Prawo Handlowe

opracowanie według wykładów prof dr hab. Jana Olszewskiego

Literatura; Beck (wydawnictwo niemieckie)- skrypty Becka

prof. Andrzej Kidyba - „Prawo handlowe”

Ustawy i komentarze do tych ustaw (jeśli ktoś jest w stanie uczyc się z ustawy)

można korzystać z każdego podręcznika dostępnego na rynku

Iwona Palka

IV rok studia niestacjonarne

email; [e-mail]

Wykład z 3 października 2008

Prawo handlowe obejmuje ono różne dziedziny w tym prawo spółek, prawo umów handlowych i inne zagadnienia jak; prawo konkurencji, prawo antymonopolowe. Prawo handlowe określa się czasem jako prawo przedsiębiorców czyli prawo podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Prawo handlowe jest częścią prawa cywilnego co oznacza, że przepisy kodeksu cywilnego na gruncie kodeksu spółek handlowych oraz inne przepisy prawa handlowego stosuje się odpowiednio np. kto ma podmiotowość prawną w prawie handlowym będziemy sięgać wtedy do przepisów prawa cywilnego.

Prawo spółek, ogólna charakterystyka, kwalifikacja spółek

Przedsiębiorca, do przedsiębiorców zaliczamy;

1. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą czyli każdy kto zarejestrował działalność gospodarczą w urzędzie miasta jest przedsiębiorcą, jednoosobowym przedsiębiorcą, uregulowane jest w ustawie „Prawo działalności gospodarczej” z 2004 r.

2. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej są również przedsiębiorcami, należy pamiętać, że spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą tylko poszczególni wspólnicy np. mamy trzech wspólników, którzy prowadzą zakład jubilerski to stworzona przez nich spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą i nie podlega ewidencji to poszczególni wspólnicy podlegają ewidencjonowaniu prowadzący przez urząd miasta, urząd gminy, problematyka spółki cywilnej jest uregulowana w kodeksie cywilnym w art.860 i następne k.c.

3. spółki prawa handlowego, spółki są przedsiębiorcami tzn. iż podlegają wpisowi to odpowiedniego rejestru, w tym przypadku jest to Krajowy Rejestr Sądowy-rejestr przedsiębiorców, tych spółek jest kilka typów i wszystkie są uregulowane w kodeksie spółek handlowych, ustawodawca na gruncie prawa handlowego przyjmuje zasadę zamkniętego katalogu spółek handlowych i mówi ona, iż nie można tworzyć innych spółek niż te, które są wymienione w kodeksie spółek handlowych i spółki prawa handlowego dzielą się na;

   a. spółki osobowe, do spółek tych zaliczamy;

   - spółkę jawną

   - spółkę partnerską

   - spółkę komandytową

   - spółkę komandytowo-akcyjną

   b. spółki kapitałowe, do spółek tych zaliczamy;

   - spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością

   - spółkę akcyjną

4. spółdzielnie

5. przedsiębiorstwo państwowe

6. podmioty prowadzące działalność gospodarczą w sposób uboczny czyli nie jest to ich główny cel, ale mogą dodatkowo zajmować się działalnością gospodarczą, do takich podmiotów zaliczamy;

   - stowarzyszenia bądź fundacje

Na podstawie wymienionych przedsiębiorców mozemy skonstruować sobie definicję przedsiębiorcy i tak przedsiębiorcami są osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (jednoosobowe lub prowadzące działalność w formie spółki cywilnej), jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, ale mające zdolność prawną ( są to wyżej wymienione spółki osobowe) oraz przedsiębiorcami są również osoby prawne prowadzące działalność gospodarczą (są to spółki handlowe kapitałowe, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, stowarzyszenia i fundacje).

Spółki cywilne nie będą omawiane, gdyż jak niektórzy twierdzą jest to zakres prawa cywilnego nie handlowego, na egzaminie ich nie będzie.

Różnice pomiędzy niżej wymienionymi spółkami to przede wszystkim to do jakiego celu taka spółka jest stworzona, sposób zgłoszenia tych spółek, każdy wpis do Krajowego Rejestru Sądowego w niżej wymienionych spółkach musi być sporządzony na urzędowym formularzu, który można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości. Reprezentacja spółek przedstawia się inaczej na gruncie każdej spółki.

Charakterystyka spółek handlowych

Spółka jawna, jest spółką osobową i jest generalnie przewidziana do celu, do takiej formy działalności, gdzie nie jest wymagany duży nakład finansowy np. prowadzenie sklepu, zakładu fryzjerskiego, zakładu fotograficznego i tego typu działalność może być prowadzona w formie spółki jawnej i jest mało prawdopodobne by działalność tego typu była prowadzona w formie spółki z.o.o. czy spółki akcyjnej. Utworzenie spółki jest mało skomplikowane i mało kosztowne wystarczy sporządzić umowę w zwykłej formie pisemnej i forma ta jest zastrzeżona pod rygorem nieważności i koszt takiej umowy może być w zasadzie zerowy jeżeli nie korzysta się z pomocy prawnej, a nie trzeba korzystać to wystarczy spisać umowę, gdzie pomocny będzie kodeks spółek handlowych, który wylicza wszystkie elementy jaki powinna zawierać taka umowa. Następnym etapem jest wpis spółki jawnej do Krajowego Rejestru Sądowego i wpis ten kosztuje 750 zł plus 500 zł za ogłoszenie wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, który jest urzędowym czasopismem, gdzie publikuje się większość ogłoszeń z KrRejSu. To jest wszystko co powinniśmy zrobić, aby utworzyć spółkę jawną. Jest to często stosowana w Polsce forma działalności. Spółka ta nie posiada osobowości prawnej co oznacza, że spółki ponoszą odpowiedzialność jako podmioty prawa, ale nie osoby prawne i odpowiedzialność ponoszą również wspólnicy tych spółek co decyduje o osobowym charakterze tych spółek, bo osoby wspólników odpowiadają, tak samo jest w przypadku pozostałych osobowym spółek np. spółka jawna prowadzi zakład jubilerski powstaje zobowiązanie o zapłate czynszu za lokal, w którym ta spółka prowadziła swoją działalność gospodarczą to zobowiązanie do zapłaty czynszu obciążałoby kilka różnych podmiotów; spółkę jako podmiot prawa, wszystkich wspólników i wszystkie te podmioty ponosiłyby odpowiedzialność solidarnie, osobiście całym swoim majątkiem bez żadnych ograniczeń. Solidarnie oznacza, że wierzyciel mógłby żądać zapłaty czynszu od spółki, od wspólnika jednego, drugiego czy trzeciego bądź od wszystkich. (identycznie w pozostałych spółkach osobowych do spółki komandytowo-akcyjnej). Reprezentacja spółki jawnej to oświadczenia woli w imieniu tej spółki może składać każdy ze wspólników jednoosobowy np. mamy trzech wspólników i spółka ta chce coś wynająć to wystarczy, że pod umową najmu podpisze się jeden ze wspólników pod warunkiem, ze wspólnik ten nie został wyłączony od prawa reprezentacji w umowie spółki bądź też w orzeczeniu sądu nie został pozbawiony prawa do reprezentacji, jest możliwość,że mozemy wspólnika bez jego zgody pozbawić prawa do reprezentacji np. gdyż zle ją reprezentuje i zawiera umowy nie korzystne dla spółki (w przypadku spółki cywilnej musi być podpis wszystkich wspólników). W przypadku spółki jawnej każdy wspólnik może zawrzeć umowę, każdy wspólnik może podpisać pozew w imieniu spółki jednoosobowo, chyba że został wyłączony od reprezentacji bądź w umowie spółki przewidziano inny sposób reprezentacji czyli przewidzianą tzw. reprezentację łączną, iż dwóch wspólników musi podpisać umowę. W spółce jawnej na wspólnikach ciąży obowiązek zarządzania spółką, oni podejmują strategiczne decyzje co do działania takiej spółki.

Spółka komandytowa, jest spółką bardziej kosztowną jeśli chodzi o utworzenie dlatego, że umowa musi być w formie aktu notarialnego. Spółka ta nie posiada osobowości prawnej. W spółce tej są pewne ograniczenia jeśli chodzi o odpowiedzialność za zobowiązania. Mamy tutaj do czynienia z trzema rodzajami wspólników, jeden to jest komandytariusz, a trzeci to komplementariusz o ile w spółce jawnej odpowiadają wszysycy bez ograniczeń to w spółce komandytowej sytuacja przedstawia się inaczej, dlatego, że komandytariusz odpowiada do pewnej wysokości, do wysokości tzw. sumy komandytowej jest to kwota, którą wpisuje się w umowie spółki komandytowej, która stanowi górną granicę odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania, natomiast komplementariusz odpowiada za zobowiązania tak samo jak wspólnicy w spółce jawnej czyli bez ograniczeń. Reprezentacja spółki komandytowej tutaj mamy do czynienia z komplementariusz, komandytariusz i komplementariusze. Komplementariusz odpowiada tak samo jak w spółce jawnej może on reprezentować spółkę tak samo jak wspólnik w spółce jawnej czyli jednoosobowo, może podpisywać umowy jednoosobowo, natomiast komandytariusz co do zasady nie może podpisywać umów w imieniu spółki, on nie ma ustawowego prawa reprezentacji spółki, natomiast komandytariusz mógłby działać za spółkę, ale tylko wtedy gdy pozostali wspólnicy udzielili mu pełnomocnictwa czyli komandytariusz może reprezentować spółkę tylko jako pełnomocnik, jeśli mu ktoś tego pełnomocnictwa udzieli, a komplementariusz reprezentuje spółkę z mocy ustawy, ma ustawowe prawo reprezentacji, nie jest pełnomocnikiem spółki tylko przedstawicielem ustawowym. W spółce komandytowej to na wspólnikach ciąży obowiązek zarządzania spółką, oni podejmują strategiczne decyzje co do działania takiej spółki (nie organy).

Spółka partnerska, jest spółką bardziej kosztowną jeśli chodzi o utworzenie, gdyż umowa musi być sporządzona w formie aktu notarialnego. Następny etap to wpis do KrRejSU tak samo jak w spółce jawnej. Spółka ta nie posiada osobowości prawnej. Reprezentacja spółki partnerskiej wszyscy wspólnicy czyli partnerzy reprezentują spółkę, natomiast istostne jest, iż w spółce partnerskiej można powołać zarząd. Spółka partnerska jest to taki typ przedsiębiorcy, taki typ spółki, gdzie tylko osoby fizyczne mogą być wspólnikami i tylko takie, które mają prawo do wykonywania jakiegoś wolnego zawodu np. spółka lekarzy, adwokatów, radców prawnych, tłumaczy przysięgłych, biegłych rewidentów, rzeczoznawców majątkowych i ci przedstawiciele wolnych zawodów mogą utworzyć spółkę partnerską, a pozostałe zawody nie mogą utworzyć spółki partnerskiej np. spółka partnerska złożona z trzech lekarzy i jeżeli dochodzi do wynajmu lokalu, w którym spółka ta będzie działać każdy z tych lekarzy mógły samodzielnie podpisać umowę najmu, ale w spółce partnerskiej może być jeszcze coś takiego jak zarząd, który jest takim organem, który pomaga partnerom w reprezentacji spółki i zarządzaniu jej działalnością, cel zarządu jest taki, że np. lekarze stomatolodzy lub inni przedstawiciele wolnych zawodów nie koniecznie muszą znać się na zarządzaniu w związku z tym ustawodawca dla nich specjalnie przewidział możliwość powołania zarządu w spółce.

