Analiza wstępna

sprawozdań finansowych

Analiza – jest to metoda

poznania obiektów i zjawisk

złożonych przez ich podział na

elementy proste, na części

składowe, polega ona na

rozpatrywaniu każdej z nich z

osobna i na zbadaniu relacji

między nimi (związków

przyczynowo-skutkowych).

• Analiza ekonomiczna –

zajmuje się badaniem

zjawisk i procesów

gospodarczych

przebiegających w

przedsiębiorstwie w związku

z prowadzoną działalnością.

W szczególności przedmiotem analizy są:

• koszty własne;
• gospodarka zasobami ludzkimi;
• gospodarka zasobami materiałowymi;
• gospodarka środkami trwałymi;
• potęp techniczny i innowacje;
• wartość przedsiębiorstwa;
• sytuacja majątkowo-finansowa.

Analiza ekonomiczna składa się z dwóch zasadniczych części (działów):

• analizy techniczno-

ekonomicznej –
koncentruje się ona na
ocenie rzeczowych i
osobowych aspektów
funkcjonowania
przedsiębiorstwa. Analizie
poddaje się ilość, jakość i
strukturę działalności
wytwórczej, stopień
nowoczesności wytwarzania,
wyposażenie i majątek
trwały, procesy zaopatrzenia
w surowce i materiały,
magazynowanie,
gospodarowanie
zatrudnieniem itp.;

• analizy finansowej – jest ona

zasadniczą częścią analizy
ekonomicznej. Dotyczy ona
całokształtu finansowych
aspektów funkcjonowania
przedsiębiorstwa. Zajmuje się
zjawiskami i procesami
ekonomicznymi wyrażonymi
wartościowo, tj. w mierniku
pieniężnym. Głównym celem
analizy finansowej jest ocena
sytuacji finansowej
przedsiębiorstwa, a w tym: stanu
finansowego przedsiębiorstwa w
określonym momencie (ujęcie
statyczne) oraz wyniki finansowe
przedsiębiorstwa ustalone
narastająco za pewien okres
(ujęcie dynamiczne).

ANALIZA EKONOMICZNA A ANALIZA

FINANSOWA

Miejsce analizy finansowej w systemie analizy ekonomicznej

przedsiębiorstwa

Zakres analizy techniczno-ekonomicznej i analizy finansowej

Zakres i przedmiot analizy finansowej

ZAKRES PODMIOTOWY
Przedsiębiorstwo jako całość;
Samodzielne jednostki
wewnętrzne przedsiębiorstwa

ZAKRES
PRZEDMIOTOWY
Przychody;
Koszty;
Wynik finansowy;
Efektywność;
Płynność
finansowa;
Majątek;
Kapitały;
Sytuacja finansowa;

ZAKRES
PRZESTRZENNY
Rozwiązania
systemowe;
Uwarunkowania
rynkowe;
Konkurenci;
Pozycja
przedsiębiorstwa na
rynku;

ZAKRES

ANALIZY

FINANSOW

ZAKRES CZASOWY
Działalność przeszła;
Działalność bieżąca;
Działalność przyszła;

Źródła danych analitycznych

Źródła informacji wykorzystywanych w analizie finansowej mają wpływ na

jej wyniki. Wykorzystywane są informacje (dane) pochodzące z dwóch

podstawowych grup źródeł:

• z wewnątrz przedsiębiorstwa –

są to dane generowane w
ramach własnej organizacji
określające potencjał, warunki
i reguły funkcjonowania
przedsiębiorstwa. Do źródeł
wewnętrznych zaliczamy:

• – dane ze sprawozdawczości

finansowej (bilansowe,
pozabilansowe);

• – określone normatywy,

założenia przyjęte w planach,
wyniki poprzednich okresów.

•

z zewnątrz przedsiębiorstwa –
pochodzące z otoczenia
przedsiębiorstwa, informujące o
środowiskowych warunkach
działania przedsiębiorstw,
stwarzające przesłanki do
podejmowania działań o
strategicznym charakterze.
Wśród źródeł zewnętrznych
wyróżnić można:

•

– informacje z publikacji innych
przedsiębiorstw np. spółek
giełdowych;

•

– informacje z różnego typu
publikacji, biuletynów, roczników
statystycznych, itp.

