Poród uliczny
Poród nie jest chorobą, lecz naturalnym rozwiązaniem cią\
y i wydaleniem płodu.
Zawsze przy porodzie mogą wystąpić nieprzewidziane powikłania.
Postępowanie ratownika podczas porodu
Poród dziecka zwykle następuje samoistnie, je\
eli nie pojawią się powikłania. W
prawidłowo przebiegającym porodzie rolą ratownika jest zapewnienie rodzącej spokoju,
dodanie jej otuchy, udzielenie podstawowej pomocy medycznej w dostępnym zakresie oraz,
jeśli to konieczne, resuscytacja noworodka.
Podczas porodu kobieta odczuwa bóle, kiedy macica się kurczy, i ulgę kiedy skurcze się
kończą. Ratownik powinien pomóc rodzącej w regulacji oddechów podczas skurczów macicy
oraz okazać jej \
yczliwość i cierpliwość.
Nale\
y przyjąć ogólną zasadę, \
e najlepiej niezwłocznie przewiez
ć rodzącą do szpitala,
o ile poród nie jest spodziewany w przeciągu kolejnych 15-20 minut.
Podjęcie decyzji o tym, czy transportować rodzącą czy te\
udzielić pomocy przy porodzie
na miejscu, mogą ułatwić odpowiedzi na następujące pytania: Czy odpłynęły wody płodowe
lub występuje krwawienie? Czy obecnie jest uczucie parcia na stolec i uczucie parcia w
okolicy ujścia pochwy?
- Na kiedy przypada obliczony termin porodu?
Jeśli pacjentka na dwa pierwsze pytania odpowiada twierdząco, nale\
y sprawdzić, czy
główka nie ukazuje się w ujściu pochwy. Je\
eli po rozchyleniu sromu widoczna jest główka,
to znaczy, \
e rozwiązanie mo\
e nastąpić niebawem. W takiej sytuacji nale\
y podjąć decyzję
o porodzie na miejscu i przedsięwziąć niezbędne czynności, by się do niego przygotować.
Nale\
y wziąć pod uwagę, \
e krew i płyn owodniowy mogą obficie odpływać. Matka
 mo\
e odczuwać potrzebę udania się do toalety, lecz nie nale\
y jej na to pozwolić. Trzeba
wyjaśnić rodzącej, \
e uczucie parcia na stolec jest normalne i wynika z ucisku główki płodu
na ścianę odbytnicy. Dziecko mo\
e urodzić się w momencie próby oddania stolca. Nie wolno
podejmować prób odwlekania porodu, polecając rodzącej zaciśnięcie ud. Takie postępowanie
jest zwykle nieskuteczne i mo\
e być przyczyną powikłań u płodu.
Nale\
y zapytać matkę, czy przypadkiem nie ma się do czynienia z cią\
ą mnogą, na
przykład bliz
niaczą. Jeśli tak, trzeba natychmiast wezwać pomoc lekarską, bowiem istnieje
zwiększone ryzyko powikłań.
Postępowanie z rodzącą (poród główkowy)
- powiadomić pogotowie ratunkowe,
- wezwać poło\
nika i anestezjologa/pediatrę,
- wa\
ne jest zachowanie stałego kontaktu z matką przez cały poród, zaufanie,
- trzeba troszczyć się o jej potrzeby fizyczne, ale i psychiczne oraz o ochronę
intymności,
- zachęcić partnera rodzącej, aby pozostał z nią,
- uło\
yć matkę w miejscu, w którym byłby do niej dostęp z kilku stron,
odsunąć gapiów,
- jeśli jest zima to wprowadzić gdzieś, gdzie temperatura będzie wy\
sza ni\
na dworze,
- zadbać o stworzenie rodzącej jak najlepszych warunków,
- jeśli są np. bi\
uteria czy niewygodne części garderoby - pomóc jej to zdjąć,
- polecić jej uło\
enie się na grzbiecie, z nogami zgiętymi w kolanach i przyciągniętymi
do brzucha, z szeroko rozstawionymi udami,
- ocenić sytuację poło\
niczą,
- umyć krocze ciepłą wodą,
- unieść pośladki, podkładając pod nie zwinięty koc lub poduszkę,
-1-
- pod pacjentkę podło\
yć czyste tkaniny łatwo wchłaniające wydzieliny, np. ręczniki
lub prześcieradła,
zaproponować Entonox (mieszaninę podtlenku azotu z tlenem 50:50),
zdjąć ze swoich rąk bi\
uterię i zegarek, gdy\
mogą być z
ródłem zaka\
enia,
wło\
yć jałowe rękawiczki i stanąć po prawej stronie pacjentki,
sprawdzić czy rodząca oddycha powoli i głęboko, zwłaszcza podczas skurczów,
wyczekując porodu, obserwować krocze rodzącej,
gdy pojawiają się skurcze, nale\
y pamiętać aby rodząca odpoczywała między
skurczami,
gdy nastąpi prawidłowy poród to zaczyna się pojawieniem główki dziecka w kroczu.