Spółka komandytowo-akcyjna, utworzenie tej spółki jest również bardziej kosztowne tutaj nie ma do czynienia z umową spółki lecz ze statutem i statut spółki komandytowo-akcyjnej musi być sporządzony w formie aktu notarialnego. W przypadku tej spółki można mówić o trzyetapowym tworzeniu spółki tj. statut w formie aktu notarialnego, wniesienie wkładu, wpis do KrRejSu. W Polsce spółka komandytowo-akcyjna jest rzadką formą stosowania działalności gospodarczej, nie przyjęła się w obrocie gospodarczym. Spółka ta nie posiada osobowości prawnej.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jest spółką kapitałową, której prowadzenie wymaga dużych nakładów finansowych, utowrzenie tej spółki jest skomlikowane i bardzo kosztowne, umowa spółki z.o.o. musi być w formie aktu notarialnego, umowa ta jest bardziej skomplikowana niż umowa spółki jawnej czy umowa spółki komandytowej. Jest to często stosowana w Polsce forma działalności, gdyż wyłacza ona odpowiedzialność osobistą wspólników, majątek osobisty jest chroniony, a spółka odpowiada swoim majątkiem. W spółce z.o.o. Poza umową konieczne jest powołanie władz spółki czyli członków zarządu co najmniej jednego, wniesienie wkładu na pokrycie kapitału zakładowego (obecnie wysokość tego kapitału zostało zmiejszone z 50 tyś do 5 tyś zł, zostało to zmienione by ułatwić tworzenie spółek z.o.o.), wpis do KrRej Su, koszty wpisu to 1000zł plus 500 zł za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Tworzenie spółki z.o.o. jest podobne do tworzenia spółki akcyjnej z tym wyjątkiem, iż w spółce akcyjnej jest wyższy kapitał zakładowy. Wpis do KrRejSu następuje na formularzu urzędowym jest ich kilka w przypadku tej spółki; wniosek o wpis, formularz dotyczący powołania członków zarządu, formularz, w którym wylicza się członków zarządu, formularz wyliczający prokurentów spółki (jego pełnomocnicy) itd. Spółka ta posiada osobowość prawną co oznacza, że sama odpowiada za swoje zobowiązania i nikt generalnie inny jej w tym nie pomoże, w pewnych przypadkach jest możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności za zobowiązania spółki członków zarządu (nie wspólników). Odpowiedzialność za zobowiązania np. powstało zobowiązanie zapłty czynszu za lokal, w którym spółka prowadzi działalność to w przypadku tej spółki wierzyciel może żądać zapłaty czynszu tylko od spółki, może pozwać tylko spółkę (tak samo jest w spółce akcyjnej). W przypadku spółki z.o.o jeśli chodzi o reprezentację musi istnieć zarząd, nie wspólnicy będą reprezentować spółkę, nie oni zawierają umowy w imieniu spółki tylko to będzie czynił zarząd, oczywiście w skład zarządu mogą wchodzić również wspólnicy, ale muszą być formalnie do tego zarządu powołani.

Spółka akcyjna, jest spółką kapitałową, której prowadzenie wymaga dużych nakładów finansowych, dużych inwestycji np. spółka, która prowadzi giełdę, spółka, która wytwarza na cały rynek europejski produkty żywnościowe. Utworzenie spółki akcyjnej jest skomplikowane i kosztowne, status spółki akcyjnej musi być sporządzony w formie aktu notarialnego, statut tej spółki będzie bardziej skomlikowany niż statut spółki komandytowo-akcyjnej. Tworzenie spółki akcyjnej jest podobne do tworzenia spółki z.o.o. Z wyjątkiem, iż wniesienie wkładu na pokrycie kapitału zakładowego jest wyższe, mianowicie obecnie jest to kwota 500 tyś zł, która ma być zmniejszone do 100 tyś zł. Spółka ta posiada osobowość prawną. Odpowiedzialność za zobowiązania np. powstało zobowiązanie zapłaty czynszu za lokal, w którym spółka prowadzi działalność to w przypadku tej spółki wierzyciel może żądać zapłaty czynszu tylko od spółki, może pozwać tylko spółkę (tak samo jest w spółce akcyjnej). W przypadku spółki akcyjnej jeśli chodzi o reprezentację musi istnieć zarząd, nie wspólnicy będą reprezentować spółkę, nie oni zawierają umowy w imieniu spółki tylko to będzie czynił zarząd, oczywiście w skład zarządu mogą wchodzić również wspólnicy, ale muszą być formalnie do tego zarządu powołani.

Typy zachowań państwa wobec gospodarki

Nie wszystkie zachowania zostaną omówione, gdyż wcześniejsze nie da się już naśladować, zaczniemy je omawiać od wieku XVII-XVIII gdy pojawił się kapitalizm.

Merkantynizm, ciekawy typ kapitalizmu w okresie XVII-XVIII wieku wprowadził król Ludwik XIV i wprowadził on koncepcję merkantyzm, w podręczniku niemieckim nazwano go kameralizm (odmiana merkantyzmu niemieckiego), w Polsce takie rozwiązanie pojawiło się za Stanisława Staszica, za króla Zygmunta Augusta pod koniec XVIII, początek wieku XIX, później pojawiał się również merkantyzm także obecnie można go zauważyć. W okresie tym znaleziono nową metodę, iż państwo samo zaczęło budować przedsiębiorstwa i przedsiębiorstwa te dawały mu dochód, a dochód ten był wykorzystywany na zachcianki króla, które było użyteczne dla państwa, przyniosło to nie bywały sukces Francji. Administracja francuska zaczęła tworzyć przedsiębiorstwa manofaktury, szlachta w owych czasach nie tworzyła przedsiębiorstw, gdyż nie było to stosowane w ówczesnej ich obyczajowości. Król wprowadził zasadę, że lepsze rody arystokratyczne, szlacheckie, ziemiańskie nie dostawały jak w Polsce ziemie, lecz dostawały manufakture jak kopalnie, szlaki ze śluzami rzecznymi, król ten zmienił obyczajowość. W Polsce tak nie było ziemianin nie mógł się przedsiębiorstwem zajmować mógł tworzyć spółkę cichą dogadywał się z mieszczaninem. W okresie tym król francuski zbudował bezpieczne drogi, zapewnił bezpieczny transport, zbudował dziesiątki manofaktur i niektóre z nich zostały jako królewskie, a niektóre z nich przekazywano. Król francuski zbudował wielkie centrum mody, było to miejsce jak targ, gdzie Ludwik XIV promował swoje produkty. Koniec merkantylizmu nastąpił na skutek wprowadzania go masowo przez inne państwa.

Protekcjonizm, pojawia się od XVIII do połowy XIX wieku. Protekcjonizm jest to typ zachowania państwa, który często powraca, jest on negatywny dla gospodarki światowej, może być pozytywny dla pojedyńczego państwa. Protekcjonizm polega na tym, że zamyka się granicę, wprowadza się cła, opłaty przewozowe, utrudnienia np. sanitarne i regulacje. Protekcjonim naśladowano w niektórych państwach na początku XIX wieku, a generalna liczba państw Europy zaczęła go naśladować w drugiej połowie XIX wieku. Protekcjonizm zaczyna się załamywać dlatego, że państwa, które miały olbrzymią produkcję jak np. Anglia nie miały zbytu swoich produków na rynku europejskim, gdyż Europa była zamknięta i znika on w drugiej połowie XIX wieku i w wyniku tego zostaje wprowadzony liberalizm.

Liberalizm jest to pierwszy typ, który został opracowany naukowo, powstał na brytyjskich uczelniach ekonomicznych i amerykańskich w XVIII wieku i opracował go profesor amerykański. Adam Smith. Liberalizm jest pierwszym typem zachowania państwa opracowanym naukowo, charakteryzuje się tym, że państwo zaczyna pełnić rolę „stróża nocnego” czyli dba o państwo i obywateli, chroni własność, oznacza to, że państwo nie tworzy przepisów, pobiera ono opłaty, podatki na bezpieczeństwo i obronę własności obywateli czyli na siły obronne i policje. Liberalizm przynosi nie wyobrażalne korzyści, zysk dla państw i gospodarki. W okresie tym postawiono również na szkolnictwo, wszyscy zaczęli czytać i pisać. Liberalizm trwa do początku I wojny światowej, ale w końcu XIX wieku zaczyna się załamywać w niektórych państwach.

Jeśli chodzi o protekcjonizm to jest typ, który powraca przede wszystkim jak jest duży kryzys gospodarczy i powrócił on w pewnym stopniu jak była I wojna światowa, ale szybko się z nim uporano i następnie powrócił w okresie kryzysu gospodarczego chodzi o słynny kryzys na giełdzie nowojorskiej, gdzie spadły akcje i tysiące ludzi popełniło wtedy samobójstwa. Następnie protekcjonizm mamy tuż po II wojnie światowej. Stany Zjednoczone stworzyły umowę zwaną GATT , która oznacza układ ogólny w sprawie ceł i taryf i polega on na tym, że każde państwo ma obowiązek znosić cła w takim samym procencie. Powstał on w 1946 roku, w roku 1947 odbyło się pierwsze posiedzenie i każde państwo, które przystąpiło miało obowiązek zniesienia cła, ale nie całkowite np. Stany Zjednoczone zniosły cło o 10 % i inne państwa też. Ruudy spotkanie, które zostało wprowadzone przez GATT tzw. runda krugwańska. W 1994 r., GATT przekształcona została w WTO- światową organizację handlu, która ma na celu zwalczać protekcjonizm. Następna organizacja to OECD czyli Organizacja Współpracy i Rozwoju.

Wykład 7 listopad 2008 (ciąg dalszy październikowych wykładów)

Typy zachowania państwa wobec gospodarki

Za każdym hasłem ekonomicznym idzie jakiś przepis prawny.

Protekcjonizm istniał już w XVIII do XIX w., następnie też się pojawiał tuż po II wojnie światowej. Obecnie mówi się o elementach protekcjonizmu, które mogą pojawić się w poszczególnych państwach, w jednych będzie większy w drugich mniejszy.

Liberalizm po raz pierwszy został ukształtowany naukowo, opracowany jako teoria naukowa w XVIII w., a został wdrożony dopiero w wieku XIX. Kreatorem, propagatorem liberalizmu był Adam Smith to jeden z kreatorów liberalizmu amerykańskiego, gdzie nastąpiły jego początki. Liberalizm zaczyna się ujawniać w Europie w połowie XIX wieku i właściwie trwa do I wojny światowej. Występuje on przede wszystkim w państwach otwartych na inwestycje jak Irlandia. Liberalizm jest nadal widoczny w niektórych państwach np. w USA, Singapurze, Tajwanie.W liberaliźmie używa się zwrotu, iż państwo pełni rolę stróża nocnego dotyczy to zabezpieczenia zewnętrznego, wewnętrznego, a państwo jest neutralne w działalności gospodarczej. Elementem liberalizmu jest przede wszystkim ułatwianie przemieszczania się kapitału i za propagatora liberalizmu można uznać Unie Europejską. Aktami prawnymi, które promują liberalizm są;

• akta międzynarodowe Unii Europejskiej w zakresie ułatwiania przemieszczania się pracowników, przemieszczania się towaru, usług, kapitału, zakładania przedsiębiorstw

• konwencja paryska z 1883 to element liberalizmu

Socjalistyczna gospodarka planowa pojawiła się w XIX wieku, kreowana była jako koncepcja ekonomiczna prof. Skalemat. Wykreowali ją wybitni profesorowie ekonomiści Marks, Endelsen, którzy odkryli pewną prawidłowość, iż praca ma charakter społeczny tzn. jakakolwiek praca nie jest wykonywana indywidualnie czyli cokolwiek robimy tworzymy cząstkę wykonywaną wspólnie. Zadawali sobie pytanie co by było gdyby się uspołeczniło wszystkie środki np. fabryke odzieży, zakłady produkujące narzędzia i w ich koncepcji wyszło, iż zapewni się uspołecznienie pracy tj. podział między osoby i połączenie planami. Nie udało się tego wdrożyć w XIX wieku tej koncepcji. Idei zapewnienia większej efektywności dla gospodarki była pomoc dla klasy robotniczej, jednak nikt z prywatnych przedsiębiorców nie chciał oddać swoich zakładów na mienie publiczne. Trwało to do rewolucji październikowej, gdy 7.XI. doszło do wydarzenia, iż bolszewicy przejęli władzę. Zmniejszyli oni bunt i okazało się, że istnieje możliwość wdrożenia socjalizmu i gospodarka taka zaczęła działać. Przynosiła ona korzyści, ale tylko dlatego, że system był oparty na totalitaryźmie, nie podporządkowanie się groziło sankcjami nawet karą śmierci. Socjalistyczną gospodarką planową, socjalizmem była ogarnieta 1/3 świata badź to przymusowym bądź dobrowolnym. Socjalizm po II wojnie światowej zaczął się załamywać w różny sposób jak poprzez rewolucję lub sposób ugodowy został on zniesiony. Możemy wyróżnić następujące wady socjalizmu;

• sprzeczny był z naturą człowieka, gdyż w naturze każdego człowieka jest chęć posiadania własności, a poprzez własność można mobilizować wyjątkami takich ludzi są wolontariusze, święci. Gdy w socjaliźmie zakładaliśmy w miare równy podział to były ograniczenia jeśli chodzi o prawo własności np. można było mieć tylko jeden dom, jeden samochód. W gospodarce socjalistycznej był założony równy podział.

• system planowania, prawo planowania zawierało wiele błędów prawnych co skutkowało przekłamaniem, nie nadążało za rozwijającą się gospodarką, plany te nie miały dobrych podstaw prawnych, były liczne przekłamania w realizacji planów, a prawo musi być zgodne z naturą człowieka, musimy dawać mu możliwość zarobienia, posiadania, ważne jest również tworzenie prawa wynalazczego i ochrona tych wynalazków oraz zapewnienie korzyści

Socjalizm udał się w jednym pokoleniu w Kibucach (?) w Izraelu były to spółdzielnie na kształt marksistowski czyli wszystko było uspołecznione, przystępujący zrzekali się wszystkiego na rzecz kibuca, a on każdemu udzielał po równo w zależności od potrzeb i w grupie tej nastawionej ideologicznie socjalizm się udał, ale już w drugim pokoleniu się zatrzymał, według pana profesora socjalizm może udać się w jednej grupie, w jednym pokoleniu, ale nie dłużej, gdyż naturą człowieka jest chęć posiadania co socjalizm ogranicza.

