Media - potoczne określenie środków masowego oddziaływania na świadomość społeczną (prasa, rozgłośnie radiowe, telewizja, film, reklama wizualna); dawn. środki masowego przekazu albo środki masowego komunikowania; nazwa od hipnotycznej podatności medium.

Goban-Klas Tomasz (ur. 1942) socjolog , specjalista z zakresu mediów i masowego komunikowania.

Mass media- sposoby odtwarzania, zapisywania i rozpowszechniania obrazów i dźwięków, które stosuje się w komunikowaniu masowym w celu zorganizowania odbioru indywidualnego lub zbiorowego. Są to techniczne sposoby przekazywania pewnych treści masowemu odbiorcy.

Klasyfikacja mediów - najczęściej spotykanym wyznacznikiem jest zaangażowanie odpowiednich zmysłów w odbiorze treści. Wyróżnia się 3 główne grupy mass mediów;

- Media wizualne oddziałują na zmysł wzroku, a ich tworzywem podstawowym jest obraz: statyczny lub dynamiczny. (statyczny:książka,prasa,fotografia, przeźrocza, plakat, naklejki, pocztówka, znaczek pocztowy, a nawet banknoty. Dynamicznym medium jest film niedźwiękowy.)

- Media audialne oddziałują na zmysł słuchu. Ich tworzywem podstawowym są: słowo, muzyka, hałas, cisza.(radio, taśma magnetofonowa, płyta gramofonowa i kompaktowa, telefon)

-Media audiowizualne oddziałują na dwa zmysły człowieka wzrok i słuch. Tworzywem podstawowym tych mediów są: słowo, obraz, muzyka, hałas , cisza. (film udźwiękowiony, telewizja, taśma magnetowidowa, przeźrocza udźwiękowione,multimedia [łączą w sobie kilka różnych środków komunikowania: tekst, obraz, animację, narrację, wideo, muzykę)

Wychowanie do mass mediów – jedne z definicji akcentują wpływ wychowawcy na wychowanka, inne swobodny rozwój dziecka, inne kładą nacisk na wpływ środowiska w procesie wychowania. Wychowanie dąży do kształtowania osoby w kierunku jej celu ostatecznego, i do dobra społeczności których jest członkiem. Rezultatem działalności wychowawców jest dojrzała osobowość człowieka. Wychowanie i osobowość stają się w praktyce czynnikami korelatywnymi(wzajemnymi).

Czynniki warunkujące skuteczne formowanie osobowości: dojrzewanie, uczenie się i przystosowanie.

W chrześcijańskim systemie wychowania zmierzającym do rozwoju osobowości człowieka wyróżnia się 4 cechy: *orientacja chrystocentryczna(urabianie chrześcijaństwa doskonałego), *moralizm(realizowanie zasad etyki katolickiej), *personalizm(podkreśla godność i wartość każdego człowieka), *humanizm(uwzględnia liczące się sprawy ludzkie) .

Czynniki istotne w rozwoju osobowości człowieka: odpowiednie przeżywanie wartości. Dwa typy wpływów o charakterze wychowawczym: - 1. świadome albo planowe, intencjonalne, zamierzone czy skierowane. 2. codzienne rozmowy dorosłych wspólne zabawy i podróże.

CELE! MASS MEDIÓW:

-formowanie postaw:krytycyzmu, selekcji, odporności na propagandę i twórczej aktywności; te postawy kształtowane na życzliwym stosunku do mass mediów

-pełny rozwój osobowości odbiorcy i wzrost jego sfery duchowości

-wyeliminowanie z mass mediów zjawisk negatywnych i przekształcanie je w narzędzie pozytywnego oddziaływania na odbiorców

-budzenie i pogłębianie wrażliwości na przekazywanie prawdy, postawa sprzeciwu wobec przejawów jej zniekształcania

-przekazanie pogłębionej wiedzy o mass mediach i głównych mechanizmach ich funkcjonowania

ŚRODKI! DO OSIĄGNIECIĄ CELÓW: *w środowisku rodziny (dialog rodzinny, wspólny odbiór telewizji, wspólna lektura książek, kontrola dostępu dziecka do mediów) *w środowisku szkoły(wykład nauczyciela, dyskusja nad wspólnie obejrzanym filmem, spotkanie z przedstawicielem mediów[reżyser, dziennikarz]

*w środowisku parafii (wykład, pogadanka, rekolekcje, spotkanie z dziennikarzem katolickim) (katecheza dla dorosłych, młodzieży pozaszkolnej, przedślubna) (modlitwa asceza, rachunek sumienia, pokuta)

METODY! WYCHOWANIA DO MASS MEDIÓW:

-metody wpływu osobistego, sytuacyjnego, społecznego, metody kierowania samowychowaniem itp.