> je\
eli najpierw pojawią się pośladki, rączka czy nó\
ka ponowić wezwanie
pogotowia, nale\
y się w tym przypadku przygotować na odebranie nietypowego
porodu, dobrze jest wezwać drugą osobę do pomocy,
> pomocnik powinien uciskać brzuch rodzącej powy\
ej owłosienia łonowego,
> po wyjściu tułowia dziecka rodząca powinna jak najmocniej przeć, aby główka
szybko wyszła z krocza,
> wa\
ne jest kontrolowanie czasu przy nietypowym porodzie, gdy\
jeśli w ciągu 3
minut od wyjścia tułowia dziecka do łopatek główka nie wydostanie się z krocza,
unieść dziecko za nó\
ki w kierunku brzucha matki, tak by nos i usta dziecka były
na zewnątrz,
> nie nale\
y wyciągać główki, gdy\
mo\
e to spowodować powa\
ne uszkodzenia
mózgu.
- jeśli w trakcie porodu rodząca musi się wypró\
nić - nale\
y ją oczyścić tak, by nie
pobrudzić pochwy, s
kiedy w szparze sromu matki pojawi się główka płodu (II faza porodu), powiedzieć
pacjentce, \
eby nie parła, zachęcić ją do szybkiego, płytkiego oddychania,
- płasko uło\
yć dłoń na wierzchołku rodzącej się główki i delikatnie ucisnąć, tak aby
zapobiec jej gwałtownemu urodzeniu się,
- u\
yć lewej ręki do kontrolowania szybkości rodzenia główki (\
eby zapobiec pęknięciu
krocza),
- podczas gdy pojawiła się główka, a nie odeszły wody płodowe i w kroczu pojawił się
pęcherz płodowy nale\
y go naciąć w miarę czystym narzędziem,
- jeśli błony płodowe nie pękły lub są opięte na główce (np. w formie czepca), przebić
je palcem, naciskając na pęcherz płodowy, w kierunku główki płodu,
- ucisnąć delikatnie kciukiem i palcami prawej ręki obie strony odbytu,
- po urodzeniu główki pozwolić, \
eby się wyprostowała,
- pomacać, czy wokół szyi jest sznur pępowinowy: jeśli tak, spróbować uwolnić
pępowinę, przekładając go ponad główką płodu, a jeśli nie jest to mo\
liwe - zacisnąć
go i przeciąć, zmniejszyć ucisk na pępowinę,  luzując" ją
- po wyjściu główka dokonuje obrotu (w prawo lub w lewo) podtrzymując ją w okolicy
potylicy (ostro\
nie i delikatnie) ściągnąć w dół,
- w przypadku gdy rodząca jest w pozycji kołanowo-łokciowej główkę odchylamy do
góry (w kierunku odbytu),
- po porodzie główki 2-3 razy odessać wydzielinę z ust i nosa dziecka, stosując ssak
pró\
niowy lub gruszkę; jeśli ssak ani gruszka nie są dostępne, przetrzeć jałową gazą
usta i nos dziecka,
- pozwolić urodzić się w pierwszej kolejności barkowi znajdującemu się z przodu (jeśli
trzeba, niech matka prze),
- kiedy rodzi się klatka piersiowa i tułów, podtrzymać dziecko oburącz; jeśli poród
następuje od strony nó\
ek, nie wolno za nie pociągać ani szarpać siłą
-2
starać się poziomo podtrzymywać rodzące się dziecko,
gdy dziecko zacznie płakać, a tętno na pępowinie ustanie (co najmniej w 10 minut po
urodzeniu się dziecka), trzymać dziecko na poziomie matki i podwiązać pępowinę za
pomocą dwóch podwiązek z gazy lub dwóch zacisków umieszczonych pomiędzy
matką (15 cm od pępka) a noworodkiem i gdy nie ma mo\
liwości przewiezienia
matki z dzieckiem do szpitala lub wezwania fachowej pomocy pępowinę przeciąć
(zało\
yć mia\
d\
ący plastikowy zacisk Hollistera w odległości 1-2 cm od pępka i
obciąć o 1 cm dalej; sprawdzić, czy w pępowinie znajdują się prawidłowe dwie
tętnice).
