Obudowa głośnikowa zamknięta
łośnik dynamiczny powoduje ża jej część zostaje przekazana ściankom, głośnika. Jakie zmiany i jakich parame-
zaburzenie środowiska, które wibrują, część po odbiciach wraca trów zachodzą więc w praktycznej obudo-
a wskutek tego falę dz
więko- do membrany głośnika; między ścianka- wie, o skończonej objętości?
Gwą, po obydwu stronach mi równoległymi powstają fale stojące. Powietrze zamknięte w obudowie stano-
G
membrany. Kiedy jednak membrana po- Zjawiska te powodują słyszalne rezonan- wi dodatkowe zawieszenie dla membra-
rusza się do przodu (w stronę słuchacza, se i podbarwienia dz
więku, którym prze- ny głośnika. Tak więc oprócz zawieszeń
znajdującego się przed głośnikiem), ciwdziała się odpowiednio solidną kon- samego głośnika (górny i dolny resor),
i spręża powietrze przed sobą, w takim strukcją skrzynki (ścianki grube i o dużej membrana  hamowana jest jeszcze
(
r
y
s
.
1
)
samym stopniu rozpręża je z tyłu; przy ru- stratości wewnętrznej, uszlachetniane przez poduszkę powietrzną (rys. 1). Po-
chu do tyłu odwrotnie. Fazy fal akustycz- np. matami bitumicznymi), właściwymi datności zawieszeń dodają się jak pojem-
nych promieniowanych do przodu i do ty- proporcjami jej wymiarów wewnętrznych ności kondensatorów - wypadkowa po-
łu są dokładnie przeciwne. Ponieważ fale (dla równomiernego rozłożenia rezonan- datność jest mniejsza od najmniejszej
niskich częstotliwości mają długości sów), i optymalnym jej wytłumieniem. z podatności. Inaczej mówiąc, dołączona
znacznie większe niż wymiary głośnika, Są to działania uniwersalne, dotyczące podatność powietrza w obudowie zmniej-
więc głośnik niezabudowany nie jest głośników o różnych parametrach, jak sza całkowitą podatność układu rezonan-
w stanie wytworzyć rzeczywistego ci- również obudów innych rodzajów (np. sowego,  usztywniając membranę,
śnienia akustycznego w zakresie niskich bass-reflex). Inną sprawą,
częstotliwości, bowiem następuje aku- indywidualną dla każdego
Rys. 1.
styczne  zwarcie - ciśnienie powodo- modelu stosowanego gło-
Częstotliwość rezonansowa głośnika niezabudowanego (fs) określona jest
wane przez przednią stronę membrany śnika, jest obliczenie opty-
przez masę drgającą (Md) i podatność jego zawieszeń (Cs). Częstotliwość
natychmiast  znosi się z ciśnieniem, malnej objętości obudowy
rezonansowa głośnika zabudowanego (fc) zależy również od podatności
o tej samej wartości, ale dokładnie prze- zamkniętej.
powietrza w obudowie (Cb). Dodatkowa podatność zmniejsza całkowitą
ciwnym znaku, powodowanym przez tyl- Obudowa zamknięta nie
podatność układu rezonansowego (podatności dodają się tak, jak pojem-
ną stronę membrany. tylko odizoluje falę tylnej
ności kondensatorów łączonych szeregowo), i podnosi częstotliwość re-
Dlatego, aby głośnik niskotonowy praco- strony membrany (oby jak
zonansową. Dlatego zawsze fc > fs.
