Mgr Jolanta Sadek
DNO MIEDNICY
Dno miednicy utworzone jest przez mięśnie, powięzie, skórę i tkankę podskórną.
Tworzy dolne zamknięcie jamy brzusznej i miednicy mniejszej oraz współpracuje z mięśniami
brzucha w czasie wydalania kału i moczu oraz u kobiet w czasie porodu (przechodzenie płodu
przez kanał rodny). Utrzymuje we właściwym położeniu narządy leżące wewnątrzotrzewnowo,
utrzymuje wyprostowaną postawę ciała; ma zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania
zwieraczy cewki moczowej, pochwy i odbytu.
Podczas kaszlu, śmiechu, defekacji itp. przeciwstawia się obciążeniu spowodowanemu przez
wzrost ciśnienia śródbrzusznego.
Kształt czworoboku, którego granice wytyczają:
spojenie łonowe
część moczowo-płciowa
guzy kulszowe
część odbytnicza
wierzchołek kości guzicznej
Przeprowadzona linia między guzami kulszowymi dzieli ten obszar na część przednią 
moczowo-płciową (przez którą przechodzi cewka moczowa i pochwa) i część tylną (przez którą
przechodzi odbytnica)  odbytniczą (odbytową).
Powierzchnia zewnętrzna dna miednicy to okolica kroczowa (obejmuje okolicę moczowo-
płciową i odbytniczą).
Mięśnie dna miednicy ułożone są w dwie warstwy w kierunku od wewnątrz do zewnątrz:
I. PRZEPONA MIEDNICY diaphragma pelvis  warstwa górna;
kształt lejkowaty, zwężający się ku dołowi, zamyka wyjście miednicy, w części
przedniej przechodzi cewka i pochwa, w tylnej odbytnica.
Przepona miednicy na powierzchni górnej i dolnej pokryta jest powięzią przepony
miednicy, górną i dolną
1. Mięsień dz
wigacz odbytu musculus levator ani
parzysty mięsień, układający się w stromo opadającą lejkowatą płaszczyznę (lej
dz
wigaczowy)  znaczenie dla zwrotu wewnętrznego główki.
Mięsień dz
wigacz odbytu składa się z kilku części:
a. mięśnia łonowo-odbytniczego m. puborectalis położonego najbardziej
dośrodkowo
b. mięśnia łonowo-pochwowego m. pubovaginalis, bezpośrednio otaczających
odbytnicę i pochwę,
c. mięśnia łonowo-guzicznego m. pubococcygeus
d. mięśnia biodrowo-guzicznego m. iliococcygeus.
1
Dz
wigacz odbytu odchodzi od wzmocnionego pasma powięzi zasłonowej,
zwanego łukiem ścięgnistym (arcus tendineus), bocznie od spojenia łonowego,
do kolca kulszowego, przechodząc ponad mięśniem zasłonowym wewnętrznym.
Następnie biegnie do mięśnia zwieracza zewnętrznego odbytu, promieniście
wnikając w jego włókna, dochodzi również do kości krzyżowej i guzicznej. Przez
przestrzeń ograniczoną przyśrodkowymi częściami obu dz
wigaczy (wrota
dz
wigacza odbytu hiatus m. levatoris ani) przechodzi cewka moczowa, pochwa
oraz odbytnica.
Włókna mięśnia dz
wigacza odbytu pozostają w stanie permanentnego skurczu,
powodując przyleganie pochwy, odbytnicy i cewki moczowej do kości łonowej,
zapobiegające bezwiednemu wydostawaniu się treści z tych struktur.
W czasie porodu wrota dz
wigacza odbytu ulegają naprężeniom, a poszczególne
jego części napinają się, tworząc strukturę w kształcie tunelu, przez który
przedostaje się płód.
2. Mięsień guziczny musculus coccygeus
odchodzi od kolca kości kulszowej, dochodząc do bocznej powierzchni dolnych
kręgów kości krzyżowej i guzicznej. Wraz z więzadłem krzyżowo-kolcowym
wzmacnia przeponę miednicy
II. PRZEPONA MOCZOWO-PA
CIOWA diaphragma urogenitale  rozpięta między
gałęziami kości kulszowych oraz dolnymi gałęziami kości łonowych. Pokryta jest
powięzią górną i dolną przepony moczowo-płciowej
1. Mięsień poprzeczny głęboki krocza m. transversus perinei profundus,
przez mięsień ten przechodzi cewka moczowa i pochwa. Odchodzi od łuku
łonowego, przez środek ścięgnisty krocza i dochodzi poprzecznie do boków
pochwy.