> dziecko mo\
na umieścić na brzuchu matki,
> sterylną gazą zetrzeć krew i śluz, a następnie powtórnie odessać wydzielinę \

okolicy ust i nosa dziecka,
> wytrzeć całego noworodka, owinąć go w ciepły koc, okrywając te\
główkę,
> uło\
yć dziecko na boku z głową nieco obni\
oną w stosunku do tułowia, tak by
ułatwić spływanie wydzieliny z ust i nosa dziecka na zewnątrz; jeśli to konieczne,
powtórnie odessać wydzielinę,
> ocenić częstość oddechów noworodka - fizjologicznie >40/min. Wraz z płaczem,
> określić częstość tętna, badając je w sznurze pępowinowym, albo na tętnicy
ramiennej - fizjologicznie >100/min,
> w razie potrzeby masować grzbiet dziecka lub podeszwy stóp, by pobudzić jego
oddychanie,
> jeśli po 1 min. dziecko nie zaczyna oddychać równomiernie lub utrzymują się
trudności w oddychaniu (z tzw. sapką - cię\
kim oddechem, płyjkim lub
nieregularnym) lub częstość akcji serca jest <100/min. nale\
y pomóc dziecku,
podając tlen do oddychania,
> w razie potrzeby wezwać karetkę noworodkową lub transport lotniczy,
> mo\
e być konieczna sztuczna wentylacja z częstością40 oddechów/min,
> nale\
y powtórnie ocenić oddechy po kolejnej minucie,
> jeśli częstość akcji serca dziecka wynosi <60/min, nale\
y rozpocząć masa\

zewnętrzny serca.
zapisać czas porodu,
- po porodzie okryć matkę wraz z dzieckiem ciepłym ubraniem (czystym ręcznikiem,
prześcieradłem),
- nale\
y kontrolować oddech oraz tętno* matki,
sprawdzić czy zostało wydalone ło\
ysko (III faza porodu), powinno ono nastąpić w
przeciągu 30 minut od porodu noworodka,
- gdy krwawienie po porodzie nasila się istnieją wskazania do niezwłocznego urodzenia
popłodu,
- podczas odchodzenia ło\
yska znów pojawi się ból,
- nadmierne pociąganie za pępowinę ani za ło\
ysko mo\
e prowadzić do inwersji
macicy, muszą być wydalone samoistnie,
- rodząca mo\
e ponownie przeć,
- uciskać mocno przy porodzie ło\
yska okolicę nad spojeniem łonowym w celu
ułatwienia jego urodzenia,
- urodzenie ło\
yska trwa od 10-15 minut i towarzyszy mu niewielkie krwawienie oraz
słabe skurcze macicy,
gdy ło\
ysko jest urodzone, owinąć je w ręcznik wraz ze sznurem pępowinowym i
błonami płodowymi oraz umieścić w plastikowym worku lub wiaderku,
-3-
- kontrola ło\
yska ma wykluczyć mo\
liwość pozostawienia części ło\
yska w jamie
macicy,
- je\
eli ło\
ysko nie zostało wydalone w ciągu 30 minut, dobrze jest przystawić dziecko
do piersi matki, poprzez ssanie uwalniane zostaną hormony powodujące samoistne
wydalenie ło\
yska,
umyć krocze po urodzeniu ło\
yska wodą z mydłem, jeśli środki są dostępne,
- przykryć sterylna serwetą przedsionek pochwy, obni\
yć nogi matki i pomóc jej uło\
yć
je razem,
- utratę krwi po porodzie zmniejsza się podając 5 jednostek oksytocyny i 50
mikrogramów meterginy i.m. [domięśniowo] (syntometrynę),
- ocenić ogólny stan matki pod kątem objawów ewentualnego rozpoczynającego się
wstrząsu z wykrwawienia,
obserwować ilość utraconej przez kobietę krwi; zmieniać przemoczone krwią i
wydzielinami prześcieradła, ręczniki koce - zale\
nie od potrzeb oraz tu\
przed
transportem do szpitala,
- nale\
y nadal monitorować stan ogólny matki,
- w przypadku porodu bliz
niąt przygotować się do odebrania drugiego dziecka,
- postępowanie j ak przy pierwszym porodzie,
- jeśli w kroczu pojawi się rączka, nó\
ka, bark lub pępowina drugiego dziecka -
podwiązać pępowinę, a następnie zrobić na niej supeł,
- ponaglić przyjazd pogotowia ratunkowego,
stan zdrowia matki i dziecka powinien być oceniony przez lekarza,
zapewnić matce i dziecku spokój, ciepło i mo\
liwość odpoczynku,
- przed przyjazdem lekarza przydatne jest określenie dziecka w skali Apgar w. 1., 3., 5.