Po II wojnie światowej w innych państwach europejskich pojawiły się następujące koncepcje;

Koncepcja państwa dobrobytu pojawiła się w Wielkiej Brytanii polegała ona na tym, aby w ramach gospodarki rynkowej można zabezpieczyć socjalnie społeczeństwo, wdrożono systemy prawne i szereg zabezpieczeń socjalnych np. od 1945 roku służba medyczna była bezpłatna. Okazało się, że system ten nie podołał, zaczął się łamać, był on nieszczelny. Wielka Brytania nie podołała rządaniom obywateli i ich roszczeniom, co spowodowało liczne protesty, państwo nie było w stanie zabezpieczyć socjalnie społeczeństwo, system ten upadł i pojawił się neoliberalizm.

Koncepcja społecznej gospodarki rynkowej pojawiła się ona w Niemczech w 1949 roku dokładnie w RFN, była to koncepcja Ludwika Gerharda, który był wybitnym ekonomistą. Koncepcja ta charakteryzowała się tym, że jest to gospodarka rynkowa z dużym nastawieniem na społeczeństwo, koncepcja ta funkcjonuje do dziś ze zmianami.

Europa Zachodnia po II wojnie światowej

Model brytyjski – na początku spełniał on wymagania. W Wielkiej Brytanii rozwój gospodarki był na wysokim poziomie dzięki również posiadanym koloniom, z których Wielka Brytania umiejętnie się wycofała i nie straciła ich dużo, gdyż tylko jakieś 10%, dzięki rozsądnąmu wycofaniu się. We Francji było odwrotnie tam we francuskich koloniach doszło do walk spowodowanych złą polityką. Wielka Brytania nie wchodziła do EWG, bo nie miała w tym celu, nie opłacało jej się. Kryzys gospodarczy, niefektywność interwencjonizmu państwa, a także niewydolny system ekonomiczny i prawny przyczyniają się do odrodzenia liberalizmu gospodarczego. Staje się to kolejno w Wielkiej Brytanii gdzie pojawia się osoba Margaret Thatcher, która dokonuje przełomu, w Niemczech jest to kanclerz Helmut Kohl, w USA Ronald Reagan i wszyscy sięgają do rozwiązań neoliberalizmu, który pojawia się w latach 60-70 jako nauka, jest on kolejnym etapem zachowania się państwa wobec gospodarki.

Neoliberalizm, opiera się on na dwóch głównych tezach podaży;

• istnieje prymat produkcji, która jest podstawowym celem systemu ekonomicznego, gdyż zapewnia coraz wyższy poziom zaspokajania potrzeb

• rynek stanowi najefektywniejszy mechanizm optymalnej alokacji zasobów

W państwach neoliberalizm w praktyce zaczyna być wdrażany pod koniec lat 80-tych początkuje go Margaret Thatcher w roku 1979 w Wielkiej Brytanii, następnie w Stanach Zjednoczonych przez Ronalda Reagana w 1980 i w Niemczech przez kanclerza Helmuta Kohla w 1982. Można wyróżnić trzy szkoły neoliberalizmu mianowicie;

1. szkoła londyńska elementem tej szkoły jest uwłaszczenie społeczeństwa, Margaret Thatcher stwierdziła, że nic nie może być publiczne, a jeżeli już musi być to w minimalnym zakresie np. kamienice były publiczne budowały je miasta, bywały one zaniedbywane, nieadministrowane. Według koncepcji pani Thatcher każdy powinien być odpowiedzialny za swoją przyszłość i poprzez odpowiednie akty prawne publiczne, wspólne kamienice zostały uwłaszczone, każdy dostał mieszkanie, ale pod warunkiem, że stanie się on przedsiębiorcą i w ten sposób zmieniła ona pół milion bezrobotnych w przedsiębiorców. Nowi właściciele zaczęli dbać o mieszkania, które wcześniej były publiczne. Zlikwidowała również kopalnie, wprowadziła neoliberalizm na nowe tory, wprowadziła duże reformy, z którymi społeczeństwo się zgodziło i jest to kontynuowane do dziś.

2. szkoła fryburska w szkole tej twierdzono, że poprzez interwencjonizm państwa tworzy się monopole i narusza się prawa konkurencji. W szkole tej zakazuje się interwencjonizmu państwa lub się go zmniejsza

3. szkoła chicagowska, szkołę tą prezentował u nas Balcerowicz, w szkole tej wskazuje się, iż ceny powinny być wolne, cena powinna oddawać w pełni wartość zużytego materiału, nakład pracy itp.,a jeśli państwo zacznie interweniować w różny sposób to może powodować zmiany cen, dopuszcza się interwencję państwa, ale bez wpływu na cenę, a jeśli taki wpływ jest to sjest on zakazany. Szkoła ta zwana jest też szkołą monetarną

Koncepcja neoliberalizmu udała się, Wielka Brytania wróciła do czołówki państw europejskich , również Niemcy utrzymują się w tej czołówce. W Stanach Zjednoczonych skok w gospodarce nastąpił za Ronalda Regana i trwał praktycznie do dzisiaj, a obecne załamanie spowodował zły system bankowy. Jeśli chodzi o Polskę to u nas panuje koncepcja społecznej gospodarki rynkowej, jest ona zapisana w konstytucji i charakteruje się ona tym, że są liczne publiczne urzędy nadzoru gospodarczego i można mówić też o naczelnych i centralnych urzędach nadzoru gospodarczego. Elementem gospodarki rynkowej jest uspołecznienie tej gospodarki i akcjonariat pracowniczy tzn. wynagrodzenie w akcjach.

Niektórzy podają więcej typów zachowania państwa wobec gospodarki m.in.;

Interwencjonizm klasyczny jest on łagodną formą, pojawia się w dobie kryzysu. Po raz pierwszy dał się zauważyć po I wojnie światowej, gdzie jakieś pojedyncze zakłady strajkowały, społeczeństwo domagało się regulacji niektóre elementów, kwestii prawnych jak np. prawo pracy Również obecnie państwo jest gospodarzem w wielu dziedzinach mniejszym lub większym zakresie, reguluje obecny system społecznej gospodarki rynkowej. Jeśli chodzi o regulacje to była nią ustawa o planowanych funduszach inwestycyjnych- powszechne świadectwo udziałowe w połowie lat 90-tych, każdy dostał jakiś majątek nasi rodzice także.

Prawo konkurencji (dział własności intelektualnej)

Jeżeli mówimy o gospodarce rynkowej ważnym elementem jest konkurencja bez względu na to czy działa ona czy też nie. Elementem istnienia gospodarki rynkowej jest prawo konkurencji, prawo to jest kwintesencją gospodarki rynkowej, jest współzawodnictwem o konsumenta na równych zasadach związanych z produkcją.

Prawo konkurencji

Prawo ograniczania

konkurencji

Prawo antymonopolowe Prawo równości

(prawo o zwalczaniu monopolu) Prawo zwalczania konkurowania Prawo

nieuczciwej konkurencji zakazu

konkurencji

Prawo antymonopolowe zajmuje się tym żeby na rynku nie było monopolu, nie było konkurencji. Na gruncie prawa polskiego nie istnieje definicja konkrencji. Doktryna stworzyła definicje konkurencji od konkurenta jest to współzawodnictwo o konsumenta, możliwość sprzedania produktów, usług, którym zajmuje się dane przedsiębiorstwo. Prawo antymonopolowe jest uregulowane w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów Dz.Ust. Nr 50 poz.331 (ustawa z 2000 r., o tej samej nazwie została uchylona). Monopol to sytuacja, gdy jest jeden przedsiębiorca na rynku. Sytuacją zbliżoną do monopolu jest oligopol, który oznacza kilku przedsiębiorców na rynku. Sytuacje monopolistyczne na obecnym rynku istnieją i mogą być stylizowane odgórnie co oznacza, iż państwo w niektórych obszarach godzi się na monopol i wyznacza go odgórnie poprzez koncepcje zezwolenia, koncesje w pewnych sferach. Monopol może być sterowany odgórnie (pozytywny) lub oddolnie np. w połowie lat 90-tych twierdzono, że może być tylko jedna telekomunikacja i jak można z nią konkurować? teraz system się przełamał i jest ich wiele. Formy monopolu;

• karter jest to wspólne porozumienie przynajmniej między dwoma przedsiębiorcami w dowolnym zakresie, u nas karter występuje gdyby go nie było zarabialibyśmy 30% więcej, cała Polska jest pokryta karterami

• syndykat jest to karter z jakimś dodatkiem, jest to porozumienie plus wspólna jakaś jednostka musi być to jednostka organizacyjna

• trust (ang. słowo) jest to wspólne porozumienie tj. karter plus wspólny zarząd, przyjmuje postać jednoosobową lub wieloosobową

Konkurencja jest główną siłą i popędem gospodarczym. Prawo antymonopolowe prowadzi do tego, aby nie dochodziło do pierwszej drogi porozumienia jak; karting, syndykat, trust tu porozumienia są koordynacyjne. Druga droga tworzenia monopolu jest poprzez koncentrację, są to porozumienia koncentracyjne, łączenie podmiotów. Poprzez koncetrację powstają następujące formy;

• holding, jest to sytuacja, gdy spółka dominująca nabywa akcje lub inne udziały w spółkach podporządkowanych i uzyskuje pozycję zapewniającą jej oddziaływanie na spółki, które są podporządkowane. W literaturze jest to nazywane spółka matka i spółka córka

• koncern, jest to szczególny rodzaj holdingu, w którym do możliwości oddziaływania nie dochodzi poprzez udziały, ale poprzez porozumienia, spółki podporządkowane zobowiązują się np. mamy to w obecnym górnictwie, gdzie kopalnie się ze sobą powiązały

• konsorcjum, jest to związek przedsiębiorstw do realizacji określonego przedsięwzięcia, wiążą się one z reguły na jakiś czas, ale mogą też czas ten przedłużyć np. budowanie autostrady, tam można zauważyć konsorcja

• koole

• komplomerat (konglomerat ?), jest to przedsiębiorstwo, które dywersyfikuje swoją działalność, tworzy związek luźnych przedsiebiorstw np. duże jest na terenie Arabii Saudyjskiej, wchodzą one również teraz na nasz rynek

Prawo antymonopolowe ma za zadanie zabezpieczać, sterować, pewne zachowania zabrania, a pewne nie. W Stanach Zjednoczonych w prawie antymonopolowym są również wprowadzone sankcje i nawet kara pozbawienia wolności.

Prawo zwalczania nieuczciwej konkurencji, gdy na rynku mamy przedsiębiorstwa to mogą one ze sobą nieuczciwie konkurować i prawo to wskazuje co jest nieuczciwe, obecnie w Polsce nie ma ono tak dużej roli jak wcześniej. Prawo to reguluje ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 1993r., Dz.Ust.nr 47 poz. 211 z późniejszymi jej zmianami.

Prawo równości konkurowania, jeżeli mamy przedsiebiorstwa konkurujące ze sobą uczciwie to państwo poprzez działanie interwencyjne może dopuścić się do zachwiania równości, może to zrobić chcący lub niechcący. Zabezpieczenie równości regulują następujące akty prawne;

• prawo zamówień publicznych z 1993 r., pierwsza regulacja nakazana przez UE miała być wprowadzona w 1991 r.

• prawo pomocy publicznej, miało być wprowadzone w 1993 r., a zostało wprowadzone w 2000r.

Prawo zakazu konkurencji, jego regulację mamy przede wszystkim w prawie prywatnym, jest też omówione w kodeksie spółek handlowych w części dotyczącej wspólników, akcjonariuszy przed nieuczciwymi zachowaniami się innych wspólników, jest tam uwzględniona ochrona przed naruszeniami wewnętrznymi. Zakazy dotyczą również zakazu łączenia zawodów (art.101 prawa publicznego reguluje, iż osoba nie może przejść do innej firmy konkurencyjnej), obecnie jest również regulowane w prawie pracy.

Prawo ograniczenia konkurencji, ograniczenie to dotyczy osób na najwyższych stanowiskach, osoby na pewnych stanowiskach nie mogą podejmować pracy w przedsiębiorstwach, nie mogą prowadzić działalności. Regulowane jest ustawą z 1997 r., jednak ustawa ta do 2002 r., nie miała elementów egzekucyjnych, nie było sankcji. Uregulowana jest również instytucja korzysci tzw. rejestr korzyści czyli pewne osoby na stanowiskach mają zgłaszać korzysci jakie otrzymał, przyjęli w pewnych sytuacjach np. prezenty imieninowe i w rejestr ten wpisuje się wartości, które nie są z żaden sposób korupcyjne. W Stanach Zjednoczonych każdy urzędnik jeśli otrzyma coś powyżej 5 dolarów musi to wpisać, a więc starają się oni nic nie przyjmować lub otrzymane zostawiają urzędowi.

