Mgr Jolanta Sadek
DNO MIEDNICY
Dno miednicy utworzone jest przez mięśnie, powięzie, skórę i tkankę podskórną.
Tworzy dolne zamknięcie jamy brzusznej i miednicy mniejszej oraz współpracuje z mięśniami
brzucha w czasie wydalania kału i moczu oraz u kobiet w czasie porodu (przechodzenie płodu
przez kanał rodny). Utrzymuje we właściwym położeniu narządy leżące wewnątrzotrzewnowo,
utrzymuje wyprostowaną postawę ciała; ma zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania
zwieraczy cewki moczowej, pochwy i odbytu.
Podczas kaszlu, śmiechu, defekacji itp. przeciwstawia się obciążeniu spowodowanemu przez
wzrost ciśnienia śródbrzusznego.
Kształt czworoboku, którego granice wytyczają:
spojenie Å‚onowe
część moczowo-płciowa
guzy kulszowe
część odbytnicza
wierzchołek kości guzicznej
Przeprowadzona linia między guzami kulszowymi dzieli ten obszar na część przednią 
moczowo-płciową (przez którą przechodzi cewka moczowa i pochwa) i część tylną (przez którą
przechodzi odbytnica)  odbytniczÄ… (odbytowÄ…).
Powierzchnia zewnętrzna dna
miednicy to okolica kroczowa
regio perinei (obejmuje okolicÄ™
moczowo-płciową i
odbytniczÄ…).
Mięśnie dna miednicy uÅ‚ożone sÄ… w dwie warstwy ®ð w kierunku od wewnÄ…trz do zewnÄ…trz:
I. PRZEPONA MIEDNICY diaphragma pelvis  warstwa górna;
kształt lejkowaty, zwężający się ku dołowi, zamyka wyjście miednicy, w części
przedniej przechodzi u kobiet cewka i pochwa, u mężczyzn cewka moczowa; w tylnej
odbytnica.
Przepona miednicy na powierzchni górnej i dolnej pokryta jest powięzią przepony
miednicy, górną i dolną
1
1. Mięsień dz
wigacz odbytu musculus levator ani
parzysty mięsień, układający się w stromo opadającą lejkowatą płaszczyznę (lej
dz
wigaczowy)  u kobiet w porodzie znaczenie dla zwrotu wewnętrznego
główki.
Mięsień dz
wigacz odbytu składa się z kilku części:
a. mięśnia łonowo-odbytniczego m. puborectalis położonego najbardziej
dośrodkowo
b. mięśnia łonowo-pochwowego m. pubovaginalis, bezpośrednio otaczających
odbytnicÄ™ i pochwÄ™,
c. mięśnia łonowo-guzicznego m. pubococcygeus
d. mięśnia biodrowo-guzicznego m. iliococcygeus.
Dz
wigacz odbytu odchodzi od wzmocnionego pasma powięzi zasłonowej,
zwanego łukiem ścięgnistym (arcus tendineus), bocznie od spojenia łonowego,
do kolca kulszowego, przechodząc ponad mięśniem zasłonowym wewnętrznym.
Następnie biegnie do mięśnia zwieracza zewnętrznego odbytu, promieniście
wnikając w jego włókna, dochodzi również do kości krzyżowej i guzicznej. Przez
przestrzeń ograniczoną przyśrodkowymi częściami obu dz
wigaczy (wrota
dz
wigacza odbytu hiatus m. levatoris ani) przechodzi cewka moczowa, pochwa
oraz odbytnica.
Włókna mięśnia dz
wigacza odbytu pozostajÄ… w stanie permanentnego skurczu,
powodując przyleganie pochwy, odbytnicy i cewki moczowej do kości łonowej,
zapobiegające bezwiednemu wydostawaniu się treści z tych struktur. Unoszą i
pociÄ…gajÄ… odbyt do przodu.
W czasie porodu wrota dz
wigacza odbytu ulegają naprężeniom, a poszczególne
jego części napinają się, tworząc strukturę w kształcie tunelu, przez który
przedostaje się płód.