minucie po porodzie,
4
Punkty
Objaw
0 1 2
Częstość akcji serca brak poni\
ej 100 uderzeń/min powy\
ej 100 uderzeń/min
Oddychanie brak słabe, nieregularne mocne, regularne, głośny
płacz
Napięcie mięśni brak napięcia, słabe napięcie, kończyny napięcie prawidłowe
wiotkie lekko zgięte kończyny w zgięciu
gryrffy
s
Odruchy (reakcja na brak reakcji kaszel lub kichanie
wprowadzenie
cewnika do nosa)
Kolor skóry siny, blady ciało ró\
owe, kończyny całe ciało ró\
owe
sine
- po 12 godzinach mo\
na podać do picia przez smoczek 5% roztwór glukozy,
- karmienie piersią nale\
y rozpocząć po upływie 24 godzin,
- kikut pępowiny odpada po kilku dniach samoistnie.
Jest wa\
ne, by ratownik był zorientowany co do przebiegu porodu i sposobu udzielania
pomocy, tak aby nie nasilać stresu matki związanego z samym porodem, jak i jego
nietypowymi okolicznościami. W czasie porodu nale\
y się spodziewać utraty przez matkę ok.
300-500 ml krwi, co kobieta zwykle znosi dobrze. Niekiedy jednak dochodzi do nadmiernego
krwawienia, najczęściej wskutek słabego obkurczenia się macicy. Wówczas konieczny jest
zewnętrzny masa\
macicy.
-4
Jeśli główka nie jest częścią przodującą, poród mo\
e się powikłać. Ratownik powinien
w takiej sytuacji natychmiast wezwać karetkę z personelem lekarskim, a do czasu jej
przybycia postępować wg podanego wy\
ej schematu.
Ratownik nie powinien zostawić rodzącej samej! Wa\
ne jest, aby nie wstrzymywać
akcji porodowej zaciskając nogi lub wpychając główkę do pochwy, ale i nie przyspieszać
porodu poprzez wyciąganie dziecka czy pępowiny.
Prawidłowy czas trwania porodu wynosi: U pierwiastek - 12h (w
tym czas rozwierania 9h, okres wydalania 2-3h) U wieloródek - 8h (w tym
czas rozwierania 7h, okres wydalania 1/2-1 h) Poród nie powinien trwać
dłu\
ej ni\
24h.
Dla porodu ulicznego charakterystyczne jest to, \
e płód  wypada" z kanału rodnego na
podło\
e lub np. do ubikacji ( poród klozetowy"). Pępowina najczęściej urywa się. Nie ka\
dy
poród noszący pozornie cechy ulicznego jest rzeczywiście porodem ulicznym - przypadki
takie są przedmiotem zainteresowania medycyny sądowej.
2. Nagły poród w domu lub na ulicy __
Nale\
y spodziewać się, \
e kobieta będzie zdenerwowana i podniecona. Zachowaj spokój
i uspokajaj matkę. Zapewnij ciepłe spokojne otoczenie i poproś o pomoc najlepiej krewna lub
sąsiadkę. śyczeniem ojca mo\
e być uczestnictwo podczas porodu; najbardziej przydatny
będzie stojąc przy głowie rodzącej, przynosząc jej pociechę i pokrzepienie podczas akcji
porodowej. Jeśli matka nie znajduje się w domu, pomó\
jej uło\
yć się w pozycji półsiedzącej
na podłodze, na siedzeniu samochodu lub innym płaskim podło\
u. Jeśli jest to miejsce
publiczne, poproś postronnych widzów, \
eby stanęli tyłem do rodzącej. Powinieneś
ograniczyć liczbę obecnych osób do minimum, łecz nie wykluczać nikogo, kogo matka
chciałaby mieć przy sobie.