Prawo zwalczania nieuczciwej konkurencji, dotyczy czynów nieuczciwej konkurencji, które są powszechne. Ustawa ta nie jest pierwszą polską ustawą, pierwsza to ustawa z 1926 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, która przestała obowiązywać w 1953 r. Wprowadzona ona został pod przymusem, narzuciła nam ją Francja w umowie bilateralnej. Francja narzuciła te standardy wszystkim państwom po I wojnie światowej. Następną jest Konwencja Paryska z 1883 r., o ochronie własności przemysłowej, konwencja ta jest ważnym aktem prawa międzynarodowego i obowiązuje ona do dnia dzisiejszego również w Polsce. Konwencja ta narzusiła pewne standardy, nowe państwa, które się pojawiły w owym czasie musiały się do niej dostosować. Działania Francji miały na celu ochronę przedsiębiorstw francuskich, gdyż Francja posiada dużo dóbr intelektualnych, dużo znaków towarowych np. perfumy francuskie. Obecna ustawa o zwlaczaniu nieuczciwej konkurencji ma 31 artykułów i składa się ona z pięciu części, mianowicie;

• I część to część ogólna od art. 1 do 4

• II część to szczegółowa, gdzie regulowane są czyny nieuczciwej konkurencji mające charakter odpowiedzialności cywilnej od art. 5 do 17

• III część to procesowa cywilna, jest to „lex spezialis” wobec kodeksu postępowania cywilnego od art. 18 do 22 (najpierw stosuje się te przepisy następnie sięgamy do kpc)

• IV część to karna materialna i elementy procesowe, gdzie są regulowane czyny nieuczciwej konkurencji, które stanowią przestępstwo lub wykroczenie

• V część to elelmenty końcowe od art. 28 do 31

Część ogólna ustawy reguluje;

• zakres podmiotowy, wskazane są podmioty jakie podlegają ustawie

• zakres przedmiotowy, wskazano działania podlegające ustawie

Zakres podmiotowy, wskazano w ustawie jakie podmioty odpowiadają i obejmuje ona wszystkich przedsiębiorców. Przedsiębiorcą może być każdy, który prowadzi działalność zarobkową, chociażby uboczną, nie musi być zarejestrowy wystarczy tylko że prowadzi taką działalność np. obywatel ukraiński, który na Ukrainie wykonuje zawód lekarza, przyjeżdża do Polski i sprzedaje coś na rynku, ale nie jest nigdzie zarejestrowany w tym przypadku wystarcza, ze jest to działalność uboczna, zarobkowa. W obecnej ustawie występuje wiele pojęć z okresu międzywojennego jednak jest to lepiej napisane. Różnice między ustawą z 1926 r., a ustawą obecną to w ustawie z 1926 r., nie wszyscy przedsiębiorcy jej podlegali, w socjaliźmie był opracowywany plan i musiano go realizować, przedsiębiorcy nie mogli ze sobą konkurować, słowo konkurencja było inaczej rozumiane, w ustawie z 1926 r., wyłączone były wolne zawody, gdyż dochodziło się do nich po ostrej weryfikacji, osoby je wykonujące były ostro prześwietlane np. policjant była weryfikowana nie tylko jego osoba, ale także cała rodzina, kuzyni, znajomi. Dlatego też wolne zawody były bardziej wiarygodne, miały one bardzo ostre sądy dyscyplinarne. Obecnie ustawie tej podlegają wszyscy przedsiębiorcy bez względu na rodzaj działalności gospodarczej wszyscy jej podlegają.

Kazus; osoba, która rozdaje rzeczy sąd w tym przypadku stwierdził, iż prowadząca działalność przez tą osobę jest działalnoscią charytatywną, a nie gospodarczą czyli mogą wystąpić wyłączenia w niektórych sytuacjach jak powyższa, mogą być również sytuacje amatorskie i również wtedy nie jest to działalność gospodarcza.

Ustawa nasza jest ustawą przepisaną, opartą na prawie niemieckim przez Fryderyka Zolla.

Czyn nieuczciwej konkurencji, definicja czynu jest w dwóch postaciach, obecna ustawa stworzyła dwie postacie definicji wcześniej była tylko jedna, niekompletna, niepełna, a więc obecnie czyn nieuczciwej konkurencji ma następujące dwie postacie;

• postać klauzuli generalnej, jest to pojęcie, które zawsze uelastycznia zwroty niedookreślone, zwroty te nie są ścisłe, można je dookreślić, rozszerzyć. Czynem nieuczciwej konkurencji według klauzuli generalnej jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta

• postać kazuistyczną, według niej czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności; wprowadzajace w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa i zakazana reklama, organizwanie systemu sprzedaży lawinowej oraz prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym. Definicja ta jest niepełna, gdyż w ostatnim czasie przybyło czynów nieuczciwej konkurencji, którcyh brak jest w definicji.

Art.3 ust. 1 ustawy stanowi, iż czynnikiem nieuczciwej konkurencji jest działalnie sprzeczne z prawem, z ogólnie obowiązujacym prawem wszelkiego typu np. prawem międzynarodowym, europejskim, krajowym, miejscowym. Sprzeczne z dobrymi obyczajami jest to pojęcie niedookreślone stanowi klauzulę generalną, nie ma definicji dobrych obyczajów, są one rózne dla róznych zawodów np. radcy prawni mają swój kodeks, czasami dobre obyczaje są spisane, a czasami nie, ale w tej definicji chodzi przede wszystkim o takie dobre obyczaje, które naruszają i zagrażają interesowi innego przedsiebiorcy lub klienta.

Wykład 5 grudzień 2008

Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (ciąg dalszy)

Można spotkać się z dwoma definicjami czynu nieuczciwej konkurencji, są to definicje;

1. kazuistyczna, mówi o niej art.3 ust.2 ustawy i są to w szczególności czyny wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej oraz prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym.

2. w postaci klauzuli generalnej czyli sprzeczny z prawem i sprzeczny z dobrymi obyczajami jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. W przypadku czynów sprzecznych z prawem chodzi o czyny w sensie tym najszerszym np. międzynarodowe, a w przypadku sprzeczności z dobrymi obyczajami mają one związek z określonym zawodem, doktryna i orzecznictwo ocenia, iż każdorazowo dobre obyczaje dla poszczególnych zawodów będą inne np. inne dla lekarza, adwokata, radcy prawnego, inne w stosunku dla budowlanych

W art.4 ustawy „Zagraniczne osoby fizyczne i prawne korzystają z uprawnień wynikających z przepisów ustawy na podstawie umów międzynarodowych obowiązujących Rzeczpospolitą Polską lub na zasadzie wzajemności.” Jest to ostatni artykuł w części ogólnej ustawy, dotyczy prawa międzynarodowego publicznego i wskazuje on, iż z ochrony tej ustawy mogą korzystać przedsiębiorcy zagraniczni np. w przypadku obywatela innego państwa, który legalnie otwarł przedsiębiorstwo na terenie Polski ustawa ta daje mu uprawnienie korzystania z ochrony, nie odsyła ona do prawa międzynarodowego co z reguły występuje w ustawach tylko sama reguluje to uprawnienie ( w powszechnym akcie nie powinno się odsyłać do innych aktów co jednak często się zdarza). Artykuł ten wskazuje, iż zagraniczne osoby fizyczne i prawne mogą korzystać z tej ustawy w dwojaki sposób;

• jeżeli tak wynika z umowy międzynarodowej, umowy takie Polska ma z większością państw europejskich, mamy ich ponad 50, w przypadku gdy nie łączy nas umowa z jakimś państwem sięgamy wtedy do zasady wzajemności, jak wskazuje doktryna i orzecznictwo chodzi o wzajemność materialną

• na zasadach wzajemności, jak mówi doktryna i orzecznictwo chodzi o wzajemność materialną i wzajemność ta działa, istnieje, a w przypadku wzajemności formalnej w praktyce trudno ją uzyskać, jest ona tylko zapisana np. świadczenie medyczne jest przykładem wzajemności formalnej, ale nie we wszystkich państwach taki zapis można znaleźć

Część szczególna ustawy o nieuczciwej konkurencji od art. 5 do art. 17

W artykułach tych jest mowa o czynach nieuczciwej konkurencji gdzie odpowiedzialność jest cywilna inaczej odpowiedzialność odszkodowawcza, można mówić o odpowiedzialności;

• za szkodę

• za przyszłe korzyści

Czasami może być to odpowiedzialność karna np. kara pozbawienia wolności.

W latach 70-80 czyny te nie były regulowane, popełniano je, ale nie ponoszono odpowiedzialności za nie, dlatego też ustawodawca wprowadził odpowiedzialność za te czyny, gdyż można mówić, iż są to czyny o większej odpowiedzialności i mniejszej odpowiedzialności. Czyny te dzielimy na grupy;

1. czyny nieuczciwej konkurencji co do błędu, co do oznaczenia przedsiębiorstwa, tożsamości przedsiębiorstwa, ustawodawca wybrał te, kóre najczęściej się pojawiają, wśród nich można wyróżnić;

   - błąd co do tożsamości poprzez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego symbolu używanego wcześniej przez inne przedsiębiorstwo, nie chodzi o identyczną nazwe, firme itp.

   kazus; W Berlinie od lat działała restauracja o nazwie Niedźwiedź, miała dużo klientów ze względu na typową kuchnie berlińską, była dobrze promowana, na rynku pojawił się przedsiębiorca, który również otworzył restaurację pod inną nazwą, ale chcąc szybko zdobyć klientele przed swoją restauracją ustawił niedźwiedzia, umieścił go również na dachu restauracji i w tym wypadku można mówić o błędzie co do tożsamości, gdyż przedsiębiorca wprowadzał w błąd co do godła

   kazus; W Krakowie od lat istaniała drukarnia, który słynęła ze swojej dokładności, trzymania się terminów, której skrót był PKP na pobliskiej ulicy otworzono inną drukarnię i zastosowano również skrót PKP, ale miał on inne znaczenie w takim wypadku można mówić o błędzie co do tożsamości używania skrótu literowego

   - błąd co do tożsamości poprzez używanie nazwiska, używanie nazwiska w nazwie przedsiębiorstwa jest dopuszczalne, jak mówi doktryna jeśli jakieś przedsiębiorstwo występuje pod nazwiskiem to świadczy to o tym, że jest to uczciwy przedsiębiorca. Na rynek nie można wejść pod nazwiskiem, którego nie mamy, w przypadkach gdy nazwiska są podobne lub takie same można go używać, a czasami nawet trzeba jak np. w spółkach jawnych, komandytowych, komandytowo-akcyjnych należy używać swojego nazwiska np. Kowalski, który przyjechał do Krakowa gdzie założył przedsiębiorstwo używając swojego nazwiska lecz już istniało takie przedsiębiorstwo o takim samym nazwisku wątpliwości w tym przypadku usówa art. 6 ust.1 i 2 ustawy, który mówi, iż „Jeżeli oznaczenie przedsiębiorstwa nazwiskiem przedsiębiorcy może wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości z innym przedsiębiorstwem, które wcześniej używało podobnego oznaczenia, przedsiębiorca ten powinien podjąć środki mające na celu usunięcie niebezpieczeństwa wprowadzenia w błąd osób trzecich.” Ust.2 mówi, iż „Na żądanie zainteresowanego sąd wyda orzeczenie nakazujące przedsiębiorcy, który później zaczął używać tego oznaczenia, podjęcie stosownych środków zapobiegających, polegających w szczególności na wprowadzeniu zmian w oznaczeniu przedsiębiorstwa, ograniczeniu zakresu terytorialnego używania oznaczenia lub jego używaniu w określony sposób.”

