUMANISTYCZNO-

EGZYSTENCJALNE:

Psychoterapia egzystencjalna może przynieść psychiczne

ukojenie osobom zagubionym, borykającym się z problemem

śmierci i sensu życia. Terapia pomaga wielu ludziom w

odnalezieniu

swojego

miejsca

na

ziemi,

osiągnięciu

samoakceptacji i samorealizacji. Rollo May uważany jest za

ojca tego rodzaju psychoterapii. Jej źródeł upatruje się bardziej

w filozofii niż psychologii. Psychoterapii egzystencjalnej bardzo

blisko do podejścia humanistycznego i terapii skoncentrowanej

na osobie Carla Rogersa

UMB PSYCHOTERAPIA

64

PODEJSCIE

HUMANISTYCZNO-

EGZYSTENCJALNE

-skupianie uwagi w celu zwiększania świadomości uczuć,

myśli lub zachowań

-badanie relacji Tu i Teraz w celu promowania wglądu i

rozwoju

-Tworzenie nowych eksperymentów w czasie spotkań

terapeutycznych w celu ułatwiania odkryć i zmiany

-promowanie i akceptowanie wolności i odpowiedzialności,

które prowadzą do dojrzałego podejmowania decyzji

-ułatwianie rozpoznawania egzystencjalnych ograniczeń,

które wpływają na myśli, uczucia i zachowania

UMB PSYCHOTERAPIA

65

PSYCHOTERAPIA

ERIKSONOWSKA

nastawienie na wywoływanie zmiany przez uruchomienie

zasobów tkwiących w człowieku, rozpoznanie jego

ograniczeń i otworzenie dostępu do konstruktywnych

aspektów nieświadomości, zorientowanie na przyszłość w

celu twórczego przeorganizowania reakcji. Kierujemy się

zasadą, że każda jednostka jest niepowtarzalna i że o

efektywności terapii decyduje dostosowanie strategii

postępowania do specyfiki problemu

środkiem wywoływania zmian jest podkreślanie

pozytywnych aspektów relacji i silnych stron klienta,

dokonywanie zmian małymi krokami, wydobycie, a później

rozwinięcie właściwego dla danego człowieka stylu

wrażliwości, rozpoznanie jego ograniczeń i otworzenie

dostępu do konstruktywnych aspektów nieświadomości.

UMB PSYCHOTERAPIA MGR ANNA ROGOWSKA

66

PSYCHOTERAPIA

Podział psychoterapii ze względu na formę:

Indywidualna – oparta na kontakcie terapeuty z pacjentem

Grupowa – wykorzystująca ponadto interakcje między

pacjentami

Małżeńska/Terapia Par

Rodzinna

Podział psychoterapii ze względu na czas i cele:

Krótkoterminowa (leczenie objawowe)

Długoterminowa (leczenie przyczynowe)

UMB PSYCHOTERAPIA

67

SKUTECZNOŚĆ PSYCHOTERAPII

BADANIA NAD SKUTECZNOŚCIĄ

PSYCHOTERAPII (J.M. RAKOWSKA,

2005):

Jakie są efekty psychoterapii?

•

redukcja objawów klinicznych np. lęku lub

depresji,

•

poprawa radzenia sobie z trudnościami w życiu

codziennym,

•

polepszenie funkcjonowania w relacjach z ludźmi,

•

poprawa oceny własnej osoby i własnej

skuteczności oraz nabycie strategii rozwiązywania
problemów przydatnej w przyszłości

UMB PSYCHOTERAPIA

68

SKUTECZNOŚĆ PSYCHOTERAPII

BADANIA NAD SKUTECZNOŚCIĄ PSYCHOTERAPII (J.M. RAKOWSKA, 2005):

Obliczone na podstawie metaanalizy procenty
wskaźników wielkości efektu wskazujących na
zmianę w pozytywnym kierunku, na brak
zmiany i na zmianę w negatywnym kierunku są
następujące:

65% osób poddanych psychoterapii

uzyskuje korzystną zmianę,

25% nie zmienia się,

a 10 % doświadcza pogorszenia

funkcjonowania.

UMB PSYCHOTERAPIA

69