Co będzie potrzebne
- łó\
eczko dziecięce, a w zamian pudełko lub szufladę obciągnięte, miękkim
materiałem. Utrzymuj ciepło w pomieszczeniu, ale nie stawiaj łó\
eczka przy otwartym
ogniu lub piecyku elektrycznym,
ręczniki, podpaski higieniczne do suszenia popłodów,
- torbę na odpadki,
- oddzielną torbę na ło\
ysko, które musi być zabrane do kontroli,
- miska z gorącą wodą do mycia
- rękawiczki ochronne jednorazowego u\
ycia,
Zapobieganie infekcjom.
W czasie przygotowania, do i podczas porodu nadzwyczaj wa\
ną sprawą jest przestrzeganie
zasad higieny.
1. Nie pozwól przebywać osobom z przeziębieniem, bolącym gardłem czy ze zmianami
zapalnymi na skórze rąk.
2. Noś maseczkę na twarzy. Mo\
esz ja zrobić z czystej chusteczki do nosa lub ze
zło\
onej chusty trójkątnej.
3. Zdejmij wierzchnie ubranie i zawiń rękawy. Je\
eli jest to mo\
liwe, załó\
fartuch
plastikowy.
4. Umyj ręce i wyszoruj porządnie paznokcie przez ok. 5 minut. Załó\
rękawiczki
jednorazowe, jeśli są dostępne.
5. Po porodzie znowu umyj porządnie ręce.
Przygotowanie do porodu, co powinieneś robić
-5-
1. Przykryj łó\
ko, kanapę lub podłogę prześcieradłem foliowym, ręcznikami lub
gazetami i ułó\
kobietę wygodnie. Najwygodniejsza pozycja jest półsiedząca z
kolanami podciągniętymi go góry. Plecy rodzącej powinny być wygodnie i mocno
podparte. Partner rodzącej mo\
e ja pocieszać i dodawać jej odwagi podczas skurczów.
2. Poproś ją, aby zdjęła ubranie, które mo\
e przeszkadzać w porodzie. Podczas
wczesnego stadium drugiego etapu porodu przykryj ją kocami przez tak długi okres,
jak to jest mo\
liwe.
3. Połó\
materiał bawełniany, płótno opatrunkowe lub prześcieradło pod pośladki
rodzącej, aby utrzymać ciepło i eliminować zanieczyszczenia. Umieść czysta
podpaskę pod odbytem, gdyby pojawiły się bezwiedne ruchy jelit.
Rodzenie się dziecka, co powinieneś robić
1. Upewnij się, \
e karetka pogotowia ratunkowego jest ju\
w drodze. Podaj twoje
dokładne poło\
enie, jak równie\
datę spodziewanego porodu oraz nazwę szpitala, w
którym matka jest zarejestrowana..
2. Powiedz matce, aby chwyciła się za kolana albo tylnia część uda. To pomo\
e jej przeć
w czasie skurczów, które teraz mogą pojawić się, co 2-3 minuty. Powiedz rodzącej,
aby zgięła głowę ku przodowi, zatrzymała oddech i parła podczas skurczów. Nie
podawaj matce niczego do jedzenia ani do picia. Je\
eli jest spragniona, zwil\
je usta
woda.
3. Sprawdz
powierzchnię pochwy. Gdy krocze między pochwa a odbytem wydłu\
a się,
główna noworodka powinna stać się widoczna. Przytrzymaj ją podczas wydostawania
się na zewnątrz.
4. Gdy najszersza część lub sklepienie główki przechodzi, powiedz matce, \
eby przestała
przeć i niespokojnie dyszeć podczas skurczu. To umo\
liwi tobie szybkie i zbadanie
główki. Nie ciągnij noworodka za główkę.
5. Skontroluj, czy twarz noworodka nie j est pokryta błoną. Je\
eli tak błoną nale\
y zdj ęć.