   - czyn, który dotyczy przekształcenia przedsiębiorstwa, jeśli dochodzi do restrukturyzacji, podzielenia takiego przedsiębiorstwa, o czym mówi art.7 ust.1 i 2 ustawy „Jeżeli wskutek likwidacji, podziału lub przekształcenia przedsiębiorstwa powstanie wątpliwość, który z przedsiębiorców ma prawo używać oznaczenia przedsiębiorstwa zlikwidowanego, podzielonego lub przekształconego, należy ustalić takie oznaczenia, które zapobiegną wprowadzeniu w błąd osób trzecich.” i ustp.2,iż „W razie sporu sąd, na żądanie zainteresowanego przedsiębiorcy, ustali oznaczenia przedsiębiorstw, uwzględniając interesy stron oraz inne okoliczności sprawy.”

   kazus; w przypadku przedsiębiorstwa Polmos jego artykuły jak alkohol, węgiel na świecie były wypromowane w byłej PRL, marka ta była rozpoznawana, gdy doszło do podziału każdy wskazywał na nazwę, której chciał używać stosując różne argumenty ostatecznie sprawę rozstrzygnął sąd i zastosował metodę, w której każdy mógł zostawić nazwę Polmos, ale dołaczając miasto w którym funkcjonował np. polmos Zielona Góra

2. czyny nieuczciwej konkurencji co do oznaczenia towarów lub usług, powszechnymi błędami są;

   - błąd co do oznaczenia geograficznego jest to błąd co do oznaczenia poprzez wskazywanie pośrednio lub bezpośrednio na kraj, region, miejscowość, z której towar nie pochodzi np. w przypadku perfum wyprodukowanych w Rzeszowie gdzie użyto nazwy francuskiej wprowadzając w ten sposób w błąd co do miejsca ich produkcji, pośrednio można wprowadzić w błąd poprzez użycie np. nazwy perfumy paryskie, w przypadku czekolady wyprodukowanej w Piasecznie gdzie nazwa była szwajcarska i używano na opakowaniu flagi szwajcarskiej na co zwróciła uwagę konkurencja, pośrednio można również wprowadzić w błąd poprzez ogólną działalność handlową, reklamę, listy handlowe, rachunki i inne dokumenty

   - oznaczenie zarejestrowane (art.9 ustawy) jest to czyn kwalifikowany, oznaczenie kwalifikacji to takie, które jest zarejestrowane, występuje to w prawie własności. Oznaczenie ma każdy produkt, który długo istnieje na rynku i wiąże się z danym terenem np. w przypadku produktów polskich jest nim oscypek, szampany francuskie itp. tylko na tym terenie można te produkty wyprodukować, rejestruje się je na poziomie krajowym lub unijnym, produkt taki rejestruje związek przedsiębiorców, jest to produkt szczególny, na tak zarejestrowanym produkcie rolnicy mogą zarobić nawet cztery razy więcej. Dla oznaczeń geograficznych zarejestrowanych zabroniono jakichkolwiek łączników z tym oznaczeniem geograficznym, taka jest procedura o czym mówi art.9 ustawy;

   ust. 1. Jeżeli towar lub usługa w miejscu pochodzenia korzysta z ochrony, a z pochodzeniem z określonego regionu lub miejscowości są związane ich szczególne cechy lub właściwości, czynem nieuczciwej konkurencji jest fałszywe lub oszukańcze używanie takich chronionych oznaczeń geograficznych i chronionych nazw pochodzenia.
   Ust. 2. Czynem nieuczciwej konkurencji jest także używanie oznaczeń i nazw, o których mowa w ust. 1, nawet z dodatkiem „rodzaj”, „typ”, „metoda” albo równoznacznym.”

   Rodzaje łączników to;

   ●zgodne z typem

   ●zgodne z procedurą

   ●zgodne ze standardami lub inne łączniki mające więź z tym oznaczeniem geograficznym

   np. nawet jeśli produkt jest lepszy lub taki sam jak ten zarejestrowany legalnie można używać oznaczenia produktu zarejestrowanego po wykupieniu licencji czyli kupuje się prawo do używania tego oznaczenia np. ser feta jest greckim serem, ale przez jakiś okres nie miał on oznaczenia zarejestrowanego i produkowało go wiele państw w tym także Polska używając nazwy, Grecy wystąpili z roszczeniem do UE i wygrali prawo do nazwy tego sera i albo wykupiło licencje na jego produkcje, albo trzeba było wycofać się z produkcji, w Polsce część przedsiębiorstw się wycofało i teraz produkuje taki sam ser, ale pod inną nazwą fettina.

   - inne oznaczenia wprowadzające w błąd art.10 ustawy, mogą występować również inne oznaczenia ustawa wylicz niektóre z nich są to;

   ●błąd oznaczenia co do ilości np. jabłka w opakowaniu ma być ich 5 kg, a jest tylko 4,5 kg, można się pomylić o 10% jest to dopuszczalne, ale jeśli jest większy brak jest to nieuczciwe, brak taki może jednak wynikać z nieznajomości prawa np. produkcja kukurydzy w Stanach Zjednoczonych na opakowaniu jest oznaczone, iż waży funt czyli około 400 kilka gramów i jest to błąd co do ilości, gdyż w Polsce obowiązują jednostki miary w kilogramach, gramach

   ●błąd oznaczenia co do jakości (jest to czyn nieuczciwej konkurencji),

   kazus; dwóch pośredników nieruchomości sprzedają lokale od dewiloperów (?), lokale jednego z pośredników są w pełni wyremontowane, komfortowe co oznacza np. na poziomie Warszawy, iż znajduje się taki lokal w centrum, z ogrzewaniem, wentylacją itp., drugi pośrednik sprzedaje lokale, budynki spełniające standardy polskiego budownictwa, ale nie te najwyższe za tą samą cenę co wcześniejszy pośrednik i jest to błąd co do jakości

   ●błąd co do konserwacji i jego możliwości zastosowania

   kazus; w przypadku sprzętu AGD na jednym z takiego sprzętu jest napisane, iż przegląd jest wykonywany co dwa tygodnie, a na drugim tym samym sprzęcie przegląd jest wykonywany co dwa lata w takim przypadku jeden z producentów uczciwie napisał, a drugi by zwiększyć popyt na swój sprzęt nie, z reguły klient zakupuje sprzęt o mniejszym przeglądzie i jest to błąd co do konserwacji, drugim przykładem błędu co do konserwacji jest przykład zakupu sprzętu, którego serwis jest tylko np. w Warszawie

   ●błąd co do sposobu wykonywania

   kazus; grupa przedsiębiorców importuje w metrażach tkanine chińską w kontenerach, jeden z przedsiębiorców sprzedaje ją w metrażu, drugi pociął ją i stwierdził, że spełnia ona standardy obrusu i w pudełkach, ładnie zapakowane sprzedaje z opisem ręcznie robione i zarabia 5 razy tyle co pierwszy przedsiębiorca na tej samej tkaninie. Konkurent widząc, iż tamten zarabia więcej na tej samej tkaninie, gdzie haft jest wykonany mechanicznie, a nie ręcznie jak mówi opis podaje przedsiębiorcę do sądu, gdzie przedsiębiorca przeciwko któremu toczy się sprawa za obronę przyjmuje, iż obrusy w pudełkach były układane ręcznie i to miał na myśli. Biegły powołany w tej sprawie ustalił, iż klienci kupowali obrusy nie ze względu na ich ręczne ułożenie w pudełku, ale byli przekonani, iż haft jest ręcznie wykonany.

   ●błąd możliwości zastosowania, są też inne niż te wymienione w ustawie (dr Olszewski opisuje, tłumaczy najważniejsze błędy wymienione w ustawie, ale jest ich więcej)

   kazus; producenci sprzętu turystycznego, którzy produkują np. namioty jeden produkuje je opisując, iż mogą mieć zastosowanie w warunkach europejskich czyli nie w przypadku dużych mrozów inaczej nie mogą to być skrajne warunki, a drugi producent opisuje, iż mogą być one stosowane w każdych warunkach sprawa trafiła do sądu i sąd stwierdził, iż nie ma producent opisujący, iż namioty mogą być stosowane w każdych warunkach nie może stosować tego opisu, nie ma do tego prawa, gdyż nie przeprowadził badań w tym zakresie i nie wie czy namioty te nadają się do użytku w każdych warunkach

   ●błąd co do czynu wprowadzającego brakiem opisu np. w przypadku farb ich szkodliwość powinna być na produkcie opisana, określona i jeśli nie jest to zaznaczone, napisane na produkcie można mówić o błędzie

Tajemnice przedsiębiorstwa należy odróżnić w polskim prawie i europejskim od innych tajemnic jak; tajemnice służbowe, państwowe, zawodowe, tajemnice spowiedzi. Tajemnice państwowe mogą dotyczyć np. obronności, służbowe np. działalności finansowej, zawodowe np. tajemnice związane z wykonywaniem zawodu radcy prawnego, adwokata, lekarza. Nie koniecznie ustawodawca uregulował co jest objęte tajemnicą, czasami znajdziemy takie regulacje, a czasami nie. Można też mówić o rodzajach tajemnic są nimi np. informacje poufne.

Tajemnica przedsiębiorstwa dotyczy ona każdego przedsiębiorstwa, każde przedsiębiorstwo ma tajemnice, ale nie każde wprowadza ją w swoich regulacjach z reguły jest to przejaw nieświadomości. Definicja tajemnicy przedsiębiorstwa są to informacje jak; (wg dr Olszewskiego, można użyć również definicję zawartą w ustawie)

• informacje powszechnie nieznane, oznacza iż na danym rynku są nieznane np. na targowisku w Rzeszowie wszyscy mają dany produkt, a na innym tylko połowa dlaczego? Gdyż nie wiedzą gdzie go kupić, nie chodzi tu tylko o tajemnicę na skalę kraju czy regionu, ale także o tajemnicy możemy mówić na małych rynkach, małych miejscowościach

• informacje z zakresu techniki, technologii, organizacji i inne mające wartość gospodarczą, jeśli chodzi o technike możemy tutaj podać przykład tajemnic konstrukcji, w przypadku technologii może to być tajemnica np. wypieku ciasta, organizacja poprzez dobrą organizację można nieraz zarobić na danym produkcie podwójnie, tajemnicą organizacyjną będzie się zajmował również każdy urzędnik rządowy czy nierządowy, inne tajemnice mające wartość handlową obecnie w ustawie mówi się o wartości gospodarczej mogą być np. ceny zakupów czy sprzedaży, sposób ekspozycji

• informacje objęte klauzulą poufności

Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, może odbyć się poprzez;

• ujawnienie tajemnicy, rzadko taka sytuacja jest rozmyślna np. byliśmy zobowiązani trzymać informację w biurku pod kluczem, przyszedł klient, któremu każemy poczekać by go obsłużyć, ale w tym momencie dzwoni dyrektor i wzywa nas do siebie, dokumenty zostawiamy na biurku, a klient okazał się konkurentem i zauważa dokumenty i wykorzystuje to, nasze niefrasobliwe zostawienie dokumentu powoduje ujawnienie tajemnicy

• przekazanie tajemnicy, oznacza niefrasobliwe zachowanie, gdy przekazujemy informację

• nabycie tajemnicy od osoby nieuprawnionej

• wykorzystanie własnej działalności np. w przypadku gdy ktoś pracuje w fabryce i nauczy się jakiś sposobów produkcji, które były objęte tajemnicą i wykorzystuje to we własnej działalności lub w przypadku radcy prawnego, który zdobywa listę klientów która była objęta tajemnicą, zna ich sytuację i następnie dzwoni do nich i proponuje im swoje usługi za pół ceny

Jak stanowi ustawa tajemnica trwa przez cały czas w trakcie stosunku pracy bądź umowy o pracę. Po zakończeniu stosunku pracy badź umowy tajemnica trwa przez okres jaki został zastrzeżony w umowie np. może to być 5 lat, a jeśli takiego zastrzeżenia nie było w umowie to trwa 3 lata od zakończenia stosunku pracy badź umowy o prace. Terminy tajemnicy ich podział wynika;

• z umowy

• z ustawy

• do chwili powszechnego ujawnienia, jeżeli tajemnica stała się powszechną, ogólnie dostępną to przestaje ona obowiązywać, ale tajemnica ta musi być powszechnie ujawniona chodzi tutaj o fakt, iż każdy mógł ją przeczytać, ale zrobiło to tylko parę osób, gdyż np. nakład był mały i dotarła tylko do jakiejś małej części spóleczeństwa np. w małej miejscowości

Tajemnica nie jest wiedzą powszechnie znaną np. z podręczników.

Art.23 mówi o odpowiedzialności karnej w przypadku ujawnienia tajemnicy innej osobie lub wykorzystania jej we własnej działalności, jest to przepis rozbudowany, w którym znajdują się liczne elementy. Istotnym elementem, który należy zapamiętać gdzie dochodzi do kwalifikowanej odpowiedzialności jest powstanie poważnej szkody czyli przesłanką tej odpowiedzialności jest poważna szkoda. Poważna szkoda jest zróżnicowana, nie jest ona jednolita zależy przede wszystkim od wielkości przedsiębiorstwa i wpływu na to przedsiębiorstwo ujawnienie takiej tajemnicy np. jeżeli poprzez ujawnienie jej dochodzi do bankructwa przedsiębiorstwa to stopień jest znaczny, ale również w przypadku np. osób fizycznych, które sprzedają na targowisku odzież po cenach atrakcyjnych i jest to ich jedyne źródło utrzymania to szkoda jest w tym wypadku mniejsza, ale dla takiej osoby duża.

Czyny nieuczciwej konkurencji

1. Podburzanie pracowników, o którym mówi art.12 ustawy i jest to nakłanianie ich do niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych, umownych lub w innej sytuacji jak namawianie klientów do niewykonania lub nienależytego wykonania umowy w tych wypadkach trzeba namawiać do szkodzenia przedsiębiorstwu albo do korzyści np. w sytuacji, gdy celem jest przejęcie jakiegoś przedsiębiorstwa i namawia się pracownika obiecując lepszą umowę do niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Nakłanianiem do niewykonania lub namową do nienależytego wykonania obowiązku nie jest przypadek, gdy ktoś miał np. czyścić rurę bez żadnych zabezpieczeń to nie jest działanie na szkodę przedsiębiorstwa. Wyjątkiem jest działanie poprzez związki zawodowe, jeśli działają one zgodnie z przepisami np. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych poprzez strajk tutaj nie można mówić o podburzaniu pracowników.