wał efektywnie, konieczne jest zastoso- najskuteczniej, ale w za-
wanie obudowy, której zadaniem jest al- sadzie nie zależy to już
bo eliminacja fali promieniowanej przez od jej objętości), lecz
tylną stronę membrany, albo poprzez uru- również zmieni niektóre
chomienie akustycznych układów rezo- parametry samego gło-
nansowych wypromieniowanie fali od tyl- śnika. W jakim stopniu
nej strony membrany w fazie zgodnej zmieni, to właśnie zależy
(przynajmniej w wybranym zakresie czę- od jej objętości. Im obu-
stotliwości) z fazą promieniowania przed- dowa większa, tym
niej strony membrany. zmiany mniejsze. Hipo-
Według prostej zasady eliminacji energii tetyczna nieskończenie
1
1
tylnej strony membrany działają obudowy wielka obudowa w ogóle
Ą
Ą
zamknięte. Teoretycznie, cała energia po- nie zmienia parametrów
winna zostać pochłonięta, w praktyce du- zainstalowanego w niej
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 7/99 67
i podnosząc częstotliwość rezonansową. w szerokich granicach 0,5-1. Występuje, jeszcze inne właściwości głośnika. Nie
Im mniejsza objętość obudowy, tym tutaj nie tyle duża rozbieżność opinii, co samą charakterystyką częstotliwościową
mniejsza podatność, i tym wyżej przesu- duży wybór różnych charakterystyk, spo- głośnik żyje. Wraz z dobrocią zmieniają
nięty rezonans. Jest to zresztą zjawisko śród których każdą można uznać za dopu- się charakterystyki impulsowe, i są nie-
powszechnie znane. Np. im struna bar- szczalną. Wartość dobroci Qtc mówi stety najlepsze dla dobroci o wartości
dziej naciągnięta, czyli mniej podatnie za- nam, jaki jest iloraz poziomu ciśnienia 0.5, i pogarszają się wraz z jej wzrostem.
wieszona, tym wyżej nastrojona. akustycznego przy częstotliwości rezo- Przed konstruktorem stoi więc wybór -
nansowej w stosunku do ciśnienia w pa- transakcja wiązana - określona charakte-
Dlatego przedstawiony miesiąc temu pa- smie przepustowym głośnika. Przekłada- rystka częstotliwościowa (spośród osią-
rametr fs -częstotliwości rezonansowej jąc ten stosunek na logarytmiczną skalę galnych dla danego głośnika) wiąże się
głośnika swobodnie zawieszonego - jest decybelową, można jako charaktery- z konkretną charakterystyką impulsową.
nie do utrzymania po założeniu głośnika styczne przykłady podać, że dobroć 0,5  Bezkompromisowe układy z dobrocią
do obudowy zamkniętej. Częstotliwość oznacza -6dB przy częstotliwości rezo- w okolicach 0,5 charakteryzują się su-
rezonansowa nieuchronnie wzrośnie, do nansowej, dobroć 0,7 odpowiada -3dB, biektywnie szybkim, suchym i najczę-
częstotliwości określanej już symbolem a przy dobroci 1 przy częstotliwości rezo- ściej szczupłym basem; przy dobroci ok.
fc - czyli częstotliwości rezonansowej nansowej mamy ciśnienie takie jak w pa- 1 bas jest mocniej zaznaczony, choć już
głośnika w obudowie zamkniętej. Znając smie przepustowym. Jak wyglądają trzy nie tak dokładny i rzadko będzie sięgał
fs i drugi z parametrów Thiele a - Smalla charakterystyki dla przedstawionych w najniższe rejestry.
- Vas, czyli objętość ekwiwalentną, łatwo w tym przykładzie dobroci, dla określone-
Rys. 3.
r
y
s
.
2
możemy obliczyć fc dla dowolnej niewy- go typu głośnika, przedstawiono na rys. 2.
Charakterystyki impulsowe głośnika w obudowie za-
tłumionej obudowy o objętość Vb:
Rys. 2. mkniętej, dla Qtc=0,5, 0,7 i 1.
Charakterystyki przetwarzania w okolicach częstotli-
fc = fs x (1+Vas/Vb) 3)
wości podziału, dla głośnika o przykładowych para-
metrach (np. fs=30Hz, Qts=0,3), zastosowanego
Stosunek Vas/Vb jest w literaturze ozna-
w trzech różnej wielkości obudowach, prowadzą-
czany symbolem alfa.
cych do osiągnięcia Qtc=0,5 (wówczas fc=50Hz),
Jak łatwo sprawdzić, zastosowanie obu-
Qtc=07 (fc=70Hz) i Qtc=1 (fc=100Hz). Dla niskiej do-
dowy o objętości równej Vas spowoduje
broci widać zysk w zakresie najniższych częstotli-
podniesienie częstotliwości rezonanso-
wości, dla wyższych - w efektywności w okolicach
wej o 2, bowiem Vas to objętość powie-
częstotliwości rezonansowej.
trza dla danej powierzchni membrany
o takiej samej podatności jak podatność
zawieszeń określonego głośnika, uzy-
skujemy więc wypadkową podatność
dwa razy niższą, a we wzorze 1) na czę-
stotliwość rezonansową podatność, tak
jak i masa drgająca, są w mianowniku
pod pierwiastkiem. Nie należy jednak ro-
zumieć, że Vas jest optymalną objęto-
ścią obudowy, choć może tak być
w szczególnym przypadku.
