Prawo – to zespół norm wydanych lub usankcjonowanych przez państwo i zagwarantowanych przymusem państwowym

Norma prawna – jest to wynikająca z przepisów reguła postępowania, która jest zagwarantowana przymusem państwowym, ma swoją swoistą budowę:

1. hipoteza – wskazuje adresata normy u okoliczności, w których norma a być wykonana (skierowana do ogółu jak należy postąpić w danej sytuacji)

2. dyspozycja – określa sposób zachowania, którego oczekuje państwo

3. sankcja – jest to dolegliwość, która spotyka adresata normy o ile postąpi w sposób sprzeczny z jej dyspozycją (złamanie nakazu lub zakazu)

Sankcje w prawie gospodarczym np. utarta koncesji.

Wyróżniamy sankcje karne, administracyjne, sankcje nieważności, sankcje egzekucyjne.

Podział norm:

- normy bezwzględnie obowiązujące (imperatywne), - zawierają niepodważalny nakaz, od wypełnienia którego nie można się uchylić, obowiązuje bezwzględnie

- normy względnie obowiązujące (normy dyspozytywne) - najczęściej w prawie cywilnym [„O ile strony nie postanowiły inaczej” – umowa, reguła, tworzenie prawa przez strony; bez niej obowiązują normy]

Przepis prawny – zapis literalny normy, budulec, z którego powstaje norma

- może wynikać z kilku artykułów + norma

- w prawie karnym: przepis = norma

Źródła prawa gospodarczgo:

Ustawa – dotyczy szczegółowo wycinka, problematyki np. cywilnej, gosp.

Prawo gospodarcze – prawo handlowe – część prawa cywilnego – zespół norm z natury rzeczy należących przede wszystkim do prawa cywilnego ( prawo prywatne ), które regulują organizację przedsiębiorstw oraz czynności handlowe powstające między nimi oraz między przedsiębiorstwami a innymi uczestnikami bortu wewnętrznego (krajowego) oraz międzynarodowego

Prawo gospodarcze – zbiór norm prawnych regulujących stosunki społeczne powstające na tle w związku z działalności gospodarczą

Przedsiębiorca i jego oznaczanie.

Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwania, rozpoznawanie i wydobywania kopalni ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły

- działalność musi być wykonywana odpłatnie

- jest zasadniczym źródłem utrzymania

- działalność jest zarobkowa wtedy, gdy jest zdolna do chociażby potencjalnego generowania zysku

- zorganizowany charakter działalności – nie ma charakteru przypadkowego, muszą występować najprostsze ramy organizacyjne

- wykonywana ciągle – jest wykonywana w sposób powtarzalny, planowy i nie w sposób dorywczy

Działalność gospodarcza nie dotyczy działalności wytwórczej w rolnictwie z zakresie upraw, chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa, rybactwa śródlądowego oraz agroturystyki.

P.K.D. – Polska klasyfikacja działalności

Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną (ułomna osoba prawna), której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Osoba fizyczna – człowiek od urodzenia do śmierci (akt urodzenia, zgonu)

- zdolność prawna

- zdolność do czynności prawnej

- Miejsce zamieszkania osoby fizycznej – jest to miejscowość, w której osoba fizyczna przebywa i ma zamiar stałego pobytu

Osoba prawna – osoba fizyczna o zdolności prawnej posiadająca majątek i cel.

Osobowość prawna jest cechą normatywną.

STATUT – mówi o tym jakie są organy i ich kompetencje

Organy mogą być:

- zarządzające

- nadzorcze

- stanowiące

Teoria dwóch podpisów – muszą być złożone dwa podpisy, aby osoba prawna skutecznie funkcjonowała

Siedziba osoby prawnej – miejscowość (wynika ze statutu, a jeżeli nie to jest to miejscowość, gdzie znajduje się organ zarządzający.

Firma – jest to samodzielne prawo niemajątkowe, skuteczne wobec wszystkich, którzy tego prawa nie posiadają; jest to dobro osobiste przedsiębiorcy

Firma – jest to nazwa, pod którą przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą lub zawodową

Firma musi brzmieć słownie.

