RADZENIE SOBIE Z MANIPULACJ

PACJENTA
Co to jest  manipulacja ?
Manipulacja (łac. manipulatio - manewr, fortel, podstęp) 
w psychologii oraz socjologii to celowo inspirowana interakcja
społeczna mająca na celu oszukanie osoby lub grupy ludzi, aby
skłonić je do działania sprzecznego z ich dobrem, interesem.
Zazwyczaj osoba lub grupa ludzi poddana manipulacji nie jest
świadoma środków, przy użyciu których wywierany jest wpływ.
Autor manipulacji dąży zwykle do osiągnięcia korzyści osobistych,
ekonomicznych lub politycznych kosztem poddawanych niej osób.
A zatem&
Nieuczciwe wpływanie na cudze poglądy, działania; naginanie,
przeinaczanie faktów w celu osiągnięcia własnych korzyści.
W społeczeństwie demokratycznym przekraczanie pewnych
barier w manipulowaniu ludz
mi jest niezgodne z prawem.
Przykładem mogą być tutaj ograniczenia narzucane reklamom.
Nierzadko manipulacja prowadzi do złamania prawa lub porusza
się na jego obrzeżach.
Manipulacja w pracy pielęgniarki
W swojej pracy pielęgniarki wielokrotnie doświadczają prób
manipulacji ze strony pacjenta. Niewiele jednak z nich zdaje
sobie z tego sprawę. Jest to proces, w wyniku którego dochodzi
do zmian w zachowaniu, postawach i doświadczanych
emocjach lub stanach motywacyjnych pod wpływem
rzeczywistych, bÄ…dz
tylko wyobrażonych zachowań drugiej
osoby (pacjenta).
Jak rozpoznać próby manipulacji?
-----Ä…ð Jak sobie z nimi radzić?
Techniki manipulacji:
" Wzbudzanie poczucia winy  osoba manipulujÄ…ca wykorzystuje fakt,
że dzięki poczuciu winy stajemy się bardziej ulegli, staramy się
wynagrodzić szkody jakie spowodowaliśmy, odkupić nasze winy.
" Bezinteresowność  manipulant wydaje swoje  szczere opinie,
co wzbudza nasze zaufanie, dzięki czemu udaje mu się przekonać
do niekoniecznie dla nas korzystnych decyzji.
" Autorytet  aby przekonać odbiorcę do swojej racji, używamy słów
lub wizerunku znanej lub poważanej osoby.
" Technika dotyku  jest sprzeczna z ogólnie przyjętą zasadą fizycznego
dystansu, jednak zastosowanie dotyku podczas wygłaszania danej
prośby znacznie zwiększa jej efektywność.
" Technika stopy w ustach  zastosowanie zwrotów grzecznościowych
oraz nawiązanie dialogu powoduje zwiększenie przychylności odbiorcy
do przedstawianej prośby.
" Atak personalny - manipulant wykorzystuje fakt, ze zmniejszenie
poczucia własnej wartości i pewności siebie, spowoduje uległość.
Techniki manipulacji c.d.
" Stopa w drzwiach  polega na poprzedzaniu głównej prośby znacznie
mniejszą, nie wymagającą wysiłku lub nakładów finansowych
" Niska piłka  pierwsza propozycja manipulatora jest bardzo korzystna
do zaakceptowania , jednak okazuje się, że nastąpiła pomyłka i w
rzeczywistości warunki oferty odbiegają od tych wstępnie
przedstawionych.
" Sympatia  strach przed stratÄ… bliskiej osoby, np.przyjaciela, powoduje,
że działamy wbrew własnej woli i zamiarom.
" Konformizm  spowodowany jest obawÄ… przed odtrÄ…ceniem przez
społeczeństwo, polega na dostosowaniu się do decyzji i reakcji
otoczenia.
" Drzwi w twarz  polega na znacznym zawyżaniu wartości ofiarowanego
towaru co powoduje dezaprobatÄ™ klienta i stopniowe targowanie ceny.