-metody oglądowe, zajęcia praktyczne oraz metody oparte na słowie

-metody specyficzne dla mass mediów – zasada "widzieć, oceniać, działać" jej uzupełnieniem jest metoda gdy jest realizowane wychowanie przez mass media np. w wychowaniu do filmu stosuje się odpowiednio dobrane filmy (np. dokumentalne)

POSTAWA – o treści jej definicji decydują takie czynniki jak wiek, wykształcenie czy koncepcja psychologiczna. Składniki budujące strukturę: *osoba(podmiot postawy) *pewna wartość (podmiot postawy), *składniki osobowości względnie trwałe, pozytywne lub negatywne, *ustosunkowanie się do przedmiotu (osoby, idei, rzeczy, zjawiska itp.) angażując w nim wolę uczucia intelekt i aktywność.

CECHY PODSTAWOWE POSTAWY:,

-treść (np. telewizja jako środek komunikowani się, wstępujący w niej prezenter),

-zakres (różnice widać po porównaniu postawy wobec radia a do innych mediów),

-kierunek (ustosunkowania się (np. wobec prasy) począwszy od pełnej akceptacji poprzez obojętność aż do podstawy wrogości,

-trwałość – może być różna, zależna i może się zmieniać.

Postawa krytyczna wobec mass mediów może być: *epizodyczna, *krótkotrwała, *trwająca długie lata.,

Skuteczność postawy warunkują też czynniki zewnętrzne:,

-atmosfera w danym środowisku ( sprzyjająca lub odrzucająca),

-stała praca jednostki nad postawą,

-wpływ innych osób prezentujących identyczne lub przeciwstawne postawy,

FUNKCJE POSTAW:

-przystosowawcza (postawy pozytywne rozwijają jednostkę, postawy negatywne eliminują korzystne wpływy dla rozwoju osobowego)

-obronna (chroni przed sytuacjami które mogą doprowadzić do frustracji i kompleksów)

-ekspresywna (jednostka uzewnętrznia swój świat wartości eksponując te które mają dla niej większe znaczenie)

-poznawcza (uzupełnia ekspresywną która powala poznawać otaczająca rzeczywistość a poznawcza umożliwia przeżywanie rzeczywistości)

POSTAWY NEGATYWNE:

-uległości wobec propagandy (*brak krytycyzmu w ocenie treści publikowanych przez mass media, *daleko posunięta uległość polityczna(bez problemu przyjmują wersję wydarzeń)bezmyślna naiwność, * przypisywanie mass mediom nadmiernie wysokiego autorytetu ( bo tak mówili w TV))

-makiawelizmu (makiawelista taktuje drugiego człowieka instrumentalnie, interesuje się nim bo jest mu potrzebny do realizacji celów, * brak empatii, * nie liczy się z oczekiwaniami i prawami innych, jest odporny na wpływy ze strony innych ludzi, *nie liczy się z prawdą (poprzez długotrwałe manipulowanie))

-zgody na manipulację ( zagrożeniem jest obojętność lub zgoda na manipulację, * uzewnętrznianie przekonań że manipulacja ułatwia życie, * naiwne mówienie o manipulacji nazywają przesadą, żywią uległość wobec mediów)

POSTAWY POZYTYWNE:

-dialogu (*jednostka myśli tylko o sobie,* zwraca się uwagę na to co łączy ludzi, przy elemencie krytycyzmu nie występuje krytykowanie, złośliwość, * umie przyjąć konstruktywną krytykę, * PD musi być wspierana postawą cierpliwości i wielkoduszności, wspiera się na podstawie empatii, *rozległy przedmiot, * ludzie którzy pozwolili na kształtowanie ich przez media nie są bardzo wymagający później w stosunku do mediów i do swoich partnerów, * poprawna postawa dialogu funkcjonuje z postawą asertywną,* nie ma oportunizmu(rezygnacja z zasad moralnych) kunktatorstwa(zwlekania) ingracjacji(zdobycie sympatii poprzez maskę) i kokieterii