Kierując się dążeniem do uzyskania jak W tym miejscu wypada jednak stwierdzić,
najniższej częstotliwości rezonansowej że praktycznie każda obudowa zamknięta
fc (choć nieuchronnie zawsze wyższej o dobroci nie większej niż 0,7 ma lepsze
od fs), dla osiągnięcia jak najszerszego charakterystyki impulsowe od jakiejkol-
pasma przenoszenia od strony niskich Widzimy więc, że o ile chcemy utrzymać wiek obudowy typu bass-reflex. Jest to po-
częstotliwości, dążylibyśmy do stosowa- jak najniższą częstotliwość rezonansową, wód, dla którego prostą obudowę zamknię-
nia jak największych obudów. I właśnie to wystąpi przy niej większy spadek ci- tą stosują nie tylko początkujący majsterko-
w tym miejscu najwłaściwiej jest bliżej śnienia, niż przy częstotliwości rezonan- wicze, ale i wielu renomowanych produ-
przedstawić trzeci parametr Thiele a - sowej leżącej wyżej (dla określonego ty- centów, choć należą oni do mniejszości
Smalla - dobroć całkowitą układu rezo- pu głośnika instalowanego w różnej wiel- względem producentów wybierających
nansowego Qts. kości obudowach). Przy niskich dobro- obudowy z otworem. Dlaczego, o tym przy
Wartość tego parametru, analogicznie jak ciach występuje wcześniejsze opadanie opisie bass-reflexów - za miesiąc.
częstotliwość rezonansowa i w tym sa- charakterystyki i osłabienie ciśnienia Jak widać ze wzorów 3) i 4), częstotli-
mym stopniu, ulega zwiększeniu po zain- w szerokim użytecznym zakresie powy- wość rezonansowa fc i dobroć Qtc mu-
stalowaniu głośnika w obudowie, i  za- żej częstotliwości rezonansowej; zysku- szą być wyższe od odpowiednio fs i Qts
mianie na Qtc - a więc dobroć całkowitą jemy jedynie na samym skraju pasma. (dopiero w hipotetycznej nieskończenie
głośnika w obudowie zamkniętej: Tylko ta rodzina charakterystyk przekony- wielkiej obudowie fc=fs i Qtc=Qts). Dla-
wałaby więc raczej do osiągania wy- tego parametry samego głośnika - fs
Qtc = Qts x (1+Vas/Vb) 4) ższych, niż niższych dobroci z przedsta- i Qts - określają teeretyczną dolną grani-
wionego przedziału 0,5-1 zwłaszcza, że cę przedziału osiągalnych fc i Qtc dla gło-
W tym przypadku jednak nie jest naszym pozwalałoby to stosować relatywnie śnika w obudowie. W praktyce fc i Qtc
celem osiągnięcie jak najniższej wartości mniejsze obudowy, niż przy założonych rzadko kiedy może być bliskie odpowie-
dobroci, ale osiągnięcie wartości opty- niższych wartościach dobroci, ale wła- dnio fs i Qts, zwłaszacza gdy wartość Vas
malnej, która, można uznać, zawiera się śnie tutaj w grę zaczynają wchodzić jest dość duża. Dla ogólnej orientacji
68 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 7/99
można założyć, że Qtc i fc  muszą być szeń (w tym samym stopniu jak duża ma- Wróćmy jeszcze do kwestii wyboru do-
wyższe od Qts i fs o co najmniej V2, dla sa mebrany) służy niskiej częstotliwości broci Qtc. Oprócz opisanego związku
relatywnie dość dużych obudów dla okre- rezonansowej fs. Jeśli więc dwa tej sa- z charakterystykami amplitudową i impul-
ślonej wielkości głośnika (rzadko stosuje mej wielkości głośniki mają równe fs sową, wraz ze zmianą Qtc zmienia się
się obudowy o objętości większej od ob- i różne Vas, to muszą też różnić się masa- maksymalna amplituda membrany przy
jętości ekwiwalentej), a najczęściej będą mi membran (głośnik o wyższym Vas bę- danym sygnale ze wzmacniacza - wynika