2. Nieuczciwe naśladowanie, naśladowanie gotowych produktów, wiele produktów ma oznaczenia zarejestrowane, ale jest też wiele innych, które takich oznaczeń nie mają np. w wypadku skrzynek pocztowych wykonywanych przez rzemieślników te, które nie są zarejestrowane muszą mieć jakąś ochronę i ochronę taką zapewnia im art.13 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji stanowiąc, że „Czynem nieuczciwej konkurencji jest naśladowanie gotowego produktu, polegające na tym, że za pomocą technicznych środków reprodukcji jest kopiowana zewnętrzna postać produktu, jeżeli może wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu.” Wyjątkiem jest, iż nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji naśladowanie cech funkcjonalnych produktu np. sposób ułożenia przycisków, kształt telewizorów, przy czym granicą jest wprowadzanie w błąd co do tożsamości nie możemy naśladować tych cech do takiego stopnia, że nasz telewizor byłby podobny do telewizora np. sony, jeśli jest wzór to jest dobra ochrona, a jak go nie ma to ta ochrona jest płytka. Doktryna wskazuje, iż należy dawać tabliczki i opisy i w takim wypadku nie będzie błędu co do wzoru. Czasami naśladownictwo jest wskazane np. w latach 60-tych nie zwracano uwagę na wzmocnienie drzwi bocznych samochodów, gdyż więcej zdarzeń, uderzeń było z przodu i tyłu, gdy to zauważono zaczęto wzmacniać i inne przedsiębiorstwa tez zaczęły naśladować te wzmocnienia.

3. Rozpowszechnianie nie prawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości jest kolejnym czynem nieuczciwej konkurencji i mówi o nim art.14 ustawy. Uważa się, że artykuł ten jest związany z art.16 tej samej ustawy, gdzie jest mowa o reklamie jako o propagandzie, gdzie zachęca się do kupna, namawia do czegoś. Rozpowszechnianie wiadomości jest szersze, przedsiębiorca, jego pracownicy mogą dopuścić się czynu nieuczciwej konkurencji poprzez rozpowszechnianie wiadomości nieprawdziwych i wprowadzającyh w błąd. Wyjątkiem jest, iż jeżeli nie przysparzamy korzyści i nie wyrządzamy szkody to rozpowszechnianie wiadomości nie jest czynem nieuczciwej konkurencji. Należy odróżnić od tego rozpowszechnianie wiadomości o jakiejś osobie inaczej pomówienie w takim wypadku rozpowszechnianie wiadomości, które nie sprzyjają „aureoli” takiej osoby szkodzi również jego interesom, jego działalności.

4. Rozpowszechnianie informacji jest to następny czyn nieuczciwej konkurencji i jest to rozpowszechnianie informacji o;

• osobach kierujacych przedsiębiorstwem

• towarach np. złe towary, niewartościowe

• cenach

• o sytuacji gospodarczej i prawnej, w przypadku sytuacji gospodarczej np. gdy ktoś mówi, iż przedsiębiorstwo ma zbankrutować, a w rzeczywistości wcale tak nie jest, jeśli chodzi o sytuacje prawną np. gdy ktoś mówi, iż spółka nie ma coś uregulowanego prawnie

Wykład 28 marzec 2009

Ciąg dalszy czynów nieuczciwej konkurencji

Czyny utrudniające wejście na rynek innym przedsiębiorcom

1. doping (duuping?), polega na sprzedaży towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia albo ich odprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców

2. bojkot, polega na nakłanianiu osób trzecich do odmowy sprzedaży innym przedsiębiorcom albo niedokonywania zakupu towarów lub usług od innych przedsiębiorców, nakłanianie to nic innego jak informowanie, pewna presja

3. dyskryminacja, jest to rzeczowo nieuzasadnione, zróżnicowane traktowanie niektórych klientów,

Poprzez określenie rzeczowo nieuzasadnione można mówić o;

1. rzeczowo uzasadnione wykształcenie jak;

   - wybór osoby o lepszych kwalifikacjach

   - wybór osoby bardzo doświadczonej

   - znajomość obyczajów, zwyczajów w danym zawodzie

   - rekomendacja

   - dobra opinia

   - palenie lub niepalenie tytoniu

   - przejście lub nieprzejście badań

2. rzeczowo nieuzasadnione;

   - wiek

   - płeć

   - narodowość

   - wyznanie religijne

Art. 15 ust.3 (?) chodzi o sprzedaż bez marży handlowej, gdy powierzchnia sprzedaży ma 400 m, marża musi zwrócić utrzymanie sklepu, można sprzedać bez marży lub kosztów jeżeli nie powoduje eliminacji. Wyjątkiem jest sprzedaż pod koniec sezonu występuje to w dwóch sezonach w zimowym i letnim, może trwać maksymalnie jeden miesiąc, natomiast wyprzedaż likwidacyjna może trwać maksymalnie 3 miesiące, a w przypadku likwidacji kilku obiektów wyprzedaż może trwać nie dłużej niż rok.

Nieuczciwa reklama, definicja znajduje się w ustawie o Radiofonii i Telewizji (jest bardzo długa i nie należy z niej korzystać). Dyrektywa z 1984 r. o reklamie wprowadzającej w błąd zawiera jej definicję.

Reklama (def) jest to każda wypowiedź związana ze sprzedażą towarów. Jest to propaganda, szerzenie pewnych idei, można mówić o tzw. public relations i jest to tworzenie pozytywnego wizerunku.

Czyny nieuczciwej reklamy;

• reklama sprzeczna z przepisami prawa, zabrania ona używania w reklamie sytuacji, któe mogą być sprzeczne z prawem

• reklama sprzeczna z dobrymi obyczajami (art.3, art.16 ust. 1 i 3), chodzi o obyczaje, któe w naszej kulturze są przyjęte i nie powinno się je naruszać np. reklama Benettona gdzie koszulka z takim napisem była na zwłokach martwego żołnierza

• reklama uchybiająca godności człowieka np. nadmierny erotyzm w nieodpowiednich miejscach

• reklama wprowadzająca w błąd i mogąca przez to wpłynąć na decyzję dokonania zakupu, w orzecznictwie nie była taka reklama uznawana za wprowadzenie w błąd, gdy było to poniżej 10%. Reklama różnie będzie odbierana przez część społeczeństwa, co roku w Polsce dokonuje się sprawdzenia umiejętnosci czytania tzw. tekstu pisanego i okazuje się, iż wszyscy umieją czytać, ale rozumienie tekstu jest inaczej odbierane, w granicach od 40 do 50% tekst jest nie rozumiany co reklama wprowadzjaca w błąd musi uwzględniać ( w państwach skandynawskich błąd w rozumieniu tekstu to od 10 do 15%)

• reklama odwołująca się do uczuć kientów przez wywoływanie lęku, według ustawy można odwoływać się do uczuć, ale nie można wzbudzać strachu np. do uczuć to w wypadku chorych dzieci. Wywołanie lęku musi być uzasadnione. Inny przykład to np. 13 piątek według reklamy należy się ubezpieczyć, bo popołudniu może coś się wydarzyć i w tym przypadku jest nacisk na przesądy, w naszym społeczeństwie 10 do 15% osób są pełne przesądów, ustawa wiarę w przesądy zabronić nie może, ale uregulowała, aby do przesądów się nie odwoływać

• reklama wykorzystująca łatwowierność dzieci, rynek reklam dla dzieci jest jednym z najpotężniejszych i w początkowym okresie ustawodawcy nie wiedzieli co z tym począć. W Stanach zjednoczonych w latach 60-tych przyjęto przepisy u nas tego nie ma, jest kodeks etyki np. w stanie Indiana reklamy dla dzieci to najpierw reklama o płatkach dla dzieci, mleku. Jednym z kazusów który można wskazać jest kazus z początku lat 90-tych był to przypadek reklamy lalki Barbi, w której to twierdzono, iż lalkę taką mają wszystkie dzieci, po przeprowadzonych badaniach okazało się iż ma ją tylko 2% dziewczynek, a więc była to nieprawda i reklama ta wykorzystywała łatwowierność dzieci

• reklama ukryta, to wypowiedź zachęcająca do nabywania towarów, która sprawia wrażenie neutralnej informacji, jest tego mnóstwo nie tylko w telewizji, ale także w prasie np. aktorka, która ma 60-70 lat i reklamuje krem na zmarszczki, odmładzajacy i widać efekty, ale w rzeczywistosci zostało wstawione jej młodsze zdjęcie. W doktrynie przyjmuje się, iż reklama ukryta może przyjąć dwie postacie;

  ◄ efekt podklatkowy, badania telewizji TVN potwierdziły, że przez zjawisko podklatkowe można wpłynąć na świadomość i jest to takie zjawisko, na które generalnie nasze zmysły nie reagują, ale podświadomość tak np. taki efekt pojawił się w filmie kryminalnym Hichcoka, który przedstawił zbrodnie osoby, która z zamiłowaniem spędzała swój czas w kinie i zawsze ogladał filmy z dużym zaangażowaniem jeśli inni wychodzili w trakcie filmu on zawsze zostawał do końca, pewnego dnia wyszedł w połowie filmu i został zamordowany, a tylko dlatego, iż w filmie tym właśnie w takim efekcie podklatkowym często pojawiała się butelka wody co sprawiło że poczuł pragnienie i poszedł ja kupić i w ten sposób został zamordowany, gdyby jak zawsze siedział do końca zbrodnia ta by się nie wydarzyła

  ◄ usytuowanie produktu tzw. produkt pleisment np. w filmie z Jemsem Bondem, który był opracowany na podstawie książki Fleeminga nie wszystkie sytuacje ze scenariusza się pojawiły, gdyż w filmie tym wprowadzono produkty komercyjne, aby wylansować marke, miał on np. ubrania tylko jednej marki, w Polsce też takie usytuowanie produktu w niektórych filmach się pojawia np. w filmie gdzie gra Zakoscielny jeśli dobrze się przyjrzymy to gdy jest pokazywana Warszawa to widać tylko trzy marki samochodów czyli jest to usytuowanie produktu

• reklama istotnie ingerująca w prywatność, jest to czyn nieuczciwej konkurencji, nieuczciwej reklamy, ustawowymi czynami mogą być; (mogą być również inne te są przykładowe)

  ◄ nagabywanie w miejscach publicznych

  ◄ przesyłanie na koszt klienta niezamówionych towarów, było to dość powszechne w latach 90-tych

  ◄ nadużywanie technicznych środków przekazów

Odpowiedzialność za czyny nieuczciwej reklamy

Za czyn nieuczciwej reklamy odpowiadają;

• przedsiębiorca, który reklamował swój produkt

• agencja reklamowa

• inny przedsiębiorca, który ją projektował, opracował

Odpowiedzią na to, które reklamy nie są czynami nieuczciwej reklamy jest art.16 ust.3 i dotyczy on reklamy porównawczej. Dyrektywa o reklamie porównawczej pojawiła się w 1997 r., dokonali tego Niemcy, w początkowym okresie w Polsce była ona zabroniona do roku 2000, chyba że była ona użyteczna. W roku 2000 w Polsce została wprowadzona dyrektywa z 1997 r. według, której reklama porównawcza jest dozwolona, zgodna z prawem, chyba że narusza dobre obyczaje. Reklama porównawcza nie narusza dobrych obyczajów, jeżeli łącznie spełnia następujące przesłanki;

• w sposób rzetelny i dający się zweryfikować, tylko na podstawie obiektywnych kryteriów dająca się zweryfikować np. samochód pali tyle a tyle jest podane dokłanie ile pali i w rzeczywistosci też tak jest

• reklamy, które nie powodują pomyłek przy reklamowaniu porównawczych oznaczeń geograficznych, możemy reklamowac produkt tylko o tym samym oznaczeniu np. oscypek podhalański mozemy go porównać tylko z innym oscypkiem podhallańskim, a nie z oscypkiem z jakiegoś innego regionu

Nowe czyny nieuczciwej konkurencji, czynów tych nie było gdzie umieścić wcześniej i w ramach art.17 stworzono nowe czyny nieuczciwej konkurencji i są to;

• konsorcjum, stwarza on zagrożenie, jest systemem argentyńskim, nigdy nie był karany, wprowadzono go do ustawy o nieuczciwej konkurencji i jak stanowi art.17a ust 1 i 2, obecnie został uznany za przestępstwo

  art.17 a

  ust.1 Czynem nieuczciwej konkurencji jest sprzedaż konsumentom towarów lub usług połączona z przyznaniem wszystkim albo niektórym nabywcom towarów lub usług nieodpłatnej premii, w postaci towarów lub usług odmiennych od stanowiących przedmiot sprzedaży, z zastrzeżeniem ust. 2.
  ust. 2 Nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji sprzedaż, o której mowa w ust. 1, jeżeli premie stanowią towary lub usługi:
  1) o niewielkiej wartości lub próbki towaru,
  2) wygrane w loteriach promocyjnych, organizowanych na podstawie przepisów o grach losowych, zakładach wzajemnych i grach na automatach(18) , lub konkursach, których wynik nie zależy od przypadku.