" Strach przed stratą  ludzi bardziej motywuje możliwość straty niż
zysku.
" Reguła wzajemności  polega na zakupie towaru z wdzięczności za
otrzymany prezent.
Techniki manipulacji c.d.
" Wilk w owczej skórze- jej celem jest pokazanie naszej osoby jako nie radzącej
sobie, chaotycznej i z
le zorganizowanej. Zwykle usypia to czujność przeciwnika,
bo z takim fajtłapą nie trzeba twardo negocjować. Dzięki temu można w
trakcie negocjacji zmieniać zdanie i zaproponowane warunki.
" Prezent- prezent w postaci zmniejszenia oczekiwań.
Metody obrony przed manipulacjÄ…
Podstawą wszelkich taktyk obrony przed manipulacjami jest ich znajomość, a w
konsekwencji - umiejętność rozpoznawania i przeciwdziałania.
Z cała pewnością z manipulacjami można walczyć i stawiać im opór
wówczas, gdy osoba manipulowana zdaje sobie sprawę z tego, że ktoś wywiera
na nią wpływ. A zatem znajomość technik manipulacji jest już pierwszym
sposobem na stawianie im czoła. Jednak gdy jesteśmy już w sytuacji, w której
podejrzewamy, iż ktoś nie ma czystych intencji i stara się nami manipulować
dobrze jest mieć przygotowanych kilka schematów zachowań. Warunkiem
powodzenia tych technik jest zachowanie naturalnej gestykulacji i mimiki,
co jest równoznaczne z zachowaniem spokoju.
Metody obrony przed manipulacjÄ… c.d.
" Akceptowanie komplementów- pozwala na przeciwdziałanie manipulacjom związków
a podnoszeniem wartości drugiej osoby. Niezaprzeczanie prawdzie o nas pozytywnej
a czasem fałszywej wytraca broń z ręki manipulatora. Spokojne i niezabarwione
rumieńcem czy próbami zaprzeczenia , przyjmowanie komplementów musi
spowodować, że osoba manipulacyjna zrezygnuje z dalszych prób tego typu.
W zachowaniu tym bardzo ważne jest zachowanie odpowiedniej mimiki, gestykulacji
wskazującej na spokój.
" Zamiana oceny na opinię- może być wykorzystana w sytuacji kiedy w kontakcie
z partnerem pojawiajÄ… siÄ™ uwagi deprecjonujÄ…ce w postaci wypowiedzianych ocen.
Trudność w zastosowaniu tej metody polega głównie na tym, by powstrzymać nasza
automatyczna reakcjÄ™ obrony, ataku i udowadniania swoich racji. Tymczasem bardzo
łatwo zamienić taką opinię i dopiero wtedy zaprzeczyć jej bądz
zignorować problem.
Metody obrony przed manipulacjÄ… c.d.
" Demaskowanie aluzji- czasem bezpośrednie radzenia sobie z krytyką jest bardzo
utrudnione, gdy ocena podawana jest nie wprost ale w formie aluzji. Zmuszamy
partnera do wyrażenia swojej krytycznej oceny wprost i dopiero wówczas możemy
radzić sobie z krytyką. Często osoby używające aluzji obawiają się bezpiecznej
rozmowy, zaś zmuszone do tego tracą pewność siebie, bagatelizują wcześniej
wypowiedzianą opinię, następnie zaprzeczają lub zamieniają w dowcip.
" Zasłona z mgły- polega na bezdyskusyjnym akceptowaniu uwag krytycznych, zarzutów,
przyjmowaniu wszystkiego bez jakichkolwiek reakcji, pozwala na spokojne reagowanie
i niewierze się z poczuciem winy czy niepokojem. Zachowując się w taki sposób dajemy
do zrozumienia rozmówcy, że nie dotykają nas jego uwagi krytyczne w taki sposób
jakby chciał bo ostatecznie zmusza go do ich zaprzeczenia. Tak potraktowany człowiek
nie będzie próbował więcej wyprowadzić nas z równowagi , będzie zmuszony
do prowadzenia rozmów opartych na informacjach zwrotnych.