wyższe ok. 2 razy, dla obudów o umiarko- dzie miał mniejszą masę membrany). Do to z widocznego na charakterystykach
wanej objętości. Jeśli więc w zestawie jakich wniosków zmierzamy? Tę samą amplitudowych lepszego przetwarzania
parametrów widzimy obiecujące częstototliwość rezonansową fs można częstotliwości z samego skraju pasma
fs=25Hz, musimy zgodzić się, że fc bę- uzyskać albo mniejszą masą membrany przy niskich dobrociach. Niestety, owo
dzie nie niższe od ok. 35Hz, a w praktyce i większą podatnością zawieszeń, albo lepsze przetwarzanie może leżeć już
bliskie 50Hz. Oczywiście, zawsze należy większą masą i mniejszą podatnością. w zakresie infrasonicznym, i być dla na-
się cieszyć z niskiej wartości fs, ale ra- Dla konstruktora zespołu głośnikowego szego ucha bezużyteczne, a jednak sam
dość może być pełna, gdy towarzyszy jej wygodniejsza jest druga kombinacja, bo głośnik jest obciążony pracą na dużych
również niska wartość Vas. Wówczas ła- wymaga mniejszej obudowy dla osią- amplitudach, co rzutuje na poziom znie-
twiej będzie uzyskać fc nie o wiele więk- gnięcia tej samej częstotliwości fc i do- kształceń. Tak więc określony głośnik
sze od fs. Generalnie, większe głośniki broci Qtc. Na tym przykładzie prześledz
- pracuje bardziej komfortowo w obudo-
mają większe wartości Vas (co wynika my też, jak zmienia sią charakterystyka wie zamkniętej raczej mniejszej niż więk-
przede wszystkim z faktu, że podatność dla danego głośnika, wraz ze zmianą ob- szej, przy dobrociach wyższych niż niż-
powietrza w obudowie jest zależna nie jętości obudowy (rys. 2) szych. (Głośnik jest najbardziej narażony
tylko od jego objętości, ale i od po- W drugim przykładzie wez
my dwa głośni- na mechaniczne przeciążenie gdy pracuje
wierzchni działającej nań membrany), ki o takich samych fs, Vas, ale różniących bez obudowy, czyli jakby w obudowie
więc większe głośniki wymagają staty- się Qts. (Qts pierwszego głośnika niech nieskończenie wielkiej).
stycznie większych obudów, lecz w ra- będzie dwa razy większe niż drugiego). Charakterystyka impedancji głośnika
mach tej samej wielkości głośników roz- W ślad za tym, jak łatwo wykazać za po- w obudowie zamkniętej przypomina cha-
rzut wartości Vas też może być bardzo mocą wzorów 3) i 4), w obudowach o do- rakterystykę głośnika swobodnie zawie-
duży. Biorąc pod uwagę ponadto, że pa- wolnych, ale jednakowych dla obydwu szonego, a więc występuje na niej jedno
rametry Qts i fs również mogą przybierać głośników objętościach, głośnik pierwszy wyraz
ne maksimum, wyznaczające czę-
różne wartości, trudno jest  na oko będzie osiągał dwa razy większe wartości stotliwość rezonansową.
przewidzieć, jaka obudowa jest odpowie- Qtc niż głośnik drugi (i takie same warto- Pomiar charakterystyki impedancji i okre-
dnia dla głośnika określonej wielkości, je- ści fc); jednocześnie, chcąc osiągać taką ślenie położenia tego maksimum jest
śli chcemy świadomie kształtować cha- samą wartość Qtc dla obydwu głośni- więc najprostszą metodą empirycznego
rakterystykę częstotliwościową. Użycie ków, w przypadku pierwszego trzeba bę- określenia fc.
np. 15-litrowej obudowy do głośnika 18- dzie stosować znacznie większą obudo-
cm może dać w rezultacie wartość Qtc wę, ale dzięki temu fc będzie niższe! Rys. 4.