Przedsiębiorca dokonuje wszystkich czynności pod firmą (nie może się ich wyprzeć; indywidualizacja przedsiębiorcy w obrocie gospodarczym)

Firma składa się z dwóch elementów:

- korpus lub rdzeń np. Imię i Nazwisko, indywidualizuje firmę

- dodatki obligatoryjne (np. określenie formy prawnej osoby prawnej (obowiązkowe) – spółka z o.o, spółka akcyjna)

- dodatki fakultatywne (wskazanie przedmiotu działalności)

Zasady prawa firmowego:

- zasada jawności – firma powinna być ujawniona w rejestrze

- zasada wyłączności – na danym rynku firma musi wyróżniać się od innych czyli np. inna nazwa

- zasada prawdziwości – firma nie może wprowadzać błąd np. zły adres, wszystko musi być zgodne ze stanem faktycznym

- zasada jedności firmy – np. skazanie na oddział firmy

- zasada ciągłości – powala na zachowanie firmy bez względu na zmianę stanu prawnego np. nawa firmy

Firma osoby fizycznej – nazwa: Imię i Nazwisko, pseudonim jako element dodatkowy

Firmy osoby prawnej – określenie formy prawnej; rdzeń – nazwa

+ dodatek obligatoryjny

Przykład: „Feniks sp. z o.o”

Ułomne osoby prawne (spółka komandytowa)

- odpowiednio stosowane przepisy o osobach prawnych + osobne przepisy dla każdego z rodzajów spółek

Artykuł

- gdy wspólnik odchodzi ze spółki, to aby zachować dawną firmę zawierającą jego imię i nazwisko, potrzebna jest jego pisemna zgoda, w przypadku jego śmierci – pisemna zgoda współmałżonka i dzieci

- nabycie firmy:

• dodatek wskazujący nabywcę

• w przypadku zmiany rodzaju działalności, należy zmienić firmę

Zakaz zbycia firmy wyłącznie z obrotu prawnego

- przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania z niej (umowa licencyjna)

Bezprawne naruszenie prawa do firmy [Art.]

- ochrona – zachowanie osoby trzeciej zagraża, lub narusza firmę

- zachowanie bezprawne

- przedsiębiorca może wytoczyć roszczenie:

• powstrzymanie działań zagrażających firmie

• usunięcie skutków

• złożenie oświadczenia odpowiedniej treści i formie

• naprawienie szkody majątkowej, wydanie korzyści majątkowej uzyskanej nieprawnie przez inną osobę

WOLNOŚĆ GOSPODARCZA (przemysłowa; wolna przedsiębiorczość; wolność gospodarowania, wolność ekonomiczna handlu, zawodu, zarobkowania, swoboda gosp.)

- wywodzi się z prawa własności i wolności osobistych

- przynależy od urodzenia

- prawa naturalne, niezbywalne

Prawo pozytywne nie może całkowicie wyłączyć tej wolności, ale zagwarantować przestrzeganie; określa granice – interwencjonalizm państwowy

XIX w. – 5 min. dla idei wolności gosp.

John Stuart Mill „Traktat o wolności”1859

- państwo powinno zapewnić wolność każdej jednostce

• społeczeństwo obywatelskie – wolne od interwencji państwa – apolityczne

IDEA PAŃSTWA „STRÓŻA NOCNEGO”

- Anglia – najlepiej gdy rząd nie miesza się w gospodarkę: zapewnienie ochrony i bezpieczeństwa

2. połowa XIX w.

Ustawy ograniczające wolność gosp.

1883 ustawa o międzystanowym handlu

1890 ustawa antytrustowa Shemana

Wolność gospodarcza

- wolność do podejmowania działalności gospodarczej

- wolność prowadzenia działalności

- wolność zakończenia działalności gospodarczej – likwidacja

Pełna swoboda w wyborze sposobu działania

- swobodny przepływ towaru, pracowników i kapitału

- swoboda zakładania przedsiębiorstw

Francja - wolność handlu i przemysłu

Niemcy – wolność zawodu

Anglia - wolność handlu (bez konstytucji, ale z kartami)

Wolność gospodarcza a konkurencja

Konkurencja – współzawodnictwo między poszczególnymi osobami lub grupami zainteresowanymi w osiągnięciu tego samego celu rywalizacja w celu zdobycia rynku zbytu, źródła surowców w osiągnięciu najwyższej korzyści przy sprzedaży.

