1. PSYCHOLOGIA = naukowe studium ludzkiego zachowania i doświadczania (myślenia i odczuwania)

Naukowymi metodami zmierza do wyjaśnienia:

• w jaki sposób ludzie zachowują się,

• co wpływa na te zachowanie

• w jaki sposób doświadczają otaczającego świata

Zasięg jako dziedziny naukowej i praktycznej jest szeroki i zróżnicowany jak NATURA LUDZKA.

Miejsce psychologii w systemie nauk:

Filozofia~~medycyna i inne nauki biologiczne~~nauki prawne~~ socjologia, antropologia, nauki o kulturze~~ pedagogika~~inne( matemetyka, statystyka, longwistyka, nauki ekonomiczne)

Ewolucja definicji psychologii :

• nauka o duszy (psyche-dusza, logos- nauka; Starożytność)

• nauka o zjawiskach psychicznych ( druga połowa XIXw)

• nauka o zachowaniu się (behavior- zachowanie, początek XXw, psychologia amerykańska)

• naukę o człowieku, jako podmiocie własnego działania(psychologia humanistyczna)

• naukę o wyższych czynnościach istot żywych ( ujęcie współczesne, m.in. w polskiej psychologii powojennej)

PSYCHE + LOGOS

Nauka o życiu umysłowym (William James)

Badanie umysłu

Nauka o czynnościach człowieka i o człowieku jako o podmiocie tych czynności

,, Każdy człowiek jest w pewnej mierze JAK INNI, po części JAK NIEKTÓRZY Z NICH i po części JAK NIKT INNY”

Cele psychologa badacza

• formułowanie właściwych pytań

• opisywanie

• wyjaśnianie (udzielanie odpowiedzi na stawiane przez ludzi pytania)

• przewidywanie

• sterowanie

Psychologia ogólna- podstawowe elementy życia codziennego- psychicznego, wrażenia, spostrzeżenia, myślenie, wola, uwaga, pamięć

Psychologia rozwojowa- bada czynniki, etapy i prawidłowości rozwoju psychicznego od poczęcia do starości

Psychologia osobowości – geneza i struktura osobowości zajmuje się strukturami psychicznymi człowieka, które tworzą się w trakcie rozwoju pod wpływem działania środowiska- sposób myślenia, motywacja, postrzeganie siebie, środowiska, temperament

Psychologia społeczna- zajmuje się wpływem jaki wywierają ludzie na poglądy i zachowania innych ludzi

Psychologia różnic indywidualnych- zajmuje się badaniem różnic psychicznych między jednostkami

Psychologia pracy (zarządzania, menadżerska) – analizuje przebieg działalności zawodowej jego relacji do maszyn, pracowników , środków produkcji

Psychologia sądowa- zajmuje się procesami psychicznych osób odosobnionych podczas rozpraw sądowych, stara się wyjaśnić mechanizmy powstawania czynów karalnych

Psychologia zdrowia – bada wpływ czynników psychicznych na to, że ludzie pozostają zdrowi określeniem ich znaczenia w powstawaniu chorób oraz ich roli w kształtowaniu zachowania ludzi, kiedy chorują ( S.E. Taylor)

Psychologia religii- bada zjawiska psychiczne występujące w życiu religijnym nie bada przedmiotu religii, zajmuje się przedmiotem dorosłości religii

Psychologia stosowana

Wykorzystywanie wyników badań do podniesienia jakości ludzkiego życia

• Psychologia kliniczna - przedmiot zainteresowań: zaburzenia w regulacji stosunków człowieka z jego otoczeniem profilaktyka, diagnostyka i terapia zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania

• Psychologia kliniczna dziecka

• Psychologia kliniczna człowieka dorosłego

Sokrates (469 -399 p.n.e )

Platon (427-347 p.n.e) „Peri Psyche „

Arystoteles (384-322 p.n.e.) „de anima”

Teofrast(370-287 p.n.e.) “charaktery”

Hipokrates ( 460-377 p.n.e)

Galenus z Pergamonu ( 130-200 n.e.)

Rys historyczny

• Psychologia aż do XIX wieku nie była odrębną nauką, istniała w obrębie filozofii

• filozofia zajmowała się bytem (ontologia) lub Bogiem i jego naturą

• kiedy filozofia zaczęła się zajmować poznaniem (epistemologia) - psychologia mogła zaistnieć jako nauka zajmująca się człowiekiem, jako podmiotem, który poznaje

• Symboliczna data narodzin psychologii jako nauki1879 r.