w całym przedziale 0,5 - 1, a więc zupeł- O ile dążymy do określonej, wybranej ja- Charakterystyka impedancji głośnika w obudowie za-
nie różne właściwości. Z drugiej strony, ko optymalną wartości Qtc, to im przy mkniętej w okolicach częstotliwości rezonansowej -
ponieważ każdą wartość z tego przedzia- tym niższa częstotliwość fc, tym lepiej. podobnie jak w przypadku głośnika swobodnie za-
łu można uznać za dopuszczalną, więc Rzecz w tym, że zbyt niskie wartości Qts wieszonego, zaznacza się tylko jedno maksimum, po-
obudowa zamknięta jest jednak bezpiecz- w stosunku do fs, przenoszone na relację łożone przy częstotliwości rezonansowej (w tym
nym rozwiązaniem albo dla niedzielnych Qtc do fc, zawężają pasmo przenoszenia. przykładzie 70Hz).
majsterkowiczów, którzy nie chcą doko-  Regułą kciuka jest, że zadowalające
nać żadnych obliczeń, lub nie mają wła- pasmo przenoszenia w obudowach za-
snego zdania, czy chcą osiągnąć Qtc na mkniętych uzyskuje się dla głośników,
poziomie 0,5 czy 0,1, lub gdy parametry dla których stosunek fs/Qts < 100. Jed-
Thiele a - Smalla dla stosowanego głośni- nak za głośniki najlepsze do obudów za-
ka z jakichś powodów są trudne do usta- mkniętych, pod względem nisko leżącej
lenia. To są jednak przypadki patologicz- częstotliwości granicznej, należy uznać
ne, każdy świadomy klasowo konstruktor takie, których fs/Qts < 70.
powinien opanować kilka powyższych Ciekawostką jest, że utożsamiane z wy-
wzorów i namiętnie ich używać. soką jakością głośniki z dużymi układami
Rozważmy kilka charakterystycznych magnetycznymi mają najczęściej niskie
przypadków. W pierwszym przykładzie wartości Qts (gdyż mają wysokie współ-
wez
my dwa jednakowej wielkości głośni- czynniki Bl), dające w rezultacie stosunek
ki, mające takie same częstotliwości re- fs/Qts znacznie wyższy od 100. Podobny
zonansowe fs, takie same dobroci Qts, głośnik z mniejszym układem magnetycz-
Wytłumienie
ale znacznie różniące się Vas. Dla oby- nym miałby znacznie wyższą dobroć Qts,
dwu głośników osiągalne są takie same przez co zdolny byłby do uzyskiwania niż- Wszystkie powyższe rozważania i wzory
charakterystyki, ale dla głośnika o wy- szych częstotliwości granicznych, choć dotyczyły zastosowania obudowy niewy-
ższym Vas w odpowiednio większych w większych obudowach. Dlatego poszu- tłumionej. Jest to dobry punkt wyjścia do
obudowach. Dla głośników o tej samej kując głośnika do obudowy zamkniętej nie zrozumienia podstawowej zasady działa-
wielkości (równej powierzchni membran) należy zachłystywać się najbardziej okaza- nia obudowy zamkniętej, jednak w prakty-
wyższa wartość Vas wynika wprost łymi układami magnetycznymi najdroż- ce obudowa jest w mniejszej lub większej
z większej podatności zawieszeń; jak po- szych głośników, które tutaj mogą wręcz części wytłumiona. Wytłumienie spełnia
kazuje wzór 1), duża podatność zawie- ograniczać możliwości. kilka zadań. Po pierwsze, redukuje odbicia
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 7/99 69
od wewnętrznych powierzchni ścianek Qtc w takim samym stosunku, w jakim wzra-
Korekcja Qtc ze względu
i rezonanse obudowy, których energia sta Qts. Możliwość wprowadzenia znaczącej
może być przenoszona na zewnątrz za- na zewnętrzną
rezystancji szeregowej pozwala na uzyskanie
równo poprzez wibracje ścianek, jak niższej częstotliwości granicznej (zmniejsze-
rezystancję szeregową
i przez membranę głośnika. Po drugie, nie stosunku fs/Qts), ale za cenę niższej efek-
wypełnienie obudowy materiałem tłumią- Dobroć głośnika podłączonego przez cewkę tywności (na szeregowej rezystancji odkłada
cym akustycznie powiększa obudowę, biernego filtru dolnoprzepustowego (lub zasila- się cześć napięcia) i przy zastosowaniu odpo-
dzięki czemu można zredukować jej rze- nego ze wzmacniacza o dużej rezystancji wyj- wiednio większej obudowy.