Ze względu na sposób uzyskania informacji źródła

danych analitycznych można podzielić na:

• pierwotne –

uzyskiwane po raz
pierwszy,
gromadzone dla
określonych
problemów
decyzyjnych,
nieprzetworzone;

• wtórne – wcześniej

zgromadzone i
przetworzone,
opracowane przez
innych.

Charakter podejmowanych decyzji pozwala podzielić

źródła informacji wykorzystywanych w analizie na:

• operacyjne – na

potrzeby bieżącego
zarządzania, dla
rutynowych i
powtarzających się
problemów;

• strategiczne – dla

podejmowania
decyzji o dłuższym
niż operatywny
horyzoncie
czasowym.

Z analitycznego punktu widzenia szczególną przydatność mają

następujące grupy informacji:

– Podstawowa sprawozdawczość finansowa (bilans i rachunek

zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych,
miesięczne sprawozdanie o przychodach, kosztach i wyniku
finansowym, informacja dodatkowa do sprawozdań).

– Pozostała sprawozdawczość, sporządzana głównie na rzecz

GUS.

– Księgi rachunkowe przedsiębiorstw, szczególnie

zestawienia obrotów i sald na kontach syntetycznych.

– Dokumenty dotyczące różnych obszarów funkcjonowania

przedsiębiorstwa np. wykazy środków trwałych, tabele
amortyzacyjne środków, zestawienia zapasów.

– Oświadczenia podatkowe, sprawozdania i wnioski

pokontrolne, wyniki inwentaryzacji.

Rodzaje analizy finansowej

Stosowane metody analityczne
pozwalają podzielić analizę
finansową na dwa zasadnicze
rodzaje:

• analizę porównawczą
• analizę przyczynową

Analiza porównawcza – ma za zadanie wykrycie różnic i podobieństw badanej całości

w stosunku do wartości i zjawisk stanowiących bazę porównawczą. Porównywana jest

liczba wyrażającą stan faktyczny zjawiska oraz wielkość stanowiąca bazę odniesienia,

za którą najczęściej przyjmuje się:

• poziomy wielkości we wcześniejszych

okresach;

• porównywanie do wielkości

zaplanowanych;

• porównanie przestrzenne, czyli z

innymi przedsiębiorstwami,
określone także jako porównania
międzyzakładowe;

• porównywanie z zewnętrznie

ustalonymi normami.

• W ramach tej analizy wyróżniamy

analizę pionową bilansu i rachunku
zysków i strat (wraz z analizą
struktury) oraz analizę poziomą
bilansu i rachunku zysków i strat.

AKTYWA

PASYWA

Aktywa trwałe

Kapitały własne

Aktywa obrotowe

Zobowiązania

Długoterminowe

II. Krótkoterminowe

Schemat kierunków analizy poziomej bilansu:

• Analiza pozioma bilansu polega na

porównywaniu elementów bądź też

grup pasywów z elementami bądź

też grupami aktywów. Przykłady

analizy poziomej bilansu to relacje

pomiędzy wartością kapitałów

własnych a wartością aktywów

ogółem, relacja między

zobowiązaniami ogółem i aktywami

ogółem (zadłużenie majątku), relacje

między majątkiem obrotowym a

zobowiązaniami krótkoterminowymi,

kapitały własne do aktywów

trwałych.

• W przypadku rachunku zysków i

strat analiza pozioma polega na
określeniu relacji pomiędzy
poszczególnymi rodzajami
przychodów i poszczególnymi
rodzajami kosztów, np. badamy
przychody netto ze sprzedaży
produktów, towarów, materiałów w
stosunku do kosztów produktów,
towarów i materiałów.

AKTYWA

PASYWA

Aktywa trwałe

Kapitały własne

Aktywa obrotowe

Zobowiązania
I.

Długoterminowe

II.

Krótkoterminowe

Schemat kierunków analizy pionowej bilansu:

Analiza pionowa bilansu

• Analiza pionowa aktywów

polega na badaniu relacji
zachodzących między
poszczególnymi rodzajami
aktywów a w szczególności
pomiędzy elementami majątku
trwałego jak i obrotowego.
Specyficznym rodzajem analizy
pionowej jest analiza struktury
aktywów, czyli udział
poszczególnych elementów
aktywów w grupie tych aktywów
bądź w całości aktywów, np.
udział środków pieniężnych w
kasie i na rachunku bankowym w
aktywach obrotowych bądź w
stosunku do całości aktywów.