  System argeński trafił do Polski w latach 90-tych polega na tym, że grupa osób się zbierała, zbierali pieniądze, ustanawiali księgową i odsetki od nich były piorunujące, gdyż powodowała to inflacja i nawet można było po miesiącu dostać trzy samochody, w koncu lat 90-tych do tego systemu weszły grupy przestępcze np. grupa Pruszkowska. Ustawodawca uznał ten system za przestępstwo, jest on zabroniony, za samo uczestnictwo w takim systemie grozi 8 lat pozbawienia wolności

• system sprzedaży lawinowej, przed wojną był on przez Prezydenta bezwzględnie zabroniony, reguluje go art.17c i polega on na tym, że dostaniemy gratyfikację jeżeli namówimy kogoś do kupna pewnego produktu, w Stanach Zjednoczonych nie jest ten system zabroniony u nas pojawiły się sytuację, gdy ktoś kupił taki produkt nie mógł go później zwrócić. Ustawodawca generalnie zabronił stosowanie tego systemu, ale zrobił jeden wyjątek, iż dopuszcza go, jeżeli po zakupie towaru jest możliwość zwrotu dla osoby rezygnującej z niego, do 6 miesięcy i odzyskuje się wtedy przynajmniej 90% ceny zakupu, art.17c ustawy w ust.1 i 2 stanowi;

  1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest organizowanie systemu sprzedaży lawinowej, polegającego na proponowaniu nabywania towarów lub usług poprzez składanie nabywcom tych towarów lub usług obietnicy uzyskania korzyści materialnych w zamian za nakłonienie innych osób do dokonania takich samych transakcji, które to osoby uzyskałyby podobne korzyści materialne wskutek nakłonienia kolejnych osób do udziału w systemie.
  2. Nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji organizowanie systemu sprzedaży, o którym mowa w ust. 1, jeśli spełnione zostaną następujące warunki:
  1) korzyści materialne uzyskiwane z uczestnictwa w systemie sprzedaży pochodzą ze środków uzyskiwanych z zakupu lub ze sprzedaży dóbr i usług po cenie, której wartość nie może rażąco przekraczać rzeczywistej wartości rynkowej tych dóbr i usług,
  2) osoba rezygnująca z udziału w systemie sprzedaży ma prawo do odprzedaży organizatorowi systemu za co najmniej 90% ceny zakupu wszystkich nabytych od organizatora nadających się do sprzedaży towarów, materiałów informacyjno-instruktażowych, próbek towarów lub zestawów prezentacyjnych zakupionych w przeciągu 6 miesięcy poprzedzających datę złożenia rezygnacji organizatorowi systemu sprzedaży.

• bezzasadne powództwo, występuje często w sytuacjach, gdy producent jakiegoś nieznanego produktu twierdzi, iż producent jakiegoś znanego produktu ukradł mu ten produkt. Bezzsadane powództwo reguluje art.22 ustawy, który stanowi, iz jeśli ktoś wniósł oczywiste bezzsadne powództwo oprócz odszkodowania za utracone korzyści może domagać się odszkodowania za przyszłe utracone korzyści

  art.22 ust.1 i 2

  1. W razie wniesienia oczywiście bezzasadnego powództwa z tytułu nieuczciwej konkurencji, sąd, na wniosek pozwanego, może nakazać powodowi złożenie jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.
  2. Pozwany, u którego na skutek wniesienia powództwa, o którym mowa w ust. 1, powstała szkoda, może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

Wykład 29 marzec 2009

Ustawa o ochronie konkurencji i konsumenta – prawo antymonopolowe z 16.II.2007 r., po wojnie w wyniku socjalizmu ustawy takiej nie było, pierwsza ustawa to z 1987 r., następna z 1990 r., najnowsza to z roku 2007. Konkurencja jest dziedziną zmieniającą się. Generalnie wszystkie podmioty i wszystkie działalnosci podlegają ustawie, ale są pewne wyłączenia. Wyłączeniami przedmiotowymi ustawy są;

1. wyłączenia bezwarunkowe, reguluje je art. 3 ustawy i przepisów ustawy nie stosuje się do;

   - funduszy inwestycyjnych

   - obrót papierami wartościowymi, obrót giełdowy

   - funduszy emerytalnych otwartych i zamkniętych (reguluje to ustawa o otwartych funduszach emerytalnych)

   - telekomunikacji, również do mediów elektronicznych

   - transportu kolejowego (są tu pewne wyłączenia)

2. wyłączenia warunkowe, reguluje je art.2 ustawy i dotyczy to sytuacji co jest ważniejsze konkurencja, dobro własne czy własność intelektualna. Własność intelektualna są to oznaczenia przemysłowe, bogactwa narodów wynikają właśnie z własnosci intelektualnej np. w Szwajcarii nie ma rozwiniętego przemysłu, rozwinięta jest tam dobrze turystyka, ale Szwajcaria nie z niej się utrzymuje, gdyż największym bogactwem tego kraju są patenty przede wszystkim w dziedzinie farmacji (lekarstwa), fabryki mają oni w Indiach. Istnieje twierdzenie, iż jeśli ktoś ma wynalazek ma na niego patent to ma monopol, rozwiązanie unijne w art.2 wskazuje, że nie narusza praw wyłącznych każdy kto wynalazł, zapisał, spełnił wymogi są to granice, gdy nie ma nadużyć. Nadużycia mówi o nich art.2 ust.2

ust.2 Ustawę stosuje się do zawieranych między przedsiębiorcami:

1. umów, w szczególności licencji, a także innych niż umowy praktyk wykonywania praw,

   których mowa w ust. 1;

2. umów dotyczących nieujawnionych do wiadomości publicznej:

a) informacji technicznych lub technologicznych,

b) zasad organizacji i zarządzania

- co do których podjęto działania zmierzające do zapobieżenia ich ujawnieniu, jeżeli skutkiem tych umów jest nieuzasadnione ograniczenie swobody działalności gospodarczej stron lub istotne ograniczenie konkurencji na rynku.

Należy powyższe rozumieć chodzi o to, że w art.2 ust.2 ustawy istotne jest, iz umowy o których mowa będą podlegać pod prawo, umowy licencyjne. W umowach patentowych narzuca się inne ograniczenia tutaj wszelkie udoskonalenia należy zgłaszać. Udowodnienie kiedy jest uzasadnione ograniczenie swobody działalności gospodarczej, a kiedy nie jest bardzo ważne, jeżeli skutkiem tych umów jest nieuzasadnione ograniczenie swobody działalności gospodarczej lub istotne ograniczenie konkurencji na rynku jest to nadużycie. Art.2 ustawy uwzględnia się w nim własności intelektualne, przemysłowe ale nie może ono zniszczyć konkurencji. W ustawie tej znajduje się słowniczek w art.4 czym jest konkurent, pozycja dominująca, a także pojęcie przedsiębiorcy, którego definicji jest około 17, mówi też o tym, iz przedsiębiorcą może być każdy nawet jeśli kupi większą część akcji, ma akcje i podlega tej ustawie.

Organy ochrony konkurencji i konsumentów

Organami są;

• Prezes Urzędu Ochrony

• Rzecznik Powiatowy

• Rzecznik powiatowo-miejski

• Rada Dobrych Praktyk Gospodarczych, która składa się z 15 osób w tym 5 przedsiębiorców, 5 przedstawicieli konsumentów, 5 przedstawicieli nauki, organ ten działa słabo, do jego zadań należy opiniowanie bieżącej działalności, daje on propozycje na przyszłość

• Krajowa Rada Rzeczników Konsumentów, może ją założyć każdy, na jej działalnosć środki rozdziela prezes urzędu, rada ta opiniuje zwykłą działalność i przeprowadza testy (zwane też organizacjami konsumenckimi)

• Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zwany sądem antymonopolowym przez doktrynę

• Krajowy Rejestr Sądowy

• Komisja Europejska

Działalność związana z ochroną konkurencji to działalność;

1. prewencyjna, można wyróżnić trzy grupy instrumentów prewencyjnych;

   a. tworzenie programu rozwoju konkurencji, jest to program ogólnokrajowy, w którym prezes wskazuje gdzie pewne rzeczy chce inwestować np. poprzez zwiększenie w branżach przemysłowych związanych z energią, gazociągami

   - wydawanie dzinnika urzędowego, dziennik ten zawiera decyzje, odwołania z orzeczeniami, inne postanowienia związane z działalnością prezesa ochrony konkurencji i konsumentów i sądu ochrony konkurencji i konsumentów, dziennik ten informuje i ostrzega

   - nadzór nad koncentracjami w potocznym języku są to połączenia, są to pojęcia ekonomiczne przewidziane są też pojęcia prawne, obecnie można wyróżnić cztery formy koncentracji, dawniej było ich sześć art.13 ust.2;

   ► połączenia dwóch lub więcej samodzielnych przedsiębiorców

   ► przejęcia – poprzez nabycie lub objęcie akcji, innych papierów wartościowych, udziałów lub w jakikolwiek inny sposób - bezpośredniej lub pośredniej kontroli nad jednym lub więcej przedsiębiorcami przez jednego lub więcej przedsiębiorców;

   ► wspólne utworzenie przedsiębiorstwa

   ► nabycia części mienia innego przedsiębiorstwa całości lub w części, jeżeli obrót realizowany przez to mienie w którymkolwiek z dwóch lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie przekroczył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej równowartość 10.000.000 euro.

Nie każdą koncentrację zgłaszamy prezesowi, zgłasza się ją jeżeli zagraża konkurencji i zamiar koncentracji zgłaszamy jeżeli wskaźniki;

• globalny to jeśli łączny światowy obrót przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość 1.000.000.000 euro (globalny)

• łączny obrót na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość 50.000.000 euro.

Zgłasza się go w terminie 7 dni od zaistnienia koncentracji. Mamy 9 delegatur, Rzeszów podlega pod Kraków. Prezes rozpatruje ją do 2 misięcy, rozpatruje ją sam, ale zdarza się, że oddaje on ją do rozpatrzenia Komisji Europejskiej taki przypadek nastąpił przy rozpatrywaniu PKO są w wyniku połączenia tych banków. W sprawie koncentracji prezes wydaje następujące decyzje

(art.od 18 do 22);

- pozytywna, wyraża zgodę na koncentrację kiedy nie nastąpi istotne ograniczenie konkurencji w szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej na rynku

- negatywna, zakazuje dokonania koncentracji gdy nastąpi istotne ograniczenie konkurencji, w szczególności poprzez powstanie lub umocowanie pozycji dominującej na runku

- warunkowa, może być to decyzja;

► oddolna czyli możemy sami zaproponować prezesowi, ale zobowiązujemy się do spełnienia określonych warunków (art.19 warunki to; udzielenie licencji praw wyłącznych konkurentowi, zbycie całości lub części majątku)

► odgórna czyli proponujemy sami prezesowi, a on proponuje określone warunki

Warunki to;

► udzielenie licencji praw wyłącznych konkurentowi

► zbycie całości lub części majatku jednego lub kilku przedsiębiorców

- prezes może wyrazić zgodę na koncentrację pomimo że nastąpi istotne ograniczenie konkurencji, szczególnie poprzez powstanie pozycji dominującej, ale jeżeli jest to uzasadnione, a jest to uzasadnione w trzech przypadkach;

► gdy przyczyni się do postępu technicznego

► gdy przyczyni się do rozwoju ekonomicznego

► może wywrzeć pozytywny wpływ na gospodarkę narodową np. przypadek połączenia się przedsiębiorców produkcji cukru w koncern polski cukier

- decyzja dekoncentracyjna nastepuje ona w sytuacji, gdy ktoś coś nie podał, zataił i prezes może dokonać dekoncentracji tj. rozdzielenia, może dokonać dekoncentracji do 5 lat od dokonania koncentracji

1. bieżąca, następcza, zakazuje ona praktyk ograniczania konkurencji dzieli się na dwie grupy (art. 6 – 9 dział II ustawy);

   - porozumień ograniczenia konkurencji, są zabronione porozumienia, które ograniczają konkurencję np. wynajmuje taxi i porozumiewają się co do ceny przejazdu, art.6 ustawy stanowi, iż zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest;

   ► wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym. Celem może być ograniczenie konkurencji, ale może również zdarzyć się tak, że nie mamy takiego celu, ale jednak doszło do tego ograniczenia, przykładem ograniczenia może być umowa karterowa. Poprzez rynek właściwy rozumie się przez to rynek relewantny i jest to rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji (art.4 ustawy). Przykładowymi zakazanymi porozumieniami są;

   ► ustalanie (wspólne), bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów

   ► ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji

   ► podziale rynków zbytu lub zakupu

   ► stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji

   ► uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy

   ► ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nieobjętych porozumieniem

   ► uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny

   - nadużywania pozycji dominującej

Od praktyk, które ograniczają konkurencję są wyłączenia, są to doktrynalne wyłączenia i wyróżniamy praktyki;

1. bagatelne, reguluje je art.7 ustawy mianowicie są to porozumienia o niewielkim znaczeniu np. dwie babcie sprzedające na tym samym targu, które uzgadniają cenę marchewki to nie jest karter, gdyż ich udział w rynku jest jakimś ułamkiem promila. Ustawodawca za przykładem unijnym podał następujące wyłączenia bagatelne i są to;

   - porozumienia między konkurentami, których łączny udział w rynku w roku kalendarzowym poprzedzającym zawarcie porozumienia nie przekracza 5 %

   - porozumienie między przedsiębiorcami, którzy nie są konkurentami, jeżeli udział w rynku posiadany przez któregokolwiek z nich w roku kalendarzowym poprzedzającym zawarcie porozumienia nie przekracza 10 %.