czywiste wymiary. Wielkość poprawki, ściowej - lampy), powinna zostać w praktyce W praktyce, w podobnym, kilkunastoprocen-
jaką można w związku z tym przyjąć przy skorygowana na skutek wpływu rezystancji tej towym stopniu, ale w przeciwnych kierun-
projektowaniu obudowy zamkniętej, wa- cewki na dobroć elektryczną Qes. Ponieważ kach, na Qtc wpływa z jednej strony wytłu-
ha się od 10 do 30%, w zależności od ilo- o wartości Qts decyduje głównie Qes, więc mienie obudowy (zmiejszając Qtc), a z dru-
ści i rodzaju materiału wytłumiającego. z niewielkim błędem poprawkę tę można giej rezystancja szeregowa cewki filtru
Co ciekawe, owe akustyczne powiększe- wprowadzać wykorzystując znajomość warto- (zwiększając Qtc). Wpływy te więc mogą się
nie obudowy nie prowadzi w takim sa- ści Qts, jeśli Qes i Qms nie są znane. w dużej mierze znosić, i ostatecznie w więk-
mym stopniu do obniżenia dobroci Qtc szości przypadków pominięcie w rachunkach
i częstotliwości rezonansowej fs - wytłu- Qts = [(Re+Rz)/Re] x Qts 5) zarówno faktu zastosowania wytłumienia, jak
mieniem znacznie silniej można odziały- i wprowadzenia rezystancji szeregowej nie
wać na Qtc (obniżyć nawet np. z 1 do 0,8, Qts - skorygowana wartość dobroci całko- prowadzi do dużych rozbieżności uzyskanych
za pomocą gęsto upakowanej waty mine- witej głośnika swobodnie zawieszonego; parametrów z projektowanymi.
ralnej), niż na częstotliwośc rezonansową Re - rezystancja cewki drgającej głośnika
A
n
d
r
z
e
j
K
i
s
i
e
l
(trudno obniżyć fs o więcej niż 10%). Sil- Rz - zewnętrzna rezystancja szeregowa Andrzej Kisiel
ne wytłumianie i dzięki temu zmniejsza-
nie objętości obudowy (dla uzyskania za- W skrajnych przypadkach, przy bardzo du-
łożonej wartości Qtc) nie jest więc pole- żych cewkach o rezystancjach sięgających 1
cane, gdy stosunek fs/Qts nie jest zbyt oma, podłączonych
korzystny (jest wysoki), ponadto silne do głośników zna-
wytłumienie, zgodnie z relacjami z prób mionowo 4-omo-
odsłuchowych, prowadzi do osłabienia wych, o rezystan-
dynamiki i konturowości basu. Jednak sil- cjach cewek drgają-
ne wytłumienie jest ratunkiem, gdy opty- cych ok. 3 omów, ko-
malna wartość Qtc wymaga bardzo dużej rekcja może sięgać
objętości. W każdym przypadku wskaza- nawet 30%, zwięk-
ne jest zastosowanie minimum wytłu- szając Qts np. z 0,3
mienia w postaci 2-3cm warsty gąbki po- do 0,4. Najczęściej
liuretanowej na wszystkich ściankach, korekta ta zawiera się
przede wszystkim osłabiającej odbicia w granicach 10%.
i fale stojące w obudowie. Wprowadzenie tej
korekty zmusza do
zastosowania więk-
Rys. 5. szej obudowy (przy
Zastosowanie wytłumienia obniża dobroć Qtc. Efekt założonym Qtc),
ten można wykorzystać, zmniejszając objętość obu- niewprowadzenie jej
dowy, w stosunku do obliczonej z podstawowych spowoduje wzrost
wzorów, i uzyskując założoną dobroć Qtc.
Zdjęcia: Mimo dominacji obudów bass-reflex, obudowa zamknięta, przede wszyst-
kim dzięki dobrym właściwościom impulsowym, ma wciąż swoich zwolenników. Na
zdjęciu brytyjska kolumna Monitor Audio Studio 50, której wszystkie głośniki pra-
cują w zamkniętych komorach.
70 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 7/99
Najciekawsze głośniki do obudów zamkniętych (fs/Qts<100), w róż-
nych kategoriach wielkości i ceny:
Dystrybutorem Głośników Focal jest A-MAR AUDIO tel. [phone].
Dystrybutorem głośników Scan-Speak i Vifa jest AKUSTYK tel. [phone].
Pozostałych głośników wykazanych w tabelce - QBA tel. [phone] w 310.
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 7/99 71