Metody obrony przed manipulacjÄ… c.d.
" Przyznanie się do błędu i uprzedzanie krytyki- gdy zdarzają się sytuacje
gdy popełniamy wyraz
ne błędy i spodziewamy się uzasadnionych pretensji
to najlepiej przyznać się do nich mówiąc że za takie wykroczenie należy mi się kara
i przyszłam poprosić o kare zgodnie z regulaminem. Przyznanie się do błędów
pozwala nam na utrzymanie się na poziomie równorzędnego partnera a nie
tłumaczącego się oskarżonego. Podkreślenie faktu że wszyscy popełniamy błędy
pozwala przejść do porządku dziennego nad tym faktem. Konsekwencja i dalszy ciąg
przyznania się do błędu może być uprzedzenie krytyki-rozmowa z pewnością
rozpocznie się na poziomie napięcia emocjonalnego niż miałoby to miejsce
gdy partner rozpoczyna krytykÄ™.
" Technika małego księcia- metoda ta jest stosowana wówczas gdy rozmówca usiłuje
ściągnąć nas z obronnej drogi prowadzenia negocjacji i rozmów.
Polega na nieustannym stawianiu tego samego pytania i podnoszenia tej samej
kwestii dopóki nie uzyskamy satysfakcjonującej odpowiedzi.
Metody obrony przed manipulacjÄ… c.d.
" [!] Zdarta płyta- metoda ta jest szczególnie przydatna w sytuacji gdy musimy
odmówić partnerowi, który zmusza nas do nadmiernych ustępstw, do uległości. Zdarta
płyta ma 2 ważne elementy przeciwstawiania się presji i manipulacji:
a)zdanie-klucz, powtarzanie stanowczo i wielokrotnie oraz spokojnie
b)podtrzymywanie kontaktu poprzez nawiÄ…zywanie do argumentacji partnera
oraz wyrażanie własnych uczuć. W trakcie stosowania tej metody zdarza się,
że ulegamy emocjom, wtedy warto zdanie  klucz rozbudować o dodatkowy element
np.  proszę nie krzyczeć . Koncentracja na tym prostym zdaniu pozwoli opanować
własne emocje.
Metoda zdartej płyty ma bardzo duże zastosowanie w praktyce pielęgniarskiej.
Dam Ci przykład
Jeśli powiem, na użytek tej rozmowy, że kot, który
siedzi sobie w pokoju obok, ma dwie łapy więcej niż
normalny kot, to ile będzie miał łap?
 Sześć?
 Cztery!
To że coś powiem, nie zmieni kota, zmieni tylko to,
co o nim myślisz.
ZAPAMI
TAJ
üðBÄ…dz
asertywna. Osoba asertywna nie poddaje siÄ™ Å‚atwo
manipulacjom, nie poddaje się również naciskom
emocjonalnym innych osób.
üðPowodem ulegania manipulacji może być również dziaÅ‚anie
na zasadzie empatii.
üðManipulacji ulegajÄ… znacznie Å‚atwiej osoby o niskim
poczuciu własnej wartości, braku pewności siebie.
Dziękuję za uwagę
Jð
Kaczmarczyk Roksana
PielÄ™gniarstwo I°, stacjonarne, I rok
Bibliografia
" Doliński, D. Psychologia wpływu społecznego. Wrocław: Towarzystwo
Przyjaciół Ossolineum, 2000;
" Witkowski , T. Psychomanipulacje: jak je rozpoznawać i jak sobie z nimi radzić.
[Wałbrzych] : Unus, cop. 2000. (Biblioteka Moderatora);
" Techniki wpływu społecznego i manipulacji w miejscu pracy, Opracowanie:
Agata Janicka.
[http://www.wup.lodz.pl/files/ciz/ciz_techniki_wplywu_spolecznego_i_manip
ulacji_w_miejscu_pracy.pdf]