• Władze uczelni uznają gabinet Wilhelma Wundta za oficjalną placówkę uniwersytecką

Wilhelm Maximilian Wundt (1832-1920)

1879r. – Symboliczna darta narodzin psychologii (gabinet Wundta oficjalnie uznany placówką uniwersytetu w Lipsku)

STRUKTUALIZM – Wilhelm Wundt otwiera I laboratorium psychologiczne w Lipsku wyodrębnienie się psychologii jako odrębnej dziedziny naukowej

Pytania: Czym są procesy psychiczne i w jaki sposób zachodzą?

Metoda badania: introspekcja

Badania nad strukturą świadomości- próba identyfikacji elementów procesów psychicznych, Trzy elementy świadomości: wrażenia, uczucia oraz wyobrażenia ( wg W. Wundta)

FUNKCJONALIZM

Dążenie do zrozumienia w jaki sposób nasz umysł pomaga nam przystosować się do otaczającego świata- czyli w jaki sposób mamy w nim funkcjonować

Pytania: Dlaczego ludzie myślą, czują i zachowują się w określony sposób

Badania nad funkcją świadomości- William James

Metoda badawcza: eksperyment

PSYCHOANALIZA

Teorie psychodynamiczne nacisk na dynamikę nieświadomego umysłu i doświadczenia jednostki

• Główne determinanty rozwoju i przyszłego zachowania jednostki

Zygmunt Freud

• Ur. 6 maja 1856 w Freibergu na Morawach

• Zm. 23 września 1939 w Londynie

• Austriacki neurolog i psychiatra

• Twórca psychoanalizy

Modele osobowości według Freud’a

1). Topograficzny

Świadomość proces wtórny- podświadomość (pod powierzchnią świadomości) proces pierwotny – nieświadomość

2). Strukturalny (zakłada istnienie 3 struktur psychicznych)

1. id 2. Ego 3. superego

ID

• Najbardziej prymitywna pierwotna część struktury ludzkiej

• Kształtuje się jako pierwsza

• Siedlisko popędu seksualnego i agresywnego

• Zajmuje się zaspokajaniem tych popędów czyli ich gratyfikacją

• Kieruje się przy tym zasadą przyjemności – dąży do natychmiastowego zaspokojenia potrzeby

• Bez względu na warunki

• Jest biologiczną reprezentacją biologicznego substratu osobowości

• Funkcjonuje wg reguły procesów pierwotnych

EGO

• Rozwija się z części ID

• Podstawowa funkcja - radzenie sobie z rzeczywistością

• Pośredniczy między ID , rzeczywistością i superego

• Kieruje się zasadą rzeczywistości-skłania do wyboru dojrzalszych form gratyfikacji, zwykle odroczonych w czasie

• Dopuszcza potrzeby wynikające z ID jeśli superego na to pozwoli

• Sterowana jest przez procesy wtórne- ocenia i wybiera najbardziej właściwe metody zaspokajania potrzeb

• Wykorzystuje w swym działaniu procesy poznawcze takie jak myślenia, pamięć spostrzeganie

• Jest ŚWIADOME i odpowiedzialne za nasze decyzje i postępowanie

Superego

• Reprezentuje wartości moralne

• Rozwija się z ego

• Poczucie winy to kara superego

• Poszukuje ono perfekcji

Teoria psychoanalityczna:

Konflikt – ID, ego i superego pozostają w nieustannym konflikcie, bo konfliktowe są ich motywy i cele .

Konflikt toczący się „wewnątrz” osobowości wywołuje lęk.

Psychoanaliza

Podstawowym napędem do działania jest libido

Konflikt

• Gdy nasze potrzeby nie mogą zostać zaspokojone powstaje konflikt

• W przypadku konfliktów, których człowiek nie umie rozwiązać i frustracji, która wywołuje lęk, napięcia emocjonalne czy poczucie winy stosuje się pewne mechanizmy obronne, których zbiór tworzy system obronny ,,ja”

Systemy obrony

• Wypieranie

• Zaprzeczanie

• Projekcja – dostrzegam moją wadę w kimś innym, ale u siebie nie.

• Reakcja upozorowana

• Przemieszczanie

• Sublimacja

• Izolacja

• Racjonalizacja

• Anulowanie

• Regresja

• Identyfikacja z agresorem