Architektura Nowego Państwa (1570-1096 p.n.e.)

WSTĘP-Architektura starożytnego Egiptu podziwiana jest przez wszystkich po dziś dzień. Zachwyca monumentalnością posągów, świątyniami pełnymi przepychu. Zadaniem budownictwa sakralnego było nie tylko oddawanie czci bóstwom czy gloryfikacja władzy, ale także umocnienie wiary. Najbardziej znanym architektem okresu Nowego Państwa był Amenhotep, który jako jedyny otrzymał pozwolenie na budowę własnej świątyni grobowej, dotąd dostępnej jedynie faraonów

Kanon

• aleja sfinksów, prowadząca do budynku( ilustracja-Karnak)

• pylony flankujące wejście do świątyni(światynia Horusa w Edfu)

• dziedziniec (jeden lub kilka)

• sala na barką(wejście do sali na barkę w światyni Hatszepsut w Deie el-Bahari[Teby])

• sala kolumnowa o stropie wspartym na kolumnach

• sala hypostylowa o nawie głównej wyższej niż nawy boczne(Ramussen-kompleks świątynny wybudowany przez Ramzesa II)

• usytuowanie na jednej osi, stopniowo pomieszczenia leżące w głębi są niższe i węższe (obniżanie stropu, podwyższanie poziomu podłogi)

ELEMENTY I DETALE ARCHITEKTONICZNE

• obeliski

Kamienny monolit w formie wieży zwężający się ku górze, zwieńczony piramidionem w formie ostrosłupa, ustawiano parami przed wejściem do świątyń (stanowiły wówczas role symbolicznej bramy między niebem a ziemią)

Egipcjanie wierzyli, że bóg Re (uosobienie słońca)mieszka w obelisku

• pylony

Dwie trapezoidalne wieże, miały powstrzymywać złe moce przed wtargnięciem do wnętrza świątyni, przed nimi ustawiano zwykle monumentalne siedzące posagi władcy. Na szczycie znajdowała się platforma do której wejścia prowadziły wewnętrzne schody (świątynia Horusa)

• filary i kolumny

podpory o przekroju kwadratu, umieszczone przy zewnętrznych ścianach budowli, filary ozyriackie( przedstawiały one króla identyfikowanego z bogiem ozyrysem)[ bóg przestawiony w postaci mumii z rysami władcy](Ramesseum)

Trzon kolumny przedstawiał zazwyczaj łodyge lotosu lub papirusu

zwieńczoną głowica w kształcie otwartego lub zamkniętego kwiatu

NOWY TYP Kompozytowy

kapitel mógł mieć kształt bogini Hator(w 4 strony świata)-twarz kobiety i wielkim krowimi rogami

ARCHITEKRURA

SWIATYNIA[kamień, odporny na piasek pustyni, wiatr i wylewy Nilu]

Świątynia Horusa w Edfu

Kanon:

• monumentalny portal

• parnaos-przedsionek

• sala hypostylowa

• sanktuarium

• od sali hypostylowej do sanktuarium sklepienie obniżało się, a posadzka wznosiła.

Grobowiec Tutenchamona z XXVIII dynastii

A - 16 stopni wejściowych
B - korytarz
C - przedsionek
D - komora boczna (Aneks)
E - komora grobowa z czterema skrzyniami-kaplicami oraz sarkofagiem zawierającym trumny z mumią króla
F - 'Skarbiec'

Grobowce prywatne

wzorowały się również na grobowcach władców. Przykładem są grobowce trzech funkcjonariuszy za czasów Hatszepsut: Kanclerza SENEMUTA, SENMENA I SMENHOTEPA, który pod wpływem tarasowej świątyni królowej przed swoimi grobowcami naśladowali budowę tarasową. Ich grobowce mają po dwa dziedzińce połączone rampami.