-szerokich horyzontów (*odczytywanie aktualnych wydarzeń w szerokim kontekście czasowym społecznym kulturalnym, *hierarchia wartości z zachowaniem proporcji, * opinie niejednostronne nie powierzchowne nie wybiórcze poprzedzone są refleksją i namysłem, postawa opiera się na zainteresowaniach jednostki i pasjach, *PSH towarzyszy dociekliwość intertekstualna która stawia sobie konkretne pytania i odpowiedzi, * optymistyczny stosunek do otaczającego świata, * nie ma miejsca na stagnację,zastój, brak twórczej aktywności, * dojrzała postać postawy SH zdolna jest uodpornić jednostkę przed wpływami mediów)

-tolerancji (* jednostka żywi szacunek do każdego człowieka, * respektuje się wszystkie prawa danej osoby i "inność" ludzi nie budzi uprzedzeń i negatywnych zachowań, każdy akceptuje siebie takim jakim jest, *otwarcie na różnorodność, *człowieka nie ma zazdrości uprzedzenia zawiści, * zadana równości ( bo PT jest budowana na demokratycznym sposobie traktowania.

Czynniki kształtujące postawy: *indywidualne i społeczno kulturalne (egzogenne)(wpływy kultury-dzieła sztuki, język nauka, obyczaje, normy moralne, prawa, bezprawie, interakcja(spotkanie się z kimś, kontakt))

Kompetencje z zakresu teorii mediów. Człowiek kompetentny:
- zna i potrafi definiować pojęcia z zakresu mediów, komunikowania medialnego
i poszczególnych rodzajów i form komunikatów,
- dostrzega i analizuje kierunki rozwoju mediów, potrafi dyskutować ich uwarunkowania technologiczne oraz konsekwencje społeczno-cywilizacyjne i edukacyjne,
- dostrzega i potrafi interpretować znaczenie przekazów medialnych dla rozwoju cywilizacji oraz kształtowania dziedzictwa kulturowego od czasów najdawniejszych do współczesnych,
- potrafi zidentyfikować i uzasadnić wpływ mediów na różne aspekty życia współczesnego człowieka oraz przemiany cywilizacyjne i procesy globalizacji,
- potrafi wyróżnić i opisać najważniejsze etapy historii rozwoju podstawowych rodzajów mediów: książki, prasy, fotografii, plakatu, reklamy, radia, filmu, telewizji, internetu itd., podać przykłady znaczących dzieł medialnych i wybitnych twórców,
- dostrzega i analizuje kierunki rozwoju mediów, a także potrafi dyskutować ich uwarunkowania technologiczne oraz konsekwencje informacyjne, socjalizacyjne, wychowawcze.

Kompetencje w zakresie języka i komunikowania medialnego. Człowiek kompetentny:
- zna i wyróżnia elementy języka mediów w dowolnych formach komunikatów (od tekstowych do multimedialnych) oraz potrafi objaśniać znaczenie i celowość użycia określonych środków wyrazowych (np. kolor, kształt, znak graficzny),
- potrafi nazwać i scharakteryzować różne formy przekazów słownych, obrazowych, dźwiękowych, audiowizualnych i multimedialnych oraz nośniki, na których je zapisano,
- zna podstawy teoretyczne oraz zasady kompozycji obrazu, m.in. fotograficznego
i filmowego,
- potrafi wyróżniać, porównywać i charakteryzować cechy dowolnych przekazów medialnych (np. słownych, dźwiękowych, audiowizualnych i multimedialnych), rozumiejąc i uzasadniając dobór formy do treści przekazu,
- dostrzega oraz potrafi interpretować i objaśnić nierealne obrazy i sceny tworzone za pomocą animacji i technik specjalnych,
- zna podstawowe modele i techniki komunikowania bezpośredniego i medialnego,
- potrafi interpretować w kategoriach komunikowania intonację wypowiedzi i przekazy niewerbalne: mimikę, gesty, mowę ciała oraz wygląd osoby i kreowanego przez nią otoczenia.
- potrafi analizować dowolne teksty kultury (przekazy medialne) z punktu widzenia procesu komunikowania, dostrzegając kontekst przekazu,
- potrafi stosować w praktyce wybrane techniki komunikowania medialnego.