• Natomiast analiza pionowa

pasywów polega na badaniu
relacji pomiędzy elementami
kapitałów a w szczególności
na badaniu relacji pomiędzy
źródłami własnymi a obcymi
w finansowaniu majątku,
udział kredytów
krótkoterminowych w
zobowiązaniach ogółem i w
sumie pasywów.
Specyficznym rodzajem
analizy pionowej jest analiza
struktury pasywów.

• Analiza przyczynowa – to poznanie

mechanizmu funkcjonowania badanej

całości, zmian jakie w niej zachodzą,

identyfikację czynników oddziałujących na

tę część oraz kierunki i natężenia wpływu

poszczególnych czynników. Przykładem

tej analizy będzie np. ustalenie wpływu

zmian ceny jednostkowej wyrobów i

wolumenu na zmianę wartości zjawiska

globalnego, jakim jest wartość sprzedaży.

Ze względu na kryterium czasu analiza przybiera

formę:

• analizy ex post – retrospektywna, dotyczy

zjawisk, które już zaistniały, czyli zjawisk z
przeszłości w oparciu o opracowany i
przetworzony materiał statystyczny, należy
do najlepiej opracowanych rodzajów analiz
finansowych. Jej celem jest
przeprowadzanie badań strukturalnych i
przyczynowych w odniesieniu do minionych
zdarzeń gospodarczych w przyjętym
przedziale czasu (kwartał, rok);

• analizy operatywnej – ma na celu

przygotowanie informacji o
zjawiskach zachodzących w krótkich
odstępach czasu (na bieżąco).
Dotyczy wąskich dziedzin i pozwala
na wykrycie nieprawidłowości i różnic
zanim staną się one zbyt istotne dla
przedsiębiorstwa i prowadzenie
bieżących korekt do prowadzonych
działań;

• analizy ex ante – antycypacyjna, dotyczy zjawisk, z

którymi spotykamy się w przyszłości a realizowanych
na podstawie przypuszczalnych wartości zjawisk np.
zawartych w sprawozdaniach finansowych proforma,
podobnie jak analiza ex post może być
przeprowadzana na wszystkich poziomach zarządzania
w przedsiębiorstwie. Uwzględnia te czynniki, które
działały wcześniej, jak i te, które mogą pojawić się w
przyszłości. Analiza ex ante ustala wartości
wskaźników finansowych w zadanej perspektywie z
uwzględnieniem powiązań przyczynowo-skutkowych,
jakie między nimi występują.

Ze względu na kryterium przeznaczenia analizy

wyróżnia się:

• analizę zewnętrzną – przeznaczona jest

ona do zaspokojenia potrzeb szeroko
rozumianego otoczenia przedsiębiorstwa,
obejmuje ocenę otoczenia firmy;

• analizę wewnętrzną – obejmuje ocenę

samego przedsiębiorstwa i uwzględnia
ona przede wszystkim potrzeby decyzyjne
kierownictwa i pozostałych szczebli
zarządzania w przedsiębiorstwie.

Ze względu na zakres podejmowanej analizy:

• analiza problemowa – obejmująca ocenę

wybranych zagadnień, które zostały uznane za
najważniejsze lub najtrudniejsze dla dalszej
działalności przedsiębiorstwa i mogą mieć
znaczenie przy usprawnianiu procesu zarządzania
przedsiębiorstwem;

• analiza kompleksowa – polegająca na badaniu

stanu ekonomicznego i wyników finansowych przy
pełnym wykorzystaniu istniejących zależności
przyczynowych i całościowym spojrzeniu na
działalność gospodarczą przedsiębiorstw.

Analiza dynamiki i struktury danych bilansu i rachunku zysków i strat

• Oparte na bilansie obliczenie dynamiki

poszczególnych jego składników pozwala na
ocenę zmian, jakie dokonały się w aktywach
i pasywach w ciągu okresu (roku) objętego
badaniem. Przedmiotem porównania są tu
dane na koniec i na początek roku. Oprócz
obliczanych wskaźników dynamiki
(ewentualnie ich wzrostu lub zmniejszenia)
ustala się zazwyczaj odchylenia w
wielkościach bezwzględnych.

• Analiza dynamiki danych rachunku

zysków i strat pozwala ustalić
ogólne źródła osiągniętego wyniku
finansowego przedsiębiorstwa.
Wzrost lub spadek zysku netto wiąże
się bowiem ze zmianami
poszczególnych rodzajów (stopni)
wyniku finansowego oraz czynników
na nie oddziałujących.