6. Sprawdz
, czy pępowina nie jest okręcona wokół szyi noworodka. Je\
eli jest owinięta
nale\
y ja przeciągnąć ponad główką.
7. Główka noworodka obróci się twarzą na bok. Pozwól, aby to się stało w sposób
naturalny podczas podtrzymywania główki.
8. Podtrzymuj, delikatnie obni\
aj główkę noworodka do momentu, gdy górne ramie
noworodka pojawi się w kanale rodnym.
9. Gdy pierwsza ramie wydostanie się, podnieś główkę do góry w kierunku brzucha
matki, aby uwolnić drugie ramie z kanału rodnego; pozostałą część ciała noworodka
zostanie wydalona gwałtownie. Nie ciągnij za ramiona.
10. Odsuń dziecko od kanału rodnego. Nowo narodzone niemowlęta są bardzo śliskie i
wymagają ostro\
nego obchodzenia się z nimi. Delikatnie połó\
noworodka na
brzuchu matki.
11. Oczyść wargi. noworodka wacikiem. Noworodek powinien zacząć krzyczeć. W
przeciwnym razie działania zgodnie z ABC reanimacji
12. Owiń noworodka i połó\
go w ramionach matki, podczas gdy będziesz zajmował się
ło\
yskiem. Upewnij się, \
e noworodek le\
y na boku z głową nisko, tak, aby płyn i śluz
mogły sączyć się z nosa i jamy ustnej.
Wydalanie ło\
yska, co powinieneś zrobić
1. Poczekaj i obserwuj wydalanie popłodu - ło\
yska i błon. Dodawaj otuchy matce
podczas skurczów. Nie ciągnij za pępowinę. Nie przecinaj pępowiny.
2. Zachowaj ło\
ysko nienaruszone, najlepiej w torbie polietylenowej. Musi ono być
zbadane po przywiedzie matki do szpitala. Nawet niedu\
y fragment pozostawiony
wewnątrz organizmu kobiety mo\
e spowodować niebezpieczne komplikacje.
3. Wymyj matkę i połó\
podpaskę higieniczną lub czysty ręcznik w okolicy pochwy.
-6-
4. Niewielkie krwawienie jest prawidłowe. Silne krwawienie występuje rzadko, ale jest
mo\
liwe do opanowania. Zachowaj spokój. Delikatnie masuj brzuch matki poni\
ej
pępka. Masowanie brzucha kobiety pomo\
e macicy skurczyć się i stwardnieć oraz
powinna zatrzymać krwawienie. Powtarzaj masowanie, a\
do przybycia pomocy
medycznej.
3. Poród w karetce
Omówienie. Mo\
e się zdarzyć konieczność odebrania porodu w karetce, kiedy u
rodzącej jest całkowite rozwarcie kanału szyjki, a główka napiera na krocze.
Zwroty podczas porodu. Podstawowe zwroty płodu będącego w poło\
eniu
główkowym podczas porodu to: wstawianie się główki do wchodu miednicy, zstępowanie
główki, przygięcie główki, wewnętrzny obrót, odgięcie główki, zewnętrzny obrót, wyjście.
Ocena zaawansowania porodu. Chwyty Leopolda. Badanie główki płodu, ciemiączek
i szwów na główce płodu. Obecność smółki w pochwie wskazuje na du\
e
prawdopodobieństwo aspiracji smółki przez płód podczas porodu.
Leczenie
1. Powstrzymywanie główki podczas je wyrzynania się ze szpary sromowej pozwoli
kontrolować postęp porodu i zmniejszać ryzyko pęknięcia pochwy. Jeśli krocze jest
niepodatne, nale\
y wykonać epizjotomię w linii środkowej lub bocznej celem
zmniejszenia ryzyka uszkodzenia cewki moczowej i odbytu.
2. Kiedy urodzi się główka, nale\
y odessać usta i nosogardziel noworodka. Jeśli
zauwa\
ono obecność smółki, nale\
y, pomagając sobie laryngoskopem, sprawdzić, czy
nie zalega ona dróg oddechowych, a jeśli tak, to ja z nich usunąć.
3. Delikatnie pociągnięcie ku dołowi za główkę i szyję pomaga wytoczyć przednie
ramię; następnie, pociągając ku górze, wytacza się tylny bark.