2. Mięsień guziczny musculus coccygeus
odchodzi od kolca kości kulszowej, dochodząc do bocznej powierzchni dolnych
kręgów kości krzyżowej i guzicznej. Wraz z więzadłem krzyżowo-kolcowym
wzmacnia przeponÄ™ miednicy
II. PRZEPONA MOCZOWO-PA
CIOWA diaphragma urogenitale  płaska blaszka
mięśniowo-powięziowa rozpięta między gałęziami kości kulszowych oraz dolnymi
gałęziami kości łonowych.
Pokryta jest powięzią górną i dolną przepony moczowo-płciowej.
1. Mięsień poprzeczny głęboki krocza m. transversus perinei profundus,
przez mięsień ten przechodzi cewka moczowa i pochwa. Odchodzi od łuku
łonowego, przez środek ścięgnisty krocza i dochodzi poprzecznie do boków
pochwy. U kobiet mięsień ten jest o wiele słabszy. Funkcją mięśnia jest
stabilizacja cewki moczowej.
2. Mięsień zwieracz cewki moczowej m. sphincter urethrae
U mężczyzn obejmuje on jedynie cewkę moczową, u kobiet również pochwę jako
m. zwieracz cewkowo-pochwowy.
Mięsień odpowiada za zwężanie i wzmacnianie zwieracza wewnętrznego cewki
moczowej.
2
3. Mięsień poprzeczny powierzchowny krocza m. transversus perinei
superficialis odchodzi od guzów kulszowych i kończący się w środku
ścięgnistym krocza, gdzie łączy się z takim samym mięśniem ze strony
przeciwnej. Mięsień poprzeczny krocza powierzchowny wspiera działanie
mięśnia porzecznego głębokiego krocza; napina środek ścięgnisty.
4. Mięsień opuszkowo-gąbczasty m. bulbospongiosus
@& Mięsień otacza opuszkę przedsionka. Od strony tylnej przylega do środka
ścięgnistego krocza, w którym jego włókna mieszają się z włóknami zwieracza
zewnętrznego odbytu. Boczne części mięśnia położone po obu stronach pochwy
przeplatają się nawzajem, dochodząc do ciał jamistych łechtaczki. Skurcz mięśnia
opuszkowo-gąbczastego zmniejsza wejście do pochwy i umożliwia erekcję
łechtaczki. Podczas spółkowania umożliwia uwalnianie wydzieliny z gruczołów
przedsionkowych większych.
B& W przypadku mężczyzn mięsień obejmuje opuszkę i nasadę prącia, jest w tym
wypadku mięśniem nieparzystym. Rozpoczyna się w środku ścięgnistym krocza,
tylnej części opuszki prącia oraz w niewielkim stopniu w zwieraczu zewnętrznym
odbytu, a kończy obejmując głównie ciało gąbczaste oraz ciała jamiste nasady
prÄ…cia.
Funkcja mięśnia opuszkowo-gąbczastego jest najwydatniej zaznaczona u
mężczyzn, ponieważ jest niezbędny w procesie wzwodu i wytrysku.
5. Mięsień kulszowo-jamisty m. ischiocavernosus
Stanowi boczne ograniczenie krocza, biegnąc od guzów kulszowych i gałęzi kości
kulszowych do błony białawej ciał jamistych łechtaczki / prącia. Przytwierdza
odnogi łechtaczki / prącia do miednicy i przepony moczowo-płciowej. Jego
skurcz pomaga w utrzymaniu erekcji łechtaczki / prącia. Mięsień ten u kobiet jest
mniejszy niż u mężczyzn.