Wolna konkurencja – swoboda konkurowania to jest podejmowanie wszelkich działań konkurencyjnych, w tym znaczeniu to część składowa w gospodarce.

Paradoks konkurencji – posiada zdolność do samoograniczenia

Ochrona konkurencji przed działaniami pochodzącymi w konkurencję.

Wolność gospodarcza

– nie jest podstawą ustroju państwa

- element społecznej gospodarki rynkowej (jeden z czterech)

(solidarność, dialog, współpraca partnerów w społeczności, w gospodarce)

- nie jest zasadą autonomiczną

- nie ma charakteru absolutnego

Ograniczenie jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy z uwagi na ważny interes publiczny

- tylko akty rangi usługowej

- reglamentacja wolności gospodarczej

Ustawa o ochronie konkurencji konsumentów

- równy start dla każdego przedsiębiorcy (wolne strefy ekonomiczne)

Obowiązki przedsiębiorcy

- wpis do właściwego rejestru (KRS)

- wszyscy przedsiębiorcy oprócz osób fizycznych

- ewidencja działalności gospodarczej

- osoby fizyczne będące przedsiębiorcami

Spółka z o.o. w organizacji i Spółka akcyjna w organizacji (ułomne osoby prawne)

- prowadzą działalność bez wpisu do KRS

Działalność gospodarcza nie jest:

- absolutna i autonomiczna

Koncesja

- ma miejsce wtedy, kiedy państwo zastrzega sobie wyłączność na prowadzenie określonej działalności ze względu na jej doniosłość lub użyteczność publiczną, a następnie odstępuje podmiotom prawo do jej wykonywania, o ile te podmioty spełniają określone warunki

- wnioskodawca – spełniający określone wymagania (ustawowe lub wydane przez organ koncesyjny)

- wydawana przez:

• Ministerstwo

• Wojewoda i Starosta (wyjątkowo w górnictwie)

• Minimalny okres 5 lat do 50 lat

- obszar – przetarg przy większej ilości chętnych na koncesję

- kontrola koncesji i w przypadku cofnięcia jej przez 3 lata nie można się ponownie o nią ubiegać

Zezwolenie

- państwo ustala generalny zakaz określonej działalności, ale dopuszcza indywidualne uchylenie tego zakazu

Działalność regulowana

- wpis do rejestru – warunek działalności (w ciągu 14 dni odpowiedzi)

NIP

Działalność gospodarcza – na zasadzie uczciwej konkurencji (prawo konsumenckie)

- przestrzeganie dobrych obyczajów

- obowiązek przestrzegania ochrony życia, zdrowia ludzkiego, moralności środowiska

- obowiązek posiadania rachunku bankowego

- posiadanie uprawnień zawodowych

- moralność publiczna

Ewidencja działalności gospodarczej

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej

- prowadzi gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania

zadania zlecone z zakresu administracji państwowej

- ewidencja jest jawna (każdy może zajrzeć)

- organ ewidencyjny – wójt, burmistrz, prezydent – domniemanie prawdziwości danych w ewidencji

Zasada współżycia społecznego

- klauzula generalna prawa cywilnego odsyłająca do określonych reguł moralnych i obyczajowych postępowania ludzkiego

- w aktach rejestrowych – wpis dokonywany na wniosek – zasada

- wpis z urzędu – wyjątek – wpis to także wykreślenie

- formularz

• Firma

• Nr NIP

• Oznaczenie miejsca zamieszkania, adresu do dręczeń

• Określenie przedmiotu działalności (50zł)

• Informacje o ustaniu małżeńskiej wspólnoty majatkowej – odpowiedzialność za długi

  • Umowa cywilno – prawna

  • Dane pełnomocnika (bo nie może być prokura)

- gdy wniosek ma braki organ używa do uzupełnienia w ciągu 7 dni – pod rygorem pozostawienia bez rozpoznania

- opis – 100zł – budżet gminy

- wpis = decyzja organu ewidencyjnego wydana niezwłocznie (3 dni robocze)

• Firma, PESEL, NIP, oznaczenie wykonania działalności gospodarczej

- wpis obejmuje:

- firma, NIP, klasyfikacja, wspólnota małżeńska, upadłość, koncesja, działalność regulowana, zezwolenia, licencje, pełnomocnik, kurator

- odmowa

• Nie przez osobę uprawnioną

• Orzeczenie o zakazie wykonywania działalności (przez sąd)

- wykreślenie z urzędu

• - jeżeli są niezgodne dane z faktycznym stanem

• - 7 dni na wyjaśnienie przez przedsiębiorce

• - prostowanie błędów lub oczywistych niezgodności

- forma elektroniczna

• Przez właściwego ministra gospodarki

• Prowadzenie zbioru informacji o wpisie, wydawanie zaświadczeń

- prawo do otrzymywania świadczenia o treści wpisu i wpisie dla każdego (za opłatą)

- wraz z wnioskiem: wniosek o nadawanie regonu

1) zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych

2) zgłoszenie podatkowe

3) regon

Wymogi formalne (rejestr przedsiębiorców)

- KRS

- przedsiębiorca nie będący osobą fizyczną

Ustawa o KRS

- zgłoszenie wniosku o wpis na urzędowym formularzu (minister sprawiedliwości)

- opłata sądowa (dowód opłaty)

- uiszczenie opłaty za ogłoszenie o wpisie w monitorze sądowym i gospodarczym

- dołączenie odpowiednich dokumentów (wzory podpisów osób uprawnionych do reprezentacji przedsiębiorcy – poświadczone notarialnie lub składane na miejscu)

• Statut lub umowa

• Tytuł prawny do lokalu (także umowa cywilno – prawna: dzierżawa, najem)

Naruszenie wymogów

- zwrot wniosku bez wezwania do uzupełnienia braków

Jawność formalna

Przegląd akt rejestrowych (bez podania przyczyny – przedsiębiorcy, wykazanie interesu prawnego dla innych podmiotów niż rejestr przedsiębiorców)

Jawność materialna

- zupełność |

- prawdziwość | danych w rejestrze

- wszystko, co jest w Rejestrze jest znane

- domniemanie nieznajomości tego co jest ujawnione w rejestrze

- od dnia ogłoszenia jest 16 dni okresu, gdy można się tłumaczyć niewiedzą o treści wpisu

KARENCJA (odroczenie)

- prawdziwość (wiarygodność) – czynność prawna uwarunkowana okolicznościami wpisanymi do rejestru jest uznana za poprawną

7 dni do sprostowania danych w KRS

SPÓŁKA CYWILNA

- miejsce regulacji Kodeks Cywilny

Spółki Prawa Handlowego

1. Osobowe – oparte na wspólnikach

- jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo – akcyjna

2. Kapitałowe – ich bycie zależy od substratu handlowego

Spółki Wodne

- eksploatacja urządzeń wodnych, melioracyjnych i kanalizacyjnych

- prawo wodne

- osobowość prawna

Spółki do sprawowania zarządu oraz zagospodarowania Wspólnot Gruntowych

- osobowość prawna

- ustawa o zagospodarowaniu Wspólnot gruntowych

Spółka Europejska (europejska spółka akcyjna)

Spółka Cywilna

• Przedsiębiorcy to wspólnicy

• Nie ma osobowości prawnej, zdolności do czynności prawnej

• Przynajmniej 2 wspólników

• Spisanie umowy (dla celów dowodowych – sąd)

• Cel: osiągnięcie celu gospodarczego (w szczególności przez wniesienie wkładów)

• Majątek: współwłasność łączna

  • Wkładu

  • Zysk

  • Wierzytelności

  • Każdy wspólnik właścicielem całości (do rozpadu spółki)

• Funkcjonowanie

  • Prawo i obowiązki wspólnika – prowadzenie spółki

  • Koszty poniesione mogą być zwrócone

  • Wspólnik może zbyć udział razem z członkostwem i za zgodą pozostałych wspólników

  • Gdy spółka zawarta jest na czas określony, nie można wypowiedzieć udziału

  • Czas nieoznaczony – wypowiedzenie na 3 miesiące przed końcem roku obrachunkowego

• Wspólnik w zyskach i stratach nie musi uczestniczyć w tym samym stosunku – umowa