2. Mięsień zwieracz cewki moczowej m. sphincter urethrae
u kobiety obejmuje cewkę moczową i pochwę jako m. zwieracz cewkowo-
pochwowy
3. Mięsień kulszowo-jamisty m. ischiocavernosus
Mięsień ten u kobiet jest mniejszy niż u mężczyzn. Stanowi boczne ograniczenie
krocza, biegnąc od guzów kulszowych i gałęzi kości kulszowych do błony
białawej ciał jamistych łechtaczki. Przytwierdza odnogi łechtaczki do miednicy
i przepony moczowo-płciowej. Jego skurcz pomaga w utrzymaniu erekcji
łechtaczki
4. Mięsień opuszkowo-gąbczasty m. bulbospongiosus
Mięsień otacza opuszkę przedsionka. Od strony tylnej przylega do środka
ścięgnistego krocza, w którym jego włókna mieszają się z włóknami zwieracza
zewnętrznego odbytu. Boczne części mięśnia położone po obu stronach pochwy
przeplatają się nawzajem, dochodząc do ciał jamistych łechtaczki. Skurcz mięśnia
opuszkowo-gąbczastego zmniejsza wejście do pochwy i umożliwia erekcję
łechtaczki
5. Mięsień poprzeczny powierzchowny krocza m. transversus perinei
superficialis odchodzi od guzów kulszowych i kończący się w środku
ścięgnistym krocza, gdzie łączy się z takim samym mięśniem ze strony
przeciwnej. Mięsień poprzeczny krocza powierzchowny wspiera działanie
mięśnia porzecznego głębokiego krocza.
6. Mięsień zwieracz zewnętrzny odbytu m. sphincter ani externus
Składa się z kilku części: głęboka biegnie okrężnie wokół odbytu, powierzchowna
2
otacza odbyt z każdej strony, podskórna kończy się z tkance podskórnej. Fragment
mięśnia dochodzi do środka ścięgnistego krocza, a reszta przez więzadło
odbytniczo-guziczne dochodzi do kości guzicznej. Mięsień znajduje się w
permanentnym skurczu.
W położnictwie wyróżnia się warstwę powierzchniowa (część powierzchowna) przepony
moczowo-płciowej, w skład której wchodzą mięśnie 3, 4, 5, 6
Mm. 4.,5.,6. są mocno zrośnięte, stanowią silne umocnienie dna, ale łatwo dochodzi tu do
pęknięcia w czasie porodu.
Włókna mięśni: dz
wigaczy odbytu, poprzecznego powierzchownego krocza,
poprzecznego głębokiego krocza, opuszkowo-gąbczastego, zwieracza zewnętrznego odbytu
łączą się w środkowej części krocza, między pochwą a odbytem, tworząc węzeł mięśniowo-
łącznotkankowy środek ścięgnisty krocza centrum tendineum perinei.
Podczas przechodzenia dziecka przez kanał rodny płaska płyta mięśniowa dna
miednicy jest rozsuwana i rozciągana przez napierającą część przodującą w ten sposób, że
poprzednio dachówkowato zachodzące na siebie płyty mięśniowe, pod koniec II okresu
porodu przylegają do siebie bokami, umożliwiając poszerzenie pochwy do rozmiarów
miednicy kostnej.
Podczas pokonywania przez część przodującą (w 96% główkę) końcowego odcinka
miękkiego kanału rodnego mięsień zwieracz odbytu jest rozciągany tak znacznie, że odbyt
zieje.
Między guzem kulszowym a odbytem rozciąga się przestrzeń zawierająca liczne
nerwy i naczynia zwana dołem kulszowo-odbytniczym cavum ischiorectale.
o Unerwienie dna miednicy: ze splotu krzyżowego: nerw sromowy (jest nerwem mieszanym,
zawiera włókna czuciowe, ruchowe, współczulne i przywspółczulne, z gałęzi brzusznych
nerwów rdzeniowych S2, S3, S4. Jest gałęzią długą splotu krzyżowego.), nerw guziczny.
o Unaczynienie: tętnica sromowa wewnętrzna (od t. biodrowej wewnętrznej), tętnica
sromowa zewnętrzna górna i dolna (od t. udowej)
m. bulbospongiosus
3
m. bulbospongiosus
4
Wrota dz
wigaczy
Piśmiennictwo
1. Bochenek Adam, Reicher Michał - Anatomia człowieka, tom II
2. Bręborowicz G. - Położnictwo. Podręcznik dla położnych i pielęgniarek. PZWL, Warszawa 2002,
3. Grey s Anatomy Online: www.bartleby.com/107/119.htlm, www.bartleby.com/107/120.htlm
4. Lippert H. Anatomia. Tom 1. Urban & Partner, Wrocław 1998.
5. A
asiński W. Anatomia topograficzna i stosowana. Tom 3. Miednica mniejsza, okolica kroczowa, grzbiet i
kark. PZWL, Warszawa 1991.
6. Master Musle List, Lyola University Medical Education University.
www.meddean.luc.edu/lumen/MedEd/GrossAnatomy.
7. Pschyrembel W., Dudenhausen J. - Położnictwo praktyczne i operacje położnicze, PZWL, Warszawa
2003
8. Skrypt dla studentów medycyny opracowany na podstawie  Anatomii prawidłowej człowieka
prof. T. Marciniaka, Wrocław 2008, Wersja 1.1
9. Sobotta. Atlas anatomii człowieka. Tom 2. Urban & Partner, Wrocław 1997.
10. Troszyński M. - Położnictwo: ćwiczenia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009,
5