4. Sznur pępowinowy nale\
y zacisnąć w dwóch miejscach i przeciąć pomiędzy nimi w
celu zapobie\
enia skrwawieniu się noworodka i matki.
5. Noworodka nale\
y osuszyć, zapewnić mu odpowiednią temperaturę ciała i
stymulować do płaczu, jeśli nie płacze sam. Lekarz powinien ocenić pierwsze
oddechy noworodka, kolor skóry, akcję serca i napięcie mięśni. Jeśli według skali
Apgar noworodek został oceniony na mniej ni\
6 punktów, to po stymulacji mo\
e
wymagać wentylacji workiem Ambu lub intubacji.
6. A
o\
ysko rodzi się samoistnie mniej więcej do 30 minut po porodzie dziecka. Jego
powierzchnia powinna być cała, bez ubytków. Wszelkie jej ubytki świadczą o
pozostaniu jego resztek w macicy.
7. Wszystkie matki z czynnikiem Rh ujemnym powinny dostać immunoglobulinę anty-
Rh D w celu zapobie\
enia powstaniu przeciwciał.
Omówienie. Wszystkie matki powinny być przyjęte na oddział poło\
niczy celem
obserwacji i opieki nad noworodkiem. Noworodki są oceniane przez pediatrę lub
neonatologia w celu stwierdzenia, czy nie nale\
y przenieść ich na oddział intensywnej opieki
medycznej.
4.Zbyt póz
ny przyjazd do szpitala
Dzięki Bogu, najbardziej zaskakujące i nagłe porody zdarzają się w kinie i telewizji.
W rzeczywistości porody - zwłaszcza u kobiet, które nie rodziły - następują bardzo rzadko
bez licznych wcześniejszych sygnałów. Jednak od czasu do czasu zdarza się, \
e kobieta, nie
mając wcześniej \
adnych bólów lub po pierwszym wyczuwalnym skurczu, nagle doznaje
-7-
niepohamowanego uczucia parcia na stolec. Często nie rozpoznaje ona rzeczywistej
przyczyny parcia i udaje się do ubikacji.
Na wypadek gdyby zdarzyło ci się znalez
ć w takiej sytuacji, dobrze byłoby, abyście
razem z mę\
em znali kilka podstawowych zasad postępowania:
A. Nagły poród w drodze do szpitala
1. Je\
eli jesteś sama w samochodzie i za chwilę mo\
e się odbyć poród, zatrzymaj się.
Je\
eli masz nadajnik samochodowy lub telefon, wezwij pomoc. Je\
eli nie, włącz
światła awaryjne lub sygnał dz
więkowy. Gdy ktoś się zatrzyma, poproś o udanie się
do najbli\
szego telefonu i zawiadomienie pogotowia ratunkowego. Je\
eli jedziesz
taksówką, poproś kierowcę o wezwanie pomocy przez radio.
2. Powinieneś pomóc rodzącej i umieścić ją na tylnym siedzeniu samochodu. Na
siedzenie nale\
y poło\
yć płaszcz, kurtkę lub koc. Dalsze postępowanie opisane w
punkcie C. Natychmiast po odbyciu porodu nale\
y udać się do najbli\
szego
szpitala.
B. Nagły poród w samotności
1. Spróbuj zachować spokój.
2. Zatelefonuj po pogotowie ratunkowe. Poproś przyjmującego wiadomość o
zawiadomienie twojego lekarza.
3. Wezwij na pomoc sąsiadkę, sąsiada lub kogokolwiek innego, je\
eli to mo\
liwe.
4. Zacznij oddychać w czasie skurczu, by powstrzymać się od parcia na stolec.
5. Umyj ręce i krocze, je\
eli mo\
esz.
6. Rozłó\
kilka czystych ręczników, gazet lub prześcieradeł na łó\
ku, kanapie lub na
podłodze, połó\
się i czekaj na pomoc.
7. Je\
eli pomimo oddychania w czasie skurczu dziecko zaczyna się rodzić przed
przybyciem pomocy, delikatnie ułatw mu wydostanie się na zewnątrz - mo\
esz ju\

przeć w chwili odczuwania takiej potrzeby, trzymając dziecko rękoma.