6. Mięsień zwieracz zewnętrzny odbytu m. sphincter ani externus
Składa się z kilku części: głęboka biegnie okrężnie wokół odbytu, powierzchowna
otacza odbyt z każdej strony, podskórna kończy się z tkance podskórnej. Fragment
mięśnia dochodzi do środka ścięgnistego krocza, a reszta przez więzadło
odbytniczo-guziczne dochodzi do kości guzicznej. Znajduje się zewnętrznie w
stosunku do zwieracza wewnętrznego. Poprzeczne prążkowanie mięśnia sprawia,
że jego napięcie zależy od naszej woli. Podczas spoczynku mięsień jest napięty,
natomiast podczas skurczu ściany odbytu silniej są do siebie przyciskane.
Mm. 3., 4., 6. są mocno zrośnięte, stanowią silne umocnienie dna, ale łatwo dochodzi tu do
pęknięcia w czasie porodu.
®ð Włókna mięśni: dz
wigaczy odbytu, poprzecznego powierzchownego krocza,
poprzecznego głębokiego krocza, opuszkowo-gąbczastego, zwieracza zewnętrznego odbytu
łączą się w środkowej części krocza, między pochwą a odbytem, tworząc węzeł mięśniowo-
Å‚Ä…cznotkankowy ®ð Å›rodek Å›ciÄ™gnisty krocza centrum tendineum perinei.
Podczas przechodzenia dziecka przez kanał rodny płaska płyta mięśniowa dna
miednicy jest rozsuwana i rozciągana przez napierającą część przodującą w ten sposób, że
3
poprzednio dachówkowato zachodzące na siebie płyty mięśniowe, pod koniec II okresu
porodu przylegają do siebie bokami, umożliwiając poszerzenie pochwy do rozmiarów
miednicy kostnej.
Podczas pokonywania przez część przodującą (w 96% główkę) końcowego odcinka
miękkiego kanału rodnego mięsień zwieracz odbytu jest rozciągany tak znacznie, że odbyt
zieje.
Między guzem kulszowym a odbytem rozciąga się przestrzeń zawierająca liczne
nerwy i naczynia zwana dołem kulszowo-odbytniczym cavum ischiorectale.
o Unerwienie dna miednicy: ze splotu krzyżowego: nerw sromowy (jest nerwem mieszanym,
zawiera włókna czuciowe, ruchowe, współczulne i przywspółczulne, z gałęzi brzusznych
nerwów rdzeniowych S2, S3, S4. Jest gałęzią długą splotu krzyżowego.), nerw guziczny.
o Unaczynienie: tętnica sromowa wewnętrzna (od t. biodrowej wewnętrznej), tętnica
sromowa zewnętrzna górna i dolna (od t. udowej)
m. bulbospongiosus
4
Piśmiennictwo
1. Bochenek Adam,
Reicher Michał -
Anatomia
człowieka, tom II
2. Bręborowicz G. -
Położnictwo.
Podręcznik dla
położnych i
pielęgniarek.
PZWL,
Warszawa 2002,
3. Lippert H.
Anatomia. Tom
1. Urban &
Partner, Wrocław
1998.
4. A
asiński W.
Anatomia
topograficzna i
stosowana. Tom
3. Miednica
mniejsza, okolica
kroczowa,
grzbiet i kark.
PZWL,
Warszawa 1991.
5. Master Musle List, Lyola University Medical Education University.
www.meddean.luc.edu/lumen/MedEd/GrossAnatomy.
6. Pschyrembel W., Dudenhausen J. - Położnictwo praktyczne i operacje położnicze, PZWL, Warszawa
2003
7. Sokołowsska-Pituchowa J.: Anatomia człowieka. PZWL
8. Skrypt dla studentów medycyny opracowany na podstawie  Anatomii prawidłowej człowieka
prof. T. Marciniaka, Wrocław 2008, Wersja 1.1
9. Sobotta. Atlas anatomii człowieka. Tom 2. Urban & Partner, Wrocław 1997.
10. Troszyński M. - Położnictwo: ćwiczenia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009,
11. http://www.womentowomen.com/urinaryincontinence/pelvicfloorhealth.aspx
12. http://www.beyondbasicsphysicaltherapy.com/anatomypelvicfloor.shtml
13. http://www.ajronline.org/content/191/6_Supplement/S45/F2.expansion
5