W rzemieślniczej nekropolii w Deir el-medina budowano dwa typy grobowców

• z kaplicą zbudowaną z cegły nad wykuta w skale komora[il]

Prostokątny dzieciniec otoczony murem z wejściem w kształcie pylonu[il], piramidy wzniesionej na skale lub platformie (z cegły lub kamienia) ora z kaplicy poświęconej zmarłemu, która znajdowała się wewnątrz piramidy. Wnętrze pokrywano polichromią, czasem również ściany wykładano cegłą suszona która następnie tynkowano

• calkowicie wydrążony w skale

Różnił się tym, że kaplica była wkuta w skale, a piramidka znajdowała się nad jej stropem[il] Przed wejściem wznoszono portyk wsparty na kolumnach i zwieńczony gzymsem. W przeciwieństwie do I typu wejście do niżej położonych komór znajduje się nie na dziecińcu, ale w najgłębszej kaplicy.

Oba typy miały jednak jeden wspólny element: niewielka piramidkę wzniesioną z cegły, zakończoną kamiennym piramidonem, ustawiona ponad kaplicą

ŚWIECKA[suszona cegła mułowa, trzcinowe maty i drewno-prawie całkowite zniszczenie]

DOMY MIESZKALNE

Budowle z cegły suszonej i drewna, w drzwiach zawieszano maty trzcinowe, kamienia używano do progów, drzwi baz kolumn plany domów ewoluowały z owalnych do prostokątnych

-niższe warstwy rzemieślnicze-nieduże domy (30-70 m2 )z kilkoma pomieszczeniami dziedzińcem (np. osiedle w deir el medina-osiedle rzemieślników, budowniczych artystów, którzy tworzyli grobowce w Dolinie Królów)

lepiej usytuowani rzemieślnicy, kapłani u urzędnicy niżej rangi-średniej wielkości domy (70-150 m2)

grube mury zewnętrze z cegły mułowej zatrzymywały chłód nocy i chroniły przed południowym skwarem

ściany były tynkowe i często malowane

wysocy urzędnicy i kapłani posiadali kompleksy mieszkalne wraz z pomieszczeniami biurowymi, warsztatami rzemieślniczymi kuchnia czy pomieszczeniami dla służby

Z okresu ptolemejskiego zachowały się niektóre elementy domów, jednak można stwierdzić, że domy z tego okresu posiadały sklepienia a nie

ARCHITEKTURA OBRONNA

większość się nie zachowała, o ewentualnie istniejących wiadomo z tekstów

W dobry stanie zachował się mury warowne wokół świątyni i pałacu Ramzesa III w Medinet Habu, nie zachowały się jednak fortyfikacje i mury obronne miast

Mur z suszonej cegły miał grubość ok 10 m i 19m wysokości, a jego fundamenty sięgały 3 m poniżej poziomu gruntu. Dolne części ściany były nachylone pod kątem 50 stopni , wieńczone krenelaże i prawdopodobnie wieżyczkami. Na zewnątrz znajdował się drugi niższy mur otaczający całość miał ok 4,5 m wys i półokrągłe blanki. Między murami znajdowała się fosa Bramy usytuowane na osi świątyni stanowiły piętrowe konstrukcje. Brama zachodni uległa zniszczeniu, jednak wschodnia pozostała dobrze zachowana. Przed wejściem znajdowała się przystań nad kanałem. Jednym z założeń architektonicznych było stworzenie iluzji optycznej monumentalności budowli. Osiągnięto ten efekt przez stopniowe zwężanie przejścia i zmniejszenia kolejnych elementów obramowujących.

PAŁACE

budowane z cegły mułowej -niewiele z nich pozostało

w skład kompleksu wchodziła; kuchnia, łazienka, założenia ogrodowe, magazyny, a nawet osiedla

własny system administracyjny i gospodarczy

Archiwum- królewskie korespondencje

bibliotek-święte pisma

dziedziniec, który była ważnym elementem zespołu pałacowego otoczony kaplicami bóstw

zachowane do naszych czasów

Pałac Echnatona w El-Amarna

pałac Amenhotepa w Malagacie- W ruinach pałacu można wyróżnić przynajmniej 4 kompleksy pałacowe, szereg budynków pomocniczych, kuchnie, pomieszczenia dla służby itd. a także ślady sztucznego jeziora (miało przeszło 3 km obwodu)