8. Postępuj dalej wg punktów od 10-14 punktu C. Zrób to najlepiej jak potrafisz.
C. Nagły poród w domu lub w miejscu publicznym
1. Spróbuj zachować spokój. Pamiętaj, \
e je\
eli nawet prawie nic nie wiesz na temat
porodu, to ciała kobiety i dziecka są przystosowane do porodu, i niemal wszystko
mo\
e nastąpić samoistnie.
2. Zadzwoń po pogotowie ratunkowe, poproś o przysłanie lekarza lub poło\
nej.
3. Rodząca powinna w czasie skurczu oddychać (w razie potrzeby szybko i
powierzchownie), by powstrzymać się od mimowolnego parcia.
4. Podczas wszystkich przygotowań i podczas porodu nale\
y pamiętać o tym, by
zapewnić rodzącej poczucie bezpieczeństwa i uspokajać ją.
5. Gdy zbli\
a się poród, nale\
y umyć ręce i okolicę krocza wodą z mydłem lub innym
odpowiednim środkiem.
6. Je\
eli nie ma czasu, by poło\
yć rodzącą na łó\
ku lub na stole, połó\
gazety, czyste
ręczniki lub zło\
one ubranie pod pośladki tak, by były nieco uniesione i było dosyć
miejsca na urodzenie barków (ramion) dziecka.
7. Je\
eli jest czas, połó\
rodzącą na łó\
ku (lub na stole, biurku) tak, by pośladki lekko
zwisały na krawędzi, ręce znajdowały się pod uniesionymi udami. Dobrze jest
postawić dwa krzesła dla oparcia stóp. Kilka poduszek pod ramiona i głowę pozwoli
przyjąć wygodniejszą przy porodzie pozycję półsiedzącą. Je\
eli oczekujesz na pomoc
lekarską, a główka nie pojawia się, le\
enie płasko spowolni poród.
8. Przykryj otoczenie, je\
eli to mo\
liwe, plastykowymi obrusami, zasłoną prysznica,
gazetami, ręcznikami itp. Do zbierania płynu owodniowego i krwi mo\
e się przydać
miednica lub inne naczynie.
-8-
9. Kiedy przodująca część główki dziecka zaczyna się pokazywać na zewnątrz, rodząca
powinna oddychać szybko i powierzchownie i nie przeć. Nale\
y wtedy poło\
yć rękę
na główce i wywierać delikatny nacisk w przeciwnym kierunku, by zapobiec nagłemu
wyskoczeniu główki. Pozwól urodzić się główce stopniowo i powoli - w \
adnym
wypadku nie wyciągaj główki na zewnątrz. Je\
eli wokół szyi dziecka biegnie pętla
pępowiny, włó\
pod nią palec i delikatnie przełó\
nad główką.
10. Po urodzeniu główki nale\
y wycisnąć delikatnie śluz i płyn owodniowy z górnych
dróg oddechowych dziecka. Wykonuje się ruch wyciskający wzdłu\
skrzydełek nosa
w kierunku otworów nosowych oraz wzdłu\
szyi i podbródka w kierunku ust.
11. Następnie wez
lekko główkę w dwie ręce i skieruj ją delikatnie ku dołowi (nie
ciągnij!), polecając jednocześnie przeć rodzącej, w celu urodzenia przedniego barku
(ramienia). Po ukazaniu się górnego barku, podnieś delikatnie główkę, obserwując
jednocześnie rodzenie się tylnego barku. Kiedy obydwa ramiona są ju\
na zewnątrz,
tułów i nó\
ki wyślizgują się bez trudu.
12. Szybko owiń dziecko w koc, ręcznik lub inny materiał (wybierz coś czystego, materiał
niedawno wyprasowany jest względnie jałowy). Połó\
dziecko na brzuchu matki lub,
je\
eli długość pępowiny na to pozwoli (nie ciągnij za nią!), przy piersi.
13. Nie próbuj wyciągnąć ło\
yska na zewnątrz. Natomiast je\
eli rodzi się samo, przed
przybyciem fachowej pomocy, owiń ło\
ysko w ręcznik lub gazetę i trzymaj uniesione
powy\
ej poziomu, na którym le\
y dziecko. Nie ma potrzeby podwiązywania i
przecinania pępowiny.
14. Matka i dziecko powinny mieć zapewnione ciepło i wygodę do czasu przybycia
fachowej pomocy.
-9-