2. grupowe, reguluje je art.8 ustawy i dzielimu je na dwie grupy;

   - sensu stricte, nie znajdują się one w ustawach, ale w rozporządzeniach, najpierw UE, a następnie nasza RM tworzy te wyłączenia. Z wyłączeniami grupowymi UE spotkała się w latach 60-tych i są to wyłączenia grupowe sensu stricte, można wyróżnic tu m.in. następujące rozporządzenia;

   ►o specjalizacji, np. są produkowane różne urządzenia gospodarstwa domowego, każdy próbuje inne produkty i w pewnym momencie przedsiębiorcy się zbierają i jeden z nich postanawia, iz będzie produkował dany produkt on i mówi innym by oni go nie produkowali jest to właśnie przykład porozumienia o specjalizacji, jest ono pozytywne

   ►o badaniach naukowych

   ►o umowach bankowych

   ►o ubezpieczeniach

   ►o franchisingu (porozumienia grupowe związane z frajczezingiem) np. sieć Mcdonald polega to na tym,że jeden przedsiębiorca coś wynalazł, a ze jest to dobre sprzedaje do tego prawo i stąd jest cała sieć Mcdonaldów na swiecie, jeśli ktoś kupił prawo to płaci takiemu przedsiębiorcy od 20 do 30 lat jakiś procent od sprzedaży. Charakterystyczne jest też dla frajczezingu, iż każdy przedsiębiorca, który do neigo wchodzi musi kupować np. ziemniaki od tego przedsiębiorcy, którego mu wskażą, nawet wtedy jeżeli jest on przedsiębiorcą niezależnym

   ► o umowach dystrybucyjnych

   ►o umowach dilerskich

   ►o selektywnej dystrybucji

   Jeśli chodzi o rozporządzenia możemy mówić jeszcze o klauzulach z rozporządzenia;

   ● klauzula biała są to te zwroty, które można wprowadzić

   ● klauzula czarna, są to zwroty, których nie można wprowadzić

   ● klauzula szara, są to zwroty, które można wprowadzić na własne ryzyko

   - sensu largo (grupowe), reguluje je art.8 ustawy, muszą zaistnieć cztery przesłanki by wyłączenie grupowe mogło zaistnieć, muszą zajść jednocześnie dwie pozytywne i dwie negatywne, pozytywne muszą zajść, a negatywne nie mogą zaszkodzić;

   ►przyczynić się do postępu technicznego

   ►przyczynić się do postępu gospodarczego

   ►przyczynić się do polepszenia dystrybucji

   ►przyczynić się do postępu produkcji

   ►zapewnienia użytkownikowi, nabywcy pewną część korzyści (wynikającej z porozumienia)

   ►nie nakłada na zainteresowanego ograniczeń, któe nie są niezbędne do prowadzenia

   ►nie dochodzi do wyeliminowania konkurencji

Postępowanie przed Prezesem Urzędu

Postępowanie przed Prezesem dzieli się na;

1. postępowanie wyjaśniające, Prezes Urzędu może wszcząć z urzędu, w drodze postanowienia, postępowanie wyjaśniające, jeżeli okoliczności wskazują na możliwość naruszenia przepisów ustawy, w sprawach dotyczących określonej gałęzi gospodarki, w sprawach dotyczących ochrony interesów konsumentów oraz w innych przypadkach, gdy ustawa tak stanowi. Postępowanie wyjaśniające może mieć na celu w szczególności:

   - wstępne ustalenie, czy nastąpiło naruszenie przepisów ustawy uzasadniające wszczęcie postępowania antymonopolowego, w tym, czy sprawa ma charakter antymonopolowy;

   - wstępne ustalenie, czy nastąpiło naruszenie uzasadniające wszczęcie postępowania w sprawie zakazu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów;

   - badanie rynku, w tym określenie jego struktury i stopnia koncentracji;

   - wstępne ustalenie istnienia obowiązku zgłoszenia zamiaru koncentracji;

   - ustalenie, czy miało miejsce naruszenie chronionych prawem interesów konsumentów uzasadniające podjęcie działań określonych w odrębnych ustawach.

   Zakończenie postępowania wyjaśniającego następuje w drodze postanowienia. Postępowanie wyjaśniające nie powinno trwać dłużej niż 30 dni, a w sprawach szczególnie skomplikowanych nie dłużej niż 60 dni od dnia jego wszczęcia

2. postępowanie antymonopolowe może ono nastąpić po postępowaniu wyjaśniającym lub samodzielnie, można tutaj wyróżnić część ogólną i przeprowadzenie szczególne postępowania, prowadzi się go w sprawach praktyk ograniczających konkurencję i innych.

   Postępowanie antymonopolowe w sprawach koncentracji wszczyna się na wniosek lub z urzędu (jest to postępowanie szczególne, koncentracyjne związane z porozumieniami ograniczającymi konkurencję i inne). W części ogólnej zwraca się uwagę na instytucję „amicus curia” (art.50 ust.3), jest to wielkie osiągnięcie nauki. Amicus curia wywodzi się z systemu anglosaskiego, z czasów normandzkich, jest bardzo powszechna w USA. Amicus curia polega na tym, że każdy ma prawo składania na piśmie z własnej inicjatywy lub na prośbę Prezesa Urzędu wyjaśnień dotyczących istotnych okoliczności sprawy, chodzi tutaj o inne spojrzenie na sytuację prawną

3. postępowanie hybrydowe, jest to postępowanie przed Prezesem łączy ono w sobie procedury innych kodeksów, w postępowaniu hybrydowym przed prezesem korzystamy z;

   - z przepisów kodeksu postępowania administracyjnego

   - z ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów

   - z przepisów kodeksu postępowania cywilnego w zakresie dowodów

   - z przepsiów kodeksu postępowania karnego w zakresie przeszukania

W ustawie jest również uregulowany tzw. mały i duży świadek koronny, jest to system łagodzenia kary ze względu na to, że niektóre nadużycia są trudno wykrywalne.

Instytucja dużego świadka koronnego, korzyść z zastosowania tej instytucji jest taka, że prezes odstępuje od nałożenia kary administracyjnej, ale może dojść do odpowiedzialnosci cywilnej, warunki jakie muszą być spełnione przez przedsiębiorcę reguluje art.109 ustawy i prezes odstępuje od nałożenia kary jeżeli są spełnione łącznie następujące przesłanki;

• jako pierwszy z uczestników porozumienia dostarcza prezesowi Urzędu informację o istnieniu zakazanego porozumienia, wystarczające do wszczęcia postępowania antymonopolowego

• przedstawi Prezesowi, z własnej inicjatywy dowód, umożliwiający wydanie stosownych decyzji

• pełna współpraca z prezesem Urzędu w toku postępowania

• zaniechanie działalności w porozumieniu nie później niż w dniu poinformowania Prezesa Urzędu o istnieniu porozumienia lub przedstawieniu dowodu

• nie był inicjatorem zawarcia porozumienia i nie nakłaniał innych przedsiębiorców do uczestnictwa w porozumieniu

Instytucja małego świadka koronnego, w jego przypadku Prezes Urzędu może obniżyć karę jeżeli są spełnione następujące przesłanki;

• przedstawi Prezesowi Urzędu, z własnej inicjatywy, dowód, który w istotny sposób przyczyni się do wydania stosownej decyzji

• może być inicjatorem zawarcia porozumienia

• nie musi być pierwszym dostarczajacym informację

• zaprzestanie działalności

• pełna współpraca

Prawo autorskie

Utwór reguluje go art.1 ustawy, ma on charakter przedmiotowy i według ustawy utwór jest przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

• każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, jest to cokolwiek twórczego, może to być np. rysunek

• ustalony w jakiejkolwiek postaci np. jak leże sam w pokoju i coś wymyśliłem, ale nikogo nie było to nie jest to utwór

• niezależnie od wartości, wiele wybitnych utworów kiedyś nie miało żadnej wartości np. Vangog

• przeznaczenie, coś ktoś robi, ale nie wiadomo jeszcze czy do czegoś będzie służyć

W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory;

• plastyczne,

• muzyczne, słowno-muzyczne

• fotograficzne np. zdjęcie ratusza na tle zachodu słońca to jest już artystyczne

• wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe)

• lutnicze

• wzornictwa przemysłowego

• architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne

• sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne

• audiowizualne (w tym filmowe)

Wyłączenia prawa autorskiego, co nie jest prawem autorskim reguluje art.4 ustawy i według niego nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego;

• akty normatywne lub ich urzędowe projekty;

• urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole;

• opublikowane opisy patentowe lub ochronne;

1. proste informacje prasowe

Podmiot prawa autorskiego, są twórcy, jest nią osoba, której nazwisko uwidoczniono, jego nazwisko uzewnętrzniono, umieszczono na egzemplarzach utworu jako twórcy, jeśli go nie ujawni to czasowo zastępuje go producent lub wydawca, a w razie ich braku właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Współtwórcą przysługuje prawo autorkie wspólne, występuje domniemanie, iż wielkości udziałów są równe. Może być nim również pracodawca, ale musi to wynikać z umowy i zgodnego zamiaru stron.

Kto może być twórcą, w przypadku utworu zbiorowego, w szczególności do encyklopedii lub publikacji periodycznej, autorskie prawa majatkowe przysługują producentowi lub wydawcy, a do poszczególnych części mających samodzielne znaczenie – ich twórcom. Domniemywa się, że producentowi lub wydawcy przysługuje prawo do tytułu.

Prawa autorskie dzielą się na;

1. majątkowe, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu, czas trwania to 70 lat od śmierci twórcy, w przypadku współtwórców to 70 lat od śmierci ostatniego współtwórcy

2. niemajątkowe – prawa osobiste, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste trwają wiecznie, chronią w każdym czasie, nie można ich zbyć, sprzedać, zrzec się np. jeśli ja zrobie zdjęcie to jest moje zdjęcie, a w szczególności jest to;

   - prawo do autorstwa

   - prawo do pseudonimu

   - prawo do ochrony i nienaruszalności treści, można zmienić ale tylko zgodnie z umową

   - decydowanie o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności

   - prawo do nadzoru nad sposobem korzystaniem z utworu

Przygotować na egzamin

Prawo pokrewne;

• definicja

• ochrona

• terminy ochrony (50 lat od śmierci twórcy)

• podaj przykłady nowych praw pokrewnych

Własność przemysłowa

• oznaczenia geograficzne (bezterminowo)

• kto może

• jak długo trwa

• patent

• znak towarowy

Prawo paierów wartościowych (można skorzystać ze skryptu dr Jan Mojak, prof. Olszewskiego)

• weksel (jest bezpieczniejszy od umowy)

Klauzule wekslowe (nauczyc się);

• klauzule dozwolone

• klauzule bez protesty

• klauzule kalendarza

• klauzula waluty

wtóropisy, pióropisy i odpisy wekslowe (zwykła kopia weksla) czym się różnią

Przedsiębiorstwa państwowe

• jakie organy (nie ma tutaj walnego zgromadzenia)

• kompetencje organów

• dyrektor

• rada pracownicza

• ogólne zebranie pracowników

• umowa o zarządzanie przedsiębiorstwem państwowym (nie może trwać krócej niż 3 lata, strony to osoby fizyczne, osoby prawne; nazwy trzy tej umowy – umowa menadżerska, umowa o zarządzanie lub umowa o prywatyzacje przedsiębiorstwa państwowego

Postępowanie naprawcze, w ustawie o przedsiębiorstwie państwowym oraz w ustawie o postępowaniu upadłosciowym

Kiedy może być Rada Nadzorcza w przedsiębiorstwie państwowym, może być po zmianach jeżeli;

• jest prywatyzacja w zarządzaniu

• organ założycielski nie chce sam pełnic funkcji to powołuje Rade Nadzorcza