Kompetencje dotyczące odbioru komunikatów medialnych. Człowiek kompetentny:
- zna mechanizmy psychologicznego oddziaływania mediów na odbiorcę i potrafi je dostrzec,
- zna i potrafi odróżniać oraz objaśniać metody oddziaływania stosowane w mediach, zwłaszcza perswazji i manipulacji,
- potrafi wskazać płynące z mediów zagrożenia dla psychicznego i wychowawczego rozwoju człowieka (np.: filmy pełne przemocy i agresji, gry komputerowe),
- potrafi kontrolować swój kontakt z mediami, aby nie ulec nadmiernej fascynacji
i uzależnieniom medialnym,
- dostrzega i ma świadomość roli mediów w rozwijaniu osobowości, kształtowaniu postaw współczesnego człowieka oraz kreowaniu autorytetów i wzorów zarówno racjonalnych, jak i nieracjonalnych,
- dostrzega i charakteryzuje role oraz funkcje reklamy, objaśnia jej oddziaływanie,
- potrafi dokonywać analizy i porównania informacji oraz stanowisk przedstawionych w programach informacyjnych, publicystycznych, dokument.
- odróżnia obrazy przedstawiające fikcję od obrazów rzeczywistości w różnych rodzajach komunikatów medialnych, potrafi je objaśniać,
- potrafi dostrzec, analizować i opisywać wielowarstwowość oraz wieloznaczność przekazów medialnych, rozpoznając też odpowiednie elementy języka danego rodzaju mediów.

Kompetencje dotyczące korzystania z mediów. Człowiek kompetentny:
- dostrzega i potrafi scharakteryzować rolę mediów: drukowanych, radia, telewizji, filmu i Internetu jako źródła wiedzy i kształtowania umiejętności,
- zna metody i narzędzia wyszukiwania informacji w mediach, przy wykorzystaniu różnych urządzeń i materiałów medialnych,
- potrafi kategoryzować i wartościować informacje, a także radzić sobie z ich nadmiarem,
- potrafi rozpoznać rodzaj i charakter, a także adresata dowolnego komunikatu medialnego (książki, audycji radiowej, programu telewizyjnego, filmu, portalu internetowego itd.) oraz wskazać jego wartości użytkowe,
- potrafi formułować własne opinie na określony temat, wykorzystując przekazy medialne jako źródło wiadomości i cudzych opinii,
- potrafi wykorzystywać do różnych zadań urządzenia medialne, służące do rejestrowania, przetwarzania i udostępniania dowolnych komunikatów medialnych,
- korzysta z różnorodnych źródeł informacji wydawniczych, zna aktualne oferty wydawnictw medialnych.

Kompetencje dotyczące tworzenia komunikatów medialnych. Człowiek kompetentny:
- potrafi poprawnie wypowiadać się w języku literackim, występując przed mikrofonem lub kamerą, docenia znaczenie języka dla rozumienia przekazów werbalnych i mowy ciała do właściwej autoprezentacji,
- posiada podstawową wiedzę o warsztacie oraz procesach tworzenia różnych rodzajów i form medialnych, występujących w prasie, radiu, telewizji, filmie, Internecie itp.,
- potrafi czytać i analizować oraz samodzielnie opracowywać różne formy prezentacji graficznych,
- potrafi analizować i wyciągać wnioski z recenzji komunikatów medialnych oraz opracować własne recenzje,
- potrafi realizować proste komunikaty medialne: fotograficzny, radiowy, filmowy, hipertekstowy i multimedialny,
- potrafi dokonywać prostego montażu materiałów medialnych: fotografii, dźwięku, filmu, wykorzystując technologie analogowe i cyfrowe,
- potrafi przygotowywać i prowadzić prezentacje multimedialne, łączące materiały tekstowe, obrazowe, dźwiękowe i filmowe odpowiednio do możliwości percepcyjnych odbiorcy oraz wielkości grupy i sali,
- potrafi opracować i publikować w sieci multimedialne strony www.